1. Armstrong M., Zarządzanie ludźmi. Praktyczny podręcznik dla menedżerów liniowych, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2007.
2. Amstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2000.
3. Arnon E., T.D. Wilson, R.M. Alert, Psychologia społeczna. Serce i umysł, Zysk i S-ka, Poznań 1997.
4. Augustyniak E., Współczesne zarządzanie w szkole, [w:] Nowe tendencje
w zarządzaniu, (red.) M. Pawlak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
5. Barłowska M., A. Budzyńska –Dacy, P. Wilczka, Retoryka, PWN, Warszawa 2008.
6. Biela A., Psychologiczne i społeczne zasoby kapitału ludzkiego w zarządzaniu personelem, [w:] Nowe tendencje w zarządzaniu, (red.) M. Pawlak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
7. Brown S., Jak mówić, aby ludzie słuchali, LOGOS, Warszawa 2004.
8. Brudzewski J., 30 minut przeciwko manipulacjom, KOS, Katowice 2004.
9. Collins A., Mowa ciała, Rytm, Warszawa 2002.
10. Covey S., Przywództwo jest wyborem „Personel i Zarządzanie” 2003, nr 7.
11. Dąbek E., M.K. Szpakowski, Wartości jako źródło chrześcijańskiego wychowania człowieka, [w:] Kościół katolicki w Polsce. Organizacja, zarządzanie, funkcje społeczne, (red.) M.K. Szpakowski, Knowledge Innovation Center Sp. z o.o., Zamość 2013.
12. Dearlove D., S. Comber, Corporate Values, BrownHerrow Publishing, 2002.
13. Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Astrum, Wrocław 2004.
14. Drucker P.F., Zarządzanie w XXI wieku, Warszawa 2000.
15. Dudek Z., W. Pankalla, Psychologia kultury, Enteteia 2008.
16. Foucault M., Archeologia wiedzy, PIW, Warszawa 1977.
17. Fromm E., Mieć czy być, Dom wydawniczy Rebis, Poznań 2009.
18. Giddens A., Socjologia, Warszawa 2006, s. 723; Zob. też K. Jakubowicz, Przekaz, komunikowanie i komunikacja a nowy ład komunikacyjny, „Przekazy i opinie”, Nr 3,4/2008.
19. Grabowiec P., Znaczenie inteligencji emocjonalnej w pracy nauczyciela, „Edukacja Humanistyczna”, Nr 1, (28) 2013.
20. Greene R., Prawo odwagi, One Press, Helion, Gliwice 2011.
21. Hansen M.T., The search – transfer problem: the role of weak ties In sparing Knowledge cross organizational subunits, “Administrative Science Quarterly”, Nr 4.
22. Heigl P., 30 minut uczciwej dyskusji, KOS, Katowice 2007.
23. Hultman K., B. Gellerman, Balancing Indyvidual and Organistaional Values.
Walking the Tightrope to Success, Jossey-Bass/Pfeiffer, San Francisco 2002.
24. Idzikowski W., Efektywność osobista, One Press, Helion, Gliwice 2011.
25. Juchnowicz M., Zarządzanie przez organizowanie. Koncepcje, kontrowersje, aplikacje, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010.
26. Kamiński E., 30 minut dla osiągania sukcesu metodą Coachingu, KOS, Katowice 2008.
27. Kempny M., E. Nowicka, Badanie kultury – elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2005.
28. Klein C., Jak skutecznie mówić nie, św. Wojciech, Poznań 2008.
29. Kłoskowska A., Socjologia kultury, PWN, Warszawa 2007.
30. Kostera M., S. Kownacki, A. Szumski, Zachowanie organizacyjne: motywacja, przywództwo, kultura organizacyjna, [w:] Zarządzanie Teoria i praktyka, (red.) A.K.
Koźmiński, W. Piotrowski, Wydanie piąte, zmienione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006.
31. Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, wyd. 4, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
32. Kozak S., Patologie komunikowania w Internecie. Zagrożenia i skutki dla dzieci i młodzieży, Difin SA, Warszawa 2011.
33. Koźmiński A.K., Zarządzanie w warunkach niepewności. Podręcznik dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
34. Król H., Proces szkolenia pracowników, [w:] Zarządzanie zasobami ludzkimi.
Tworzenie kapitału ludzkiego, (red.) H. Król, A. Ludwiczyński, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2006.
35. Latour B., (Przekład) D. Salamon, Sztuka komunikacji, WAM, Kraków 2007.
36. Laudon K.C., W.H. Starbuck, Organizational information and Knowledge, [w:] International Encyclopedia of Business and Management, T. 4, Routledge, London-New York, 1996.
37. Leśniak K., Dyrektor szkoły jako menedżer, [w:] Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, T. 18, Nr 1/2011.
38. Lipka A., M. Król, A. Winnicka-Wejs, Kreatywność i rutyna w działalności personalnej. Granice HR-owego kreacjonizmu, Difin SA, Warszawa 2011.
