A COMPARATIVE EVALUATION OF APEX D.S.P. AND ROOT ZX APEX LOCATORS. AN IN VITRO STUDY
Zakład Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: dr hab. n. med., prof. PAM Jadwiga Buczkowska-Radlińska
1 Zakład Periodontologii Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jadwiga Banach
2 Zakład Protetyki Stomatologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bogumiła Frączak
3 Zakład Stomatologii Ogólnej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Elżbieta Weyna
Summary
Introduction: In modern endodontics, no possibility of the root canal preparation is allowed, unless its length was individually determined. Only until recently, the length was assessed on the basis of the radiograph with the fi le placed into the root of the canal. However, apex locators have been in use for this assessment for some time. The newest ones, called the apex locators with different frequencies, in oppo-sition to the classical ones, allow for accurate measurement even in teeth with wet content and periapical lesions.
The aim of this in vitro study was a comparison of accuracy of two apex locators with different frequencies.
Material and methods: Thirty single-rooted teeth were used in this study. After access cavity preparation, the actual canal length was determined, and subsequently they were placed in alginate impression material in order to perform measurements with Root ZX (Morita, Japan) and Apex D.S.P. (Septodont, France) apex locators. The obtained lengths were measured with endodontic ruler.
Results: Length concordance with the actual canal length for Root ZX apex locator was 93.3%. In two cases, electronic
measurement was inaccurate – one too short and one too long. For Apex D.S.P. device precise measurements were obtained in 90% of cases with 10% of results being too long if compared to the actual values. Statistical analysis did not disclose signifi cant differences between the measurements.
Length value comparison, for the assessed apex locators, allowed to confi rm result concordance in 28 of 30 measure-ments (93.3%). In 2 remaining cases, lengths determined by the Apex D.S.P. device were 1 mm longer than the values for Root ZX apex locator.
Conclusions: Root ZX and Apex D.S.P. apex locators allow for relatively accurate assessment of the root canal length. Precision of these two devices is comparable.
K e y w o r d s: apex locators – working length – in vitro study – endodontic treatment.
Streszczenie
Wstęp: We współczesnej endodoncji nie dopuszcza się możliwości opracowywania kanału korzeniowego, którego
34 MARIUSZ LIPSKI, KRZYSZTOF WOŹNIAK, DAMIAN LICHOTA I WSP.
długość nie została ustalona indywidualnie. Do niedawna długość tę określano powszechnie na podstawie zdjęcia rentgenowskiego z narzędziem wprowadzonym do kanału korzeniowego. Od pewnego czasu stosuje się w tym celu urządzenia elektryczne – endometry. Te najnowsze, zwane częstotliwościowymi, zapewniają w odróżnieniu od endo-metrów konwencjonalnych, dość dokładne pomiary, nawet w przypadku zębów z wilgotną zawartością oraz zmianami zapalnymi w tkankach przyzębia wierzchołkowego.
Celem pracy było porównanie dokładności wskazań dwu endometrów częstotliwosciowych w warunkach in vitro.
Materiał i metody: Do badania posłużyło 30 jednoka-nałowych zębów ludzkich. Po stworzeniu dostępu do jamy zębów określono długość rzeczywistą kanałów, a następnie umieszczono je w masie alginatowej w celu przeprowadzenia pomiarów za pomocą endometrów: Root ZX (Morita, Japo-nia) i Apex D.S.P. (Septodont, Francja). Uzyskane długości mierzono linijką endodontyczną.
Wyniki: Zgodność długości ustalonych endometrem Root ZX z rzeczywistą długością kanału wyniosła 93,3%.
W 2 przypadkach pomiar endometryczny okazał się niepra-widłowy (1 pomiar za krótki i 1 za długi). W przypadku en-dometru Apex D.S.P. stwierdzono wyłącznie pomiary zgodne (90%) bądź za długie (10%). Analiza statystyczna nie wykazała istotnych różnic pomiędzy wskazaniami endometrów. Porów-nanie długości określonych za pomocą ocenianych endometrów wykazało zgodność pomiaru w 28 przypadkach z 30 (93,3%).
W pozostałych 2 przypadkach długości określone za pomocą endometru Apex D.S.P. okazały się dłuższe o 1 mm niż usta-lone na podstawie badania endometrem Root ZX.
