CHARAKTER PRAWNY PIENIĄDZA ELEKTRONICZNEGO

Streszczenie: Pieniądz elektroniczny uregulowany w ustawodawstwie stał się istotnym elementem w obszarze płatności bezgotówkowych, jednakże nie przyjął się w praktyce w takim zakresie jak karty płatnicze. Postrzegany jako substytut gotówki nie zyskał pełnej akceptacji na rynku usług płatniczych.

Celem niniejszego opracowania jest analiza charakteru prawnego pieniądza elektronicznego, a także zasad zapłaty pieniądzem elektronicznym. Jako podstawową metodę badawczą wykorzystano analizę materiału normatywnego oraz dorobku literatury przedmiotu.

Słowa kluczowe: pieniądz, pieniądz elektroniczny, usługi płatnicze

Wstęp

Geneza pieniądza sięga do praktyki związanej z wymianą towaru za towar, której czynnikiem warunkującym były nadwyżki towarów oraz chęć posiadania innych. W czasach, gdy nie istniał pieniądz w ujęciu materialnym, zdobywanie określonych towarów możliwe było tylko

dzięki wzajemnej wymianie. W ten sposób kształtował się popyt i podaż na określone towary.

Pieniądz, jako wartość materialna, pojawił się później.

Początkowo wartość określano w sposób realny, złote monety były warte tyle, ile złota zużyto do ich produkcji¹. W dalszym etapie ewolucji pieniądz otrzymał wartość nominalną, która była inna niż jego wartość materialna.

Zgodnie z XVI – wieczną definicją J. Bidona pieniądz był jednym z nienaruszalnych filarów suwerenności państwa, które decydowało o jego statusie, jako środka spełniającego zobowiązania pieniężne².

1 A. Drwiłło, D. Maśniak, Leksykon prawa finansowego, C.H.Beck 2009, s. 278.

2 M. Dunin – Wąsowicz, Suwerenność i pieniądz, Sprawy Międzynarodowe 2003, nr 4, s. 65 i n.; T. R. Smus, Spełnianie świadczeń pieniężnych za pomocą pieniądza elektronicznego, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 61.

152

Definicja pieniądza

Pojęciem „pieniądz” posłużył się ustrojodawca w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej³ (dalej zwana Konstytucją RP). Określenie to występuje także w ustawie o Narodowym Banku Polskim⁴ (dalej zwana ustawą o NBP). Pojęcie to nie zostało jednak zdefiniowane w sposób precyzyjny i jednoznaczny w żadnym akcie prawnym.

Wskazać można na swoistą niekonsekwencję ustawodawcy w stosowaniu terminologii w tym zakresie. Odnieść można także

wrażenie, że używa on zamiennie dwóch terminów: „znaki pieniężne”

i „pieniądz”. Ponadto obok tych zwrotów funkcjonuje jeszcze jeden:

„prawny środek płatniczy”.

W myśl art. 227 ust. 1 Konstytucji RP Narodowemu Bankowi Polskiemu (dalej NBP) przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza.

Natomiast zgodnie z art. 4 ustawy o NBP, bankowi centralnemu przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP.

Na gruncie tych przepisów należałoby uznać prawo emisji pieniądza za tożsame z prawem emisji znaków pieniężnych. Przywołaną terminologię można rozszerzyć odwołując się do art. 31 i art. 32

ustawy o NBP. Znakami pieniężnymi RP są bowiem banknoty i monety opiewające na złote i grosze. Ponadto znaki pieniężne

emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze RP. Należy zatem postawić pytanie czy pieniądz znaczy to samo co znak pieniężny? Nie budzi wątpliwości określenie ustawodawcy, że prawnym środkiem płatniczym są znaki pieniężne, ale te emitowane przez NBP. Właściwym pozostaje zatem pytanie, czy inne niż NBP podmioty mogą w ogóle emitować i czy przedmiotem tej emisji mogą być znaki pieniężne? Odpowiadając na te pytania należy

3 Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.

Nr 78, poz. 483 ze zm.).

4 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 908 ze zm.).

153

mieć na uwadze, że szczególną i wyłączną funkcją NBP jest funkcja emisyjna.

