Respondenci wskazali, że oczekiwali przede wszystkim poznania walorów kulturowych miejsca, do którego przyjechali (28%). Wymieniali inne swoje oczekiwania: kontakt z szeroko pojętą kulturą (27%), potrzebę rozrywki i za-bawy (23%) oraz miłego spędzenia czasu (16%).
Otrzymane wyniki (ryc. 3) wpisują się w opinie badaczy, zajmujących się relacjami pomiędzy turystyką a kulturą i zgadzają się z poglądem K. Prze-cławskiego (1994): „turystyka jest nierozerwalnie związana z kulturą, jest za-chowaniem człowieka w odniesieniu do przestrzeni – fizycznej, społecznej i kulturowej. Można zatem mówić o turystyce jako funkcji kultury, elemencie kultury, przekazie kultury, spotkaniu kultur oraz jako czynniku, który może Rycina 2. Ocena atrakcyjności kulturowej miejsc, w których odbywają się festiwale,
przez turystów i odwiedzających
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych
powodować przemiany kulturowe”. Ponadto potwierdzają opinię, że kultura coraz częściej jest przedmiotem zainteresowania turystów, a motywy podróży turystycznych wynikają z potrzeby kontrastu, ucieczki oraz poszukiwania „in-ności” utożsamianej często z obcością (Podemski, 2005). Odnośnie do ocze-kiwań względem festiwalu – zdecydowana większość ankietowanych (85%), odpowiedziała, że zostały spełnione (ryc. 4).
Rycina 3. Oczekiwania turystów i odwiedzających przed uczestnictwem w festiwalu
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych
Rycina 4. Spełnienie oczekiwań związanych z festiwalem
Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych
Podsumowanie
W ostatnich latach w województwie lubelskim oferta w zakresie liczby i te-matyki festiwali ciągle się różnicuje. W latach 2010 i 2013 sklasyfikowano 44 imprezy mieszczące się w formule turystyki festiwalowej (Pioś i in., 2014, s. 121–122), a w roku 2015 – 15. Okazuje się, że aż 65% festiwali, które odbyły się w województwie lubelskim w roku 2015, nawiązywały tematyką i programem do historii, kultury i tradycji regionu poprzez ochronę i popula-ryzację. Znajduje to odzwierciedlenie w uzyskanych wynikach.
Pojawia się problem komercjalizacji i promocji – upowszechniania ele-mentów dziedzictwa kulturowego w celu wygenerowania zysków. Turyści i odwiedzający, przyjeżdżając na dany festiwal i uczestnicząc w nim, oczeku-ją poznania cech zasobów kulturowych miejsca, w którym się znajduoczeku-ją, oraz kontaktu z szeroko pojętą kulturą (J. Rayan i S. Silvanto, 2009 oraz K. Wę-glarska, 2013). Z jednej strony, z perspektywy marketingu terytorialnego, ele-menty dziedzictwa kulturowego są przeznaczane dla szerokiej grupy odbior-ców i eksploatowane w procesach promocyjnych, z drugiej strony, powinny pozostawać „nieumasowione”, dzięki czemu mogą zachować oryginalność (Rayan, Silvanto, 2009, s. 291; Węglarska, 2013, s. 92).
Zatem wyzwaniem dla organizatorów festiwali oraz „zarządzających”
dziedzictwem kulturowym na szczeblu lokalnym jest kompromis pomiędzy jego ochroną a umasowieniem. Konieczna zdaje się także edukacja w tym za-kresie.
Bibliografia
Buczkowska K. (2009) Kulturowa turystyka eventowa, w: K. Buczkowska, A. Mikos von Rohrscheidt (red.) Współczesne formy turystyki kulturowej, „Monografie”, 391, Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego, Poznań, s. 91–118.
Czerwińska K. (2015) Dziedzictwo kulturowe Śląska Cieszyńskiego jako istotny ele-ment strategii turystycznej regionu, „Turystyka Kulturowa”, 1, s. 6–16.
Eder W. (1997) Wissenschaftliche Reiseleitung und Kulturtourismus, w: Ch. Becker, A. Steinecke (red.) Kulturtourismus: Strukturen und Entwicklungsperspektiven, Fern-Universitaet, Hagen, s. 161–184.
Gnot L. (1974) Lubelszczyzna. Dzieje, ludzie, krajobrazy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.
Góral A. (2013) Rola samorządu terytorialnego w zrównoważonym zarządzaniu nie-materialnym dziedzictwem kulturowym, w: J. Adamowski, K. Smyk (red.) Niema-terialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 99–110.
Jędrysiak (2008) Turystyka kulturowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, War- szawa.
Kaczmarek J., Stasiak A., Włodarczyk B. (2010) Produkt turystyczny. Pomysł, organi-zacja, zarządzanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Kalendarz kultury (2015) Kalendarz kultury. Województwo lubelskie, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Lublin.
Konieczna E. (2014) Festiwale i przeglądy filmowe jako cel turystyki kulturowej, „Tu-rystyka Kulturowa”, 10, s. 6–18.
Kowalczyk A. (red.) (2008) Turystyka kulturowa, Wydział Geografii i Studiów Regio-nalnych, UW, Warszawa.
Krzykała S. i in. (1965) Województwo lubelskie, w: S. Pazyra (przewodn. kom. red.) Miasta polskie w Tysiącleciu, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków, 1965–
–1967.
