Sprawozdanie z czynności Izby
161 b) Izba kwestjonuje nakładanie sankcyj karnych z art
2 i 3 bez d o k ł a d n e g o sprecyzowania przestępstw, wywo
łujących te sankcje,
c) Izba kwestjonuje danie w art. 4 p o w i a t o w y m w ł a d z o m a d m i n i s t r a c j i o g ó l n e j uprawnień orzekania o karach z art. 2 i 3,
d) Izba kwestjonuje celowość uchylenia w art. 4 „dotych
czasowych przepisów w sprawach, unormowanych rozporzą
dzeniami" (wydanemi na podstawie art. 1) — bez dokładnego sprecyzowania tych uchylonych przepisów.
Śląski Fundusz Gospodarczy.
Izba Przemysłowo-Handlowa w Katowicach w okresie sprawozdawczym wystąpiła z własnej inicjatywy z żądaniem znowelizowania Śląskiego Funduszu Gospodarczego.
Uważając Śląski Fundusz Gospodarczy w dotychczasowej jego formie za specjalnie uciążliwy, Izba Przem.-Handlowa w Katowicach wysunęła w okresie sprawozdawczym następują
ce postulaty:
W drodze nowelizacji rozporządzenia Śląskiej Rady W o
jewódzkiej i W ojew ody Śląskiego z dnia 2. X. 1933 r. (Dz. U.
Śl. Nr. 27) należy zwolnić od opłat na Śląski Fundusz Gospo
darczy właścicieli nieruchomości, wybudowanych po 1 stycznia 1919 r. bez względu na to, na jaki cel wynajęli lokale w tych nieruchomościach. Ponadto opłaty winny być ściągane od zo
bowiązanych do ich uiszczenia właścicieli tylko w ramach pła
conego przez lokatorów czynszu.
Następnie należałoby obniżyć ustawowo odsetki przy długach Śląsk. Funduszu Gospodarczego do 1 % w stosunku rocznym, skonwertować i doliczyć do kapitałów zaległych od
setek po ich obniżeniu do wymienionej wysokości. Śląski Fun
dusz Gospodarczy winienby przejąć skonwertowane prywatne długi budowlane.
Ustawa o zwolnieniu budynków nowowzniesionych od po
datku dochodowego winnaby być rozciągnięta także na gminy wiejskie.
Akcja oddłużeniowa rolnictwa oraz samorządu.
Ani rozporządzenie Prezydenta R. P. z dnia 24. X. 1934 r. o konwersji i uporządkowaniu długów rolniczych (Dz. U.
11
162
R. P. Nr. 92/34 r., poz. 841) ani rozporządzenie Prezydenta R. P.
z dnia 24. X. 1934 r. o poprawie gospodarki i finansów związków samorządowych (Dz. U. R. P. 94/34, poz. 846) nie były przed ich wydaniem opinjowane przez Izby Przemysłowo-Handlowe.
Celem złagodzenia zbyt drastycznych dla przemysłu i han
dlu poszczególnych postanowień cytowanych wyżej rozporzą
dzeń oddłużeniowych, Izba Przem.-Handlowa w Katowicach wo
bec Międzyministerialnej Komisji dla W spółpracy z Samorzą
dem Gospodarczym dnia 5. XI. 1935 r. wysunęła następujące postulaty:
1) Należy wierzycielom z pośród sfer handlowych i prze
mysłowych, spłacanym w myśl art. 13 i nast. dekretu o oddłu
żeniu rolnictwa (Dz. U. R. P. Nr. 94, poz. 841) umożliwić lombard tych walorów po jak najniższym procencie.
2) Należy dopuścić handel i przemysł w szerszym zakre
sie do korzystania z banku akceptacyjnego odnośnie do wierzy
telności rolniczych, rozterminowanych w myśl art, 41 dekretu.
3) Należy wpłynąć drogą nadzoru i instrukcyj na urzędy rozjemcze, by jak najszybciej załatwiały sprawy i by jak naj
ściślej przestrzegały zasady bezstronności.
