Śpiew połączony z ruchem rąk w piosence „Kukułeczka”

Utwór doskonale nadaje się zarówno na zajęcia muzyczno-rytmiczne, jak i może stanowić moment roz-luźnienia podczas zajęć, kiedy nauczyciel widzi, że dzieci potrzebują chwili ruchu.

W klasach pierwszych możemy zastosować piosenkę zarówno podczas omawiania lekcji przyrody, jak i matematyki, gdzie w 13,15 i 17 takcie nauczyciel narzuca, ile razy “kuka” kukułka, wtedy uczniowie wykonują polecenie nauczyciela, licząc w pamięci do 2, 3, 4, a nawet 10.

Możemy również mówić liczebniki w języku angielskim „one”, „two”, „three” lub też włoskim jako języku często używanym w oznaczeniach muzycznych „uno”, „due”, „tre” w momencie kukania kukułki.

Inne sposóby wykonania tej piosenki mogą dotyczyć tempa, czyli możemy rozpocząć powoli, a następnie przyspieszać lub też odwrotnie.

Możemy również wprowadzić oznaczenia angielskie tj. „fast” – szybko, „slowly” – wolno, czy też wło-skie, które też są stosowane w języku komputerowym np. „allegro” – szybko (czyli strona internetowa, na której możemy coś „szybko” kupić lub sprzedać), „andante” – wolno.

Dzieci, widząc, że wiedza, którą zdobywają na lekcji, jest potrzebna również w życiu codziennym, chętniej się uczą.

Wykonanie takiego utworu zajmuje około 2 minuty, a przy różnych modyfikacjach około 5 minut, natomiast wprowadzona wiedza w tak aktywny sposób pozostanie w uczniach już na całe życie.

I.2.3. Aktywność twórcza

Opierając się na koncepcji Carla Orffa – znakomitego improwizatora, który twierdził, że doświadczenia zdobyte w jednej dziedzinie, w tym wypadku w muzyce, przenoszą się na inne obszary działalności, warto wprowadzać ćwiczenia twórcze w różnych działaniach, aby rozwijać naszych uczniów wszechstronnie.

Oznacza to, że uczeń myślący twórczo muzycznie, będzie również twórczy w innych dziedzinach nauko-wych i w życiu codziennym. Tworzenie jest dla uczniów trudną formą, ponieważ podczas improwizacji

obnażamy swoje wnętrze, a nie każdy jest na to gotowy. Z drugiej zaś strony działania twórcze sprawiają ogromną satysfakcję i radość, a nawet dają możliwość przełamywania istniejących blokad w psychice, a przez to uczeń podczas tworzenia poznaje bardziej siebie i tworzy lepszą relację z grupą. Pomimo trud-ności, jakie możemy napotkać w trakcie tworzenia, nie należy rezygnować z wprowadzania tej formy na zajęciach, ponieważ wysiłki te zaowocują w niedalekiej przyszłości. Forma tworzenia może być obecna w śpiewie, ruchu, czy w grze na instrumentach.

Tworzenie „muzyki kuchennej” polega na zebraniu kilku sprzętów kuchennych oraz użyciu ich jako instrumentów perkusyjnych: trzepaczki do ubijania piany, metalowej tarki do jeżyn, łyżki drewnianej, foremki do ciasta, wałka do ciasta, tłuczka do mięsa, wanienki z ruchomymi uchwytami, garnków o różnej wielkości z pokrywkami. Podczas zajęć odkrywamy ich możliwości akustyczno-muzyczne i demonstru-jemy różne sposoby wydobycia dźwięków z poszczególnych sprzętów. Można demonstrować różne efekty brzmieniowe i eksperymentować ze zmianą dynamiki od piana do fortissimo. Inna możliwość to odgadywanie, w jaki sposób wydobyty został dźwięk przez jednego z uczniów, podczas gdy reszta ma oczy zamknięte.

Temat 1: „Głuchy telefon”, czyli wprowadzenie formy kanonu przy użyciu kilku sposobów

• kanon dźwiękonaśladowczy polega na rysowaniu w wybrany sposób dźwięków, które potem powtarza cała grupa w kanonie, czyli w opóźnieniu, np.

4/4 br br br br / mu mu mu mu/ hop hop hop hop/ ijo ijo ijo ijo/ miau miau miau miau/

Inny kanon można przedstawić za pomocą obrazków:

4/4 / / / /

oprac: Grażyna Ratajczak-Nadolska Wykonanie kanonu dźwiękonaśladowczego zawsze jest ciekawe, zarówno dla twórcy, jak i osób, które go odtwarzają i słuchają. Należy jednak zwrócić uwagę, aby zawsze zachować metrum podane na początku i ściśle według niego tworzyć kanon.

