Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Krystyna Lisiecka-Opalko
Summary
Introduction: The aim of this study was to check op-portunities of early caries detection in primary dentition by using new portable device – KaVo Diagnodent. Values of Diagnodent were interpreted by Hibst and Paulus scale. It was also decided to check if this scale is useful for detect-ing caries in milk teeth. In this study a new author’s scale was used. Values of Diagnodent were also interpreted in this scale. The object of this study was also to indicate the content of chosen elements such as fl uoride, calcium and magnesium in superfi cial layer of milk teeth’s enamel. It was accomplished by using acid biopsy of enamel. In this study, the use of this method was also assessed in primary dentition.
Material and methods: 50 children in age 3–7 were examined by dentist. There were several indicators marked, which describe these groups of children such as: dental treat-ment index (dti), decay, missing, fi lling (dmf) frequency of caries. Occlusal and buccal surfaces were checked by visual examination and by device – Diagnodent.
Results: Caries were detected on 115 occlusal surfaces and on 8 buccal surfaces. Diagnodent confi rmed these re-sults indicating values ≥ 30 in Hibst and Paulus’s scale and
≥ 20 in author’s scale. Therefore, there was no mistake in visual examination. From primary teeth examined visually
as “sound” Diagnodent judged 0.87% (Hibst and Paulus scale) of surfaces which needed to be open by drilling.
On the other hand, according to author’s scale, 3.83% of surfaces needed to be open by drilling.
Conclusions: In conclusion, we can say that Hibst and Paulus scale turned out to be less useful in milk teeth.
Buccal surfaces are not predisposed to develop caries in primary dentition. Majority of these surfaces stayed free from caries in both visual and Diagnodent exami-nation. Enamel opacities were also detected by visual examination and they were also judged as needed to be open by drilling. Diagnodent appeared useful in caries detection in primary teeth by using authors scale in which 20 means obligatory dental treatment. Laboratory results of content of elements can confi rm above statement. Ele-ments such as fl uoride, calcium and magnesium, which were examined, showed that the method of acid biopsy of enamel could be useful in children as a cheap, simple and safe method.
Acid biopsy of enamel did not cause on the enamel surface any damages or demineralization which could be discovered visually and by Diagnodent examination.
Average content of fl uoride, calcium in milk teeth was lower than in permanent teeth. The reason for this could be weaker mineralization of milk teeth tissue, which cor-related with deeper acid penetration in enamel. Higher
* Zwięzła wersja rozprawy doktorskiej przyjętej przez Radę Wydziału Stomatologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Promotor:
prof. dr hab. n. med. Krystyna Lisiecka-Opalko. Oryginalny maszynopis obejmuje: 109 stron, 33 tabele, 4 ryciny, 91 pozycji piśmiennictwa.
* Concise version of doctoral thesis approved by the Council of the Faculty of Dentistry, Pomeranian Medical University in Szczecin. Promotor:
Prof. Krystyna Lisiecka-Opalko M.D., D.M.Sc. Habil. Original typescript comprises 109 pages, 33 tables, 4 fi gures, 91 references.
94 MONIKA SZMIDT content of fl uoride in children with higher dti can manifest
that fl uoride is some kind of protection for factors, which are responsible for caries.
K e y w o r d s: milk teeth – Diagnodent device – fl uo-ride.
Streszczenie
Wstęp: Celem pracy było zbadanie możliwości wy-krycia wczesnych ognisk choroby próchnicowej w zębach mlecznych przy użyciu aparatu Diagnodent. Wyniki in-terpretowano za pomocą skali Hibsta i Paulusa. Postano-wiono ocenić przydatność tej skali w diagnostyce choroby próchnicowej zębów mlecznych. Do interpretacji wskazań aparatu Diagnodent zastosowano również skalę własną.
W szkliwie zębów mlecznych oznaczono zawartość fl uor-ków, wapnia i magnezu, pobierając mikropróby szkliwa.
