PRZEDSTAWICIELI POLSKICH REZERWISTÓW
Opracowanie własne.
praca Państw Nadbałtyckich (Baltic Sea Coopera-tion), która została utworzona we wrześniu 1999 ro-ku na wyspie Bornholm z inicjatywy Stowarzyszenia Oficerów Rezerwy Danii. Początkowa jej nazwa to Rozmowy Bałtyckie (Baltic Talks). Akces do wstą-pienia do tej organizacji złożyło wówczas dziewięć państw położonych w basenie Morza Bałtyckiego (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, RFN, Nor-wegia, Polska i Szwecja). Federacja była gospoda-rzem trzech jej spotkań w Gdyni w 2001, 2009 i 2013 roku.
Jednym z najważniejszych zamierzeń CIOR jest składanie co roku szefowi Komitetu Wojskowego (MC) NATO raportu z prac podejmowanych na rzecz żołnierzy rezerwy. W 2019 roku obejmował on pro-blematykę bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, naj-lepszych praktyk i doświadczeń w służbie młodych oficerów rezerwy (YRO) oraz ich starszych kolegów, a także zadania dla CIOR wynikające z podpisane-go w styczniu 2019 roku w dowództwie NATO no-wego porozumienia o współpracy (Memorandum of Understanding – MoU) między CIOR i NRFC. Pre-zydent Federacji zaznaczył wówczas, że
podstawo-wym jej zadaniem jest wspieranie Sojuszu przez przygotowywanie rezerwistów do udziału w natow-skich misjach.
Natomiast przewodniczący Komitetu Wojskowego NATO gen. broni Stuart Peach w swoim wystąpieniu podkreślił, że zawsze przywiązywano dużą wagę do roli i znaczenia sił rezerwowych (rezerw osobowych).
Wskazał przy tym na fakt zwiększającej się liczby re-zerwistów uczestniczących w misjach i operacjach wojskowych. Wyraził jednocześnie zadowolenie z podpisanego porozumienia będącego impulsem do ściślejszej merytorycznej współpracy obu podmiotów dla dobra społeczności rezerwistów w państwach członkowskich NATO. Główna tematyka podejmowa-na podczas oficjalnych spotkań delegacji podejmowa-narodowych CIOR (kongresy letnie i zimowe, sesje plenarne w Kwaterze Głównej NATO oraz spotkania robocze) sprowadzała się do następujących kwestii:
– prezentacje narodowych struktur, zadań i współ-pracy stowarzyszeń i związków rezerwistów (ROA) z ministerstwami obrony, agendami rządowymi i or-ganizacjami pozarządowymi w kontekście kreowania i prowadzenia polityki obronnej państwa;
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
177
– stan obecny, funkcjonowanie oraz rola i wykorzy-stanie narodowych sił rezerwowych (rezerw osobo-wych) w systemie obronnym państwa;
– system szkolenia żołnierzy rezerwy (ćwiczenia wojskowe, kierowanie na kursy w ramach NATO, pro-cedury mianowania w rezerwie);
– tworzenie, wdrażanie i funkcjonowanie progra-mów wsparcia pracodawców zatrudniających żołnie-rzy rezerwy oraz samych żołnieżołnie-rzy rezerwy w proce-sie wypełniania powinności obronnych;
– system przygotowania żołnierzy rezerwy do udzia-łu w misjach i operacjach NATO (ONZ, UE) poza gra-nicami państwa oraz stopień ich zaangażowania;
– doświadczenia i wnioski z ich udziału w misjach i operacjach Sojuszu oraz ich implementacja;
– miejsce i rola żołnierzy rezerwy w systemie reago-wania kryzysowego;
– żołnierz rezerwy jako swoisty pomost łączący wojsko ze społeczeństwem, ambasador obronności;
– wykorzystanie narodowych sił rezerwowych w walce z terroryzmem;
– psychologiczne, medyczne i prawne aspekty oraz dylematy związane z powrotem żołnierzy rezerwy z natowskich misji i operacji oraz ich reintegracja;
– wojna w cyberprzestrzeni i inne zagrożenia oraz ich implikacja dla polityki bezpieczeństwa Sojuszu;
– wyzwania dla NATO w kontekście migracji lud-ności, w tym uchodźców z terenów objętych wojną.
