Działalność Zespołów
3) Efekty kształcenia a) Filologia polska
Ocena efektów kształcenia na polonistykach uniwersyteckich nie wzbudziła entuzjazmu ekspertów. Obok faktów pozytywnych (przede wszystkim dostrzeżono wysoki poziom merytoryczny tych studiów) po-jawiły się w ich opiniach uwagi krytyczne (dotyczące przede wszystkim konserwatywnych metod przekazywania wiedzy). Defi niowane przez
po-lonistyki uniwersyteckie efekty kształcenia obejmują określoną wiedzę ogólno humanistyczną i umiejętności przede wszystkim z zakresu histo-rii literatury polskiej i teohisto-rii literatury oraz językoznawstwa polskiego, umożliwiające wykonywanie zawodu nauczycielskiego lub pracę w pla-cówkach informacji medialnej, a także kontynuowanie nauki na studiach II stopnia. W planach i programach studiów istnieje zabezpieczenie tych efektów kształcenia, jednakże ewidentnie przeważa tendencja do fawo-ryzowania tradycyjnych przedmiotów kierunkowych (historycznoliterac-kich i językoznawczych) przy oszczędnym dozowaniu godzin na nowator-skie pomysły programowe i na przedmioty do wyboru.
Natomiast program realizowany na polonistykach w państwowych wyższych szkołach zawodowych („fi lologia polska” na poziomie studiów I stopnia) proponuje słuchaczom pewien ograniczony, ale jednak wystar-czający (zwłaszcza ze względu na liczebność studentów) wachlarz spe-cjalności. W ich realizacji wykorzystuje się potencjał specyfi czny dla tego środowiska oraz potrzeby rynku pracy regionu. Wszystkie proponowane specjalności mają wyraźny profi l zawodowy. Należy domniemywać, że są to zawody poszukiwane na lokalnym rynku pracy. Zdefi niowane przez uczelnię efekty kształcenia zgodne są ze standardami kształcenia.
b) Filologia
Eksperci dokonali wyjątkowo szczegółowej analizy i oceny efektów kształcenia na kierunku fi lologicznym we wszystkich środowiskach aka-demickich. W każdym z nich – jak wynika z raportów – stworzono własny model kształcenia dotyczący języków obcych, skuteczny i pragmatyczny zarazem, uwzględniający potrzeby lokalnego rynku absolwentów. W mo-delu uniwersyteckim efekty kształcenia są w pełni zgodne ze standarda-mi kształcenia i realizowanym programem.
Studia I stopnia
Efektem kształcenia w zakresie praktycznej nauki języka obcego jest doprowadzenie studenta do poziomu swobodnej komunikacji w różnych sytuacjach i rozwijanie wszystkich sprawności językowych umożliwiają-cych tworzenie i rozumienie różnorodnych tekstów (poziom biegłości C1 ESOKJ Rady Europy). W zakresie drugiego języka, realizowany program prowadzi studenta co najmniej do poziomu poprawnego posługiwania się językiem w podstawowych sytuacjach komunikacyjnych. W zależności od wariantu wybranego przez studenta, może on osiągnąć poziom biegłości B1 lub B2 ESOKJ Rady Europy.
Studia II stopnia
Efektem kształcenia jest poziom biegłości C2 ESOKJ Rady Europy. Przedmioty praktycznej nauki języka obcego kładą nacisk na aktywizację studenta i maksymalizację znajomości języka. Dla treści kierunkowych opracowano programy obejmujące kształcenie w zakresie językoznaw-stwa i językoznawjęzykoznaw-stwa stosowanego, literaturoznawjęzykoznaw-stwa i
kulturoznaw-stwa. Zakładane w programie efekty kształcenia obejmują rozwinięcie u studenta umiejętności wyboru i zastosowania właściwej metody badaw-czej, opisu, analizy i interpretacji zjawisk językowych, historyczno-lite-rackich i kulturowych, kompetencje z zakresu tłumaczenia i oceny jego jakości i przeszłości danej kultury dla wymiaru językowego.