4) Należy znowelizować art. 1 ust. 2 dekretu w kierunku odwrócenia ciężaru dowodu przy wykazywaniu rolniczego cha
rakteru długu w ten sposób, aby ciężar tego dowodu nałożony został na dłużnika, a nie spoczywał na wierzycielu. Niezależnie od tego należy pouczyć komorników, że komornik nie jest upra
wniony do badania, czy egzekwowany dług jest rolniczy, czy też nie, i że komornik może zawiesić postępowanie egzekucyjne tylko na podstawie orzeczenia Urzędu Rozjemczego wzgl. sądu.
5) Należy ustawowo zinterpretować art. 47 dekretu w związku z nowelą z dnia 30. IX. 1935 r, (sprawa wyjaśnienia wątpliwości, czy przepis art- 47 ma zastosowanie także w razie zalegania z zapłatą odsetek).
6) Należy znowelizować bądź dekret o oddłużeniu rolnic
twa, bądź ustawę o podatku dochodowym przez zamieszczenie postanowienia, że straty powstałe dla wierzycieli długów rolni
czych przez skorzystanie przez dłużników rolników z ulg, wy
pływających z dekretu, i straty powstałe przez zawieranie ugód z dłużnikami rolnikami — są potrącalne od dochodu osób tak prawnych, jak fizycznych.
163 Odnośnie dekretu o oddłużeniu samorządu (Dz. U. R. P.
Nr. 94/34, poz. 846) wysunięto następujące postulaty:
1) Należy wpłynąć drogą nadzoru i instrukcji wzgl. drogą noweli art. 8 rozporządzenia Prezydenta R. P. z 27. X. 1932 o dochodzeniu roszczeń pieniężnych, opartych na tytułach pry- watno-prawnych, przypadających od związków komunalnych (Dz. U. R. P. Nr. 94, poz. 809), na władzę nadzorczą zobowią
zanego samorządu, by władza ta stosowała bezstronnie — a w każdym razie nietylko w interesie zobowiązanego samorządu
— uprawnienie swoje wstawiania do budżetu samorządu zo
bowiązanego należności, którą wierzyciel rozpoczął egzekwować po terminie ustalonym dla uchwalenia i przedłożenia władzy nadzorczej do zatwierdzenia preliminarza budżetu.
2) Należy wpłynąć drogą nadzoru i instrukcji na władze nadzorcze zobowiązanego samorządu, by załatwiały wnioski wierzycieli, oparte na rozporządzeniu z dnia 27. X. 1932 r. o do
chodzeniu prywatno-prawnych roszczeń pieniężnych bez zwłok, nieuzasadnionych koniecznością postępowania.
A kcja oddłużeniowa urzędników.
W okresie sprawozdawczym zawodowe organizacje urzę
dników państwowych, samorządowych i prywatnych poczyniły kroki, zmierzające do wszczęcia akcji oddłużenia świata urzę
dniczego. Z enuncjacyj rządowych wynikało, że sprawa oddłu
żenia urzędników była brana pod uwagę Rządu w sensie pozy
tywnym. Izby Przemysłowo-Handlowe wystąpiły w związku z tą sprawą z żądaniem, by akcja oddłużeniowa urzędników w żadnej formie nie wprowadzała zniesienia czy moratorjum zobowiązań urzędniczych, wynikłych z udzielonego kredytu towarowego.
Wysiłki Izb Przemysłowo-Handlowych uwieńczone zosta
ły o tyle korzystnym wynikiem, że oddłużenie urzędników odby
wa się drogą stworzenia specjalnego funduszu państwowego, mającego urzędnikom ułatwić spłatę ich zobowiązań.
Nowelizacja rozporządzenia o przedsiębiorstwach o większym rozmiarze.
Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 2. VII, 1934 r. w sprawie określenia przedsiębiorstw, prowadzo
164
nych w większym rozmiarze (Dz. U. R. P. Nr. 60/34 r., poz, 515), zawiera szereg istotnych luk.
Mianowicie rozporządzenie to nie reguluje wogóie, w jaki sposób określone być mają rozmiary tak przedsiębiorstw nowo
powstałych, jak przedsiębiorstw, co do których orzeczenie wła
dzy skarbowej o podatku obrotowym nie jest prawomocne.
Celem usunięcia powyższych istotnych luk rozporządzenia Związek Izb Przemysłowo-Handlowych R. P. wystąpił z żąda
niem odpowiedniej nowelizacji rozporządzeń.
Nowelizacja rozporządzenia o pochodzeniu towarów krajowych.
