wodno--ściekowej w obiegu zamkniętym elektrociepłowni, których efektem będzie minimalizacja ilości wody pobieranej ze środowiska naturalnego na korzyść powtórnego wykorzystania oczyszczonych ścieków.
bo liczy
się każda kropla
Fot.: 123rf
W
oda jest jednym z filarów energetyki ciepl-nej. Departament Badań i Rozwoju PGE Energia Ciepła, spółki z Grupy Kapitałowej PGE, odpowiadający za opracowywanie innowacyj-nych rozwiązań w celu poprawy efektywności ener-getycznej produkcji i dystrybucji ciepła, prowadzi pogłębione prace nad racjonalizacją zużycia wody w procesie produkcyjnym, a poszukiwanie alterna-tywnych źródeł poboru wody może mieć uzasadnie-nie ekonomiczne i technologiczne.wykorzystanie oczyszczonych ścieków komunalnych
Przykładowym projektem PGE Energia Ciepła, który idealnie wpisuje się w tematykę związaną z gospodarką w obiegu zamkniętym, jest analiza możliwości wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych jako potencjalnego źródła wody pozwa-lającej na pokrycie części potrzeb elektrociepłowni.
obecnie w Polsce wykorzystuje się oczyszczone ścieki komunalne w niewielkim stopniu, a prawie w ogóle
CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2020 31 nie znajdują one zastosowania jako źródło wody
procesowej w jednostkach wytwórczych. Natomiast znane są już przykłady stosowania takiego rozwiąza-nia w światowej energetyce.
Zaletą rozwiązania, które ma być zastosowane w krakowskiej elektrociepłowni, jest stały moni-toring jakości wody, do którego zobligowany jest zakład zarządzający oczyszczalnią, jak i utrzymanie restrykcyjnych parametrów dla odprowadzanych do środowiska ścieków. Po przeprowadzonej w ramach
projektu wstępnej analizie danych technologicznych okazało się, że parametry fizykochemiczne ścieków oczyszczonych potwierdzają możliwość ich wyko-rzystania do zasilania wybranych wodnych obiegów technologicznych w EC Kraków.
Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoli istot-nie zmistot-niejszyć negatywne oddziaływaistot-nie na środo-wisko naturalne. Poza tym możliwe jest oczywiście obniżenie kosztów związanych z poborem wód z ak-tualnie wykorzystywanych ujęć, a wiadomym jest,
t e m a t n U m e r U : G o S P o D a r k a W o D n o - Ś C i e k o W a
Fot. 1 instalacja pilotażowa – usuwanie metali z wykorzystaniem żywic jonowymiennych – wnętrze
Fot. 2
testy metod biologicznych oczyszczania ścieków z mokrego odsiarczania spalin
że zgodnie z aktualnymi trendami, opłaty za pobór wody z naturalnych ujęć będą sukcesywnie wzrastały i mogą stać się jednym ze znaczących kosztów w sek-torze energetyki konwencjonalnej.
Poza potencjalnym efektem ekonomicznym, projekt wykorzystania oczyszczonych ścieków ko-munalnych jako źródła wody ma również inne istot-ne korzyści, a mianowicie wspiera współpracę PGE Energia Ciepła z lokalnymi samorządami. Krakowski przykład to dowód na realizację wspólnych działań elektrociepłowni z Miejskim Przedsiębiorstwem Wo-dociągów i Kanalizacji, które zarządza oczyszczalnią ścieków komunalnych, z pożytkiem dla obu stron oraz dla mieszkańców.
pierwsza taka w polsce technologia
troska o ochronę środowiska, jak i konieczność przestrzegania wymagań środowiskowych, które w najbliższych latach zaczną obowiązywać w Unii Europejskiej, przyświecają również realizacji innych projektów, tym razem związanych z odprowadzaniem ścieków. Dotyczą one zagadnień z obszaru wybudo-wanych niedawno w elektrociepłowniach PGE Ener-gia Ciepła instalacji odsiarczania spalin. Wskazane instalacje pozwalają na dotrzymanie standardów środowiskowych w zakresie emisji tlenków siarki, ale generują też strumień ścieków zawierających metale, w przypadku których należy dobrać optymalną tech-nologię ich usuwania, biorąc przy tym pod uwagę ich wpływ na środowisko.