Wnioski: Endometry Root ZX i Apex D.S.P. zapew-niają względnie dokładne określenie długości kanału ko-rzeniowego zęba. Dokładność wskazań obu urządzeń jest porównywalna.
H a s ł a: endometry – długość robocza – badanie in vitro – leczenie endodontyczne.
Wstęp
We współczesnej endodoncji nie dopuszcza się moż-liwości opracowywania kanału korzeniowego, którego długość nie została ustalona indywidualnie [1]. W związ-ku z powyższym lekarz dentysta przed przystąpieniem do leczenia kanałowego zobligowany jest do obliczenia tzw. długości roboczej, czyli odległości pomiędzy koro-nowym punktem referencyjnym (np. brzegiem siecznym) a wierzchołkowym punktem referencyjnym, tj. otworem fi zjologicznym, względnie miejscem znajdującym się w jego pobliżu [1, 2]. Do niedawna długość roboczą określano po-wszechnie [2]. Od pewnego czasu dużą popularnością cieszą się endometry. Te najnowsze, zwane częstotliwościowymi, zapewniają dość dokładne pomiary, nawet w przypadku zębów z wilgotną zawartością oraz zmianami zapalnymi w tkankach przyzębia wierzchołkowego [1, 2, 3].
Ostatnio na rynku stomatologicznym pojawił się endo-metr – Apex D.S.P., który cieszy się dużym zainteresowa-niem, głównie ze względu na małe rozmiary. Urządzenie to, podobnie jak wszystkie endometry częstotliwościowe, określa położenie otworu wierzchołkowego w kanałach z wilgotną zawartością. Dzięki małym rozmiarom można go podczas pomiaru umieścić na klatce piersiowej pacjenta, a krótkie przewody istotnie zmniejszają prawdopodobień-stwo interferencji pomiędzy tym aparatem a innymi urzą-dzeniami elektronicznymi znajdującymi się w gabinecie.
Celem badania była ocena dokładności wskazań endo-metru Apex D.S.P. w porównaniu z dokładnością najbardziej przebadanego endometru częstotliwościowego Root ZX.
Materiał i metody
Do badania posłużyło 30 jednokanałowych zębów ludzkich usuniętych ze wskazań periodontologicznych.
Zęby miały w pełni zakończony rozwój korzenia; obser-wacje w powiększeniu 20-krotnym (mikroskop medyczny Karl Kaps SOM 62, Karl Kaps, Niemcy) nie wykazały jakichkolwiek pęknięć czy uszkodzeń korzeni ani resorpcji ich wierzchołków. W celu uzyskania równej i równoległej do osi długiej zębów płaszczyzny stanowiącej jednoznaczny koronowy punkt referencyjny, korony zębów zeszlifowano za pomocą tarczy diamentowej do momentu odsłonięcia komory. Pozostałości sklepienie komory usunięto za po-mocą wierteł różyczkowych osadzonych w kątnicy mikro-silnika, a ujścia kanałów opracowano za pomocą wierteł Gatesa–Gliddena nr 3 i 4. Następnie w celu sprawdzenia drożności kanałów oraz określenia długości zębów wpro-wadzano do ich światła pilnik K nr 10, aż do momentu uka-zania się jego szczytu w otworze anatomicznym korzenia zęba. W chwili gdy szczyt pilnika znalazł się w otworze wierzchołkowym przesuwano ogranicznik na narzędziu do wysokości referencyjnego punktu koronowego, po czym wyjmowano narzędzie z kanału i mierzono długość ogra-niczonego narzędzia. Do pomiaru długości użyto linijki endodontycznej, a obserwacji dokonano w powiększeniu 20-krotnym (mikroskop medyczny Karl Kaps SOM 62).
Następnie próbki umieszczono w plastykowej kuwecie wy-pełnionej masą alginatową, odpowiednio je oznaczając.
Zęby osadzono w masie na długości ¾ korzenia, w znacznej odległości (ok. 2 cm) od siebie, wypełniając ich kanały 2% roztworem podchlorynu sodu ok. 1 mm poniżej ujścia kanału. Roztwór aplikowano za pomocą strzykawki i igły.