Oceniono także możliwość zastosowania tej metody w zę-bach mlecznych.
Materiał i metody: Badając dzieci w wieku przed-szkolnym (3–7 lat), zgłaszające się do gabinetu stomato-logicznego, obliczono wybrane wskaźniki choroby próch-nicowej dla zębów mlecznych. Stan uzębienia określono za pomocą liczb puw oraz wskaźnika leczenia próchnicy (dental treatment index – dti). W badanej grupie dzieci obliczono również frekwencje i intensywność próchni-cy. Powierzchnie żujące i policzkowe zębów trzonowych mlecznych oceniono za pomocą lusterka, zgłębnika oraz aparatu Diagnodent.
Wyniki: W badaniu klinicznym stwierdzono próchnicę na 115 powierzchniach żujących i na 8 powierzchniach po-liczkowych. Za pomocą aparatu Diagnodent potwierdzono to rozpoznanie, wskazując wartości ≥ 30 wg skali Hibsta i Paulusa i ≥ 20 wg skali własnej. Nie było zatem błędu w badaniu klinicznym. Wśród zbadanych klinicznie zębów mlecznych ocenionych jako „zdrowe” aparat Diagnodent wskazał 0,87% powierzchni do leczenia. Natomiast inter-pretacja wyników wskazań aparatu Diagnodent wg skali własnej ujawniła 3,83% powierzchni do leczenia.
Powierzchnie policzkowe zębów mlecznych nie są pre-dysponowane do rozwoju choroby próchnicowej. Większość tych powierzchni pozostała wolna od próchnicy zarówno w badaniu klinicznym, jak i w badaniu aparatem Diagno-dent. Stwierdzone w badaniu klinicznym przebarwienia wymagają podjęcia zabiegów leczniczych. Postępowanie wyczekujące oraz wprowadzenie zabiegów profi laktycznych na tym etapie nie mają szans powodzenia w leczeniu zębów mlecznych ze względu na szybki rozwój próchnicy i budowy anatomicznej. Dlatego zaproponowano skalę własną dla interpretacji wskazań aparatu Diagnodent.
Powierzchnie żujące zębów piątych częściej wymaga-ły leczenia, a powierzchnie policzkowe zębów czwartych częściej wskazywane były przez aparat Diagnodent jako zdrowe. Obserwowano to zarówno w interpretacji wyników
wg skali Hibsta i Paulusa, jak i wg skali własnej. Aparat Diagnodent okazał się przydatny w wykrywaniu wczesnych oznak choroby próchnicowej w zębach mlecznych przy za-stosowaniu skali własnej. Potwierdzeniem tego wydają się być badania laboratoryjne. Badanie zawartości pierwiastków powierzchniowej warstwy szkliwa zębów mlecznych ujaw-niło możliwość zastosowania metody pobierania mikroprób szkliwa u dzieci. Metoda ta okazała się prosta, przydatna i bezpieczna, jednak do jej zastosowania potrzeba dobrej współpracy z małym pacjentem, co często nastręcza wielu trudności.
Wnioski: Zastosowana metoda kwasowej biopsji szkliwa nie powodowała na badanej powierzchni demineralizacji do-strzegalnej gołym okiem i w badaniu aparatem Diagnodent.
Średnia zawartość fl uorków i wapnia w zębach mlecznych była mniejsza niż w zębach stałych. Wynika to ze słabszej mineralizacji zębów mlecznych, o czym świadczy również głębokość penetracji kwasu. Zwiększona ilość fl uorków przy wyższej liczbie puw może świadczyć o charakterze osło-nowym fl uorków, których zwiększona ilość może pojawiać się w odpowiedzi na czynniki próchnicotwórcze.
