2572 z późn. zm.).
Rekomendacja zmian
Możliwe są dwie drogi rozwiązania tego problemu:
do istniejących zapisów należy stworzyć rozporządzenie zawierające mechanizmy
|
liwiające zbadanie potrzeb i ich zaspokojenie dla uczniów we wszystkich typach szkół, np. poprzez stworzenie sieci centrów adaptacji materiałów dydaktycznych finansowanych z wydzielonej ww. artykułem części budżetu ministra edukacji,
nowelizacja ustawy polegająca na usunięciu art. 71d. w dotychczasowym brzmieniu oraz
|
powiększenie subwencji oświatowej na uczniów wymienionych w tym artykule przy jedno-czesnym scedowaniu zadania na samorządy.
Dokumentacja oświatowa
Lidia Klaro-Celej
Każda placówka oświatowa jest zobligowana do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji, zgodnie z Roz-porządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowa-dzenia przez publiczne przedszkole, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. 2002 nr 23 poz. 225 z późn. zm.). Jednak by prawidłowo dokumentować przebieg edukacji uczniów niepełnosprawnych, konieczne jest posługiwanie się również Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji doku-mentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności (Dz. U. 2005 nr 58 poz. 504 z późn. zm.) a także z Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 167) oraz z Rozporządzeniem Ministra Edu-kacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wycho-wania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 166).
Wśród wymienianych w pierwszym Rozporządzeniu dokumentów ważnymi dokumentami są: dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć rewalidacyjnych, dzienniki zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Wzory
nie-których dzienników nie nadają się do szkół specjalnych, ponieważ narzucają sposób organizacji zajęć. A zgodnie z Ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. 2004 nr 256
poz. 2572 z późn. zm.) zapewnia się: dostosowanie treści, metod i organizacji zajęć do możliwości psychofi-zycznych uczniów. W gimnazjach specjalnych np. używa się często dzienników nauczania zintegrowanego. Dzienniki do zajęć rewalidacyjnych mają tak mało miejsca, że nauczyciele po kilku miesiącach doklejają do dzienników dodatkowe kartki.
Wśród ważnych dokumentów szkolnych znajdują się arkusze ocen. Wzory arkuszy dla szkół, gdzie uczniowie są oceniani w skali 6-stopniowej są jeszcze do przyjęcia, natomiast absolutnie nie powinny obowiązywać w wypadku dokumentowania edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym.
Wzory dotychczasowych arkuszy ocen nie pozwalają na prawidłowe ich wypełnienie. Zbyt mała ilość
miejsca i podział na przedmioty nauczania powodują, że pojawiają się tam zapisy, które praktycznie nie oceniają całościowo funkcjonowania ucznia po kolejnym roku nauczania. Należy się zastanowić nad zasad-nością utrzymywania dalej takich arkuszy ocen dla tej grupy uczniów.
Obowiązkiem całego zespołu nauczycieli i specjalistów jest, pod koniec roku szkolnego, dokonanie wielo-specjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, z którym pracują. Odbywają się liczne posiedzenia zespołów z udziałem rodziców, na których omawia się rozwój ucznia. Wielospecjalistyczna ocena funkcjo-nowania ucznia jest dokumentem, który jest archiwizowany i ona powinna być formą arkusza ocen oczy-wiście z koniecznymi dodatkowymi rubrykami dotyczącymi danych osobowych ucznia.
Kolejnym dokumentem ważnym w placówce oświatowej są świadectwa promocyjne oraz świadectwa ukończenia szkoły. Wątpliwości dotyczące wydawania świadectw przy wydłużaniu etapu edukacyjnego zawarto w poprzednim rozdziale. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji doku-mentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności, w załącznikach pokazuje wzory tych świadectw.
Wątpliwości budzi wzór świadectwa dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Świadectwa od 4 klasy wzwyż mają podział na przedmioty nauczania. Wzory świadectw nie uwzględniają całościowego podejścia do ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Narzucają ocenę funkcjonowania dziecka na konkretnych przedmiotach nauczania.
Bardzo ważnymi dokumentami przebiegu nauczania uczniów niepełnosprawnych są: wielospecjalistyczna
ocena funkcjonowania ucznia i indywidualny program edukacyjny. Jednak o tych dokumentach
dowiadujemy się z innych rozporządzeń MEN. W dniu 18 stycznia 2005 r. pojawiły się dwa rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepeł-nosprawnych. Jedno Rozporządzenie odnosi się do placówek specjalnych, drugie do szkół integracyjnych i ogólnodostępnych. Czytając te akty prawne odnosi się wrażenie, jakby nie dotyczyły one w sumie tych samych grup uczniów. Na szkołach i oddziałach integracyjnych i ogólnodostępnych nie spoczywa obowiązek dokonywania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia niepełnosprawnego. Oznacza to, że indywidualne programy edukacyjne w szkołach i oddziałach integracyjnych i ogólnodostępnych nie powstają w oparciu o diagnozę rzeczywistych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu
|
prowadzenia przez publiczne przedszkole, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. 2002 nr 23 poz. 225 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad
|
wania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu doko-nywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przezna-czonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności (Dz. U. 2005 nr 58 poz. 504 z późn. zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
|
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz nie-dostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integra-cyjnych (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 167),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
|
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci młodzieży niepełnosprawnych oraz niedo-stosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 166),
Załącznik nr 2 i 3 do Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r.
|
w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykony-wanie tych czynności (Dz. U. 2005 nr 58 poz. 504 z późn. zm.),
§ 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie
|
warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 167).
Rekomendacje zmian
Należy wprowadzić nowe wzory dzienników lekcyjnych wykorzystywanych w szkołach specjalnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Proponuje się wprowadzić wzory dzienników do zajęć rewalidacyjnych z większą ilością miejsca na wpisy przebiegu zajęć.
Warto wprowadzić nowe wzory arkuszy ocen dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkole, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. 2002 nr 23 poz. 225 z późn. zm.) w § 12 wprowadzić zapis:
„Dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym do arkusza ocen dołącza się ostatnią wielospecjalistyczną ocenę funkcjonowania ucznia.”
Na drugiej stronie świadectwa dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym nie powinno się wyodrębniać przedmiotów nauczania, lepiej pozostawić puste miejsce na ocenę opisową funkcjonowania ucznia.
W Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2005 nr 19 poz. 167) w § 4 należy dopisać, że przedszkola, szkoły integracyjne i ogólnodostępne zapewniają:
„wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia, dokonywaną na danym etapie edukacyjnym, nie rzadziej niż raz w roku, przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, będącą podstawą opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjnego okre-ślającego zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz rodzaj zajęć rewalida-cyjnych lub zajęć socjoterapeutycznych prowadzonych z uczniem, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi i możliwościami psychofizycznymi.”
Nowa regulacja nie pociągnie skutków finansowych. Szkoły co roku zakupują obowiązującą dokumen-tację przebiegu nauczania. Wzory nowych dzienników, arkuszy ocen, świadectwa opracowuje MEN.