• Międzysojusznicza Konfederacja Oficerów Rezerwy Służb Medycznych została założona w Brukseli w 1947 roku przez oficerów rezerwy służb medycznych z Belgii, Francji i Holandii. CIOMR jest apolityczną, niezależną organizacją stowarzyszoną z CIOR, skupiającą żołnierzy rezerwy korpusu me-dycznego. Liczy obecnie 18 członków, cztery kraje są stowarzyszone (Austria, Republika Południowej Afry-ki, Szwajcaria i Singapur), natomiast jedno państwo ma status obserwatora (Macedonia Północna).
Zasadnicze jej zadania to:
– współpraca oraz wymiana doświadczeń z funkcjo-nowania wojskowych służb medycznych, a także po-pularyzacja nowych osiągnięć medycyny wojskowej w państwach członkowskich NATO;
– ocena realizowanych programów medycznych w warunkach natowskich operacji wojskowych oraz po ich zakończeniu;
– współdziałanie z cywilnymi środowiskami me-dycznymi;
– uczestnictwo w sesjach plenarnych, konferencjach i spotkaniach organizacji medycznych afiliowanych przy NATO (COMEDS);
– szkolenie i doskonalenie zawodowe pracowników służb medycznych.
Członkami CIOMR są żołnierze rezerwy korpusu medycznego, czyli:
– lekarze medycyny i stomatolodzy, – lekarze weterynarii,
– farmaceuci,
– pielęgniarki i pracownicy zaplecza medycznego.
Organem kreującym jej politykę jest Komitet Wyko-nawczy, w skład którego wchodzą szefowie delegacji państw członkowskich, którzy są wiceprezydentami Konfederacji. W jej ramach funkcjonują ponadto:
– Komitet Naukowy,
– Komitet Koordynacji Szkolenia, – Komitet Medycyny Operacyjnej, – Komitet Audytu.
Jako organizacja stowarzyszona z CIOR realizuje ona swoje zadania na podstawie tych samych doku-mentów sygnowanych przez Komitet Wojskowy NATO, czyli:
– MC 441/2 – Ramowa polityka NATO w kwestii re-zerw osobowych;
– MC 248/2 – Stosunki i relacje pomiędzy NATO i CIOR.
Konfederacja organizuje corocznie wspólne z CIOR kongresy letnie i zimowe oraz sesje plenarne w do-wództwie NATO w Brukseli, natomiast robocze sesje (wiosenną i jesienną) według własnego planu.
W 1995 roku otrzymała status obserwatora w pra-cach panelu ekspertów z dziedziny szkolenia medycz-nego w ramach funkcjonującego przy dowództwie NATO Komitetu Szefów Służb Medycznych (Com-mittee of Chiefs of Medical Services – COMEDS), który dąży między innymi do zapewnienia kompaty-bilności doktryny i szkolenia medycznego. W 2005 roku prezydencja CIOMR została nagrodzona zapro-szeniem na oficjalne obrady Komitetu.
W październiku 2007 roku Konfederacja otrzymała status obserwatora przy Połączonym Komitecie Me-dycznym (Joint Medical Committee – JMC) NATO.
Utrzymuje również kontakty z doradcą medycznym So-juszniczego Dowództwa Operacyjnego (ACO Medical Advisor) oraz oficerem medycznym Międzynarodowe-go Sztabu WojskoweMiędzynarodowe-go (IMS). Ponadto współdziała z oficerami Sztabu Medycznego Unii Europejskiej (EUMS) oraz wojskowo-cywilnym oficerem łączniko-wym przy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
O dobrze układającej się współpracy CIOR z CIOMR świadczą oficjalne spotkania, w tym robo-cze. Prezydent CIOMR mjr Sylvano Ferracani stara się uczestniczyć we wszystkich planowanych przez Mię-dzysojuszniczą Konfederację Oficerów Rezerwy przed-sięwzięciach i wysoko stawia poprzeczkę dla kierowa-nej przez siebie organizacji. Uważa, że żołnierze rezer-wy będący lekarzami nie mogą bać się rezer-wyzwań współczesnej medycyny. Dzięki nawiązanej współpra-cy między obu konfederacjami będą one w stanie poko-nać wszelkie przeszkody i realizować swoją misję.
