OGRANICZONA: CIEMNOŚCIAMI, MGŁĄ, OBFITYMI OPADAMI ATMOSFERYCZNYMI (ŚNIEG, DESZCZ, GRAD), DYMEM I BURZĄ PIASKOWĄ. JEŚLI JEDNAK MÓWI SIĘ W NICH O WARUNKACH OGRANICZONEJ WIDOCZNOŚCI, NAJCZĘŚCIEJ MA SIĘ NA MYŚLI CIEMNOŚCI NOCNE. DLATEGO TEŻ TO WŁAŚNIE IM POŚWIĘCA SIĘ NAJWIĘCEJ UWAGI.
płk rez. Tomasz Lewczak
B
rytyjskie pododdziały ustawicznie szkolą się do prowadzenia działań w warunkach ograniczonej widoczności, a nocy nie traktują jako specyficznego środowiska walki, gdyż uważają, że jest to normalne zjawisko występujące w cyklu dobowym. Ich zdaniem trzeba umieć wykorzystać warunki, które stwarza noc, a także unikać zagrożeń, które generuje. Dlatego też w ich opracowaniach znajdują się przede wszystkim in-formacje dotyczące zagadnień, na które należy zwrócić uwagę podczas planowania, organizowania i prowadze-nia działań w tych specyficznych warunkach.SPECYFIKA
W brytyjskich podręcznikach zaprezentowano rów-nież wnioski i doświadczenia z ostatnio
prowadzo-nych działań poza granicami państwa (Irak, Afgani-stan i inne zakątki świata) oraz zasady użycia amuni-cji oświetlającej.
Dla działań taktycznych prowadzonych w warun-kach ograniczonej widoczności charakterystyczne są następujące właściwości:
– skrócone odległości prowadzenia skutecznego ognia;
– wolniejsze tempo działań;
– wzrost znaczenia zapór inżynieryjnych;
– utrudniona świadomość sytuacyjna;
– trudniejsze dowodzenie oraz wykonywanie przedsięwzięć wsparcia bojowego (Combat Support – CS), a także zabezpieczenia logistycznego i me-dycznego (Combat Service Support – CSS);
59
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020 Ograniczenie widoczności w nocy, potęgowane jeszcze dużym zachmurzeniem i cią-głymi opadami atmosferycz-nymi, wpływa ujemnie na skuteczność prowadzonego ognia. Zmniejsza się również prędkość poruszania się po-jazdów po drogach i bezdro-żach, w związku z czym wy-konywanie wszelkich ma-newrów staje się dużo trud-niejsze.
RAFAŁ MNIEDŁO
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
60
– konieczność posiadania szczegółowego planu oświetlenia pola walki;
– wzmożona potrzeba prowadzenia obserwacji;
– prowadzenie rozpoznania i wykrywania celów na znacznie bliższych odległościach;
– demaskowanie stanowisk ogniowych błyskami wystrzałów;
– konieczność dyscyplinowania żołnierzy zarów-no w używaniu tzw. białego światła (widzianego ludzkim okiem), jak i w hałasowaniu;
– wydłużenie czasu naturalnego maskowania;
– obniżenie indywidualnych zdolności żołnierzy do wykonywania zadań. Jest to spowodowane wyższym stanem napięcia psychicznego i fizycznego, a tym sa-mym większą podatnością na wystąpienie paniki.
Wszystkie te czynniki muszą być uwzględnione podczas planowania i organizowania działań. Oczy-wiście ich ujemny wpływ na rezultat planowanej wal-ki może być częściowo zrekompensowany użyciem nowoczesnego wyposażenia (urządzenia noktowizyj-ne i termowizyjnoktowizyj-ne), efektywnym zabezpieczeniem lo-gistycznym (asortymentowym i ilościowym) i me-dycznym, a także profesjonalnym wyszkoleniem.
Wykorzystując uzbrojenie i sprzęt wojskowy w wa-runkach ograniczonej widoczności, należy pamiętać, że nieumiejętne jego użycie nie tylko nie ułatwi wy-konania zadań, lecz może stwarzać śmiertelne niebez-pieczeństwo dla żołnierzy, gdyż demaskuje ich poło-żenie (np. noktowizja aktywna).
W trakcie planowania działań w warunkach ogra-niczonej widoczności należy uwzględnić takie zasa-dy, jak:
– konieczność wygospodarowania czasu na prze-prowadzenie rekonesansu (na wszystkich szcze-blach dowodzenia) w terenie w warunkach dobrej widoczności;
– odwody powinny być rozmieszczone bliżej wal-czących wojsk;
– opracowanie planu oświetlenia terenu jako inte-gralnej części planu walki;
– zapoznanie się z planem zabezpieczenia inży-nieryjnego w kontekście uszczegółowienia miejsc, w których będą wykonane przejścia w zaporach i polach minowych;
– ograniczenia w użyciu tzw. białego światła (tylko do niezbędnego minimum), jeżeli w planie nie uwzględniono oświetlenia terenu.
