Pod wpływem zbrojeń, jakie obserwowano w roku 1935 nieomal we wszystkich państwach na całej kuli ziemskiej, wzrastało zapotrzebowanie na w ytw ory hutnictwa żelaznego, którego produkcja w większości państw produkujących żelazo wzrosła. Dwaj w ielcy dotychczasowi importerzy żelaza — R o sja Sowiecka i Japonja, rozbudowują własny przemysł hutni
czy, którego produkcja w obu wymienionych państwach wzra
sta, natomiast import maleje. Oczywiście spadek importu pro
duktów hutnictwa żelaznego do wymienionych dwóch krajów, który wynosił łącznie około 1,518.000 ton, nie mógł nie zaważyć również na sytuacji zbytu innych producentów żelaza i stali, którzy część swych w yrobów sprzedawali na tych rynkach, a m. in. na sytuacji eksportowej hut śląskich.
To też, o ile na rynku wewnętrznym w roku sprawozdaw
czym stwierdzamy wzrost zapotrzebowania na w ytw ory hut
nictwa żelaznego, to na rynkach eksportowych zbyt żelaza ślą
skiego zmalał.
Według statystyki Ministerstwa Przemysłu i Handlu huty śląskie wytworzyły w 1935 roku 299,631 t. surówki żelaznej, czyli biorąc produkcję tegoż artykułu z roku poprzedniego, któ
ra wynosiła według tego samego źródła 305.587 t., stwierdza
my spadek tej produkcji, w ynoszący 1,95%. Mimo to produkcja surówki żelaznej na Śląsku wynosiła 76,03% (80,11%) produk
cji ogólnopolskiej.*)
Produkcja stalowni śląskich według tych samych źródeł wynosiła 606.957 t. (579,452 t.), czyli wzrosła o 4,75%, stano
*) Według Śląskich Wiadomości Statystycznych produkcja surówki wynosi
ła na Śląsku 302.100 t (306.200 t), stali 607.000 t (579.400 t), w ytw orów w alco
wanych 433.700 t (415.100 t), w ytw orów dalszej obróbki 104.700 t (86.400 t), w tem rur spawanych i ciągnionych 36.600 t ((34.600 t) i w yr. w alc. oraz ciągnio
nych na zimno 20.300 t (14.900 t).
48
wiąc w roku sprawozdawczym 64,17% (68,56%) produkcji ogólnopolskiej.
Produkcja walcowni śląskich według danych Minister
stwa Przemysłu i Handlu wzrosła do 433.725 t. (414.937 t.), czyli o 4,53 %.
Produkcja rur spawanych i ciągnionych według tego sa
mego źródła w roku 1935 wynosiła 37.659 t. (35.157 t.}, czyli wzrosła o 7,12%, wynosząc 62,61% produkcji rur tego rodzaju w całej Polsce, gdy w roku poprzednim procent produkcji ślą
skiej w stosunku do produkcji ogólnopolskiej wynosił 64,88%.
W ydobycie rud żelaznych na Śląsku w obec wyczerpania się bogatszych pokładów w tamogórskiem nie opłacało się, więc poza rudami importowanemi z zagranicy huty śląskie przerabiały rudy dowożone z innych w ojew ództw polskich.
Przerób rud żelaznych na Górnym Śląsku w r, 1935.
M i e s i ą c Brykiety z rudy prażonej w t
Aglomeraty w t
Styczeń ... 1.250 5.690 L u t y ... 1.290 3.526 M a r z e c ... 1.550 4.156 K w i e c i e ń ... 1.510 3.318 M a j ... 1.550 3.815 C z e r w i e c ... 1.305 4.100 L i p i e c ... 1.611 5.580 S i e r p i e ń ... 1.860 4.460 W r z e s i e ń ... 1.733 5.445
Październik . . . . 1.985 7.435
L i s t o p a d ... 1.978 7.559 G r u d z i e ń ... 1.936 5.920
Razem 19.558 61.004
R ok 1934 . . . . 14.235 60.674
Różnica % w por. z r. 1934 + 37,39 + 0,54 Źródło: Dane Związku Polskich Hut Żelaznych.
W zrost zapotrzebowania na wyroby walcowane i w ytw o
ry dalszej obróbki pozwalał przypuszczać, że zajdzie koniecz
ność zwiększenia produkcji surówki żelaznej, to też w roku sprawozdawczym stwierdzamy wzrost importu podstawowego surowca przy produkcji tego artykułu — rud żelaznych z za
49 granicy, których do Polski przywieziono w roku 1935 — 243,884 t, (209,139 t.). D ow óz rud manganowych zwiększył się również bardzo pokaźnie, bo do 63.431 t, (38.312 t.), czyli o 65,56%.
Poza rudami żelaznemi dow ożono do Polski surówkę spe
cjalną — 1986 t. (1897 t.), surówkę krzemionkową (żelazokrzem) i t. p. — 130 t. (131 t.), surówkę żelazomanganową — 73,9 t.