Dopełnieniem rozważań na temat przytoczonych powyżej terminów stanowić może odwołanie się do art. 162 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny⁵. Ustawodawca posłużył się tu pojęciem „pieniądze”, jednakże wyraźnie w znaczeniu „znaków pieniężnych”. Ponadto ustawodawca w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe⁶ definiuje „walutę polską” jako znaki pieniężne (banknoty i monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, ale także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że pojęcie „pieniądz”

zawiera w sobie trzy elementy, tj. jednostkę pieniężną, sumę pieniężną i znak pieniężny. Jednostka pieniężna stanowi abstrakcyjną miarę wartości. Oznacza niematerialne ujęcie pieniądza, który tak rozumiany spełnia funkcję miernika wartości. Suma pieniężna określa

natomiast właściwe prawo podmiotowe do dokonywania zapłaty w drodze przeniesienia na wierzyciela abstrakcyjnej wartości⁷.

Powyżej przytoczone rozważania, w myśl których znak

pieniężny jest elementem pieniądza, stoją w pewnym zakresie, w sprzeczności z definicją jaka wyłania się na gruncie Konstytucji RP

i ustawy o NBP. Zasadnym wydaje się zatem przyjęcie pewnego uproszczenia, na gruncie obowiązującego ustawodawstwa, zgodnie z którym znakami pieniężnymi są pieniądze. W literaturze przedmiotu reprezentowany jest analogiczny pogląd, zgodnie z którym znaki pieniężne utożsamiane są z pieniądzem materialnym⁸. Jednakże niektórzy autorzy pojęcie pieniądza rozszerzają na wszelkie środki płatnicze uznawane w obrocie, które odzwierciedlają określone ilości

5 Tekst jednolity Dz. U. z 2014, poz. 121 ze zm.

6 Tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 826 ze zm.

7 W. Srokosz, Istota prawna pieniądza elektronicznego, Prawo Bankowe 2002, nr 12, s. 68.

8 M. Świerczyński, Ni srebro, ni złoto, Prawo i Życie 2001, nr 7, s. 7.

154

jednostek pieniężnych, między innymi papiery wartościowe, obligacje, czy listy zastawne⁹.

Rola pieniądza bezgotówkowego

Na gruncie obowiązującego ustawodawstwa wyróżnić można dwa rodzaje pieniądza funkcjonujące w obrocie gospodarczym. Jest to pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy. Pieniądzem gotówkowym są banknoty i monety, którym przypisuje się moc umarzania zobowiązań na terytorium danego kraju. Oznacza to, że zapłata za towary i usługi odbywa się poprzez użycie banknotów i monet o określonym nominale, których emitentem jest NBP¹⁰.

W zakresie funkcji emisyjnej Prezes NBP, w drodze zarządzenia ustala wzory i wartość nominalną banknotów, wzory, wartość nominalną, stop, próbę, masę monet, a także wielkość emisji znaków pieniężnych oraz terminy wprowadzenia ich do obiegu.

Pieniądz bezgotówkowy jest elementem obrotu bezgotówkowego, który zdefiniować można jako rozliczenie pieniężne, w którym na każdym etapie transfer środków pieniężnych odbywa się wyłącznie z wykorzystaniem zapisów księgowych na rachunkach bankowych, czyli bez udziału gotówki¹¹. Pieniądz

bezgotówkowy długo uważany był za jedną z ostatnich form w ewolucji pieniądza. Wiele kontrowersji w tym obszarze zaczęło się

pojawiać z uwagi na brak definicji pojęcia elektronicznych środków płatniczych. Przez długi czas zwrotem tym nie posługiwała się również doktryna i orzecznictwo. W dużym uproszczeniu elektronicznymi środkami płatniczymi zaczęto nazywać te środki płatnicze, które przyjmowały postać elektroniczną. Użycie takiego pojęcia ułatwia jego praktyczne stosowanie.

9 A. Drwiłło, D. Maśniak, Leksykon prawa …, op. cit., s. 279.

10 Od emitenta należy odróżnić przedsiębiorstwa produkujące znaki pieniężne:

monety – Mennica Polska S.A, banknoty – Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych.

11 Obrót bezgotówkowy – zalety i korzyści wynikające z jego upowszechnienia, Warszawa 2008, Materiał źródłowy strony internetowej: www.nbp.pl (15.01.2014).