Polska delegacja rezerwistów służb medycznych uczestniczy w obradach CIOMR od 2002 roku (kon-gres letni w Strasburgu). W pracach tej Konfederacji re-prezentuje nasz kraj kmdr rez. lek. Andrzej Galubiński, wiceprezes Federacji ds. Służb Medycznych, który jest jednocześnie wiceprezydentem CIOMR.
• Międzysojusznicza Konfederacja Podoficerów Rezerwy. Najpierw działało Europejskie Stowarzy-szenie Podoficerów Rezerwy (Association
Européen-PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
178
ne des Sous-Officiers de Réserve – AESOR). Po-wstało 1 czerwca 1963 roku na terenie bazy marynar-ki wojennej w Tulonie (Francja) przez połączenie pięciu narodowych organizacji skupiających rezerwi-stów korpusu podoficerskiego z: Belgii, Francji, Luksemburga, Republiki Federalnej Niemiec i Szwajcarii.
W 50. rocznicę jego powołania, czyli w 2013 roku, jednomyślną decyzją 12 państw członkowskich zmie-niło nazwę na Międzysojusznicza Konfederacja Pod-oficerów Rezerwy (CISOR). Jest to niezależna organi-zacja zrzeszającą związki i stowarzyszenia podofice-rów rezerwy z państw członkowskich.
Od momentu powstania koncentruje swoje wysiłki na upowszechnianiu problematyki bezpieczeństwa w państwach członkowskich. Promuje i organizuje samokształcenie, szkolenia, seminaria i inne formy aktywności podoficerów rezerwy na poziomie mię-dzynarodowym, dążąc do kształtowania pozytywne-go wizerunku i statusu korpusu podoficerów rezerwy w siłach zbrojnych zrzeszonych krajów.
Zasadnicze cele jej działalności to:
– rozwijanie współpracy żołnierzy rezerwy w Euro-pie;
– udział w kształtowaniu ich międzynarodowego statusu;
– doskonalenie umiejętności podoficerów rezerwy zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym na rzecz obronności i wzmacniania bezpieczeństwa państw.
Obecnie CISOR liczy 14 państw. W lutym 2019 roku prezydencja Konfederacji przyjęła reprezentację Kanady i Estonii na pełnoprawnych członków. Na pod-stawie statutu najważniejszymi organami CISOR są:
– Kongres,
– Komitet Centralny, – Komisja Techniczna, – Komisja Prawna.
Kadencja prezydencji trwa dwa lata. Obecnie (lata 2018–2020) władzę sprawuje Belgia, która przejęła ją od strony fińskiej. Każdy szef narodowej delegacji jest automatycznie wiceprezydentem CISOR. Kongres Konfederacji jest organizowany w latach parzystych, natomiast kilkudniowe zawody sportowo-obronne – w latach nieparzystych.
Belgijska prezydencja była oficjalnym gościem kon-gresu letniego CIOR/CIOMR w Tallinie w sierpniu 2019 roku, a reprezentanci CISOR brali udział w za-wodach MILCOMP towarzyszących kongresowi. War-to wspomnieć, że prezydent CIOR płk Chris Argent i prezydent CISOR st. sierż. Michel d’Alessandro podpisali Porozumienie o współpracy między CIOR i CISOR. Jego głównym celem jest wypracowanie i implementacja nowych kierunków kooperacji obu organizacji oraz wsparcie działań rezerwistów korpu-su podoficerskiego z państw członkowskich NATO w ramach tego Sojuszu.
Polscy podoficerowie rezerwiści pierwsze kontakty z AESOR nawiązali w 1996 roku. Od czerwca 1998
roku Polska miała status członka obserwatora. Od 15 kwietnia 2000 roku jesteśmy pełnoprawnym człon-kiem Konfederacji.
W pracach CISOR nasz kraj reprezentuje mł. chor.
marynarki wojennej rez. Michał Bardasz, wiceprezes Federacji ds. podoficerów i jednocześnie wiceprezy-dent Konfederacji.
