2212
2213 2112
2211
2113 2111
do 1500 m
do 2000 m
500–1000 m
400–600 m
400–600 m
400–600 m
400–600 m 400–600 m
400–600 m 400–600 m
ASP PUNKT 2
DOWODZENIA
PUNKT AMUNICYJNY
2–3 STANOWISKA OGNIOWE
STANOWISKO WYCZEKIWANIA
Źródło: Z. Polcikiewicz, Charakterystyka elementów ugrupowania bojowego związku taktycznego, oddziału i pododdziału jako obiektów rozpoznania i rażenia ogniowego, WSOWLąd, Toruń 2004, s. 52.
Od sił i środków, którymi będziemy dysponowali, będzie uzależniona przede wszystkim decyzja odno-sząca się do wyboru wykonawcy przygotowania rejo-nu stanowisk ogniowych. Jeżeli mają zostać przygoto-wane stanowiska dla całego dywizjonu, będzie to re-alizować z zasady dywizjonowa artyleryjska grupa rekonanesowa9. W podstawowym wariancie wyboru stanowiska ogniowego decyzja o jego rozmieszczeniu w terenie będzie należała do dowódcy AGR, którym nominalnie jest dowódca baterii dowodzenia. Do jego obowiązków będzie należał wybór miejsca dla wszystkich baterii dywizjonu, następnie nadzorowa-nie ich dowiązania geodezyjnego.
W przypadku częściowego przygotowania stanowi-ska ogniowego konieczne będzie również określenie odchyleń na punkty ustalenia dla kierunkowego środ-ka ogniowego. Jeżeli stanowisko ogniowe musi zostać przygotowane w pełni, wspomniane odchylenia mu-szą zostać zmierzone dla wszystkich środków ognio-wych baterii. Jeżeli natomiast dowiązaniu będzie
pod-legać jedynie jedna bateria, może ona przygotować swój rejon stanowisk ogniowych za pomocą wydzie-lanej z jej składu AGR i kierowanej przez dowódcę plutonu dowodzenia. Jeśli rejon musi być zajęty nie-zwłocznie, bez wcześniejszego rozpoznania, to za jego wybór i zajęcie rejonu stanowisk ogniowych bę-dzie odpowiadać oficer ogniowy dowodzący rzutem ogniowym10. Wariant zajęcia nieprzygotowanego sta-nowiska ogniowego z reguły jest realizowany w razie konieczności jego zajęcia po uprzednio wykonanym marszu w celu jak najszybszego przygotowania bate-rii artylebate-rii do otwarcia ognia w nowym rejonie.
Jednym z najistotniejszych czynników wpływają-cych na wybór miejsca na stanowiska ogniowe jest także teren. Zasadnicze ograniczenia, które odnoszą się do niego, to:
– dojazd do rejonu – jego przepustowość oraz sto-pień utwardzenia muszą odpowiadać możliwościom manewrowym zarówno sprzętu ogniowego, jak i wo-zów dowodzenia i amunicyjnych. Oceniając je, warto
9 Instrukcja przygotowania geodezyjnego WRiA, DTU 3.2.5.7.2, WLąd 50/2017, Warszawa 2017, s. 36.
10 Instrukcja artylerii – działoczyny…, op.cit., s. 50.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
108
01 10
09
08
02 03
Źródło: Działania taktyczne pododdziałów artylerii – poradnik (155 mm Krab) DTU-3.2.5.6.11, DGRSZ, Warszawa 2016, s. 21.