155

Przyjmując formę zapisów księgowych pieniądz bezgotówkowy kreowany jest przez banki, co sprawia, że nazywany jest pieniądzem

bankowym. Funkcjonuje on w obiegu bankowych rozliczeń.

W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę, że istoty tych rozliczeń należy upatrywać w instrumentach prawa zobowiązań. Nie następuje bowiem wydawanie znaków pieniężnych¹².

Obecnie w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na występowanie tzw. „kryptowalut elektronicznych”, a przede wszystkim na Bitcoin, którego powstanie datuje się na 2008 r.¹³. Bitcoin nie jest emitowany przez centralnego emitenta, lecz przez poszczególnych posiadaczy. Można go nabyć zarówno na rynku wtórnym, ale także na rynku pierwotnym¹⁴. Funkcjonowanie Bitcoina nie zostało uregulowane ani w polskim prawie, ani w prawie europejskim. Wydaje się, że istnieje konieczność podjęcia działań legislacyjnych, które wprowadziłyby jednolite zasady funkcjonowania Bitcoin, usuwając jednocześnie wszelkie wątpliwości jakie obecnie w tym obszarze istnieją.

W doktrynie określony został mechanizm tworzenia pieniądza bezgotówkowego, który przedstawia się następująco¹⁵:

1) pierwszy klient przekazuje gotówkę na swój rachunek w banku – tak powstaje pierwszy wkład;

2) bank wykorzystuje część wkładu pierwotnego do udzielenia kredytu drugiemu klientowi;

3) kredyt zapisany na rachunku drugiego klienta, co oznacza wykreowanie wkładu wtórnego, przy czym nie znika zapis na

12 A. Stosio, Pieniądz elektroniczny – cywilnoprawna analiza pojęcia (II), Przegląd Prawa Handlowego 2002, nr 6, s. 17.

13 J. Posyniak, Bitcoin a aktualne uregulowania prawne środków płatniczych w Polsce (w:) XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym –

ocena dokonań i wnioski na przyszłość, red. Z. Ofiarski, Szczecin 2014, s. 821.

14 Rynek pierwotny polega na tzw. „wydobywaniu” nowych bitmonet przy zastosowaniu specjalnie zainstalowanego programu.

15 W. Gumuła, Pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy w Polsce, (w:) Obrót bezgotówkowy w Polsce, red. H. Żukowska, M. Żukowski, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013, s. 36.

156

rachunku pierwszego klienta, który zgromadził wkład pierwotny;

4) dochodzi do powiększenia łącznej ilości pieniądza na obydwu rachunkach prowadzonych przez dany bank;

5) jeśli dugi klient przekaże otrzymane środki na rachunki beneficjentów prowadzone w innych bankach, to pozostają one nadal w systemie bankowym, są więc wykorzystywane przez banki do udzielania kolejnych kredytów – tak powstają kolejne wkłady wtórne;

6) trwa proces kreowania pieniądza, któremu początek dał wkład pierwotny, zwiększa się ilość pieniądza bezgotówkowego w systemie bankowym, chociaż do żadnego z banków nie wpłynęła nowa gotówka.

Rozliczenia bezgotówkowe mogą być dokonywane za pomocą papierowych lub informatycznych nośników danych. W art. 63 ust 2 ustawy Prawo bankowe¹⁶ wymienione zostały typowe sposoby dokonywania rozliczeń bezgotówkowych. Należą do nich¹⁷:

- polecenie przelewu, - polecenie zapłaty, - czek rozrachunkowy, - karta płatnicza.

Należy zwrócić uwagę, że ustawa Prawo bankowe nie wymienia pieniądza bezgotówkowego jako środka, za pomocą którego można dokonywać płatności. Ustawodawca wymienia jedynie rodzaje rozliczeń bezgotówkowych.

Określenie pieniądz bezgotówkowy pojawiło się w doktrynie oraz praktyce bankowej (inaczej nazywany także pieniądzem żyrowym). Jednakże należy zauważyć, że pojęcie to podlega zmianom

16 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 128).

17 E.M. Kowalewska, Istota i znaczenie kart płatniczych w obrocie bezgotówkowym – w systemie płatności detalicznych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 802, „Finanse, Rynki i Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 65, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2014, s. 445-446.