• Komitet Narodowych Sił Rezerwowych NATO jest międzysojuszniczym forum zajmującym się spra-wami narodowych sił rezerwowych (rezerw osobo-wych) w państwach członkowskich NATO. Organiza-cja powstała w 1981 roku jako niezależna i nieformal-na grupa oficerów. Formalnie została akredytowanieformal-na przy Komitecie Wojskowym NATO w listopadzie 1996 roku. Funkcje, zasady i procedury jej działania, a także zakres współpracy z Organizacją Traktatu Pół-nocnoatlantyckiego są zawarte w dokumentach sygno-wanych jako MC 392/1 (MC Directive for Recognition of the National Reserve Forces Committee – Dyrekty-wa w sprawie uznania Komitetu Narodowych Sił Re-zerwowych) oraz MC 441/2 (NATO Framework Policy on Reserves – Ramowa polityka NATO w sprawach rezerw osobowych). Zgodnie z nimi Komitet NRFC pełni funkcje doradcze w kwestiach odnoszących się do narodowych sił rezerwowych na rzecz Komitetu Wojskowego NATO oraz stanowi forum do dyskusji na temat szeroko rozumianej polityki w odniesieniu do rezerw osobowych. W tym kontekście działalność NRFC jest ukierunkowana głównie na umacnianie go-towości narodowych sił rezerwowych państw Sojuszu przez utworzenie forum wymiany doświadczeń, przy-jętych rozwiązań i rekomendacji w następujących dziedzinach:
– organizacji i funkcjonowania narodowych sił re-zerwowych (przydziały mobilizacyjne, kryzysowe, po-woływanie na ćwiczenia, rola terenowych organów ad-ministracji wojskowej –TOAW);
– istniejących i planowanych regulacji prawnych do-tyczących tych sił (rezerw osobowych);
– motywowania żołnierzy rezerwy do pełnienia służby wojskowej w rezerwie (awanse, odznaczenia, podnoszenie kwalifikacji);
– promowania ochotniczej działalności tych żołnie-rzy na rzecz sił zbrojnych Sojuszu;
– wykorzystania programów wsparcia pracodaw-ców w motywowaniu ich do zatrudniania żołnierzy rezerwy;
– szkolenia wojskowego narodowych sił rezerwo-wych (ćwiczenia i kursy prowadzone w kraju i za gra-nicą).
Podstawą działania NRFC jest założenie, zgodnie z którym wszelkie kwestie organizacyjne związane z rezerwami osobowymi są sprawą wewnętrzną (naro-dową) państw członkowskich NATO. W skład Komi-tetu wchodzą ich przedstawiciele. Ze względu na dłu-gotrwałe zaangażowanie w realizację przedsięwzięć NRFC status stałego obserwatora przyznano Australii, Austrii, Gruzji, Korei Południowej, Nowej Zelandii i Szwecji. We wszystkich pracach Komitetu
uczestni-PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
179
czą oficerowie łącznikowi z Międzynarodowego Szta-bu Wojskowego NATO, Dowództwa Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji, Sojuszniczego Dowództwa NATO ds. Operacji oraz Międzysojuszniczej Konfede-racji Oficerów Rezerwy.
Strukturalnie NRFC składa się z przewodniczącego, sekretarza generalnego wraz z sekretariatem oraz dele-gatów państw – sygnatariuszy NATO, a także krajów mających status stałego obserwatora.
Funkcję przewodniczącego pełni przez dwa lata przedstawiciel jednego z krajów członkowskich. Ka-dencja i rotacja są określane przez członków Komitetu.
Wyznaczony przewodniczący organizuje i prowadzi spotkania oraz koordynuje działalność NRFC. Jest on jedynym uprawnionym do kontaktowania się z Komi-tetem Wojskowym NATO. Podobnie jak prezydent CIOR, jest zobowiązany do składania temu organowi Sojuszu corocznego raportu z działalności.
Sekretarz generalny jest wybierany z tego samego kraju, z którego pochodzi przewodniczący, i jest przez niego wyznaczany. Ma on do dyspozycji sekretariat (trzech asystentów) i odpowiada za kwestie admini-stracyjne i informacyjne NRFC.