Dostępne są prace dotyczące zastosowania metody pobierania mikroprób szkliwa, głównie dla zębów stałych i w warunkach in vitro. Niewiele jest doniesień na temat badania składu szkliwa zębów mlecznych, a wspomnianej metody nie stosowano w warunkach in vivo do badania zębów mlecznych. U zbadanych dzieci stwierdzono średnią liczbę puw – 4,02, przy frekwencji próchnicy 98% i wskaź-niku leczenia dti – 4,1.
H a s ł a: zęby mleczne – aparat Diagnodent – fl uor.
Wstęp
Budowa anatomiczna i histologiczna zębów mlecznych sprawia, iż są one szczególnie podatne na powstawanie i roz-wój choroby próchnicowej. Charakterystyczne jest znaczne zaawansowanie procesu chorobowego z mało widocznym obrazem klinicznym. Większa ilość matrycy organicznej i mniejsza ilość komponenty nieorganicznej oraz brak do-statecznej dokładności w oczyszczaniu zębów sprzyjają szybkiemu rozwojowi choroby próchnicowej [1, 2].
Szkliwo zębów mlecznych, cieńsze od szkliwa zębów stałych, a także szerokie kanaliki zębinowe powodują, że proces próchnicowy szybko osiąga miazgę zęba. Istot-ne jest wiec jak najszybsze wykrycie wczesnych zmian próchnicowych w zębach mlecznych [3, 4].
Współczesna diagnostyka stomatologiczna stwarza obecnie wiele możliwości dzięki pojawieniu się nowych aparatów diagnostycznych. Aparat Diagnodent pozwala na szeroką diagnostykę choroby próchnicowej i umożliwia wczesne wdrożenie zabiegów profi laktycznych lub lecz-niczych.
Celem pracy było zbadanie możliwości wykrycia wcze-snych ognisk choroby próchnicowej w zębach mlecznych
PRÓCHNICA ZĘBÓW MLECZNYCH A ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH PIERWIASTKÓW W SZKLIWIE 95 przy użyciu aparatu Diagnodent. Wyniki wskazania
apa-ratu Diagnodent interpretowano wg skali Hibsta i Paulusa.
Postanowiono ocenić przydatność tej skali w diagnostyce choroby próchnicowej zębów mlecznych. Do interpretacji wskazań aparatu Diagnodent zastosowano skalę własną.
Metoda kwasowej biopsji szkliwa jest przydatna w oce-nie składu mineralnego szkliwa ludzkiego [5]. W szkliwie zębów mlecznych oznaczono zawartość fl uorków, wapnia i magnezu, pobierając mikropróby szkliwa. Oceniono również możliwość zastosowania tej metody w zębach mlecznych.
Dostępne są publikacje dotyczące wykorzystania tej metody w warunkach in vitro, jak również in vivo, ale głównie w zębach stałych. Nieliczne są doniesienia o ba-daniu szkliwa zębów mlecznych, a co za tym idzie również zastosowania omawianej metody.
Materiał i metody
Zbadano 50 dzieci w wieku przedszkolnym (3–7 lat), zgłaszających się do gabinetu stomatologicznego. U dzieci zostało wykonane badanie kliniczne metodą rutynową za pomocą lusterka i zgłębnika w oświetleniu sztucznym.
W badaniu określono liczbę puw. Dla oceny stanu uzę-bienia zbadanej grupy dzieci obliczono również frekwencje próchnicy, wskaźnik leczenia próchnicy (dental tratment index – dti) oraz wskaźnik przyrostu próchnicy. Badanie nie obejmowało zębów stałych.
Badanie kliniczne powierzchni żujących polegało na do-kładnej ocenie bruzd za pomocą zgłębnika stomatologicz-nego. Stwierdzenie „zahaczania” zgłębnika w bruździe stanowiło podstawę do rozpoznania próchnicy. W karcie badania uwzględniono również widoczne przebarwienia szkliwa.
Powierzchnie policzkowe oceniono wzrokiem i zgłęb-nikiem w kierunku zmiany koloru powierzchni, utraty jej gładkości (demineralizacja) oraz ubytków tkanki spowo-dowanych procesem próchnicowym.