157

wraz z postępem technicznym i technologicznym. Najczęściej pieniądz bezgotówkowy definiowany jest jako środek wymiany występujący w postaci zapisów na bankowych rachunkach depozytowych. Zostaje on uruchomiony z chwilą przeniesienia pewnej ilości środków z jednego rachunku na inny rachunek, bez względu na to, czy przekazanie następuje w obrębie tego samego, czy różnych banków. Zwraca się uwagę, że aby pieniądz bezgotówkowy mógł być uruchomiony koniecznym jest istnienie depozytu pierwotnego¹⁸. Pieniądz bezgotówkowy nazywany jest też wkładowym lub IOU (I owe you – czyli jestem ci winien) i oznacza środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność¹⁹.

Pieniądz bezgotówkowy, jako pieniądz bankowy, charakteryzuje się określoną wartością, która jest zapisana w księgach bankowych²⁰. Obrót bankowy polega na zmianie w stanie jednostek pieniężnych²¹. Funkcjonowanie pieniądza bankowego nie byłoby możliwe bez wpłat dokonywanych na rachunek bankowy oraz bez udzielanych przez banki kredytów. Z powyższych rozważań wynika, że istnienie pieniądza bezgotówkowego generuje konieczność posiadania rachunku bankowego. Przy dokonywaniu płatności środki znikają z zapisów na rachunku płatnika a pojawiają się na rachunku beneficjenta²². Należy jednak zauważyć, że wraz z postępem technologicznym, nie każdy pieniądz bezgotówkowy przyjmuje formę pieniądza bankowego, w związku z czym nie zawsze jego istnienie uzależnione jest od posiadania rachunku bankowego.

Obrót bezgotówkowy opiera się na tzw. instrumentach płatniczych, do których obok kart płatniczych zalicza się także

pieniądz elektroniczny. Powszechnie znana i akceptowana jest

18 Materiał źródłowy strony internetowej www.finweb.pl/edukacja/slownik (11.04.2014).

19 Materiał źródłowy strony internetowej

www.mfiles.pl/pl/index.php/Pieniądz_bezgotówkowy (11.04.2014).

20 J. Grodzicki, Karty płatnicze i pieniądz elektroniczny a pieniądz gotówkowy, Glosa 2002, nr 1, s. 9.

21 T.R. Smus, Spełnienie świadczeń pieniężnych …, op. cit., s. 45.

22 W. Gumuła, Pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy …, op. cit., s. 37.

158

w obowiązującym systemie płatniczym karta płatnicza, która po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie została uregulowana w 1992 r.

w zarządzeniu Prezesa NBP²³. Natomiast pieniądz elektroniczny nadal pozostaje innowacyjnym instrumentem płatniczym. Jego definicja znalazła swoje miejsce w ustawie o usługach płatniczych²⁴. Zgodnie z jej treścią pieniądz elektroniczny to: wartość pieniężna przechowywana elektronicznie, w tym magnetycznie, wydawana, z obowiązkiem jej wykupu, w celu dokonywania transakcji płatniczych, akceptowana przez podmioty inne niż wyłącznie wydawca pieniądza elektronicznego.

Definicja ta zmieniała się w ciągu ostatnich czterech lat, co świadczyć może o dużych problemach interpretacyjnych. Odnotować można wiele prób stworzenia jednej kompletnej uniwersalnej definicji pieniądza elektronicznego. W dużej mierze zasady funkcjonowania pieniądza bezgotówkowego, a przede wszystkim pieniądza elektronicznego określają regulacje Unii Europejskiej. Jest to przede wszystkim dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii

Europejskiej (EMD II) 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r.

w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością zmieniająca dyrektywy 2005/60/WE i 2006//48/WE oraz

23 Zarządzenie Prezesa NBP z dnia 11 grudnia 1992 r. w sprawie form i tybu przeprowadzenia rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków (M. P. Nr 39, poz. 293).

24 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Tekst jednolity Dz. U.

z 2014 r., poz. 873). Do września 2013 r. definicja pieniądza elektronicznego zawarta była w ustawie z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1232) . Pieniądz elektroniczny zdefiniowany był wówczas jako: wartość pieniężna stanowiąca elektroniczny odpowiednik znaków pieniężnych, która spełnia następujące przesłanki:

 jest przechowywana elektronicznie, w tym magnetycznie,

 jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość,

 jest przyjmowana jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji,

 jest wyrażona w jednostkach pieniężnych.