Pomiarów dokonano za pomocą endometrów: Root ZX (Morita, Japonia) – rycina 1 i Apex D.S.P. (Septodont, Francja) – rycina 2. W tym celu elektrody wargowe obu urządzeń umieszczono w masie alginatowej przy brze-gu kuwet. Procedura pomiaru w przypadku endometru Root ZX polegała na powolnym wprowadzeniu pilnika nr 10 do kanału korzeniowego, aż do momentu zasygnalizowania przez urządzenie osiągnięcia otworu wierzchołkowego.
Następnie pilnik wolno wycofywano z kanału do chwili,
OCENA PORÓWNAWCZA ENDOMETRÓW APEX D.S.P. I ROOT ZX. BADANIE IN VITRO 35 gdy wskazówka widoczna na ekranie ciekłokrystalicznym
osiągnęła wartość 0,5. Na tym etapie, nie poruszając in-strumentem, przesuwano na nim ogranicznik do wysokości referencyjnego punktu koronowego, po czym wyjmowano narzędzie z kanału i mierzono ustaloną tym sposobem dłu-gość. Tak jak w przypadku określania rzeczywistej długości kanału, do pomiaru użyto linijki endodontycznej. Pomiary wykonywały dwie osoby, trzykrotnie, w celu sprawdzenia powtarzalności wyniku.
Długości uzyskane na podstawie badania endometryczne-go porównano z rzeczywistą dłuendometryczne-gością kanałów. Jeśli dłuendometryczne-gość określoną endometrami była zgodna z długością rzeczywistą kanału lub nieznacznie mniejsza (do 1 mm), wówczas po-miar uznawano za prawidłowy. W pozostałych przypadkach pomiar określano jako za krótki bądź za długi.
W badania porównano również długości ustalone oce-nianymi endometrami. Pomiar uważano za zgodny, gdy różnica pomiędzy ustalonymi długościami nie przekraczała 0,5 mm.
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej testem χ2 z poprawką Yatesa oraz dokładnym testem Fischera.
Wyniki
Zgodność długości ustalonych endodmetrem Root ZX z rzeczywistą długością kanału wyniosła 93,3%, a endome-tru Apex D.S.P. odpowiednio 90%. W pozostałych przy-padkach stwierdzono pomiary za długie (1 pomiar wyko-nany z użyciem endometru Root ZX i 3 pomiary wykonane z użyciem endometru Apex D.S.P.) lub za krótkie (1 pomiar wykonany endometrem Root ZX).
Porównując długości robocze ustalone na podstawie wskazań obu urządzeń, stwierdzono ich zgodność (różnica nie większa niż 0,5 mm) w 28/30 przypadkach (93,3%).
W pozostałych 2 przypadkach różnica wyniosła 1 mm, przy czym w obu przypadkach pomiar dokonany za pomocą endometru Apex D.S.P. okazał się dłuższy niż ustalony na podstawie badania endometrem Root ZX.
Dyskusja
Endometria kanałowa staje się coraz powszechniej sto-sowaną metodą określania długości kanału korzeniowego.
W 2001 r. zaledwie co 10 amerykański dentysta stosował tę metodę, natomiast już w 2004 r. endometry używane były przez ponad 80% dentystów ogólnie praktykujących [4, 5]. Endometry swą dużą popularność zawdzięczają przede wszystkim temu, że są łatwe w obsłudze, tanie i bezpieczne.
Nie narażając pacjenta i personelu medycznego na napro-mieniowanie, mogą być z powodzeniem stosowane u kobiet w ciąży oraz u osób młodych [1, 3]. Według niektórych autorów gwarantują również dokładniejsze wyniki aniżeli badanie rentgenowskie, co wynika z faktu, że lokalizują otwór wierzchołkowy. Natomiast na podstawie zdjęcia rent-genowskiego można jedynie zlokalizować szczyt korzenia (tzw. wierzchołek radiologiczny) i zakładając, że w jego pobliżu jest otwór wierzchołkowy, określić jego położenie [6, 7, 8].
Duże zainteresowanie dentystów endometrami powo-duje, że co roku na rynku pojawiają się nowe urządzenia.
Jednym z takich względnie nowych endometrów jest Apex D.S.P., który od wcześniej dostępnych urządzeń różni się tym, że jest małych rozmiarów i może w związku z
powyż-Ryc. 1. Endometr Root ZX Fig. 1. Root ZX electronic apex locator
Ryc. 2. Endometr Apex D.S.P.