Izba Przem.-Handlowa w Poznaniu wystąpiła z żądaniem podciągnięcia pod postanowienie rozporządzenia Rady Mini
strów z dnia 21. VII. 1927 r. o oznaczaniu pochodzenia niektó
rych towarów krajowych w wewnętrznym handlu detalicznym (Dz, U. R. P. Nr, 7/28, poz, 43) następujących wyrobów i ma
terjałów pirotechnicznych:
1) ogni sztucznych: a) rakiet, b) bomb, c) pocisków, d) kół ognistych, e) słońc ognistych, f) wiatraków ognistych, g) kaskad ognistych, h) fontanien ognistych, i) rzymskich świec, j) obra
zów pirotechnicznych;
2) zabawek pirotechnicznych: a) naboi do pistoletów dziecięcych, b) świeczek iskrowych, c) papierków, kulek, pa- seczek i t. p. przedmiotów strzelających, d) zabawek pirotech
nicznych, e) bąków pirotechnicznych i innych;
3) materjałów wybuchowych: a) petard, b) przedmiotów o ładunku, mającym silną detonację i innych;
4) materjałów łatwo palnych: a) lontów, b) zapalników, c) pochodni magnezjowych, d) ogni bengalskich pod wszelkiemi postaciami, e) świec rzymskich i innych.
Izba Przemysłowo-Handlowa w Katowicach opowiedziała się za tym projektem z następujących powodów:
Podciągnięcie wyżej wymienionych wyrobów i materja
łów pirotechnicznych pod cytowane rozporządzenie jest uza
sadnione potrzebą ukrócenia ich anonimowego wyrobu ze względu na bezpieczeństwo powszechne. Mnożące się w ostat
nim czasie eksplodowania tych wyrobów i materjałów w skle
pach detalicznych wskazują, że anonimowy przemysł zalewa rynek wyrobami, nie odpowiadającemi wymogom bezpieczeń
165 stwa. Ustawowy obowiązek ujawnienia na towarze nazwy i sie
dziby producenta uniemożliwi anonimowość i zapewni bezpie
czeństwo publiczne.
Charakter publiczno-prawny Izb Przem.-Handlowych.
Na zapytanie Sądu Okręgowego w Poznaniu, skierowane do Izby Przem.-Handlowej w Poznaniu, Komisja Prawna Związku Izb zajmowała się zagadnieniem, czy Izby Przemysło
wo-Handlowe są władzą samorządową.
Komisja Prawna doszła do wniosku, że Izby Przemysłowo- Handlowe są władzą samorządową.
, Charakter Izb Przemysłowo-Handlowych jako władzy samorządowej wynika przedewszystkiem z zakresu ich działa
nia. Zakres ten jest określony w art. 4 rozporządzenia Prezy
denta R. P. z dnia 15. VII. 1927 r. o Izbach Przemysłowo- Handlowych (Dz. U. R. P. Nr. 67/27, poz. 591).
Określony w art. 4 tego rozporządzenia zakres działania obejmuje:
1) zagadnienia, co do których Izby Przemysłowo-Handlo
we współpracują z władzami państwowemi w zakresie projek
tów ustawodawczych,
2) czynności, mające na celu ułatwianie warunków rozwo
ju życia gospodarczego (własny zakres działania),
3) czynności, poruczane do załatwienia Izbom Przemy
słowo-Handlowym w samej ustawie,
4) czynności, które zostaną Izbom Przemysłowo-Handlo
wym przekazane do załatwienia na podstawie osobnych ustaw i rozporządzeń.
Jeżeli chodzi o podstawę prawną dla ostatniego rodzaju funkcyj, to należy przytoczyć ustęp ostatni art. 4 cytowanej ustawy, który mówi:
„Izby spełniają również inne przekazane statutami i roz
porządzeniami czynności, w szczególności w zakresie działania odpowiednich władz państwowych, bądź w zupełności, bądź w zastępstwie, bądź ku pomocy wymienionych władz,"
Ustawa przelewa więc na Izby Przemysłowo-Handlowe prawo wykonywania tych czynności, które należą do czynności władz państwowych.
