SŁUŻYĆ DO TARANOWANIA STEROWCÓW, PRZENOSIĆ ŁADUNKI WYBUCHOWE I UDERZAĆ NA CELE NAZIEMNE.
ppłk Jarosław Kirschenstein
N
asze siły zbrojne, dostrzegając bojowe walory systemów bezzałogowych, rozpoczęły działania w celu pozyskania różnych klas i kategorii tych plat-form. Pierwsze bezzałogowe statki powietrzne (BSP) rozpoczęły służbę w wojskach specjalnych w 2005 roku, kolejne w wojskach lądowych w 2007. W roku 2010 pozyskano pierwsze systemy polskiej produkcji – BSP FlyEye fi rmy WB Electronics SA. Następne miały powstawać w ramach programu operacyjnego Rozpoznanie obrazowe i satelitarne, ujętego w Pla-nie modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczy-pospolitej Polskiej na lata 2013–2022 (PMT 2013–22). Dlatego też w Wyższej Szkole Ofi cer-skiej Sił Powietrznych z końcem 2013 roku utwo-rzono Ośrodek Szkolenia Obsług Systemów BSP (OSOSBSP), a w 2014 roku przyjęto pierwszych kandydatów na żołnierzy zawodowych – przyszłych pilotów-operatorów.UWARUNKOWANIA SYSTEMOWE
Najnowszą klasyfi kację platform bezzałogowych użytkowanych w Siłach Zbrojnych RP przedstawio-no w decyzji ministra obrony narodowej z 13 wrześ-nia 2017 roku (tab.). Określono w niej także zasady kwalifi kacji personelu. Specjalność jest uzależnio-na od maksymalnej masy startowej (Maximum Take-Off Mass – MTOM) platformy, którą będzie obsługiwała dana osoba. Specjalność operator BSP jest przyporządkowana sterującemu platformą o MTOM poniżej 150 kg, natomiast pilot-operator
odnosi się do kierującego lotem platformy o MTOM równej l50 kg lub większej.
Znalazło to także odzwierciedlenie w specjalno-ściach wojskowych w korpusie sił powietrznych, w grupie osobowej bezzałogowych statków po-wietrznych i wskazywania celów. Problemy związa-ne z persozwiąza-nelem bezzałogowych statków powietrz-nych po raz pierwszy rozstrzygnięto w Regulaminie lotów lotnictwa Sił Zbrojnych RP (RL-2016). Zali-czono go do naziemnego personelu lotniczego (rys. 1), który jest personelem lotniczym lotnictwa Sił Zbrojnych RP z uprawnieniami (nabywanymi) i dopuszczeniami do wykonywania czynności lotni-czych związanych z pilotowaniem (sterowaniem) plat-form z ziemi. W dokumencie tym rozróżniono dodat-kowo operatorów BSP jako osoby mające (nabywają-ce) uprawnienia i dopuszczenia do wykonywania czynności lotniczych związanych z kontrolowaniem lotu oraz kierowaniem systemami rozpoznania bezza-łogowej platformy o masie do 150 kg albo do wyko-nywania czynności lotniczych związanych z kierowa-niem systemami uzbrojenia i (lub) rozpoznania bezza-łogowego statku powietrznego o masie powyżej 150 kg. Zdefi niowano także grupę obsługową BSP.
Jest to zespół osób z odpowiednimi kwalifi kacjami, wyznaczony do wykonywania określonych czynności w trakcie przygotowania lotu BSP, podczas samego lotu oraz po jego zakończeniu. Określenie to dotyczy funkcyjnych obsług BSP w pododdziałach artylerii.
Nazwa ich specjalności to obsługa bezzałogowych
W ROKU 2010 POZYSKANO PIERWSZE SYSTEMY POLSKIEJ PRODUKCJI – BSP FLYEYE FIRMY
WB ELECTRONICS SA.
ARCHIWUM 12 BBSP
znania specjalność funkcyjnych w odniesieniu do podoficerów to rozpoznanie – operator BSR, a w przypadku szeregowych – obsługa BSR.
SYSTEM KSZTAŁCENIA
Studia przygotowujące do zdobycia specjalności bezzałogowe statki powietrzne są w WSOSP realizo-wane od 2013 roku dla studentów cywilnych i od 2014 roku dla kandydatów na żołnierzy zawodo-wych. Rekrutacja na nie odbywa się tak jak w przy-padku innych specjalności lotnictwa załogowego i obejmuje:
I etap:
– spełnienie wymagań formalnoprawnych, złoże-nie wniosku wraz z załącznikami oraz wzłoże-niesiezłoże-nie opłaty rekrutacyjnej;
II etap:
– badania lekarskie przeprowadzone we właści-wej rejonowłaści-wej wojskowłaści-wej komisji lekarskiej orzeka-jącej o zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia zawodowej służby wojskowej oraz o braku przeciw-wskazań psychologicznych do służby wojskowej,
– badania specjalistyczne wykonane w Rejonowej Wojskowej Komisji Lotniczo-Lekarskiej w Warsza-wie, ustalającej kategorię zdrowia wymaganą na wy-branej specjalności studiów;
III etap:
– wstępną ocenę predyspozycji kandydatów doko-naną na symulatorze lotu Selekcjoner,
– nalot selekcyjny na samolotach GA (General Aviation) w Akademickim Ośrodku Szkolenia Lot-niczego,
– analizę wyników uzyskanych na świadectwie maturalnym z matematyki, fizyki i języka angiel-skiego,
– test ze znajomości języka angielskiego, jeżeli nie był przedmiotem egzaminu maturalnego,
– egzamin ze sprawności fizycznej, – rozmowę kwalifikacyjną.