W tej sytuacji niezbędne było znalezienie roz-wiązania dającego jednocześnie nowe możliwości rozwoju. W efekcie prowadzonych w PGE Energia Ciepła działań opracowano INNUPS – pierwszą pol-ską innowacyjną technologię oczyszczania z metali ciężkich ścieków pochodzących z Instalacji Mokrego odsiarczania Spalin, która pozwala w pełni sprostać nowym wymaganiom środowiskowym, redukując za-nieczyszczenia do poziomu wymagań wynikających z konkluzji BAt w odniesieniu do dużych obiektów energetycznego spalania, zgodnie z dyrektywą Par-lamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE.
kolumny wypełnione żywicami
technologia żywic jonowymiennych, bo o niej właśnie mowa, opiera się na odpowiednio dobranym układzie kolumn wypełnionych żywicami, które po-zwalają na selektywne usunięcie ze ścieków
poszcze-CHEMIA PRZEMYSŁOWA 3/2020 33 t e m a t n U m e r U : G o S P o D a r k a W o D n o - Ś C i e k o W a
rys. 1
technologia usuwania metali ze ścieków innupS
rys. 2
technologia usuwania związków azotu ze ścieków denimoS
Fot. 3 instalacja pilotażowa
usuwanie metali z wykorzystaniem żywic jonowymiennych – kontenery badawcze
gólnych metali. Zastosowanie żywic jonowymiennych w procesach uzdatniania wody nie jest nowe.
W odróżnieniu jednak od obecnie funkcjonują-cych rozwiązań rynkowych, INNUPS nie powoduje powstawania typowych poprocesowych odpadów niebezpiecznych, których późniejsza utylizacja zwiększyłaby koszty produkcji. Dodatkowo umożliwia kontrolowane wyizolowanie koncentratów poszcze-gólnych grup pierwiastków z materiału wejściowego, gdzie ich stężenie jest bardzo małe. Zastosowanie technologii INNUPS pozwala na pozyskanie kluczo-wych dla gospodarki koncentratów metali, jak na
przykład nikiel czy kobalt, bez szkody dla środowiska, co stanowi dodatkową zaletę.
opracowanie technologii INNUPS to owoc polskiej myśli technicznej, czterech lat badań i współpracy z amerykańską firmą PURoLItE, wyspecjalizowaną w produkcji i przemysłowym wykorzystaniu żywic jonowymiennych. Nowe wymagania środowiskowe (BAt-AEL) wchodzą w życie w sierpniu 2021 r. obecnie projekt jest w fazie wdrożenia w PGE Energia Ciepła, w elektrociepłowni w Gdyni. Działania są realizowane we współpracy z dostawcą żywic. Do realizacji fazy badawczej pozyskano środki z programu Gekon, zarządzanego przez Narodowe Centrum Badań i Roz-woju oraz Narodowy Fundusz ochrony Środowiska.
W celu zabezpieczania praw własności intelektualnej zostało złożone zgłoszenie patentowe.
biologiczna metoda oczyszczania ścieków ze związków azotu
Drugim projektem dotyczącym ścieków pocho-dzących z instalacji mokrego odsiarczania spalin jest biologiczna metoda oczyszczania ścieków z różnych form związków azotu. Znane jest zjawisko występo-wania podwyższonych form azotu (azot amonowy i azot azotanowy), jednak po wdrożeniu instalacji usuwających tlenki azotu ze spalin w elektrociepłow-ni, gdzie jako reagent stosuje się amoniak, można zaobserwować jego nasilenie.