Za pomocą wzroku oraz lusterkiem i zgłębnikiem oce-niono stan znajdujących się w zębach wypełnień. Szczelność brzeżną wypełnień badano, przesuwając zgłębnik przez granicę szkliwa i wypełnienia. Stwierdzoną próchnicę wtórną odnotowano w karcie badania.
Po badaniu klinicznym przystąpiono do badania dodat-kowego. Przeprowadzono ocenę bruzd zębów trzonowych mlecznych oraz ich powierzchni policzkowych za pomocą urządzenia laserowego Diagnodent fi rmy KaVo.
Przed badaniem aparatem Diagnodent dokładnie oczyszczono bruzdy i powierzchnie policzkowe zębów trzo-nowych mlecznych. W tym celu użyto szczotki założonej na mikrosilnik i pasty polerskiej clean polish. Po dokład-nym wypłukaniu resztek pasty zęby odizolowano od śliny wałkami z ligniny i dokładnie osuszono. W ten sposób przygotowane zęby poddane zostały analizie laserowej.
Końcówkę aparatu Diagnodent przesuwano wzdłuż
ba-danej powierzchni, zapisując w karcie badania uzyskaną wartość maksymalną.
Używając aparatu Diagnodent, oceniono również szczel-ność brzeżną znajdujących się w zębach wypełnień.
Łącznie oceniono 400 powierzchni żujących oraz 400 powierzchni policzkowych.
Wyniki badania aparatem Diagnodent ujęto w kar-cie badania pacjenta i oceniono wg skali Hibsta i Paulusa w czterech przedziałach:
0–13 – brak konieczności wprowadzenia zabiegów profi -laktycznych;
14–20 – konieczność wprowadzenia zabiegów profi lak-tycznych;
21–30 – konieczność wprowadzenia zabiegów profi laktycz-nych oraz m.in. interwencja lekarza zależna od stopnia po-datności pacjenta na próchnicę;
≥ 30 – konieczność leczenia i wprowadzenia zabiegów profi laktycznych.
Interpretacji wskazań aparatu Diagnodent dokonano również w zaproponowanej w niniejszej rozprawie skali własnej:
0–9 – brak konieczności interwencji stomatologicznej;
10–19 – konieczność wprowadzenia zbiegów profi laktycz-nych oraz leczniczych w zależności od stopnia podatności pacjenta na próchnicę;
≥ 20 – konieczność leczenia w zależności od stopnia po-datności pacjenta na próchnicę.
U wybranych dzieci po wstępnej analizie powierzchni szkliwa aparatem Diagnodent pobrano mikropróbę szkliwa z powierzchni wargowej zęba siecznego. Po wykonaniu biopsji powierzchnię szkliwa płukano za pomocą strzy-kawki wodnej celem ,,zmycia” resztek kwasu. Po osusze-niu ponownie oceniono tę samą powierzchnię wzrokiem oraz aparatem Diagnodent. Mikropróbę szkliwa pobrano w celu oznaczenia zawartości w szkliwie zębów mlecz-nych wybramlecz-nych pierwiastków, takich jak: F, Ca i Mg.
Analizę pierwiastków przeprowadzono w Zakładzie Biochemii i Chemii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.
Wyniki
Z przeprowadzonych badań wynika, że w grupie dzieci w wieku 3–7 lat stwierdzono frekwencję próchnicy 98%.
Intensywność próchnicy badanej grupy była również wyso-ka i wyniosła 4,1, a dti 0,27. Wśród badanych dzieci średnia liczba puw wyniosła 4,02. Jak wynika z badania klinicznego powierzchni żujących, przebarwienia wymagają zdecydo-wanej profi laktyki albo leczenia zachowawczego. Próchnicę rozpoznano w obrębie 115 powierzchni, co potwierdziło badanie aparatem Diagnodent – 80,5. Na 197 powierzchni żujących niezmienionych wg badania klinicznego aparat Diagnodent wskazał wartości 0–13 na 153 powierzchniach.