159

uchylająca dyrektywę 2000/46/WE²⁵. Dyrektywa ta, jako główny cel, przyjęła usunięcie barier wprowadzenia na rynek pieniądza elektronicznego, który zdefiniowany został jako „wartość pieniężna stanowiąca prawo do roszczenia wobec emitenta, przechowywana na urządzeniu elektronicznym, emitowana w zamian za środki pieniężne o wartości nie mniejszej niż wartość wyemitowana i będąca środkiem płatniczym akceptowanym przez podmioty inne niż instytucje emitujące”²⁶. Taka definicja przyczynia się do zatarcia granicy pomiędzy pieniądzem elektronicznym a pieniądzem bezgotówkowym²⁷. Słusznym wydaje się zatem przyjęcie definicji, zgodnie z którą pieniądz elektroniczny określany jest jako specyficzny rodzaj znaków pieniężnych występujących w obrocie elektronicznym²⁸.

Pieniądz elektroniczny w definicji zaproponowanej przez Europejski Bank Centralny to: „wartość pieniężna zgromadzona na urządzeniu technicznym, która może być użyta jako instrument płatniczy na okaziciela dla dokonywania operacji na rzecz podmiotów innych niż emitent, bez potrzeby angażowania rachunku bankowego klienta w trakcie wykonywania transakcji”.

Pieniądz elektroniczny definiuje ponadto Bank Rozrachunków Międzybankowych, jako produkt z zapisaną wartością lub z góry opłacony. Wartość pieniężna przechowywana jest w urządzeniach elektronicznych, będących w posiadaniu klienta²⁹.

W obecnie obowiązującej definicji brak sformułowania, iż pieniądz elektroniczny jest środkiem płatniczym. Przyjęta przez

ustawodawcę definicja jest wynikiem implementacji uregulowań unijnych, zawartych w dyrektywie EMD II. W definicji tej zwraca się

25 Dz. Urz. UE 2009 L 267/7

26 B. Świecka, Bankowość elektroniczna, , CeDeWu, Warszawa 2004, s. 56.

27 M. Pacak, Ustawa o elektronicznych …, op. cit., s. 43.

28 M. Świerczyński, Ni srebro, ni złoto…, op. cit., s. 7.

29 B. Frączek, Pieniądz elektroniczny – próby zdefiniowania i sklasyfikowania, dostęp poprzez materiał źródłowy strony internetowej: www.KartyOnLine.pl (10.06.2013); Implications for Central Bank of the development of electronic Money. BIS, Basel 1996, Nr 10, s. 1.

160

uwagę na sformułowanie celu, którym jest dokonywanie transakcji płatniczych. Pieniądz elektroniczny jest zatem elementem wykorzystywanym do dokonywania transakcji płatniczych, czyli do zapłaty.

Pieniądz elektroniczny jest środkiem akceptowanym jedynie w ramach określonego systemu zapłaty, na podstawie umowy z jego

wydawcą³⁰. Jest więc instrumentem płatniczym wykorzystywanym w określonych granicach i w określonym obszarze. Nie można mu przypisać charakteru rzeczowego. Charakteryzuje się pewnym stopniem anonimowości, w zależności od formy, w jakiej występuje.

Wydaje się, że formułowanie szczegółowych definicji z elementami głównie technicznymi jest zbędne z uwagi na szybki

postęp technologiczny, co często prowadzi do zdezaktualizowania prawnych regulacji. Właściwą funkcję spełni raczej ogólna definicja, która będzie właściwa wraz z postępem technicznym³¹.

Pieniądz elektroniczny nie jest także znakiem pieniężnym.

Należy jednak zwrócić uwagę na pewne podobieństwa, do których należy przede wszystkim nadanie niepowtarzalnego numeru, który indywidualizuje jednostki wartości pieniądza elektronicznego (podobnie jak numery banknotów).