Lutyńska K. (1984) Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzanie narzę-dzia badawczego, Ossolineum, Wrocław, s. 16–21.
Mika M. (2007) Rodzaje i formy turystyki, w: W. Kurek (red.) Turystyka, Wydawnic-two Naukowe PWN, Warszawa, s. 197–336.
Mikos von Rohrscheidt A. (2008) Turystyka kulturowa. Fenomen. Potencjał. Perspek-tywy, Wydawnictwo KMB, Gnieźnieńska Wyższa Szkoła Humanistyczno-Mene-dżerska Milenium, Gniezno.
Niedbał A. (2015) Województwo lubelskie, informator turystyczny, Urząd Marszał-kowski w Lublinie, Lublin.
Pioś K., Skoczylas K., Brzezińska-Wójcik T. (2014) Aktualny stan i możliwości rozwo-ju turystyki festiwalowej w województwie lubelskim, „Polish Journal of Sport and Tourism”, 21 (2), s. 119–134.
Podemski K. (2005) Socjologia podróży, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Przecławski K. (1994) Turystyka a świat współczesny, Uniwersytet Warszawski, War-szawa.
Ratkowska P. (2010) O festiwalu w kontekście turystyki kulturowej, czyli turystyka eventowa raz jeszcze, „Turystyka Kulturowa”, 4–6, s. 109–129.
Rayan J., Silvanto S. (2009) The World Heritage List. The making and management of a brand, „Place Branding and Public Diplomacy”, 5 (4), s. 290–300.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2007 r.
w sprawie uznania za pomnik historii „Lublin – historyczny zespół architektonicz-no-urbanistyczny”, „Dz. U.”, nr 86, poz. 574, s. 5313–5314.
Skowronek E., Wojciechowski K.H., Świeca A. (2006) The history of the ethnic transformations of the Lublin Region, w: E. Skowronek, W. Wołoszyn, T. Speck, K. M. Born (red.) Cultural Landscapes of the Lublin Upland and Roztocze, Wy-dawnictwo UMCS, Lublin, s. 33–47.
Skowronek E., Wołoszyn W. (2006) Socio-economic factors effect on the cultural landscape development of the Roztocze region, w: E. Skowronek, W. Wołoszyn, T. Speck, K. M. Born (red.) Cultural Landscapes of the Lublin Upland and Rozto-cze, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 81–97.
Szczęsna J., Gawrysiak L. (2009) Wielokulturowe dziedzictwo Lubelszczyzny elemen-tem potencjału turystycznego regionu, „Annales UMCS”, Sec. B, 64(1), s. 37–52.
Tworek S. (1974) W okresie Odrodzenia i Reformacji, w: T. Mencel (red.) Dzieje Lu-belszczyzny, t. 1. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Węglarska K. (2013) Niematerialne dziedzictwo kulturowe w kontekście marketin-gowym – szanse i zagrożenia, w: J. Adamowski, K. Smyk (red.) Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 89–97.
Wojciechowski S. (1965) Położenie i rozwój przestrzenny miasta, w: J. Dobrzański, J. Kłoczowski, J. Mazurkiewicz, T. Mencel, K. Myśliński, W. Ćwik (red.) Dzieje Lublina. Próba syntezy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin, s. 11–23.
Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii, „Monitor Polski”, nr 50, poz. 417, s. 648–649.
Strony internetowe
muzeumwlodawa.pl/index.php/108-festiwal-trzech-kultur/385-historia-festiwalu-w-kilku-slowach (9.11.2016).
www.lublin.eu/kultura/wydarzenia/wydarzenia-cykliczne (9.11.2016).
www.kowale.com.pl/imprezy_kowalskie/spotkania_kowali (9.11.2016).
www.kultura.lublin.eu (9.11.2016).
www.turystyka.lubelskie.pl (9.11.2016).
www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe-dziedzictwo/polskie-obiekty (9.11.2016).
AN ASSESSMENT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE THEMES OF LOCAL FESTIVALS AND ELEMENTS OF HISTORY, CULTURE
AND TRADITION OF THE LUBLIN REGION Abstract
It is assumed that festivals generate festival tourism, a form of cultural tourism. In recent years in the Lublin Region, as in other regions, residents and tourists have had the opportunity to participate in a growing range of festivals. The aim of this article is to present the results of research on: festival tourism offer in the Lublin Region in reference to its history, traditions and culture; assessment of the attractiveness of fes-tival sites and the analysis of the expectations of audience members before taking part in them. As it turns out, the themes of many of the festivals (be they interdisciplinary, musical or theatrical in nature) are associated with the regionʼs history (for example, the Jagiellonian Fair in Lublin), culture (e.g. Carnaval Sztuk-Mistrzów in Lublin, the Festival of the Three Cultures in Włodawa) and tradition (National Meeting of Black-smiths in Wojciechów). The obtained results indicate that the participants rated the highest the monuments of architecture and construction where the festivals took place and regional cuisine, which accompanies most of the festivals. It is also important that their expectations regarding the festivals they have selected have been met.
Keywords: festival tourism, festival, Lublin Region
Filia w Białej Podlaskiej Ewa PIECH
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Białej Podlaskiej Joanna LENART
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie Filia w Białej Podlaskiej
Studenckie Koło Naukowe Turystyki i Rekreacji