Ankieta dotycząca oceny oferty kulturalnej Uzdrowiska Goczałkowice-Zdrój została przeprowadzona wśród kuracjuszy po koncercie oraz podczas popołu-dniowych spacerów. W badaniach, które odbyły się w marcu 2015 roku, wzięły
190
udział 52 osoby (37 kobiet i 20 mężczyzn). Dobór próby był dobrowolny, loso-wy. Wybrane odpowiedzi badanych zaprezentowano poniżej.
Na pytanie dotyczące wiedzy o zakresie tematycznym zajęć kulturalnych respondenci wypowiedzieli się pozytywnie. Informację uzyskali od pracowni-ka uzdrowispracowni-ka, podczas zebrania organizacyjnego. Harmonogram zajęć został wywieszony na tablicy ogłoszeń. Wszelką dodatkową wiedzę o przebiegu zajęć można było otrzymać w bibliotece uzdrowiskowej, która była czynna codzien-nie w godzinach 14.00–18.00.
Badani wskazali, że w uzdrowisku znajdują możliwość realizacji własnych zainteresowań. Do ulubionych zaliczali zajęcia terenowo-rekreacyjne, czyli spacer z kijkami – 69% badanych, natomiast 23% wyraziło zadowolenie z or-ganizowanych spotkań poetyckich, artystycznych i tanecznych, 8% to hobbyści szachowi, gier stolikowych i tenisa stołowego.
Na pytanie dotyczące oceny poziomu prezentacji warsztatowych i zajęć artystycznych respondenci odpowiedzieli następująco: rangę pierwszą zdoby-ły zajęcia rekreacyjne i terenowe na świeżym powietrzu, a także prelekcje na tematy zdrowia i profilaktyki zdrowotnej. Rangę drugą przyznano działaniom artystycznym i rękodzielniczym (wyrób biżuterii z drutu, broszek z tworzywa i modeliny, hafty i aplikacje przy użyciu kamieni ozdobnych i cekinów). Rangę trzecią zajęły prezentacje artystyczne, a czwartą przyznano wieczorkom towa-rzyskim i tanecznym oraz spektaklom filmowym.
Pytanie czwarte dotyczyło własnych odczuć pod wpływem słuchanej mu-zyki artystycznej. Badani poproszeni zostali o wykazanie stopnia upodoba-nia stylu utworów na podstawie własnych doświadczeń. Z badań wyniknęło, że estetyka muzyczna pośrednio odpowiadała 38% badanych, wśród których dominowały osoby bez wykształcenia muzycznego, ale będące ciekawymi no-wych doświadczeń. 29% ankietowanych nie wyraziło się przychylnie o este-tyce słuchanych utworów, a 33% oceniło ją jako bardzo im odpowiadającą.
Kuracjusze podkreślali brak odpowiedniej sali do tego typu prezentacji (zbyt mała powierzchnia pomieszczenia, słaba akustyka). Instrument także wymagał dostrojenia i renowacji. Dlatego odbiór muzyki głównie był doznaniowy i dość powierzchowny.
Pytanie piąte było opisowe. Badani kuracjusze wyrażali opinie i oceny zajęć kulturalnych w uzdrowisku jako oferty na zagospodarowanie czasu wolnego.
Oto wybrane odpowiedzi:
Nabywam nowe umiejętności artystyczne ludowego rękodzieła;
Spotykam się z ciekawymi osobami (kuracjuszami, artystami, prelegentami);
191 Nabyłam wiary w siebie, że jeszcze coś mogę się nauczyć;
Spełniam własne marzenia;
Poznaję ciekawe zakątki;
Wracam do zdrowia fizycznego i psychicznego (gdyż dużo się śmiejemy), roz-mawiamy na tematy nam wspólne);
Zaimponuję mojej rodzinie tym, co się podczas warsztatów nauczyłam;
Zrozumiałam, że wiek nie jest przeszkodą w „korzystaniu z życia”;
Kocham teraz życie całym sercem;
Dobrze, że chociaż raz w życiu pojechałam na wypoczynek;
Dobrze jest mieć czas tylko dla siebie i nie troszczyć się o bezpieczeństwo wnu-ków, dom;
Jest czasem dobrze, aby rodzina musiała o wszystko zadbać sama, bo tak się domownicy uczą samodzielności;
Już nie muszę słuchać „mamrotania” pijaka mojego męża.
Zebrany materiał badawczy wykazał, że spożytkowany właściwie czas wolny jest nośnikiem sił witalnych i zdrowotnych człowieka. Podejmowane działania kulturalne w uzdrowisku są ogólnodostępne, lecz o uczestnictwie w nich decyduje indywidualna aktywność kuracjusza. Zagrożeniem dla prawi-dłowego funkcjonowania zajęć kulturalnych jest brak wystarczającej dotacji na renowację pomieszczeń, w których odbywały się zajęcia, warsztaty i koncerty.
W tym celu przeznaczono „galerię na werandzie” jako lokum wielofunkcyjne i połączone z biblioteką.
Współczesny człowiek w wieku emerytalnym nadal spełnia wiele ważnych ról w prawidłowym funkcjonowaniu własnej rodziny. Najczęściej służy pomo-cą opiekuńczą dla wnuków, pełni funkcje gospodyni domowej czy pod nie-obecność rodziny – osoby dozorującej gospodarstwo.