RYS. 3. PRZYKŁADOWE WARIANTY UGRUPOWANIA BOJOWEGO PLUTONU
przemyśleć także sposób wyjazdu z rejonu, który w sytuacji zagrożenia powinien być możliwie jak naj-szybszy;
– pojemność rejonu – wyraża się ona w jego wy-miarach, które umożliwią rozmieszczenie środków ogniowych z zachowaniem odpowiednich odległości między poszczególnymi działami i wyrzutniami;
– grzbiety zakrycia – w bezpośredni sposób wpły-wają one na możliwości realizowania zadań ognio-wych przydzieloną amunicją na wskazanych dono-śnościach. Niebagatelne znaczenie będą też miały po-siadane środki ogniowe, zadanie rażenia, nakazany sposób prowadzenia ognia, a także ładunek pocisku;
– możliwości dotyczące ukrycia żołnierzy i pojaz-dów podczas oczekiwania na realizację zadań ognio-wych;
– możliwości manewrowe wewnątrz rejonu wpły-wające na ruch pojazdów w rejonie stanowisk
ognio-wych, czyli przemieszczanie między miejscami ukry-cia a stanowiskami, a także dojazd do punktów amu-nicyjnych;
– warunki prowadzenia ognia na wprost podczas samoobrony w rejonie stanowisk ogniowych;
– ukształtowanie terenu, które będzie wpływać na widoczność kątomierzy działowych z miejsca stania oficera ogniowego, a także kątomierzy środków ogniowych względem siebie;
– zalesienie bądź zabudowania, które będą wpły-wać na widoczność, kąty zakrycia, zagrożenie poża-rowe oraz na możliwości manewpoża-rowe czy też kwestie ubezpieczenia rejonu.
Przyjmuje się, że w odniesieniu do terenu lesisto--jeziornego stanowiska wybiera się na polanach, sze-rokich przesiekach przed skrajem lasu11, natomiast stanowiska ogniowe w mieście wybiera się w par-kach, na placach, stadionach, dużych podwórzach i w sadach, skąd jest zapewniona możliwość prowa-dzenia ognia12. Na skrajach miasta stanowiska ognio-we lokuje się w bezpiecznej odległości od budowli kamiennych i łatwo palnych.
Nie bez znaczenia pozostaje możliwość wcześniej-szej analizy terenu bez jego zajmowania. Może być ona realizowana na podstawie map, jednak zaleca się stosowanie rozpoznania obrazowego, które nie dość, że dostarczy aktualnych danych o terenie planowanym do zajęcia, to jeszcze pozwoli na jego analizę pod względem zaminowania lub skażenia na podstawie czynników takich, jak wzruszony grunt lub padnięta zwierzyna.
NOWE PODEJŚCIE
Przez organizację strzelania i kierowania ogniem będziemy rozumieć adekwatny do użytych środków ogniowych sposób osiągania gotowości i późniejszej realizacji postawionych zadań. Dwoma wyróżniający-mi się czynnikawyróżniający-mi w tej sferze będą organizacja pracy oraz system łączności.
Najwyższą formę organizacji pracy zapewnia zautomatyzowany system kierowania ogniem (ZZKO) Topaz. W odniesieniu do starszych środków ognio-wych organizacja pracy musi obejmować przede wszystkim zorganizowanie systemu łączności między takimi ogniwami, jak dywizjon–bateria–pluton–dzia-ło. Ze względu na ukształtowanie terenu lub zasięgi środków radiowych może to być czynnik wymuszają-cy przyjęcie określonego ugrupowania bojowego przez pododdziały ogniowe.
Wprowadzanie do wyposażenia pododdziałów WRiA nowoczesnych systemów ogniowych pozwala na wiele zmian w dotychczasowym działaniu nie tyl-ko baterii, lecz także plutonu. Przykładem jest dywi-zjon wyposażony w armatohaubice Krab kalibru 155 mm. Jego możliwości pozwalają na odejście od dotychczasowego ugrupowania bojowego
podzielone-11 Regulamin działań taktycznych artylerii…, op.cit., s. 179.
12 Ibidem, s. 175.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
109
go na stanowiska ogniowe dla poszczególnych baterii artylerii. Taka forma pozwala pododdziałom artylerii na elastyczność w działaniu, decentralizację środków ogniowych w ramach ugrupowania bojowego z jedno-czesnym utrzymaniem możliwości do prowadzenia scentralizowania ognia. Nowy sposób zakłada działa-nie dywizjonu w ramach dywizjonowego rejonu ma-newrowania AMA, czyli Artillery Manouver Area.