39. Losier M.J., Prawo więzi, Helion, Gliwice 2010.
40. Maslow A., Motywacja i osobowość, PWN, Warszawa 2006.
41. McGee P., Pewność siebie, Helion, Gliwice 2010.
42. Merecz D., Psychospołeczne cechy pracy: stresory i czynniki pozytywne, [w:]
Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem, (red.) J. Pyżalski, D. Merecz, Impuls, Kraków 2010.
43. Młynarska M., T. Smereka, Logopedia – teoria i praktyka, LINEA,Wrocław 2005.
44. Morreale S.P., B.H. Spitzberg, J.K. Barge, Komunikacja między ludźmi.
Motywacja wiedza i umiejętności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
45. Pakosz B., E. Sobol, C. Szkiłądź, M. Zagrodzka, Słownik Wyrazów Obcych, PWN, Warszawa 1993.
46. Plust W., Czasopismo dla nauczycieli Wychowanie Muzyczne w Szkole Nr 2, UMCS Lublin 2009.
47. Schopenhauer A., Erystyka, Alma-Press, Warszawa 2010.
48. Schuller R.S., Human resorce mamagement, [w:] International Encyclopedia of Business and Management, T. 2, Routledge, London-New York.
49. Sekuła Z., Motywowanie do pracy. Teorie i instrumenty, PWE, Warszawa 2008.
50. Sepkowska Z., F. Żurawski, Przedsiębiorczość. Komunikacja interpersonalna.
Istota przedsiębiorczości, WSiP, Warszawa 1997.
51. Stachowicz-Stanusch A., Potęga wartości. Jak zbudować nieśmiertelną firmę, Helion, Gliwice 2007.
52. Silberman M., (współpraca: C. Auerbach), Metody aktywizujące w szkoleniach, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2006.
53. Storey J., New Perspectives on Human Resource Management, Routledge, 1989.
54. Symołon O., Rola społeczna a tożsamość organizacyjna nauczyciela, Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania, Praca magisterska, Warszawa 2012.
55. Szaban J., Przedsiębiorstwo inteligentne – główny aktor w budowaniu gospodarki opartej o wiedzę, [w:] Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, (red.) B. Wawrzyszak, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa 2003.
56. Szopski M., Komunikowanie międzykulturowe, WSiP, Warszawa 2005.
57. Szpakowski M.K., ICT bez barier, [w:] Zamojskie Studia i Materiały. Seria:
Pedagogika, Tom XIV, zeszyt 1, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu, Zamość 2012.
58. Szpakowski M.K., Informatyzacja zarządzania współczesną organizacją, [w:]
Informatyzacja zarządzania. Nowe technologie, informacja, wiedza, komunikacja, Knowledge Innovation Center Sp. z o.o., Zamość 2013.
59. Szpakowski M.K., Internet jako narzędzie komunikacji sprzyjające powstawaniu wspólnot, [w:] Zamojskie Studia i Materiały. Seria: Pedagogika, Nr 1/2011. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu, Zamość 2011.
60. Szpakowski M.K., Zarządzanie parafią katolicką – organizacją, która promuje wartości, moralność oraz rodzinę, [w:] Kościół katolicki w Polsce. Organizacja,
zarządzanie, funkcje społeczne, (red.) M.K. Szpakowski, Knowledge Innovation Center Sp. z o.o., Zamość 2013.
61. Szpakowski M.K., Knowledge Management in 21st Century Organization, [w:]
Management of Organization in the Age of Globalization, (red.) M.K. Szpakowski, B.M. Kolbus, Knowledge Innovation Center Sp. z o.o., Zamość 2012.
62. Szymańska H., Zarządzanie zasobami ludzkimi i Zamojska Korporacja Energetyczna SA, (praca lic.), KUL, Lublin 2002.
63. Warner T., Umiejętności w komunikowaniu się, Astrum, Wrocław 1999.
64. Wojcieszek B., Funkcje samooceny, [w:] Motywacje umysłu, (red.) A. Kolańczyk, B. Wojcieszke, Smak Słowa, Sopot 2010.
65. Zalewska M., Podejście prakseologiczne do komunikowania się w organizacji jako propozycja nowego trendu w zarządzaniu, [w:] Nowe tendencje w zarządzaniu, (red.) M. Pawlak, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
66. Załazinska A., M. Rusinek, Retoryka Codzienna, Czarna owca, Warszawa 2010.
67. Mała Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 2002.
68. Słownik łacińsko-polski, PWN, Warszawa 1973.
Źródła internetowe
69. http://www.oswiata.abc.com.pl/czytaj/-/artykul/wydajne-zarzadzanie-zasobami-ludzkimi-w-szkole-to-nie-tylko-odpowiedni-dobor-kadr.
prof. nadzw. dr hab. Stanisław Ślusarczyk
Kierownik zakładu Zarządzania i Marketingu WSIiZ w Rzeszowie
mgr Julita Ślusarczyk
Rozdział II
Zarządzanie jako nauka i sztuka prowadzenia biznesu
1. Streszczenie
Zarządzanie to połączenie nauki i sztuki prowadzenia biznesu. Bez współwystępowania obu tych obszarów nie można mówić o odniesieniu sukcesu. Współczesna rzeczywistość niesie ze sobą wiele wyzwań. Towarzysząca jej niepewność, ciągłe zmiany sprawiają, że zarówno teoria, jak i praktyka zarządzania muszą się cały czas zmieniać, tak aby dostosować się, nadążyć za przeobrażeniami i im sprostać.