Izby wykonując funkcje te, które dzielą z władzą pań
stwową, tem samem nabywają charakteru władzy. Są więc
166
władzami samorządowemi. Charakter bowiem danego organu, jako władzy, wynika z jego funkcyj. Nie bez znaczenia jest fakt, że cytowany ustęp ostatni art. 4 kładzie nacisk na to, że Izby Przemysłowo-Handlowe w szczególności mają spełniać czynności z zakresu działania władz państwowych, przyczem wyraźnie jest powiedziane, że spełniać je mają bądź w zupeł
ności, bądź w zastępstwie, a wreszcie ku pomocy.
Wyraźne rozgraniczenie tych trzech uprawnień pozwala na wysunięcie wniosku, że ustawodawcy chodziło o nadanie Izbom Przemysłowo-Handlowym zupełnie tych samych uprawnień, które mają władze państwowe.
Niezależnie od tego zwrócić należy uwagę na to, że Izbom Przemysłowo-Handlowym przyznano w art. 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15. VII. 1927 r, prawo realizacji nakazów zapomocą sankcyj karnych. Art. 6 bowiem mówi:
„Wszystkie stowarzyszenia, korporacje, instytucje, dzia
łające w dziedzinie gospodarczej przez Izbę reprezentowa
nej, obowiązane są udzielać informacyj, wykazów i posiada
nych statystycznych danych na żądanie każdej z Izb, w której okręgu mają siedzibę (oddział lub ekspozyturę), albo na której okręg rozciągają swoją działalność. Ten sam obowiązek ciąży na osobach i przedsiębiorstwach, trudniących się przemysłem i handlem w okręgu Izby.
Winni naruszenia postanowień ustępu 1 ulegną karze porządkowej w wysokości do 300 zł. Do nakładania kar po
rządkowych powołany jest prezes."
Na podstawie tego przepisu przyznano więc Izbom Prze
mysłowo-Handlowym prawo narzucania woli podmiotom praw
nym, których interesy oni reprezentują i jednocześnie udzie
lono prawa karania tych, którzy do nakazów Izby się nie za
stosują.
Prawo żądania informacyj przez Izby nie jest co do za
kresu swego ograniczone — granicą jedynie jest zakres dzia
łania Izb — i wnika głęboko w zasadę wolności podmiotów prawnych. W tak szerokim zakresie nie mają nawet władze pań
stwowe prawa żądania danych, gdyż z reguły prawo to opiera się na osobnych prawach i rozporządzeniach.
167 Rozporządzenie Prezydenta R. P. z dnia 15. VII. 1927 wyraźnie nazywa Izby instytucjami samorządowemi prawa pu
blicznego.
Wpisy do rejestru handlowego i ich ogłaszanie w Monitorze Polskim.
Ministerstwo Sprawiedliwości na skutek wniosku Izby Przemysłowo-Handlowej w Katowicach, dotyczącego jednoli
tej interpretacji postanowień o wpisach do rejestru handlowe
go, wydało okólnik Nr. 1778/1 C 35, ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 15, XI. 1935 i.
D o Sądów Rejestrowych.
1. Doszło do mej wiadomości, że niektóre sądy rejestrowe prow a
dzą wadliwie rejestr handlowy, wpisując doń dane, prawem nieprzewi
dziane. T ak np. jeden z sądów dokonał w rejestrze handlowym następu
jących wpisów: „P rokury udzielono J. W ., który w ten sposób będzie podpisywał firmę, że p od wypisanem, wydrukowanem lub stampilją wyciśniętem brzmieniem firm y umieści swój podpis, wskazujący na p ro kurę” oraz „W yłącznym właścicielem jest J. T ., który reprezentować i podpisywać firmę, nabywać dla niej prawa, jako też zobow iązyw ać ją będzie osobiście w ten sposób, iż umieści pod wyciśniętem, wypisanem lub wydrukowanem brzmieniem firmy swój podpis” . Oba te wpisy są sprzeczne z art. 13 par. 1, 65 par. 1 i 70 par. 1 kodeksu handlowego o rejestrze handlowym (D z. U. R. P. z 1934 r. N r. 59, poz. 511). Zawie
rają one treść przez praw o nieprzewidzianą i w dodatku, dla osób trze
cich obojętną. Nie ma bowiem żadnego znaczenia prawnego, czy kupiec lub prokurent, podpisując zobowiązanie, oznaczy firmę stemplem lub ołówkiem, a podpis swój umieści pod firmą, nad nią lub obok. Ponadto prawidłowo zredagowany wpis („prokury udzielono J. W .” i „w łaści
cielem jest J. T .” ) jest, ze względu na opłaty ogłoszeniowe, dla strony o wiele tańszy, niż przytoczone pow yżej wpisy, które w całości zostały zamieszczone w M onitorze Polskim.