Zatem powierzchnie te nie wymagały profi laktyki oraz leczenia. Natomiast potrzebę leczenia
stomatologiczne-96 MONIKA SZMIDT go aparat Diagnodent wskazał aż na 5 powierzchniach
(≥ 30). W badaniu lusterkiem i zgłębnikiem stwierdzo-no 44 powierzchnie przebarwione, co do których aparat Diagnodent wskazał potrzebę zdecydowanego leczenia.
Na podstawie badań własnych, spośród 197 powierzchni zakwalifi kowanych jako „zdrowe” (bez zmian klinicz-nych), aparat Diagnodent wskazał konieczność leczenia na 21 powierzchniach, a na 34 powierzchniach konieczność profi laktyki. Aparat Diagnodent wskazał na konieczność leczenia w 0,87% powierzchni wg skali Hibsta i Paulusa oraz w 3,83% powierzchni wg skali własnej, spośród 575 powierzchni (żujące + policzkowe), które badaniem kli-nicznym rozpoznano jako ,,zdrowe”. Wyniki przedstawiono w tabelach 1–6.
T a b e l a 1. Badanie kliniczne choroby próchnicowej powierzchni żujących a średnia wartość wskazania aparatu Diagnodent T a b l e 1. Clinical examination of decay of occlusal surfaces,
and average value of Diagnodent indication Liczba dzieci Averge value of
Diagnodent
T a b e l a 2. Wskazania aparatu Diagnodent w odniesieniu do badania klinicznego (powierzchnie żujące bez zmian klinicznych) wg skali Hibsta i Paulusa
T a b l e 2. Diagnodent indications in reference to clinical examination of occlusal surface without decay in scale of prof. Hibst and prof. Paulus
Liczba
T a b e l a 3. Wskazania aparatu Diagnodent w odniesieniu do badania klinicznego (powierzchnie żujące bez zmian klinicznych) wg skali własnej
T a b l e 3. Diagnodent indications in reference to clinical examination of occlusal surface without decay in author’s scale
Liczba
T a b e l a 4. Wskazania aparatu Diagnodent w odniesieniu do badania klinicznego przebarwień na powierzchniach żujących wg skali Hibsta i Paulusa
T a b l e 4. Diagnodent indications in reference to clinical examination of discoloured occlusal surface in scale of prof. Hibst and prof. Paulus
Liczba
PRÓCHNICA ZĘBÓW MLECZNYCH A ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH PIERWIASTKÓW W SZKLIWIE 97
Dyskusja
Stworzona przez Hibsta i Paulusa skala, dotycząca oceny zaawansowania choroby próchnicowej, mieści się w czterech przedziałach, co przedstawiono w metodyce badań. Skala ta pozwala na dokładną diagnostykę zębów stałych.
W badaniach własnych powierzchnie gładkie (policz-kowe) oraz bruzdy zębów trzonowych mlecznych zostały poddane badaniu aparatem Diagnodent, a wyniki zinter-pretowano wg skali Hibsta i Paulusa oraz skali własnej.
Przyjmuje się, że wg skali Hibsta i Paulusa wskazania aparatu Diagnodent 0–13, a wg skali własnej 0–9 nie wy-magają interwencji stomatologicznej. Dotyczy to zarówno zabiegów profi laktycznych, jak i leczniczych.