Skupiając uwagę na współczesnej filozofii opisywanej dziedziny warto zaznaczyć, że coraz większego znaczenia nabierają tu kapitał społeczny oraz umiejętność zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie. Większą wagę przykłada się do doskonalenia jakości, co dotyczy wszystkich obszarów funkcjonowania organizacji, których działania nakierowywane są na osobę klienta.
Słowa kluczowe: nauka o zarządzaniu, filozofia zarządzania, system zarządzania, praktyka i teoria zarządzania, wiedza, biznes, menedżer.
2. Wstęp
Mimo że żyjemy w czasach radykalnych transformacji ekonomicznych, społecznych i niespotykanego dotąd wzrostu roli innowacji organizacyjno-menedżerskich, to jednak nie sformułowano nowego paradygmatu, który zastępowałby znane już od dziesiątków lat metody i techniki zarządzania zarówno szkoły klasycznej, jak i behawiorystycznej czy ilościowej. Wszystkie one mają jednak swoje wady. Ważne by nie traktować ich jako uniwersalnych,
określonych, niezmiennych. Sprawny menedżer powinien raczej widzieć w nich cenne wskazówki, których wykorzystanie w konkretnych warunkach może prowadzić do większej efektywności i skuteczności zarządzania1.
Otoczenie podmiotów gospodarczych poddawane jest ciągłym i często radykalnym zmianom a nowocześni menedżerowie nie mogą pozostawać obojętni względem tego faktu. Każda organizacja jest niepowtarzalna a zachowanie menedżera – uwarunkowane elementami niepowtarzalnymi, właściwymi tylko konkretnej sytuacji, w której się znajdzie2. Na tych właśnie spostrzeżeniach opiera się podejście sytuacyjne do zarządzania. Warto w tym miejscu podkreślić, iż jego pragmatyzm i relatywizm „nie odrzuca teorii, ale zakłada dopasowanie jej do rzeczywistości na podstawie rzetelnych badań empirycznych oraz stosowanie jej zgodnie z wymaganiami konkretnych sytuacji”3. Jak zauważa A. Peszko, mimo że prowadzone przez teoretyków podejścia sytuacyjnego próby wypracowania kompleksowych uogólnień nie przyniosły rezultatu, to „wydaje się”, że jego tezy „można z powodzeniem wykorzystać w ramach szkoły systemowej. Natomiast dla praktyków ujęcie sytuacyjne sugeruje wniosek, że musimy zdawać sobie sprawę ze złożoności każdej sytuacji i dążyć do ustalenia tego, co w danym przypadku będzie funkcjonować najlepiej”4.
Rzecz więc w tym, aby zarządzając biznesem dobrze dobrać i wykorzystać znane już metody i techniki szkoły klasycznej, behawiorystycznej i ilościowej.
Owszem, założenia na których są one budowane często pozostają w stosunku do siebie sprzeczne, ale jednak mogą się one także wzajemnie uzupełniać.
Przydatne współczesnym menedżerom okazują się tu również założenia systemowego podejścia do zarządzania, które pozwala postrzegać świat organizacji w sposób całościowy, przy czym system stanowi zawsze nową jakość, coś innego niż tylko prostą sumę tworzących go elementów. Przedsiębiorstwo jest więc w takim podejściu nie tylko zbiorem „komórek organizacyjnych, jednostek ludzkich i grup społecznych, maszyn i urządzeń, ale głównie ich wzajemnym oddziaływaniem, czyli strukturami i procesami”5. Tak więc ujęcie
1 T. Gruszecki, Współczesne teorie przedsiębiorstw, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2002, s. 228-229.
2 A.K. Koźmiński, W. Piotrkowski, Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 124-131.
3 A. Peszko, Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwa AGH, Kraków 2002, s. 27.
4 Ibid., s. 28.
5 Ibid., s. 24.
systemowe, uzupełnione tezami zaczerpniętymi z sytuacyjnego może pomóc w zintegrowaniu różnych rozwiązań nauki zarządzania wypracowanych na przestrzeni dziesiątków lat. Zarówno więc systemowe, jak i sytuacyjne podejście mogą pomóc menedżerom odnaleźć się w rzeczywistości organizacyjnej i w konsekwencji do osiągnięcia sukcesu.