W skład każdej narodowej delegacji wchodzą:
– oficer starszy (General Officer) lub urzędnik cy-wilny odpowiedzialny za narodowe siły rezerwowe (rezerwy osobowe) państwa członkowskiego. Osoba ta powinna być upoważniona do podejmowania decyzji oraz występowania (w języku angielskim lub francu-skim) podczas debat w imieniu swego kraju;
– oficer sztabowy (Staff Officer) będący specjali-stą w zakresie problematyki rezerw osobowych w danym kraju.
Ponadto na wniosek przewodniczącego narodowej delegacji w jej skład mogą wchodzić doraźnie doradcy (specjaliści od spraw omawianych podczas kongresu lub sesji plenarnej).
Podstawową formą pracy NRFC są kongresy (w okresie lipiec–sierpień każdego roku) oraz spotka-nia plenarne (organizowane corocznie zwykle w do-wództwie NATO w Brukseli lub w siedzibie jednego z dowództw NATO w okresie styczeń–luty) oraz robo-cze spotkania oficerów sztabowych każdego roku wio-sną przed kongresem i jesienią przed spotkaniem ple-narnym.
Zarówno Komitet (NRFC), jak i Konfederacja (CIOR) wiele uwagi poświęcają przygotowaniu i wy-korzystaniu programów wsparcia pracodawców w motywowaniu ich do zatrudniania żołnierzy rezer-wy, a także wspierania samych żołnierzy. Problema-tyka ta jest traktowana jako jedna z najważniejszych dziedzin. W realizowaniu związanych z tym zadań uczestniczą wspólnie państwo i jego siły zbrojne. Co więcej, wsparcie pracodawców jest postrzegane jako kluczowy element niezbędny do prawidłowego funk-cjonowania narodowych sił rezerwowych w kontek-ście wypełniania swej misji w ramach sił zbrojnych.
Dlatego też znalezienie kompromisu między potrze-bami uzupełnieniowymi sił zbrojnych i interesami
pracodawców w państwach Sojuszu stanowi jedno z największych i jednocześnie najtrudniejszych wy-zwań, od sprostania którym zależy posiadanie wyso-ko wykwalifiwyso-kowanych specjalistów w strukturach narodowych sił rezerwowych jako komponentu sił zbrojnych państwa.
W związku z tym NRFC zdecydował w 2016 roku powołać Grupę Roboczą ds. Wsparcia Pracodawców, która jest zaangażowana w udzielanie pomocy pań-stwom przygotowującym międzynarodową konferen-cję wsparcia pracodawców i żołnierzy rezerwy (Inter-national Conference on Employer Support of the Re-serves – ICESR). Jest ona organizowana co dwa lata, a jej głównym celem jest wymiana informacji i do-świadczeń na temat programów i metod wsparcia cy-wilnych pracodawców zatrudniających żołnierzy re-zerwy oraz wsparcia samych rezerwistów. Ponadto diagnoza stanu obecnego oraz kierunków rozwoju programów wsparcia oraz wykorzystania potencjału żołnierzy rezerwy w ramach sił zbrojnych. Ostatnia konferencja ICESR odbyła się w Waszyngtonie w maju 2019 roku.
Należy przypomnieć, że prezydent CIOR płk Chris Argent był gościem specjalnym letniego spotkania ple-narnego NRFC w Warszawie w dniach 10–11 lipca 2019 roku. Zarówno przewodniczący Komitetu gen. dyw. Robert Głąb, jak i prezydent CIOR podkre-ślili, że spotkanie to było kamieniem milowym w reali-zacji podpisanego 30 stycznia 2019 roku w dowódz-twie NATO porozumienia o współpracy. Przykładem wypełniania jego postanowień jest uruchomienie wspólnego projektu (NRFC i CIOR) dotyczącego pro-blematyki bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni (fot.).
Prezydent CIOR wskazał również na potrzebę współpracy z NRFC, ponieważ istnieje wiele obsza-rów będących przedmiotem wspólnego zainteresowa-nia. Podczas spotkania uzgodniono udział oficera łącznikowego CIOR w roboczych spotkaniach Komi-tetu, jak również delegacji Konfederacji w planowa-nym zimowym spotkaniu plenarplanowa-nym NRFC w 2020 roku w Norfolk (Virginia).