Na tle powyższych rozważań pojawia się problem określenia charakteru prawnego pieniądza elektronicznego, który ściśle wiąże się z postacią, w jakiej on występuje. Ustalenie charakteru prawnego pieniądza elektronicznego wzbudza duże kontrowersje. Na podstawie przytoczonego powyżej stanowiska doktryny wyróżnić można dwie odmienne koncepcje. Jedna, zgodnie z którą pieniądz elektroniczny to wirtualny pieniądz gotówkowy. Druga przyjmuje, że stanowi on odmianę pieniądza bezgotówkowego. Wskazać można także na stanowisko, które próbuje rozszerzyć przyjęty katalog pieniądza, przyjmując, że nowe regulacje prawne wprowadziły nowy rodzaj

30 M. Grabowski, Instrumenty płatnicze, CeDeWu, Warszawa 2013, s. 180

31 T.R. Smus, Spełnienie świadczeń pieniężnych …, op. cit., s. 53.

161

pieniądza – obok pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego³². Trudno jednoznacznie opowiedzieć się po stronie którejkolwiek z tych koncepcji ponieważ wydaje się, że pieniądz elektroniczny nosi cechy wirtualnej gotówki, jak i cechy typowe dla pieniądza bezgotówkowego. Na tle obowiązującego ustawodawstwa oraz

praktyki bankowej słusznym wydaje się przyjęcie założenia, że pieniądz elektroniczny jest instrumentem płatniczym stanowiącym

formę pieniądza bezgotówkowego.

Formy prawne pieniądza elektronicznego

Pieniądz elektroniczny może przybrać postać elektronicznej portmonetki lub pieniądza sieciowego. Różnica pomiędzy nimi

sprowadza się głównie do aspektów i wymagań technicznych, w zakresie między innymi zabezpieczenia.

Elektroniczna portmonetka z reguły występuje w formie karty wstępnie przedpłaconej, która działa na zasadzie doładowań. Za jej pomocą można dokonywać płatności tylko do wysokości kwoty doładowania, które może być jednorazowe lub wielokrotne. Z uwagi na ograniczone środki, które znajdują się na karcie wstępnie przedpłaconej służy ona przede wszystkim do dokonywania płatności opiewających na niskie kwoty³³.

Pieniądz elektroniczny rozumiany jest jako zapis wartości pieniężnej, przechowywany przy wykorzystaniu pamięci

mikroprocesora umieszczonego na karcie. Należy podkreślić, że elektroniczna portmonetka nie musi być związana z rachunkiem

bankowym. Zasilenie może odbywać się bez zaangażowania rachunku, na przykład poprzez bankomat. Wydawcy takich kart przedpłaconych mogą oferować karty już zasilone określoną kwotą.

Po wyczerpaniu środków, na jakie opiewała staje się ona nieważna lub może być ponownie doładowana.

32 B. Bajor, Bankowość elektroniczna, studium prawne, SCHOLAR, Warszawa 2011, s. 184.

33 P. Niczyporuk, A. Talecka, Bankowość. Podstawowe zagadnienia, Temida 2, Białystok 2011, s. 252.

162

Karty utożsamiane z elektroniczną portmonetką nazywane są także kartami gotówkowymi. Niekiedy są one wykorzystywane, gdy płatność kartą tradycyjną, czyli kartą kredytową lub debetową jest nieopłacalna. Niestety nie wszystkie bankomaty i czytniki kart są przystosowane do odczytywania danych z karty przedpłaconej - gotówkowej. Również ograniczone są miejsca wykorzystywania kart, co świadczyć może o ograniczonej dopuszczalności dokonywania płatności taką kartą.

Karty o których mowa przybierają postać kart podarunkowych, z określonym terminem ich wykorzystania. Z reguły nie ma do tych kart przypisanego numeru PIN a weryfikacja płatności następuje poprzez złożenie podpisu. Ponadto nie można dokonać sprawdzenia środków na tej karcie w bankomacie, co znacznie utrudnia korzystanie z niej. Odnotować można wzrost zainteresowania taką kartą ze strony funduszy socjalnych niektórych pracodawców.

Karta utożsamiana z elektroniczną portmonetką może cechować się dodatkowymi elementami w porównaniu z kartą debetową czy kredytową. Może mieć wbudowany układ scalony i część interfejsową, zawierającą wartość ekonomiczną, która może być

Karta utożsamiana z elektroniczną portmonetką może cechować się dodatkowymi elementami w porównaniu z kartą debetową czy kredytową. Może mieć wbudowany układ scalony i część interfejsową, zawierającą wartość ekonomiczną, która może być

W dokumencie Pod redakcją naukową Henryka Babisa, (Stron 151-169)