2. Przy redagowaniu ogłoszeń, zamieszczonych w Monitorze Pol
skim, sądy rejestrowe wbrew przepisom par. 37 rozporządzenia o reje
strze handlowym zamieszczają w ogłoszeniu dane zupełnie zbędne (np.
wskazanie daty podania, dotyczącego wpisu) lub nawet całą treść posta
nowienia sądowego, zarządzającego wpis do rejestru. Praktyka taka jest niewłaściwa i obciąża kupców nadmiernemi kosztami. Zgodnie z par. 37 rozporządzenia o rejestrze handlowym ogłoszenia należy redagować zwięźle, a więc treść wpisu, o ile jest to możliwe, nie powinna być ogła
szana dosłownie. Bezwzględnie niedopuszczalne jest ogłaszanie in extenso całego postanowienia, zarządzającego wpis do rejestru.
168
Podając powyższe do wiadomości, proszę Panów Sędziów, prow a
dzących rejestr handlowy, aby zechcieli ściślej przestrzegać przepisów, dotyczących rejestru handlowego.
Warszawa, dnia 12 listopada 1935 r.
Minister Sprawiedliwości Czesław Michałowski.
Zgłaszanie przemysłu.
Ministerstwo Przemysłu i Handlu na skutek zapytania jednego z urzędów wojewódzkich zwróciło się do Związku Izb Przemysłowo-Handlowych o wypowiedzenie się w nast, kwest j ach:
1) czy zgłaszający przemysł wolny po myśli art. 7 prawa przemysłowego może prowadzić osobiście w kilku miejscowo
ściach równocześnie kilka przedsiębiorstw tego samego rodza
ju, czy też winien on wykonywać tylko jedno zastępstwo jako zakład główny, a resztę przedsiębiorstwa jako fil je,
2) kto decyduje o tem, czy zakład jest przedsiębiorstwem samoistnem, czy filją, władza odbierająca zgłoszenie, czy też
zgłaszający.
W razie bowiem uznania przedsiębiorstwa za filję inne
go przedsiębiorstwa, może władza przemysłowa domagać się ustanowienia zastępcy.
Związek Izb Przemysłowo-Handlowych w powyższych kwestjach wypowiedział się jak następuje:
A d 1) Na mocy art. 3 prawa przemysłowego prawo pro
wadzenia przemysłu jest wolne i dozwolone każdemu, o ile prawo przemysłowe nie przewiduje inaczej. Pomiędzy ograni
czeniami, zawartemi w szeregu artykułów' wspomnianej ustawy, niema zakazu samoistnego prowadzenia przez jedną osobę kilku przedsiębiorstw, czy to w jednej miejscowości, czy nawet w różnych miejscowościach, wobec czego wszelka interpretacja, ograniczająca wolność prowadzenia przemysłu, zwłaszcza wol
nego (z art. 7 prawa przemysłowego), byłaby wyraźnie nie
zgodna z duchem i literą tego prawa.
A d 2) W obec wyjaśnień, podanych do p. 1), jasna jest opinja Związku, że decyzja, czy dany zakład jest przedsię
biorstwem samoistnem, czy filją, należy do zgłaszającego prze
mysł. Niesłusznem natomiast jest zapatrywanie jednego z urzę
dów wojewódzkich, że w razie uznania przedsiębiorstwa za
169' fil ję innego przedsiębiorstwa, może władza przemysłowa do
magać się ustanowienia zastępcy. Ustanowienie zastępcy na podstawie art. 7 i 38 prawa przemysłowego jest przywilejem przemysłowca; domagać się ustanowienia zastępcy może wła
dza przemysłowa — zdaniem Związku Izb — jedynie w wy
padkach, przewidzianych w art. 5 prawa przemysłowego, gdy chodzi o przedsiębiorstwa przemysłowe, należące do osób, nie
zdolnych do działań prawnych, i do osób małoletnich, a także do osób prawnych.