Nadmiar amoniaku jest rozpuszczany w wodzie podczas procesu odsiarczania. Równocześnie roz-puszcza się także część tlenków azotu, z których powstają azotany. W celu wyeliminowania tego zjawi-ska, we współpracy z Instytutem ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym, wytypowana została metoda biologiczna oczyszczania ścieków, która znajduje się obecnie na etapie badań pilota-żowych w jednym z zakładów PGE Energia Ciepła.
Dodatkowo pozyskano dofinansowanie w ramach programu PBSE (Program Badań Stosowanych dla Energetyki), zarządzanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wspólnie z partnerem badawczym, tj. Instytutem ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym, PGE Energia Ciepła złożyła wniosek o ochronę patentową tej technologii.
***
obydwie technologie dotyczące instalacji odsiar-czania mogą pozwolić na spełnienie zaostrzanych w przyszłości norm środowiskowych, jak i na możli-wość obniżenia zużycia wody w procesie odsiarcza-nia. oczyszczone w ten sposób ścieki będą mogły być ponownie wykorzystane w tym procesie.
PGE Energia Ciepła w swoich działaniach dąży do tego, by stać się zakładem o jak najmniejszym negatywnym oddziaływaniu na środowisko naturalne w myśl gospodarki o obiegu zamkniętym.
Źródło fot.: PGE EC
ORLEN Południe to jedna z kluczowych spółek Grupy Kapitałowej Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN. Powstała w 2015 roku w ramach konsolidacji aktywów PKN ORLEN.
Działalność biznesowa ORLEN Południe koncentruje się na głównych segmentach produktowych zw. z produkcją i sprzedażą biopaliw i biokomponentów, olejów bazowych, parafin oraz rozpuszczalników.
Konsekwentnie rozwijane technologie, nacisk na rozwój know-how i szereg działań optymalizacyjnych stanowią podstawę do rozwoju Spółki ORLEN Południe w kierunku biorafinerii.
Jesteśmy cenionym zarówno w kraju, jak i w Europie producentem parafin, specyfików parafinowych i wosków specjalnych. Dysponujemy najlepszym zapleczem technologicznym, najnowocześniejszą i jedyną w tej części Europy instalacją do hydrorafinacji parafin. Nasze produkty spełniają najwyższe normy europejskie, uzyskując certyfikaty RAL, FDA oraz atest PZH, zapewniając jakość kosmetyczną, spożywczą i farmaceutyczną.
Crystal TL oraz Crystal 56 to najwyższej jakości parafiny hydrorafinowane, stosowane do produkcji świec oraz w przemyśle papierniczym, tekstylnym i chemicznym.
Mix S to mieszaniny stałych węglowodorów naftowych stosowane w przemyśle drzewnym, wykorzystywane do produkcji środków impregnacyjnych i produkcji podpałek, a także jako wsad do produkcji zniczy.
Parafina R58 otrzymana jest w procesie odolejania gaczy parafinowych i rafinacji adsorpcyjnej. Znajduje zastosowanie przy wyrobie świec, środków impregnacyjnych i ochronnych.
Parafiny zniczowe 45/65 zostały opracowane specjalnie na potrzeby przemysłu zniczowego.
W ofercie ORLEN Południe znajdują się wysokojakościowe, uzyskiwanie w procesie hydrorafinacji oraz rafinacji kontaktowej specjalistyczne woski.
Wosk K-60, K-70, Wosk OD-58 służą do powlekania świec i knotów.
Wosk HT znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i do produkcji past polerskich.
Wosk do kredek/plasteliny to produkt otrzymywany w procesie komponowania wysokojakościowych stałych węglowodorów naftowych oraz dodatków.
Strefę parafin uzupełniają produkty przeznaczone dla przemysłu nawozów sztucznych oraz przemysłu gumowego i oponiarskiego.