Kandydaci na żołnierzy zawodowych (podchorą-żowie) w korpusie sił powietrznych w grupie osobo-wej bezzałogowych statków powietrznych i wskazy-wania celów kształcą się na Wydziale Lotnictwa na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka. Studia są dwu-stopniowe. Pierwszy stopień – inżynierski w specjal-ności bezzałogowe statki powietrzne – trwa siedem semestrów, drugi – magisterski w specjalności eks-ploatacja statków powietrznych – trzy semestry. Pro-gram studiów pierwszego stopnia obejmuje moduł kształcenia: wojskowego (955 godz.), kierunkowego (2085 godz.), specjalistycznego (1113 godz.), a tak-że praktykę: inżynierską (3 tygodnie), ogólnowoj-skową (13 tygodni) i specjalistyczną (10 tygodni) oraz moduł pracy dyplomowej (30 godz.). Zakres programowy pierwszych czterech semestrów dla specjalności: pilotaż statku powietrznego (samoloty odrzutowe, samoloty transportowe, śmigłowce), na-wigator statku powietrznego i bezzałogowe statki
mach modułu specjalistycznego każda specjalność ma odrębną formę kształcenia.
Praktyczne szkolenie lotnicze na studiach pierw-szego stopnia odbywa się w ramach praktyk. I tak:
po II semestrze – praktyka inżynierska trwająca trzy tygodnie;
po IV semestrze – praktyka specjalistyczna w wymiarze pięciu tygodni, odbywana w Akade-mickim Ośrodku Szkolenia Lotniczego; szkolenie to kończy się egzaminem państwowym zdawanym w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego w celu uzyskania turystycznej licencji pilota samolotowego PPL(A);
po VI semestrze – praktyka specjalistyczna trwająca pięć tygodni, prowadzona w Ośrodku Szko-lenia Obsług Systemów Bezzałogowych Statków Po-wietrznych dla uzyskania świadectwa kwalifikacji operatora bezzałogowego statku powietrznego uży-wanego w celach innych niż rekreacyjne i sportowe (Unmanned Aerial Vehicle Operator – UAVO) w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego z następującymi uprawnieniami:
– podstawowymi do wykonywania lotów w zasię-gu i poza zasięgiem wzroku (Beyond Visual Line of Sight – BVLOS),
– dodatkowymi na określoną kategorię statku po-wietrznego, czyli samolot bezzałogowy o masie star-towej nie większej niż 25 kg [UAVO (Airplane – A)
< 25kg] oraz wielowirnikowiec bezzałogowy o ma-sie startowej nie większej niż 25 kg [UAVO (Multi-rotor – MR) < 25 kg].
Podchorążowie, kończąc studia, powinni znać język angielski na poziomie 3, 2, 3, 2 (według STANAG-u 6001), a frazeologię lotniczą w tym języku na czwartym poziomie operacyjnym ustalo-nym przez Organizację Międzynarodowego Lotnic-twa Cywilnego (International Civil Aviation Orga-nization – ICAO).
Program studiów II stopnia obejmuje moduł kształcenia: wojskowego (68 godz.), kierunkowego (615 godz.), specjalistycznego (518 godz.), praktykę zawodową (14 i pół miesiąca) oraz moduł pracy dy-plomowej (45 godz.). Studia te są prowadzone meto-dą stacjonarną (813 godz.) i e-learningu (215 godz.) w miesiącach jesienno-zimowych – od listopada do końca marca.
Praktyki zawodowe są organizowane w 12 Bazie Bezzałogowych Statków Powietrznych w miesiącach wiosenno-letnich – od kwietnia do końca paździer-nika. Ich celem jest:
– szkolenie w charakterze pilota-operatora na do-celowym typie wojskowego bezzałogowego statku powietrznego kategorii taktycznej lub MALE o ma-sie startowej powyżej 150 kg;
– zapoznanie z organizacją pracy jednostek woj-skowych eksploatujących bezzałogowe statki po-wietrzne;
– zapoznanie z budową i zasadami działania syste-mów BSP będących w wyposażeniu jednostki