(279 t.), stopy żelazofosforow e i żelazoaluminjowe — 262 t.
(213 t.), żelazochrom — 127 t. (305 t.), oraz inne stopy żelaza
— 779,6 t. (312 i ) .
Dowóz złomu wszelkiego rodzaju z zagranicy, niezbędne
go przy produkcji stali Martinowskiej, równał się 321.543 t.
(307,986 t.).
W edług danych, ogłoszonych w czasopiśmie „Hutnik” , liczba czynnych wielkich pieców na Śląsku wynosiła w w ięk
szości miesięcy roku sprawozdawczego 5 (6), jedynie w stycz
niu czynnych było 7, zaś w październiku, listopadzie i grudniu po 6 wielkich pieców.
Najwięcej pieców martinowskich czynnych było w stycz
niu — 15, w kwietniu pracowało 14 pieców, w lutym, marcu, lipcu, sierpniu, październiku i listopadzie czynnych było po 13 pieców, w pozostałych zaś miesiącach 12.
Liczba czynnych pieców elektrycznych w roku sprawo
zdawczym wahała się od 4 do 6 miesięcznie. Najwięcej czyn
nych pieców — 6 było w styczniu i listopadzie, po 5 pieców pracowało w lutym, marcu, lipcu, sierpniu i wrześniu, zaś w kwietniu, maju, czerwcu, październiku i grudniu czynnych było po 4 piece elektryczne. Przeciętna dzienna wydajność wielkiego pieca na Śląsku w roku 1935 wahała się od 139,1 t.
(styczeń) do 182,5 t.
Przeciętna dzienna wydajność pieca martinowskiego wa
hała się od 159,0 t. (wrzesień) do 176,4 t. (maj).
Szczegółowe zestawienie w ytw órczości hut żelaznych śląskich na podstawie danych Związku Polskich Hut Żelaznych przedstawiamy w osobnej tabeli, zamieszczonej na stronicy 50.
W drugiej tabeli, umieszczonej na stronicy 51 niniejszego sprawozdania, opracowanej również na podstawie materjałów Związku Polskich Hut Żelaznych, przedstawiamy zużycie w ła
sne i zbyt hut żelaznych śląskich za rok 1935.
4
W ytw órczość hut żelaznych województwa śląskiego w r, 1935 (w tonach).
M i e s i ą c e
Surówkaodlew, w gęsiach Surówkamartinow- ska i bessemer. Bloki martinow- skie > Bloki z pieców elektrycznych Odlewystalowe 1 nieobrobione1 ---- Inneodlewy żeliwne 1 Półwytwór walc. razem Żelazoi stal walc. razem Blachy żelazne i stalowe Materjał nawierz chni kolejowej Działy dalszej obróbki Wyrobywalc. i ciągn. nazimno Rury spawane i ciągnione j
Styczeń . . . . -- 22.077 58.626 1.898 413 1.282 3.855 39.387 6.962 10.270 8.503 1.258 2.994 Luty . . . t 2.955 14.892 44.041 1.386 353 1.329 2.882 31.323 5.531 7.951 8.533 1.299 1.981 Marzec 2.990 20.376 52.782 1.567 378 1.602 5.161 37.119 6.935 8.679 9.789 1.486 2.822 Kwiecień 1.460 15.937 47.955 1.636 322 1.454 4.413 36.487 7.967 9.131 8.958 2.015 2.548 Maj . . . . 4.785 15.802 50.438 1.165 366 1.255 4.837 36.057 9.141 8.286 8.476 1.804 2.365 Czerwiec 2.200 18.284 39.050 1.231 364 1.293 3.389 30.150 6.714 7.355 8.278 1.588 2.350 Lipiec . . . . 425 20.797 56.408 1.208 440 1.565 2.260 41.863 9.808 7.584 10.192 1.917 3.441 Sierpień . . . . 3.435 10.362 53.020 1.129 408 1.285 3.886 40.099 9.465 6.423 9.399 1.615 3.535 Wrzesień 1.693 21.092 43.399 1.364 320 1.390 5.716 36.608 7.528 3.091 9.728 1.454 3.319 Październik 1.165 19.493 51.591 1.109 382 1.601 4.555 38.218 11.062 3.237 10.050 2.161 3.106 Listopad 3.570 21.940 53.572 1.396 263 1.160 3.704 38.825 9.767 3.227 8.126 1.966 2.378 Grudzień 4.878 18.450 34.310 1.225 321 909 2.461 27.589 7.077 3.005 6.999 1.714 2.049 1935 r... 29.556 219.502 585.192 16.314 4.330 16.125 47.119 433.725 97.957 78.239 107.031 20.277 32.888 1934 r.1) . . . 45.499 231.860 557.367 16.944 4.048 11.102 44.883 413.373 99.029 93.574 88.982 14.917 32.596 Różnica % . . . -35,04 —5,33 +4,99 — 3,72 +6,97 +45,24 +4,98 +4,92 -1 ,0 8 -16,39 +20,28 + 35,93 +0,90
1) Liczby poprawione. — Źródło: Dane Związku Polskich Hut Żelaznych.