Także na kierunkach fi lologicznych prowadzonych w pozostałych, poddanych akredytacji uczelniach koncepcja kształcenia studentów jest zgodna ze standardami, a jej realizacja prawidłowa i odpowiadają-ca profi lowi absolwenta. Program nauczania gwarantuje osiągnięcie wy-maganej wiedzy. Proces dydaktyczny jest nastawiony na potrzeby stu-denta i uwzględnia elementy przygotowujące do zawodu m.in. w postaci sukcesywnie rosnącej ilości zajęć do wyboru i praktyk. Duże znaczenie przykłada się do wysokiego poziomu opanowania języka kierunkowego i dodatkowego. Oferowane materiały dydaktyczne są wysokiej jakości. Dobrze działa system tutoriatu. Wykorzystywane są możliwości, jakie niesie dostęp do Internetu, w mniejszym stopniu niż na innych kierun-kach jest wykorzystywany e-learning. Organizacja toku nauczania, układ programu, treści programowe, realizacja treści programowych spełniają wszelkie wymagania.
c) Kulturoznawstwo
Ocena studiów kulturoznawczych w środowiskach uniwersyteckich okazała się dość zróżnicowana. Właściwie na każdym z opiniowanych kie-runków dostrzeżono – obok zalet – także ewidentne słabości, których nie powinno być w procesie dydaktycznym w tak renomowanych środowi-skach. Np. studia kulturoznawcze na Wydziale Filologicznym UMK mają prawidłowo określoną sylwetkę absolwenta, natomiast realizacja progra-mu nauczania obarczona jest nadmierną ilością przedmiotów fi lologicz-nych. Zbyt mało jest przedmiotów do wyboru. Część prac licencjackich nie ma charakteru kulturoznawczego, a polonistyczny. Metody dydak-tyczne, sylabusy i zasady dyplomowania nie budzą zastrzeżeń. Natomiast poprawić trzeba organizację procesu dydaktycznego.
Na kierunku „kulturoznawstwo” na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia na Wydziale Humanistycznym UMCS w Lublinie ewi-dentnym mankamentem jest natomiast zbyt mała oferta przedmiotów do wyboru – nie spełnia wymogów 30% do wyboru przez studentów. Wszyst-kie hospitowane przez zespół wizytujący zajęcia stały na wysokim pozio-mie merytorycznym i metodycznym. Prace dyplomowe prezentują dobry i średni poziom. Niepokoi pozostawienie prac licencjackich bez kontroli samodzielnych pracowników nauki.
Na kierunku „kulturoznawstwo” na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia w Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej im. B. Prusa zastrzeżenia budzi zbyt mała liczba przedmiotów do wyboru, brak punktacji ECTS oraz opracowanie części sylabusów. Organizacja procesu dydaktycznego, praktyki, metody dydaktyczne i system opieki dydaktycznej nie budzą zastrzeżeń. Część prac dyplomowych jest na
wy-sokim poziomie, zdarzają się jednak tematy zbyt szerokie lub wykraczają-ce poza kompetencje prowadzących. Część rewykraczają-cenzji jest zbyt zdawkowa. d) Teologia
W raportach oceniających efekty kształcenia na kierunku „teologia” (jednolite studia magisterskie) nie znajdujemy uwag krytycznych odno-szących się do tego procesu. Przeważa opinia, że określone przez wydział efekty kształcenia są zgodne ze standardami i realizowanym programem. W wyniku studiów student uzyskuje podstawową wiedzę w zakresie nauk fi lozofi czno-teologicznych i nabywa umiejętności potrzebne do odpowie-dzialnego działania w płaszczyźnie pracy społeczno-obywatelskiej, opie-kuńczo-wychowawczej, redakcyjnej oraz charytatywnej.