Nasz kraj uczestniczy w przedsięwzięciach realizo-wanych przez NRFC od 1998 roku (Kongres Letni CIOR/CIOMR/NRFC w Brighton w Wielkiej Bryta-nii). Początkowo, do czasu przyjęcia do NATO ze sta-tusem obserwatora, natomiast od marca 1999 roku jako pełnoprawny członek Komitetu.
W jego pracach do połowy 2000 roku uczestniczyli doraźnie delegowani przedstawiciele Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON oraz Sztabu Generalnego WP. Zgodnie z decyzją ówczesnego mi-nistra obrony narodowej delegacji polskiej przewodni-czył podsekretarz stanu ds. społecznych. Od lipca 2000 roku (Kongres Letni CIOR/CIOMR/NRFC w Berlinie) stronę polską w obradach Komitetu repre-zentowali przedstawiciele Departamentu Kadr MON.
Ostatecznie od kwietnia 2002 roku do chwili obec-nej przedstawicielem Sił Zbrojnych RP na forum NRFC jest Sztab Generalny WP. Początkowo był to
KOMITET
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
180
CIOR
Prezydent CIOR płk Chris Argent oraz przewodniczący Komitetu NRFC gen. bryg. (obecnie gen. dyw.) Robert Głąb w dowództwie NATO w Brukseli po
podpisa-niu porozumienia o współpracy (luty, 2019 rok).
reprezentant Generalnego Zarządu Zasobów Osobo-wych – P1, a po reorganizacji od stycznia 2007 roku – Zarządu Organizacji i Uzupełnień – P1.
Przewodniczącym Komitetu w kadencji 2018–2020 jest gen. dyw. Robert Głąb, będący jednocześnie do-wódcą Garnizonu Warszawa. Natomiast sekretarzem generalnym jest płk Grzegorz Krawczyk, szef oddzia-łu w Zarządzie Organizacji i Uzupełnień – P1 Sztabu Generalnego WP.
Na podstawie doświadczeń z udziału w pracach NRFC i CIOR należy stwierdzić, że kierownictwo NATO postrzega narodowe siły rezerwowe (rezerwy osobowe) jako ważną, wręcz niezbędną część sił zbrojnych Sojuszu w czasie pokoju, kryzysu i wojny.
Stąd też przed Komitetem staje wyzwanie, jak ten sprzyjający klimat maksymalnie wykorzystać we współpracy z CIOR, CIOMR i CISOR dla dobra mię-dzynarodowej społeczności rezerwistów.
WIELE DO ZROBIENIA
Podpisana jesienią ubiegłego roku przez ministra obrony narodowej decyzja nr 196/MON z 28 listopa-da 2019 roku, zmieniająca decyzję w sprawie ustano-wienia świąt wojskowych oraz sposobu ich obchodze-nia w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.Urz. MON 2019 poz. 246), ustanowiła dzień 10 października Świętem Żołnierza Rezerwy. Ten fakt oraz zaplanowana na 2020 rok przez Sztab Gene-ralny WP intensyfikacja szkolenia rezerw osobowych z przydziałami do jednostek wojskowych to dobry prognostyk w kwestii uznania roli i znaczenia
rezer-wistów dla sił zbrojnych i całego systemu bezpieczeń-stwa Rzeczypospolitej Polskiej.
Marzeniem polskich żołnierzy rezerwy jest umoż-liwienie im (na koszt MON) uczestnictwa w kur-sach i ćwiczeniach organizowanych w ośrodkach szkolenia NATO (szkoła NATO w Oberammergau, Akademia Obrony NATO w Rzymie) oraz realizo-wanych przez Sojusznicze Dowództwo Transforma-cji w Norfolk.
Obecność naszych żołnierzy rezerwy w ośrodkach szkoleniowych NATO byłaby dla nich szansą zdoby-cia praktycznych umiejętności oraz wzbogacenia wie-dzy z dziedziny natowskich procedur, a także dosko-nalenia znajomości języka angielskiego.