Rejon manewrowania dla pododdziału artylerii (dywi-zjon, bateria, pluton) jest rejonem przeznaczonym do wykonania zadań taktycznych i rozmieszczenia w nim jego elementów ugrupowania bojowego. AMA to re-jon, gdzie pododdział artylerii ma pierwszeństwo podczas rozmieszczenia swoich elementów ugrupo-wania bojowego przed innymi elementami związku taktycznego (oddziału)13.
W baterii i plutonie jedną z największych różnic w stosunku do dotychczasowego algorytmu działania jest inny sposób rozmieszczenia pododdziału. Auto-nomiczność armatohaubic Krab pozwala na decentra-lizację rzutów ogniowych w ramach rejonów manew-rowania – bez konieczności tworzenia prostych do wykrycia i porażenia ogniem szyków plutonów, bate-rii i dywizjonów.
Co więcej, eksploatacja armatohaubicy Krab z naj-nowszą wersją systemu ZZKO Topaz sprawia, że wy-znaczenie miejsc na stanowiska ogniowe dla poszcze-gólnych dział oraz frontu ugrupowania staje się prze-szłością (rys. 3). Ugrupowanie bojowe plutonu nie musi już przybierać kształtu linii umożliwiającej szybkie zorientowanie dział za pomocą kątomierza--busoli. Wymagane jest wręcz, by haubice działały w sposób zmniejszający zarówno ryzyko ich wcięcia
przez pododdziały radiolokacyjne i rozpoznania obra-zowego przeciwnika, jak i ich porażenia14.
Dowódca plutonu może określić podwładnym nie-regularny sposób zajęcia rejonu wyznaczonego na stanowiska ogniowe za pomocą interaktywnej mapy.
Ponadto nie musi wychodzić z wozu dowodzenia na-wet w momencie kontroli wykonania postawionego zadania, gdyż wszystkie potrzebne mu informacje uzyska na ekranie swojego komputera.
Zmiany nastąpiły także w ramach dowiązania geo-dezyjnego stanowiska ogniowego plutonu. Dowódca plutonu nie musi robić tego osobiście, ponieważ dys-ponuje inercyjnym systemem nawigacji w każdym z podległych mu środków ogniowych. Wyklucza to również podział stanowisk ze względu na stopień ich przygotowania, gdyż nie wyznacza się już działa kie-runkowego ani punktów ustalenia. Kwestią niepodle-gającą zmianie pozostaje zaś rozpoznanie nowego re-jonu. To zadanie należy realizować każdorazowo w nowym miejscu rozmieszczenia pododdziału.
BYĆ SKUTECZNYM
Należy podkreślić, że umiejętnością dowódców ba-terii i plutonów jest takie działanie, by wszystkie czynniki, które mogą bezpośrednio wpłynąć na wyko-nanie otrzymanego przez nich zadania, znalazły się w kalkulacjach dotyczących przyjmowania ugrupo-wania bojowego oraz zajmougrupo-wania stanowisk ognio-wych. Często to właśnie analiza takich elementów, jak czas, teren czy też rodzaj prowadzonych działań bę-dzie wystarczającą informacją, pozwalającą na zopty-malizowanie procesu przygotowania strzelania i kie-rowania ogniem w pododdziale ogniowym. n
13 Działania taktyczne pododdziałów artylerii – Poradnik (155 mm Krab) DTU-3.2.5.6.11, DGRSZ, Warszawa 2016, s. 18.
14 D. Rewak, Krab determinantem transformacji polskiej artylerii [w:] N. Świętochowski, Artyleria w operacjach wojskowych, WSOWL, Wrocław 2016, s. 66.
MICHAŁ WAJNCHOLD
Angażowanie się naszego kraju i organizacji pozarządowych w procesy stabilizowania sytu-acji międzynarodowej wymuszają konieczność czasowego przebywania rodaków na terenach objętych konfliktami o różnym charakterze i różnej intensywności.
US ARMY
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
110
Autor jest absolwentem Podyplomowych Studiów Operacyjno-Taktycznych na Wydziale Wojskowym Akademii Sztuki Wojennej.