W badaniu klinicznym na 197 powierzchniach żują-cych nie stwierdzono choroby próchnicowej. Badanie za pomocą aparatu Diagnodent potwierdziło to rozpoznanie na 153 powierzchniach, wskazując wartości 0–13 wg Hibsta i Paulusa. Powierzchnie te nie wymagały zatem żadnych zabiegów stomatologicznych, jednak aż na 5 powierzchniach aparat wskazał bezwzględną konieczność leczenia (≥ 30 wg Hibsta i Paulusa). Natomiast wg skali własnej było 21 (≥ 20) powierzchni wymagających leczenia. Za pomocą badania klinicznego powierzchnie te oceniono jako „zdrowe”. Tak wysokie wskazania aparatu Diagnodent na 21 powierzch-niach mogły wynikać z zalegających w bruździe
zanie-T a b e l a 5. Wskazania aparatu Diagnodent w odniesieniu do badania klinicznego przebarwień na powierzchniach żujących wg skali własnej T a b l e 5. Diagnodent indications in reference to clinical examination of discoloured occlusal surface in author’s scale
Liczba wymagających leczenia wg skali Hibsta i Paulusa (H–P) oraz wg skali
własnej w odniesieniu do badania klinicznego
T a b l e 6. The number of occlusal and buccal surfaces (ż+p) with decay in scale of prof. Hibst and prof. Paulus and in author’s scale
in reference to clinical examination
Liczba dzieci The number
of children
Liczba powierzchni The number of surfaces bez zmian
czyszczeń, pomimo wstępnego ich oczyszczenia. Wynika to z włączenia wartości ≥ 20 jako przedziału skali własnej wskazującej na potrzebę leczenia zęba mlecznego.
Ponieważ grubość warstwy szkliwa zęba mlecznego jest mniejsza od grubości szkliwa zęba stałego [4, 6], dla-tego celowe wydaje się obniżenie wartości skali do oceny zęba mlecznego. Stwierdzenie to wymaga dalszych badań i monitorowania procesu próchnicowego. Na 378 powierzch-niach policzkowych zbadanych lusterkiem i zgłębnikiem nie stwierdzono zmian klinicznych. Za pomocą bada-nia aparatem Diagnodent potwierdzono to rozpoznanie na 371 powierzchniach, wskazując wartości 0–13 wg skali Hibsta i Paulusa. Wątpliwości budzi wynik pozostałych 7 powierzchni, które wymagałyby profi laktyki.
Według skali własnej powierzchni niewymagających interwencji lekarza stomatologa było 360. Na 17 powierzch-niach stwierdzono wartość 10–19, czyli powierzchnie te wymagały profi laktyki. Powierzchnie policzkowe nie są miejscami predysponowanymi do rozwoju choroby próch-nicowej. Badaniem klinicznym nie wykryto istniejącej de-mineralizacji, którą wskazał na 17 powierzchniach aparat Diagnodent. Istniała zatem konieczność wprowadzenia zabiegów profi laktycznych.
Wskazania aparatu Diagnodent 14–20 wg skali Hibsta i Paulusa sugerują wprowadzenie zabiegów profi laktycz-nych niekontrolowalaktycz-nych po przeanalizowaniu liczb puw u pacjenta w zębach stałych.
Wprowadzenie profi laktyki kontaktowej oraz inter-wencja lekarza stomatologa konieczna jest wg skali Hibsta i Paulusa w przedziale wskazań aparatu Diagnodent 21–29.
W skali własnej wprowadzenie profi laktyki bądź leczenia w zależności od podatności na chorobę próchnicową za-proponowano w przedziale 10–19.
Na 44 zbadanych powierzchniach żujących badaniem klinicznym stwierdzono przebarwienia. Analizując wyniki wg skali Hibsta i Paulusa na 23 powierzchniach stwierdzono wartość ≥ 30, a na 17 powierzchniach wartości 21–29. Na-tomiast średnia wartość wskazania aparatu Diagnodent dla przebarwień wyniosła 29,3. Świadczy to o zaawansowanej demineralizacji, którą potwierdziła interpretacja badań wg skali własnej. Wydaje się zatem, że wprowadzenie zabiegów profi laktycznych w odniesieniu do powierzchni przebar-wionych nie ma szans powodzenia w uzębieniu mlecznym ze względu na słabszą mineralizację szkliwa. Potwierdziła
98 MONIKA SZMIDT to głębsza penetracja kwasu przy pobieraniu mikropróby
szkliwa w zębach mlecznych. Jedynym rozwiązaniem jest jak najszybsze podjęcie intensywnej profi laktyki, a w osta-teczności leczenia.