Fig. 2. Apex D.S.P. electronic apex locator
W bardzo podobny sposób dokonano pomiarów en-dometrem Apex D.S.P. Narzędzie również wprowadzano do kanału, aż do momentu zasygnalizowania osiągnięcia otworu wierzchołkowego, tj. do momentu zapalenia się diody czerwonej, oznaczonej napisem APEX, a następnie wyco-fywano do momentu, aż zgasła dioda czerwona, a zapaliła się ostatnia dioda zielona, oznaczona liczbą 0,25 (dioda znajdująca się bezpośrednio przed diodą czerwoną). Do po-miaru określonej długości użyto linijki endodontycznej.
Pomiary zostały wykonane przez te same osoby, również trzykrotnie.
36 MARIUSZ LIPSKI, KRZYSZTOF WOŹNIAK, DAMIAN LICHOTA I WSP.
szym znajdować się na klatce piersiowej pacjenta w trakcie wykonywania pomiaru.
W badaniu oceniono aparat Apex D.S.P., porównując go z jednym z najbardziej przebadanych endometrów czę-stotliwościowych. Uzyskane wyniki nie wykazały istotnych różnic w dokładności wskazań obu urządzeń. Oba endome-try lokalizowały tzw. wierzchołkowy punkt referencyjny w odległości 0–1 mm od otworu anatomicznego w ponad 90% przypadków. Istotnych różnic nie wykazano także porównując długości ustalone z użyciem zarówno Root ZX, jak i Apex D.S.P. Rozbieżność dotyczyła bowiem zaledwie 2 pomiarów.
W badaniu oceny dokonano w warunkach in vitro, umieszczając zęby w masie alginatowej (masa wyciskowa), stosowanej powszechnie jako materiał symulujący tkanki otaczające korzeń zęba [9, 10, 11, 12]. Wprawdzie w tym celu zaleca się również żelatynę, względnie 0,9% roztwór NaCl, ale jak wykazały badania in vitro, najdokładniejsze wskazania uzyskuje się, gdy zęby umieszczone są w masie alginatowej [13].
Dokonując pomiaru endometrem Apex D.S.P. wpro-wadzano elektrodę czynną do kanału, aż do momentu za-sygnalizowania przez urządzenie osiągnięcia tzw. apexu (zapalenia się diody czerwonej), a następnie wycofywano instrument do chwili, aż dioda czerwona zgasła, a zapaliła się dioda zielona. Postępowanie takie przyjęto, wychodząc z założenia, że endometr sygnalizuje osiągnięcie okolicy wierzchołka korzenia, gdy szczyt narzędzia znajdzie się już poza otworem fi zjologicznym [14, 15]. Jeśli odległość pomiędzy otworem fi zjologicznym a anatomicznym jest nieznaczna, wówczas może okazać się, ze wierzchołek na-rzędzia znajduje się już w tkankach okołowierzchołkowych.
W związku z powyższym wycofywano nieco instrument, by uniknąć pomiarów za długich. Powyższą prawidło-wość zaobserwował producent Root ZX, który przewidział w sygnalizacji swego urządzenia zarówno osiągnięcie tzw.
apeksu, jak i punktu znajdującego się nieco dokoronowo (linia na ekranie aparatu oznaczona 0,5).
Własne obserwacje potwierdzają w dużym stopniu wyniki badań Vossa i Siebenkeesa [16], którzy porównali dokładność lokalizacji otworu wierzchołkowego korzenia zęba za pomocą endometrów Apit i Root ZX. Najlepsze wskazania uzyskano, gdy narzędzie kanałowe wprowa-dzano do kanału, aż do momentu zasygnalizowania przez endometry osiągnięcia „0,5 mm przed apexem” (95 % pra-widłowych pomiarów). Jeśli narzędzie wprowadzano do ka-nału aż do momentu zasygnalizowania przez endometry osiągnięcie otworu wierzchołkowego („apex”), to odsetki prawidłowych pomiarów malały na korzyść pomiarów za długich, co było zgodne z wynikami badań in vitro. W ba-daniach tych zaobserwowano, że endometry częstotliwo-ściowe sygnalizują osiągnięcie otworu wierzchołkowego w momencie przejścia szczytu narzędzia poza otwór wierz-chołkowy. W związku z powyższym autorzy cytowanego
badania sugerują, aby w celu określenia długości roboczej kanału wprowadzać narzędzie do jego światła, aż do mo-mentu zasygnalizowania przez endometr „0,5 mm przed apexem” lub wprowadzać do momentu „apex”, a określoną tym sposobem długość pomniejszyć o 0,5 mm.
