SCENARIUSZ ZAJĘĆ „Z

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ZJAWISKA FIZYCZNE I CHEMICZNE” CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Zjawiska fizyczne i chemiczne.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (3.1) [uczeń] opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ:

Wie, co to jest zjawisko fizyczne i reakcja

chemiczna Wie, czym się różni zjawisko fizyczne od

reakcji chemicznej Podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych

zachodzących w otoczeniu człowieka Nabywane umiejętności

UCZEŃ:

Potrafi podać przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych

(2)

zjawisk fizycznych lub do reakcji chemicznych

Potrafi zaprojektować proste doświadczenie ilustrujące zjawisko

fizyczne i reakcję chemiczną

Wykonuje

doświadczenie zgodnie z instrukcją

Obserwuje przebieg oraz analizuje i wyciąga

wnioski z

przeprowadzanych doświadczeń

Posługuje się w sposób bezpieczny

odczynnikami

chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje naukowe

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

 Umiejętność pracy indywidualnej oraz w grupach Etapy lekcji

1) Wstęp:

Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzednich lekcji. Podaje temat zajęć i uświadamia jego główne założenia.

2) Przebieg zajęć:

(3)

Nauczyciel wprowadza podział i definicję zjawiska fizycznego oraz zjawiska (reakcji) chemicznej.

W formie demonstracji przeprowadza proste doświadczenia. Prosi uczniów o odnotowanie obserwacji.

Doświadczenie nr 1

Nauczyciel przecina nożyczkami kartkę papieru.

Proponowane obserwacje i wnioski: Powstają mniejsze fragmenty papieru, a właściwości kartki nie zmieniły się.

Doświadczenie nr 2

Nauczyciel spala w płomieniu wstążkę magnezu.

Proponowane obserwacje i wnioski: Magnez spala się jasnym płomieniem, po spaleniu zostaje biały proszek.

Uczniowie czytają swoje obserwacje. Nauczyciel w formie rozmowy kierowanej z uczniami wyciągają wnioski z przeprowadzonej demonstracji.

Uczniowie w trakcie burzy mózgów zastanawiają się, jaka jest różnica między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną.

W formie pogadanki z nauczycielem uczniowie podają przykłady zjawisk fizycznych Nauczyciel wyświetla prezentację multimedialną pt. „Przykłady zjawisk fizycznych”. Uczniowie notują przykłady w zeszycie.

Uczniowie podają przykłady reakcji chemicznej, następnie oglądają prezentację multimedialną pt. „Przykłady zjawisk chemicznych”. Ponownie notują przykłady w zeszycie.

Klasa przystępuje do części praktycznej lekcji. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Przypomina zasady pracy w grupie. Każdy z zespołów otrzymuje kartę z instrukcją doświadczenia i poleceniami.

Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciele grup prezentują obserwację i wnioski z doświadczeń. Nauczyciel podsumowuje doświadczenie oraz pracę uczniów.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji 1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

(4)

W świecie chemii mamy do czynienia z różnymi procesami.

Możemy je podzielić na zjawiska fizyczne oraz zjawiska chemiczne.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem doświadczeń jest obserwacja zjawisk fizycznych oraz reakcji chemicznych.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Ćwiczenie jest prowadzone podczas lekcji chemii w klasie.

Nauczyciel przygotowuje dla grup następujący sprzęt oraz odczynniki: siarkę, żelazo, wodę, parafinę, cukier,

probówki, łyżeczki, statyw, palniki, zlewki, bagietkę, szalkę Petriego.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Uczniowie wykonują doświadczenia w dwóch grupach.

Zapisują obserwacje i formułują wnioski.

Przykładowe doświadczenia do przeprowadzenia przez grupy:

Grupa 1

Doświadczenie 1

Wsyp do zlewki łyżeczkę pyłu żelazowego i łyżeczkę pyłu siarkowego. Wymieszaj składniki bagietką. Przesyp mieszaninę do probówki i umieść ją w statywie. Następnie ogrzej probówkę płomieniem palnika do momentu żarzenia się mieszaniny. Wysyp zawartość na szalkę Petriego.

Zachowaj ostrożność. Napisz obserwacje i wyciągnij wnioski.

Doświadczenie 2

Do probówki wlej wodę i następnie ogrzej ją płomieniem palnika do momentu wrzenia. Zachowaj ostrożność. Napisz obserwacje i wyciągnij wnioski.

Grupa 2

Doświadczenie nr 1

(5)

Umieść w probówce kawałek parafiny i następnie ogrzewaj ją w płomieniu palnika. Zachowaj ostrożność. Zapisz obserwacji i wyciągnij wnioski.

Doświadczenie nr 2

Do probówki wsyp łyżeczkę cukru, następnie ogrzewaj ją w płomieniu palnika. Zachowaj ostrożność. Zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.

3) Podsumowanie :

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości.

Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik, encyklopedia

 Komputery połączone z Internetem

 Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne

 Prezentacja multimedialna „Przykłady zjawisk fizycznych”

 Prezentacja multimedialna „Przykłady zjawisk chemicznych”

Metody nauczania

 Pogadanka

 „Burza mózgów”

 Rozmowa kierowana

 Demonstracja: przeprowadzenie doświadczenia

 Praca z podręcznikiem, encyklopedią, Internetem

 Zajęcia praktyczne w laboratorium Formy pracy

 Praca indywidualna

(6)

Praca domowa

Podaj po 5 przykładów zjawisk fizycznych oraz reakcji chemicznych. Postaraj się, aby Twoje przykłady były inne niż te przedstawione na lekcji.

Zadanie dla chętnych

Wyjaśnij, czym są reakcje chemiczne proste a czym złożone?

Podaj przykłady.

Lista załączników multimedialnych

Prezentacja multimedialna „Przykłady zjawisk fizycznych”

Prezentacja multimedialna „Przykłady zjawisk chemicznych”