Warto byłoby również skorzystać z oferty szkolenio-wej Międzysojuszniczej Konfederacji Oficerów Rezer-wy skierowanej do żołnierzy rezerRezer-wy państw NATO i państw uczestniczących w programie Partnerstwo dla pokoju. Dotyczy to kursów językowych prowa-dzonych w ramach Akademii Językowej CIOR, orga-nizowanych corocznie przed kongresem letnim, a koń-czących się egzaminem według norm (STANAG-i), corocznych ćwiczeń CIMEX dla specjalistów z dzie-dziny współpracy cywilno-wojskowej (CIMIC), udzia-łu w zawodach sportowo-obronnych (MILCOMP), jak również corocznych warsztatów dla młodych ofice-rów rezerwy (YRO Workshop). Niezależnie od podję-tych przez decydentów decyzji żołnierz rezerwy od za-wsze był swoistym pomostem łączącym wojsko ze społeczeństwem, a przy okazji również ambasadorem
spraw obronności. n
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2020
181
J
ej teoretyczne założenia określono w latach dwudziestych ubie-głego wieku w Związku Radzieckim. Właśnie sztuce operacyj-nej od chwili powstania jej podstaw do czasów współczesnych jest poświęcone niniejsze opracowanie. Jego autorzy – pracowni-cy naukowo-dydaktyczni Akademii Sztuki Wojennej – przedstawi-li w zwięzły i przystępny sposób ewolucję tego pojęcia oraz stoso-wane w praktyce zasady przygotowania i prowadzenia działań w wymiarze operacyjnym.Dokonując analizy sztuki operacyjnej, cofnęli się do XVII wieku, kiedy to car Piotr I zapoczątkował reformę sił zbrojnych. Efekty dokonanych zmian można dostrzec w bitwach rozegranych przez takich dowódców, jak feldmarszałek Piotr S. Sałtykow, gen. Piotr A. Rumiancew czy A.W. Suworow. To właśnie oni prze-wartościowali strategię prowadzenia walki, wprowadzając dzia-łania manewrowe.
Konflikt japońsko-rosyjski oraz I wojna światowa ostatecznie ukształtowały podstawy sztuki operacyjnej. Pojawiły się wówczas takie pojęcia, jak strategia liniowa oraz linearne ugrupowanie wojsk. Zakończenie wojny potwierdziło istnienie nowych zależno-ści w sztuce wojennej, niemieszczących się w ramach strategii i taktyki.
Na podstawie doświadczeń Armii Czerwonej zdefiniowano cele i zadania operacji realizowanych przez front, wyższy związek ope-racyjny, na teatrze działań wojennych. Teoretycy radzieckiej sztuki operacyjnej założyli, że przyszłe operacje w odróżnieniu od do-tychczas prowadzonych wojen będą miały manewrowy charakter.
Uznali, że cele kampanii można osiągnąć w wyniku aktywnych działań oraz wspólnego wysiłku wszystkich rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk. Poszukiwanie najskuteczniejszych form prowa-dzenia przyszłej wojny doprowadziło do wniosku, że konieczne jest powiązanie starć taktycznych i bitew w jednolitą koncepcję operacyjną.
Przebieg II wojny światowej wpłynął na rozwinięcie klasycznych wzorców rosyjskiej sztuki operacyjnej. Prowadzone działania miały charakter manewrowy zarówno w skali strategicznej, jak i operacyj-no-taktycznej. Zmasowane użycie czołgów, artylerii i lotnictwa po-zwalało na przełamywanie głęboko urzutowanej obrony oraz umoż-liwiało wprowadzanie w wykonany wyłom dużych zgrupowań wojsk
Przebieg II wojny światowej wpłynął na rozwinięcie klasycznych wzorców rosyjskiej sztuki operacyjnej. Prowadzone działania miały charakter manewrowy zarówno w skali strategicznej, jak i operacyj-no-taktycznej. Zmasowane użycie czołgów, artylerii i lotnictwa po-zwalało na przełamywanie głęboko urzutowanej obrony oraz umoż-liwiało wprowadzanie w wykonany wyłom dużych zgrupowań wojsk