Pododdziały niezbyt dobrze wyszkolone do pro-wadzenia działań w warunkach ograniczonej wi-doczności i niemające tego typu doświadczeń bojo-wych wykazują większą podatność na objawy pani-ki i na fizyczne zmęczenie. Brak snu wpływa na szybsze wyczerpanie walką, zwłaszcza podczas działań w zimie. Ograniczenie widoczności w nocy, potęgowane jeszcze dużym zachmurzeniem i cią-głymi opadami atmosferycznymi, oddziałuje ujem-nie na skuteczność prowadzonego ognia. Zmujem-niejsza się również prędkość poruszania się pojazdów po drogach i bezdrożach, a w związku z tym
wykony-wanie wszelkich manewrów staje się dużo trudniej-sze. Pokonanie różnego rodzaju przeszkód i pól mi-nowych również zabiera znacznie więcej czasu niż w dzień. Ze względu na większe trudności w pro-wadzeniu skutecznego ognia wzrasta zużycie amu-nicji, co wymaga jej uzupełniania i intensywniejszej aktywności pododdziałów logistycznych.
Ograniczona widoczność obniża możliwość pro-wadzenia rozpoznania. Szczególnie sprzyjające wa-runki do maskowania zapewnia mgła, która pozwala na „ukrycie” działań zarówno przed rozpoznaniem w zakresie promieni widzialnych, jak i w paśmie promieni podczerwonych. Gęsty i ulewny deszcz czy śnieg obniżają również efektywność rozpoznania ra-diolokacyjnego. Jednak należy mieć świadomość, że w razie konfrontacji z nowocześnie wyposażonym przeciwnikiem nasycenie środków elektronicznych jest tak duże, że warunki ograniczonej widoczności nie stanowią większego utrudnienia w prowadzeniu skutecznej obserwacji.
Co prawda przyrządy noktowizyjne i termowizyj-ne współczesnych bojowych wozów piechoty cha-rakteryzują się wieloma zaletami, w tym małą wraż-liwością na warunki meteorologiczne oraz zanie-czyszczenia atmosfery, takie jak kurz oraz zasłony dymne, jednak należy mieć świadomość, że już coraz częściej pojawiają się przykładowo takie zasłony dymne, które wytwarzają wysoką temperaturę i po-wodują zakłócenia w obrazie kamer termowizyj-nych. Kamery te dodatkowo charakteryzują się tym, że są odporne na zakłócanie ich pracy źródłami światła oraz wykrywają cele przeciwnika na dużych odległościach. Noktowizory pasywne w znacznym stopniu utrudniają wykrycie ich przez przeciwnika, a także zmniejszają wpływ ciemności na prowadze-nie działań bojowych.
OBRONA
Według Brytyjczyków obronę w nocy przygoto-wuje się (planuje i organizuje) i prowadzi według takich samych zasad, jakie obowiązują w dzień. Re-alizuje się ją przede wszystkim po to, aby uniemoż-liwić przeciwnikowi opanowanie określonego rejo-nu (pasa). Polega ona na rozbiciu jego sił przed przednim skrajem obrony, załamaniu jego natarcia i stworzeniu warunków do przejęcia inicjatywy.
Noc ułatwia nacierającemu przeciwnikowi uzy-skanie zaskoczenia oraz wyjście na skrzydła i tyły broniących się pododdziałów. W nocy ponadto nale-ży przewidzieć ewentualność przenikania małych grup przeciwnika przez luki w ugrupowaniu obroń-cy. Przygotowanie walki obronnej w warunkach ograniczonej widoczności przede wszystkim zależy od: ilości i jakości sił i środków przeciwnika, warun-ków przejścia pododdziału do obrony, ilości czasu na jej przygotowanie, wyszkolenia żołnierzy, posiada-nego uzbrojenia i sprzętu wojskowego, ukształtowa-nia i pokrycia terenu, a także panujących warunków atmosferycznych.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
61
Lp. Oznaki demaskujące Słyszalność [m]
1 Rozmowy do 100
2 Ładowanie broni strzeleckiej do 300
3 Kopanie okopów (uderzenia łopat o kamienie) do 400
4 Szum silnika samochodu ciężarowo-terenowego do 500
5 Żarzenie się palącego się papierosa do 500
6 Wyrób drzew (padanie ściętych drzew) do 800
7 Dźwięk silnika czołgu poruszającego się w terenie do 1500
8 Dźwięk wystrzału z broni strzeleckiej do 2000
9 Strzały z broni maszynowej do 3000
10 Światło naboju oświetlającego (z 26-mm pistoletu sygnałowego) do 6000
11 Huk wystrzału z armaty czołgu do 10 000