Na powierzchniach policzkowych ze stwierdzonym lokalnie przebarwieniem wg skali własnej powinno się zareagować i wprowadzić zabiegi profi laktyczne bądź le-czenie, natomiast wg skali Hibsta i Paulusa nie ma potrzeby interwencji. Podobnie na powierzchniach żujących istniała konieczność intensywnej profi laktyki tych powierzchni wg skali własnej.
Wskazania aparatu Diagnodent ≥ 30 wg skali Hibsta i Paulusa, a ≥ 20 wg skali własnej to konieczność wprowa-dzenia bezwzględnie leczenia zachowawczego.
Na 115 powierzchniach żujących badaniem klinicznym wykryto próchnicę, co potwierdzono aparatem Diagnodent.
Według skali własnej uzyskano również potwierdzenie, że próchnica na 115 powierzchniach wymagała leczenia.
Oznaczałoby to, że badanie aparatem Diagnodent potwier-dziło rozpoznanie kliniczne dotyczące wykrycia próchnicy.
Zatem nie było błędu w badaniu klinicznym. Po zastoso-waniu skali własnej leczenie powinno być podjęte dużo wcześniej.
Badanie powierzchni policzkowych aparatem Diagno-dent wg skali własnej wykazało potrzebę leczenia w od-niesieniu do 8 powierzchni, a więc wszystkich, na których badaniem klinicznym wykryto próchnicę. Jednak nie po-twierdziły tego wskazania aparatu wg skali Hibsta i Paulu-sa, gdyż jedna powierzchnia nie została zakwalifi kowana do leczenia. Lusterkiem i zgłębnikiem nie można ocenić głębokości demineralizacji, a aparat Diagnodent analizuje badaną powierzchnię dokładniej.
Z badań własnych wynika, że zarówno wg skali Hibsta i Paulusa, jak i wg skali własnej na powierzchniach żują-cych zębów piątych aparat Diagnodent częściej wskazywał na konieczność podjęcia leczenia. Różnica ta była staty-stycznie istotna. Wynikać to mogło z tego, że zęby piąte [4], ostatnie w łuku zębowym dziecka, są trudno dostępne dla zabiegów higienicznych.
Również większa ilość powierzchni żujących w zębach żuchwy wymagała leczenia, co wskazał aparat Diagnodent (wg skali Hibsta i Paulusa ≥ 30, wg skali własnej ≥ 20).
Różnica między szczęką a żuchwą była statystycznie nie-istotna.
Zarówno wg skali Hibsta i Paulusa, jak i skali własnej, powierzchnie policzkowe zębów czwartych częściej były wskazywane przez aparat Diagnodent jako niewymagające profi laktyki oraz leczenia. Wynikać to może z lepszego oczyszczania tych powierzchni w trakcie zabiegów higie-nicznych.
Na powierzchniach policzkowych w zębach żuchwy aparat Diagnodent częściej wskazywał na brak potrzeby jakiejkolwiek interwencji wg skali własnej. Natomiast wg skali Hibsta i Paulusa takiej różnicy nie zaobserwowano.
W dostępnym piśmiennictwie niewiele jest doniesień na temat zastosowania aparatu Diagnodent w diagnostyce
choroby próchnicowej zębów mlecznych. Wielu autorów zagranicznych porównywało różne metody diagnostyczne z badaniem aparatem Diagnodent w warunkach in vitro [6, 7, 8].
Ekstrand i wsp. stwierdzili, iż dyskusja nad podobień-stwami i różnicami pomiędzy badaniem aparatem Dia-gnodent a badaniem klinicznym jest sprawą względną.
Oba badania są podobne pod względem powtarzalności
Oba badania są podobne pod względem powtarzalności