Charakter zawodowych robót żelbetonowych.
Ministerstwo Przemysłu i Handlu na skutek zapytania Urzędu W ojewódzkiego Łódzkiego zwróciło się do Związku Izb o opinję, czy roboty żelbetonowe, wykonywane na budowlach, podpadają pod pojęcie muiarstwa, czy też stanowią odrębny zawód.
Związek Izb w sprawie tej wypowiedział opinję nastę
pującą:
Roboty żelbetonowe nie mogą być podciągnięte pod poję
cie rzemiosła murarskiego, zarówno ze względu na inne m eto
dy pracy, jak i odrębny materjał, stosowany przy robotach żelbetowych.
Wykonywanie robót żelbetowych i betonowych na budo
wach jest raczej zbliżone do betoniarstwa, t. j. do wyrobu da
chówek, pustaków i t. p., co do którego Izby wyraziły już w swoim czasie opinję, wypowiadając się przeciwko zaliczeniu betoniarstwa do rzemiosła.
Jednocześnie Związek Izb zauważa, iż roboty żelbetowe wykonywane są bądź przez majstrów murarskich, bądź też, zwłaszcza, o ile są bardziej skomplikowane, przez przemysłow
ców budowlanych, posiadających odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia prac w zakresie budownictwa i według planów sporządzonych przez inżynierów, wyspecjalizowanych w tych robotach. Same czynności wykonawcze przy robotach żelbeto
wych są jednak proste i nie wymagają bynajmniej zatrudniania przy nich sił, przygotowanych w sposób, praktykowany w rze
miośle.
Reasumując powyższe wywody, Związek Izb stoi na stano
wisku, iż wykonywanie robót żelbetowych winno być traktowa
170
ne jako gałąź przemysłu budowlanego, a w żadnym razie nie może być zaliczane do murarstwa.
Rozporządzenie o wyprzedażach.
Związek Izb w okresie sprawozdawczym wystąpił z żąda
niem znowelizowania rozporządzenia o wyprzedażach.
Sprawa znowelizowania tego rozporządzenia została przez czynniki rządowe zaniechana. Ministerstwo Przemysłu i Handlu natomiast skierowało do wszystkich wojewodów spe
cjalny okólnik z dnia 28. III, 1935 r. Nr. HW'IIIZ-3/5 w sprawie wyprzedaży, dokonywanych w obrocie handlowym o treści na
stępującej :
Powołując się na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 1928 r. o wyprzedażach, dokonywanych w obrocie handlowym (Dz. U. R. P. Nr. 41, poz. 395), Ministerstwo pro
si Pana o wydanie zarządzeń podwładnym organom, aby przy wykonywaniu wymienionego rozporządzenia stosowane były następujące zasady:
1) za sprzedaż należy uważać podaż określonej ilości to warów po cenach obniżonych i publicznie ujawnionych;
2) wyprzedażą może być objęta wyłącznie ilość towarów5 zgłoszona wobec władzy przemysłowej, zezwalającej na wy
przedaż;
3) wyprzedaże posezonowe i inwentarzowe powinny ściśle odpowiadać swemu charakterowi, t j. powinny być sprzedażą to
warów, nagromadzonych wskutek krótkotrwałości lub niewyzy- skania sezonu, których zbyt w okresie późniejszym drogą nor
malnej sprzedaży byłby bądź utrudniony, bądź też uniemo
żliwiony.
Za wyprzedaże tego rodzaju należy uznawać wyprzedaże, odbywające się jedynie w okresach posezonowych, bądź po- inwentarzowych. Sezony należy ustalać po wysłuchaniu opinji zainteresowanego samorządu gospodarczego względnie zrze
szeń i organizacyj, wyszczególnionych w par. 3 rozporządzenia wyżej wymienionego.
Dyrektor Departamentu:
(— ) S o k o ł o w s k i .
171
Definicja „przemysłu fabrycznego” .
Ministerstwo Przemysłu i Handlu przeprowadziło z Zwią
zkiem Izb Przemysłowo-Handlowych korespondencję w sprawie zasad decydujących o pojęciu „przemysłu fabrycznego” . Izba Katowicka przeprowadziła w tej sprawie ankietę i wzięła udział w opracowaniu opinji, wydanej przez Związek Izb Przem.-Han
dlowych.