W świetle uzyskanych wyników badań należy stwierdzić, że badani ku-racjusze nadal są aktywni społecznie i pełnią wielorakie role wychowawcze, opiekuńcze.
Ujemną stroną prowadzonej działalności w ośrodku wypoczynkowym była konieczność pozyskiwania dla kuracjuszy dotacji na spektakle artystyczne. Ale biorąc pod uwagę fakt, że korzystanie z oferty kulturalnej ośrodka było sprawą
192
indywidualną, dobrowolną uczestników, to usługi te nie wchodziły w pakiet świadczeń uzdrowiska.
Konkluzja
Zagrożeniem dla współczesnego człowieka w wieku emerytalnym i podeszłym jest brak umiejętności organizowania indywidualnego wypoczynku w ciągu roku. Najczęściej wypoczynek ten jest zastępowany chwilowym odpoczynkiem.
Formy zajęć kulturalnych w uzdrowisku Goczałkowice-Zdrój nie budzą zastrzeżeń. Organizowane są z wielką troską o ich formę i treść merytoryczną.
W przyszłości zagrożeniem dla prowadzenia dotychczasowej oferty zajęć kulturalnych może być brak wystarczającej dotacji finansowej i coraz skrom-niejsze możliwości bazy lokalowej i wyposażenia placówki.
Bibliografia
Badania diagnostyczne składanych podań na leczenie Zespołu Opieki Zdrowotnej w Pszczy-nie z roku 2014.
Baranowska A., Starzenie się społeczeństwa i związane z tym konsekwencje – perspektywa socjologiczna, [w:] Społeczny wymiar życia i aktywności osób starszych, red. A. Bara-nowska, E. Kościńska, K.M. Wasilewska-Ostrowska, Toruń 2013.
Czajkowski K., Wychowanie do rekreacji, Warszawa 1979.
Dąbrowski Z., Czas wolny dzieci i młodzieży, Warszawa 1966.
Kamiński A., Czas wolny i jego problematyka społeczno-wychowawcza, Wrocław 1965.
Kozak E., Miejsce wypoczynku wśród zajęć ucznia klasy piątej i jego środowiskowe uwarun-kowania, Kraków 2004.
Kumik E., Postawy rodzicielskie a osiągnięcia muzyczne uczniów, [w:] Wartości w muzyce.
Zarys współczesnych badań nad wartościami w muzyce, red. J. Uchyła-Zroski, Katowice 2010.
Manturzewska M., Przebieg życia muzyka jako przedmiot badań naukowych, [w:] Psycho-logia muzyki. Problemy, zadania, perspektywy, red. K. Miklaszewski, M. Meyer-Boryse-wicz, Warszawa 1991.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2004.
Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Warszawa 2004.
Pinczewska I., Muzykoterapia w służbie starzejącego się społeczeństwa Europy – wybrane formy aktywności muzycznej osób starszych, [w:] Socjalna pedagogika w służbie człowie-ka i społeczeństwa, red. S. Naslusowa, I. Emmerova, E. Jarosz, Brno 2014.
Zajęcia kulturalne w ośrodku rehabilitacyjno-wypoczynkowym
w Goczałkowicach-Zdroju jako oferta zagospodarowania czasu wolnego kuracjuszy
Streszczenie: Autorka poddała analizie program zajęć kulturalnych w ośrodku rehabili-tacyjno-wypoczynkowym w Goczałkowicach-Zdroju. Oferta ta dla kuracjuszy i pacjentów szpitalnych jest dobrowolna i realizowana w zakresie zagospodarowania ich czasu wolnego.
Pobyt sanatoryjno-wypoczynkowy stwarza pacjentom okazje do podejmowania wielu dzia-łań w zakresie szeroko rozumianej animacji kultury: rozwijania pasji i zainteresowań, naby-wania umiejętności artystycznych, bezpośredniego kontaktu ze sztuką. Tekst uwzględnia:
tematykę i treść zajęć, formy realizacji, atrakcyjność, częstotliwość, znaczenie. Na przykła-dzie wybranych koncertów określa wpływ muzyki na kształtowanie się postaw odbiorczych słuchaczy. Ocena oferty programowej zajęć wskazuje na pozytywne strony działań placówki oraz na narastające w niej zagrożenia.
Słowa kluczowe: zajęcia kulturalne, czas wolny, oferta kulturalna ośrodka, ocena działań w opiniach kuracjuszy i prowadzących zajęcia
Cultural Activities in the Rehabilitation and Recreation Center in Goczałkowice-Zdrój as an Offer of Leisure Time Activities for Patients Summary: The author reviews the program of cultural activities of the rehabilitation and recreation center in Goczałkowice-Zdrój. The offer of cultural activities for patients is vol-untary and implemented for the management of their free time. Rehabilitation holiday creates opportunities for guests to take a number of activities related to cultural animation:
they develop passions and interests, acquire artistic skills, have direct contact with art. The text takes into account: the subject and content of classes, forms of realization, attractive-ness, frequency, importance. Furthermore, on the example of selected concerts the article determines the influence of music on the shaping of receiving attitudes of listeners. The evaluation of program schedule offer shows the positive side of the facility’s activities while simultaneously indicating the increasing dangers connected with it.
Keywords: cultural activities, leisure, culture cultural offer, evaluation of activities in the opinions of patients and people conducting classes