Antyzbrylacze z serii Orleflow znajdują zastosowanie w nawozach azotowych na bazie saletrzaka i saletry amonowej. Produkt chroni granulki nawozowe przed niekorzystnym wpływem środowiska zewnętrznego, stosowane w przemyśle nawozowym.
Antyozonanty z serii Wosten, Orlewax powstają w wyniku komponowania gaczów parafinowych. Dodawane do mieszanki gumowej zabezpieczają przed atakami ozonu tworząc warstwę ochronną zwiększającą trwałość gumy, stosowane w przemyśle gumowym i oponiarskim.
ORLEN Południe jest doświadczonym graczem na polskiej mapie producentów biopaliw i biokomponentów. W naszej ofercie znajdują się oleje opałowe, otrzymywane z najwyższej jakości komponentów. Szeroki wachlarz produktów adresowany jest do zastosowań w gospodarstwach domowych, obiektach przemysłowych i użyteczności publicznej, małych i średnich przedsiębiorstw oraz specjalistycznych instalacji.
Ekoterm;
Lekki olej napędowy grzewczy, służący do opalania pieców przemysłowych, technologicznych, kotłów c.o., dostępny na wielu terminalach paliwowych wraz z dowozem do Klienta.
Olej opałowy ciężki 1E;
Stosowany w przemyśle ciężkim, ciepłownictwie, w energetyce do opalania pieców przemysłowych, również w sektorze budownictwa drogowego i procesach produkcji materiałów budowlanych, a także w gospodarstwach rolnych.
Olej opałowy ciężki 0.5E;
Wysokiej jakości olej opałowy, spełniający wymagania stawiane paliwu żeglugowemu, służy także do opalania pieców przemysłowych.
ORLEN Południe oferuje produkty adresowane do różnych gałęzi przemysłu chemicznego. Produkowane Orlesole używane są między innymi jako rozpuszczalniki w wielu procesach przemysłowych.
Gliceryna, która jest produktem towarzyszącym wytwarzaniu biodiesla powstaje na bazie naturalnych surowców roślinnych. Oleje bazowe otrzymywane są przez hydrorafinację destylatu uzyskanego z regeneracji oleju
przepracowanego.
ROZPUSZCZALNIKI:
Orlesol E70/120
• do produkcji rozpuszczalników, rozcieńczalników,
• w przemyśle farb, lakierów, klejów i szczeliw,
• do produkcji chemii budowlanej i gospodarczej,
• w przemyśle metalowym i chemicznym,
• do mycia i odtłuszczania.
Orlesol 60/90, Orlesol 110/170
• do produkcji rozcieńczalników i rozpuszczalników,
• do produkcji chemii gospodarczej i budowlanej,
• do produkcji aerozoli (kosmetyka samochodowa, lakiery, pianki, parafarmaceutyki, techniczne np. odmrażacze do zamków) Orlesol C-56
• do produkcji rozpuszczalników/rozcieńczalników.
GLICERYNY:
Gliceryna destylowana
Stosowana do produkcji antyfreezów, past polerskich, żywic fenolowych, materiałów wybuchowych, farb i lakierów, środków bakteriobójczych, domieszek do betonu oraz chemii samochodowej.
Gliceryna techniczna
Znajduje zastosowanie w biogazowniach, służy do produkcji antyfreezów, denitryfikacji ścieków, produkcji aktywizatora mielenia.
OLEJE BAZOWE:
Oleje bazowe N-80, 80, N-100, 100, N-150, 150, N-200, 200 Stosowane do produkcji przemysłowych olejów smarowych i technologicznych:
• maszynowych, hydraulicznych,
• do obróbki metali (skrawaniem, plastycznej, cieplnej),
• konserwacyjnych, ochronnych,
• antyadhezyjnych i antyzbrylaczy,
• wyrobów hydroizolacyjnych,
oraz olejów silnikowych i przekładniowych.
www.orlenpoludnie.pl
andrzej kogut
orlen południe S.a.