Dzieci na zajęciach mogą przedstawić własny kanon, a następnie kanon kolegi z ławki. Zawsze należy chwalić aktywność twórczą u dzieci.

• Stoimy w kręgu i po kolei nucimy dźwięk podany przez nauczyciela. Następnie zostaje nadany inny dźwięk, ale tym razem, gdy dojdzie on do połowy kręgu, nadany zostaje równolegle jeszcze jeden dźwięk i od tego momentu wędrują w kółku, brzmiąc równocześnie i dzieląc grupę na pół, gdzie każda z grup ma inny dźwięk w tym samym czasie.

• Telefon rytmiczny polega na nadaniu jakiegoś motywu rytmicznego i naśladowanie go przez kolejne osoby. Współwystępować mogą ze sobą dwa, a nawet trzy motywy rytmiczne.

• Klaszczemy jeden motyw rytmiczny, a następny uczestnik koło nas powtarza dane ćwiczenie na pamięć w określonym opóźnieniu, np. 1 taktu. Następna wersja polega na tym, aby wykonać to ćwiczenie przy zamkniętych oczach.

I.2.4. Gra na instrumentach

Gra na instrumentach fascynuje dzieci zarówno starsze, jak i młodsze, a nawet dorosłych, gdyż ta forma pracy jest bardzo atrakcyjna. Forma ta uczy odpowiedzialności, dyscypliny, porządku, kształci słuch, poczucie rytmu, pamięć, zdolności manualne oraz koncentrację uwagi. Jest to forma, gdzie możemy zastosować różne stopnie trudności, tzn. uczniowie zdolni muzycznie grają na fletach, dzwonkach chro-matycznych, bum bum rurkach, pianinie czy gitarze podaną melodię, a uczniowie mniej zdolni grają na instrumentach perkusyjnych, niemelodycznych opisane rytmy.

BUM BUM RURKI – to pełny 2 i pół oktawowy zestaw rurek polecany dla domów kultury, zespołów ar-tystycznych oraz zaawansowanych solistów. Uczniowie uderzają rurkami w podłogę, rękę, nogę, głowę i otrzymują dźwięk, jaki ma konkretna rurka. Na tych instrumentach możemy zagrać każdy utwór, o ile posiadamy potrzebne nam dźwięki, czyli rurki (więcej na stronie http://www.gitaraibas.pl/dla-dzieci--bum-bum-rurki).

Zajęcia gry na gitarze

Akordy napisane są w momencie ich zmiany.

Czerwone jabłuszko – metrum 3/4. Zmieniamy akord na raz, licząc do 3, dlatego też w niektórych momentach zostały powtórzone akordy, aby ułatwić dzieciom liczenie na 3/4.

[a] Czerwone ja [E] błuszko [E] pokrojone [a] na krzyż.

[a] Czemu ty dziew [E] czyno [E] krzywo na mnie [a] patrzysz?

[a] Gęsi za wodą, [E] kaczki za wodą [E] Uciekaj dziewczyno, [a] bo Cię pobodą.

[a] Ja ci buzi dam, [E] ty mi buzi dasz, [E] Ja cię nie wydam, [a] ty mnie nie wydasz.

A-dur E-dur D-dur

zdjęcia: Grażyna Ratajczak-Nadolska

• Możemy też zastosować metodę zastępowania słowa z piosenki użytym akordem.

Wygląda to następująco w utworze Sto lat:

A-dur lat, sto lat niech żyje, żyje E-dur. Sto lat, sto lat niech żyje, żyje A-dur.

Jeszcze raz, jeszcze raz niech żyje, żyje D-dur. E-dur żyje A-dur !!!

Metoda ta powoduje, że uczeń nie skupia się na liczeniu tylko na momencie zmiany akordu podczas jego śpiewania.

Uczniowie nagrywają dany utwór na komórkę lub aparat, gdzie posiadają możliwość odtwarzania obrazu i dźwięku. Nauczyciel śpiewa na melodię piosenki akordy, które gra.

I.2.5. Słuchanie muzyki

To jedna z bardzo ważnych form wychowania muzycznego. W czasie słuchania muzyki nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy dziecko słucha świadomie, czy też myśli w tym czasie o czymś innym. Niektó-re utwory programowe czy ilustracyjne nie wymagają komentarza, uczniowie sami sprawdzą, w jakim stopniu tytuł kompozycji koresponduje z muzyką. Oczywiście większość utworów omawiamy przed lub po prezentacji, ale nie należy z tym przesadzać, aby nie osłabić koncentracji.

Scenariusz lekcji dla klasy III