Wnioski
Endometry Root ZX i Apex D.S.P. zapewniają 1.
względnie dokładne określenie długości kanału korzenio-wego zęba.
Dokładność wskazań obu urządzeń jest porówny-2.
walna.
Piśmiennictwo
Hülsmann M., Rödig T.
1. : Die Röntgenmessaufnahme. Endodontie, 2001, 1, 21–37.
Katz A., Tamse A., Kaufman AY.
2. : Tooth length determination: a
re-view. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod. 1991, 72, 238–242.
Gordon M.P.J., Chandler N.P.
3. : Electronic apex locators. Int. Endod.
J. 2004, 37, 452–457.
Whitten B.H., Gardiner D.L., Jeansonne B.G., Lemon R.R.
4. : Current
trends in endodontic treatment: report of a national survey. J. Am.
Dent. Assoc. 1996, 127, 1333–1341.
Yoshikawa G., Sawada N., Wettasinghe K.A., Suda H.
5. : Survey of
endo-dontic treatment in Japan. J. Endod. 2001, 27, 236–237.
Kuźmiński M.
6. : Porównanie dokładności pomiaru długości zębów z uży-ciem endometru i technik radiologicznych. Czas. Stomatol. 2001, 54, 427–430.
Chunn C.B., Zardiackas I.D., Menke R.A
7. .: In vivo root canal
determi-nation using the Forameter. J. Endod. 1981, 7, 515–520.
Steffen H., Löw A.
8. : Klinische Bewertung der Messgenauigkeit des Root ZX im Vergleich zur Röntgnmessaufnahme. Dtsch. Zahnarztl. Z. 1999, 54, 559–562.
Tinaz A.C., Alacam T., Topuz O.
9. : A simple model to demonstrate the
electronic apex locator. Int. Endod. J. 2002, 35, 940–945.
Nguyen H.Q., Kaufman K.Y., Komorowski R.C., Friedman S.
10. : Electronic
length using small and large fi les in enlarged canals. Int. Endod. J. 1996, 29, 359–364.
Goldberg F., De Silvio A.C., Manfre S., Nastri N.
11. : In vitro measurement
accuracy of an electronic apex locator in teeth with simulated apical root resorption. J. Endod. 2002, 28, 461–462.
Fouad A.F., Krell K.V., McKendry D.J., Koorbusch G.F., Olson R.A.
12. : Clinical evaluation of fi ve electronic root canal length measuring
in-struments. J. Endod. 1990, 16, 446–449.
Baldi J.V., Victorino F.R., Bertrandes V.R., Moraes I.G., Bramante C.M., 13.
Garcia R.B. et al.: Infl uence of embedding media on the assessment of electronic apex locators. J. Endod. 2007, 33, 476–479.
Czerw R.J., Fulkerson M.S., Donnely J.C., Walmann J.O.
14. : “In vitro”
evaluation of the accuracy of several electronic apex locators. J. Endod.
1995, 21, 572–575.
Pahncke D., Voss A.
15. : Die Abhängichkeit endometrischen Messungen von den Bedienungen im Wurzelkanal. Dtsch. Zahnarztl. Z. 1991, 46, 635–636.
Voss A., Siebenkees J
16. .: Experimentelle und klinische Bewertung der Endometriegeräte Apit und Root ZX. Dtsch. Zahnarztl. Z. 1994, 49, 281–285.