Zużycie i zbyt w yrobów żelaznych w hutach żelaznych woj, śląskiego w r. 1935 (w łonach).
Zużycie własne hut Wysyłka w kraju (łącznie z wysyłką do innych hut)
Zbyt w kraju (bez wysył
ki do innych hut)
Wywóz zagranicę w obrocie zwykłym')
r. 1935
Różnica w po
równaniu z
r. 1934 r. 1935
Różnica w po
równaniu z
r. 1934 r. 1935
F.óźnica w po
równaniu z
r. 1934 r. 1935 Różnica naniu
w porów- r. 1934
t t % t t % t t % t t %
1. Żelazo surowe 258.828 +21.031 + 8,84 98.728 +35.849 +57,01 61.903 + 14.848 +31,55 8.052 — 4.423 —35,45 2. Bloki i odlewy
stalowe 629.172 +35.994 + 6,07 124.600 — 8.791 — 6,59 1.490 + 1.172 +468,55 — — — 3. Półwytwór walc. 7.615 + 3.500 +85,05 44.482 + 1.128 + 2,60 8.336 — 1.994 - 19,30 — — 167 — 4. Wyroby gotowe
walcown. , 69.239 + 11.877 + 20,71 233.276 +44.700 + 23,70 203.389 +44.870 + 28,31 141.935 —27.907 — 16,43 5. Wyroby gotowe
działów dalszej
obróbki 11.468 + 3.368 +41,58 67.295 + 11.925 +21,54 66.257 + 11.509 + 21,02 29.627 + 2.096 + 7,61 Razem z wysyłką do
innych hut krajowych
Bez wysyłki do innych hut krajowych r. 1935 Różnica w porów r. 1935 Różnica w porów
Źródło: Dane Związku Polskich Hut Żelaznych. 6 Ogólny zbyt go ‘ ) naniu z r. 1934 ') naniu z r. 1934
’ ) W obrocie uszlachetniającym wywieziono w towych wyro- t t °/o t t 7o
1935 r. 24.2861 wytworów walcownianych (wobec 19.254 bów żelaznych2) tw r. 1934) i 61 t wyrobów dalszej obróbki (wobec a) łącznie z
pół-119 t). wytworem 516.615 + 31.775 +6.55 449.544 +28.407 +6,75
2) Bez obrotu uszlachetniającego. b) bez półw. 472.133 +30.814 +6,98 441.208 +30.568 +7,44
52
Z zestawień tych wynika, że w ytw órczość szeregu artyku
łów hutniczych wykazała zwyżkę w porównaniu z analogiczną w ytw órczością z roku poprzedniego. W szczególności wzrosła produkcja różnych odlewów żeliwnych, działów dalszej ob róbki, w yrobów walcowanych i ciągnionych i rur spawanych i ciągnionych. Zmniejszyła się produkcja surówki odlewniczej w gęsiach, zato wzrosła produkcja odlew ów stalowych nie
obrobionych.
Zbyt większości w ytw orów hutnictwa żelaznego odby
w ał się za pośrednictwem Syndykatu Polskich Hut Żelaznych.
W edług danych tego Syndykatu ogólny zbyt w yrobów w alco
wanych na rynku wewnętrznym w roku sprawozdawczym w y
nosił 259.689 t. (243.149 t.), czyli zwiększył się w porównaniu z rokiem poprzednim o 6,8 %. Zwiększenie się zbytu żelaza na
stąpiło dzięki większemu popytow i rynku prywatnego, gdyż za
mówienia rządowe spadły w tymże roku o 27.450 t., czyli o 39,93%.
Udział poszczególnych kaiegoryj odbiorców w ogólnej ilości zleceń przydzielonych hutom (w tonach).
K ategorja o d b io rcó w r. 1934 r. 1935 R óżnica %
Kupcy I-szej kategorji . . )
Kupcy II-giej kategorji . > 100.862 120.706 + 19,77 Kupcy III-ciej kategorji . J
G ó r n ic t w o ... 1.933 1.055 — 42,05 Przemysł metalowy . . . 20.905 24.081 + 15,19 Fabryki s 'r u b ... 5.156 6.532 + 2 6,69 D r u c ia r n ie ... 23.765 40.146 + 68,93
Cynkownie blachy . . 9.970 9.078 — 8,95
Pryw. przedsięb. komunik. 340 595 + 75,00
Przemysł budowlany 7.361 9.317 + 26,57
Przemysł drzewny . . . 54 58 + 7,41
C u k r o w n ie ... 200 229 + 14,50 Pozostałe gałęzie przemysłu 1.251 1.499 + 19,82
Różni ... ... 62 62 —
S a m o r z a d y ... 814 1.856 — 128,01 Rząd ... 68.748 41.298 — 39,93 Huty ... 1.792 3.177 + 77,29
Ogółem . . 243.149 259.689 + 6,80
53