A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S
R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E 2008, 54, 2, 37–40
EWA LEWIŃSKA, MARIUSZ LIPSKI1, MAŁGORZATA MARCINIAK-PARADOWSKA2, KRZYSZTOF WOŹNIAK1, DAMIAN LICHOTA1
OCENA PRZYDATNOŚCI ENDOMETRU APEX D.S.P. DO POMIARU DŁUGOŚCI KANAŁU KORZENIOWEGO. BADANIA IN VITRO
THE EVALUATION OF THE ABILITY OF APEX D.S.P. TO DETERMINE THE LENGTH OF ROOT CANAL. IN VITRO STUDY
Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
ul. Rybacka 1, 70-204 Szczecin Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jerzy Malinowski
1 Zakład Stomatologii Zachowawczej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: dr hab. n. med., prof. PAM Jadwiga Buczkowska-Radlińska
2 Grupowa Praktyka Stomatologiczna w Szczecinie ul. Derdowskiego 28/4, 71-087 Szczecin
Kierownik: lek. dent. Ewa Perzanowska, lek. dent. Danuta Olkuśnik-Grudzińska
Summary
Introduction: Precise determination of an individual root canal length is one of the main factors affecting the results of endodontic treatment. There are a few ways to determine an individual root canal length. Two of them, radiologic and endometric are in common use. The disadvantage of using the fi rst method is that it is only approximate determination of the apical foramen that can cause incorrect preparation and fi lling of root canals. Alternative to radiologic method is an endodontic method in which resistance apex locators can be applied or the next generation devices called frequency apex locators, which include Apex D.S.P.
The aim of the study was to examine the accuracy of working length measurements of root canals, as determined using Apex D.S.P., new generation apex locator, with refer-ence to the real canal length.
Material and methods: A total of 102 canals were exam-ined in 73 extracted human teeth with mature apices. The crown was sectioned with a diamond disc to allow an access to the root canal. After removing the contents of canals, the actual root canal length was measured by inserting the fi le into the root canal until the fi le tip was just visible at the level of the apical foramen. Then the teeth were placed in contact with an alginate impression material to simulate
the periodontium. Electronic measurement was achieved using the Apex D.S.P. Measurements were taken until the red diode lights and then after the last green diode lights (0.5 mark). The differences between the actual root canal lengths and the measurement results were noted. All lengths of fi les were measured using endodontic ruler. The χ2 test was used to analyse statistically.
Results: The Apex D.S.P. located the apical constriction accurately within ± 0.5 mm in 88.2% of canals. Statistical analysis has shown that more accurate results were reached when the fi le was introduced until the last green diode lit (p < 0.05).
Conclusions: The latest generation of apex locators pro-vides an accurate and useful assistance for the determination of the root canal length.
K e y w o r d s: electronic apex locator – working length – in vitro study.
Streszczenie
Wstęp: Jednym z istotnych czynników decydujących o wyniku leczenia kanałowego jest precyzyjne określenie indywidualnej długości roboczej kanału korzeniowego.
Zna-38 EWA LEWIŃSKA, MARIUSZ LIPSKI, MAŁGORZATA MARCINIAK-PARADOWSKA I WSP.
nych jest kilka sposobów wyznaczania długości roboczej kanału, z których obecnie powszechnie stosowane są dwa:
radiologiczny i endometryczny. Ujemną stroną stosowania pierwszej metody jest orientacyjne wyznaczanie otworu wierzchołkowego. Takie szacunkowe określanie długości roboczej może skutkować nieprawidłowym opracowaniem i wypełnieniem kanałów. Alternatywą dla metod radio-logicznych mogą być metody endometryczne, w których można stosować endometry opornościowe lub nowszej generacji, tzw. endometry częstotliwościowe, do których należy Apex D.S.P.
Celem pracy była ocena dokładności lokalizacji otwo-ru wierzchołkowego korzenia zęba za pomocą endometotwo-ru nowej generacji Apex D.S.P. fi rmy Septodont.
Materiał i metody: Do badania posłużyły 73 usunięte zęby ludzkie. Pomiaru dokonano w 102 kanałach. Wszystkie zęby miały całkowicie uformowany wierzchołek korzenia.
Korony zębów odcięto w celu ułatwienia dostępu do jamy zęba. Po usunięciu zawartości kanałów, wprowadzano do ich światła narzędzia endodontyczne do momentu ukazania się wierzchołka instrumentu w otworze anatomicznym.
Tym sposobem określono długość rzeczywistą. Następnie zęby umieszczono w masie alginatowej symulującej tkan-ki otaczające ząb i wykonano pomiary długości kanałów z użyciem endometru Apex D.S.P. Narzędzia wprowadzano
Tym sposobem określono długość rzeczywistą. Następnie zęby umieszczono w masie alginatowej symulującej tkan-ki otaczające ząb i wykonano pomiary długości kanałów z użyciem endometru Apex D.S.P. Narzędzia wprowadzano