Efekty rzeczowe budownictwa mieszkaniowego – ilości bezwzględne

W latach 2012–2016 na miejskich obszarach funkcjonalnych objętych ZIT oddano do użytkowania 179,1 tys. nowych budynków mieszkalnych, tj. 47,1% ogólnej liczby takich budynków przekazanych do eksploatacji w kraju. Spośród tych budynków 25,4% znajdowało się w ośrodkach rdzeniowych, a 74,6% – na terenie stref zewnętrznych obszarów ZIT (wykres 23)53. Obszarami o największych udziałach w łącznej liczbie nowych budynków mieszkalnych oddanych do użytku w latach 2012–2016 na badanych terenach były obszary ZIT Warszawy (14,3%), Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego (9,7%) i Poznania (9,1%). Najmniejsze udziały miały natomiast obszary ZIT Jeleniej Góry, Gorzowa Wielkopolskiego (po 0,8%) i Wałbrzycha (1,0%).

Wśród ośrodków rdzeniowych obszarów ZIT najwyższymi udziałami w łącznej liczbie nowych budynków mieszkalnych zrealizowanych w latach 2012–2016 w strefach rdzeniowych wyróżniały się: rdzeń obszaru ZIT Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego (21,4%), Warszawa (12,5%) oraz Kraków (8,0%), a udziałami najmniejszymi – Wałbrzych (0,4%), Jelenia Góra (0,6%) i Gorzów Wielkopolski (0,8%). Obszarami o największych udziałach w liczbie nowych budynków mieszkalnych oddanych do użytkowania w badanym pięcioleciu na terenie stref zewnętrznych obszarów ZIT ogółem były strefy zewnętrzne obszarów ZIT Warszawy (15,0%), Poznania (10,6%) oraz Gdańska, Sopotu i Gdyni (9,9%), a o udziałach najmniejszych – strefy zewnętrzne obszarów ZIT Gorzowa Wielkopolskiego i Jeleniej Góry (po 0,8%) oraz Zielonej Góry (0,9%).

52 Budynki mieszkalne – to obiekty budowlane, których co najmniej 50% całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywane do celów mieszkalnych, w odróżnieniu od budynków niemieszkalnych, w których większą część wykorzystuje się na potrzeby inne niż mieszkalne. Budynki lub mieszkania oddane do użytkowania – to takie, których zakończenie budowy zgłoszone zostało przez inwestora w inspektoracie nadzoru budowlanego i organ ten nie zgłosił sprzeciwu (w drodze decyzji) lub takie, na których użytkowanie inwestor uzyskał pozwolenie od organu nadzoru budowlanego. Za budynki nowe uznaje się budynki przekazywane w całości lub pierwsze części budynków przekazywanych etapami.

53 Przewagę stref zewnętrznych nad terenami rdzeniowymi pod względem liczby oddanych do użytkowania budynków mieszkalnych należy wiązać głównie ze wspominaną koncentracją budownictwa wielorodzinnego w ośrodkach rdzeniowych.

Podstawowym miernikiem ilościowych efektów rzeczowych budownictwa mieszkaniowego w ujęciu bezwzględnym jest liczba mieszkań oddanych do użytkowania54. W latach 2012–2016 na terenach obecnie objętych ZIT oddano do użytkowania łącznie 485,6 tys. mieszkań, co stanowiło większość (64,4%) ogółu mieszkań przekazanych w tym okresie do eksploatacji w Polsce. Z ogólnej liczby mieszkań oddanych do użytkowania w badanym pięcioleciu na obszarach ZIT, 62,1% mieszkań przekazano do eksploatacji w ośrodkach rdzeniowych tych obszarów, natomiast 37,9% – na terenie ich stref zewnętrznych (wykres 23). Wykres 23. Efekty rzeczowe budownictwa mieszkaniowego na obszarach ZIT na tle kraju

Źródło: Opracowanie własne.

Największe udziały w łącznej liczbie mieszkań przekazanych do eksploatacji w latach 2012–2016 na obszarach ZIT posiadały obszary ZIT Warszawy (22,7%), Gdańska, Sopotu i Gdyni (10,6%) oraz Wrocławia (10,4%), zaś udziały najmniejsze – obszary ZIT Jeleniej Góry, Wałbrzycha (po 0,6%) i Gorzowa Wielkopolskiego (0,8%).

Z ogółu mieszkań oddanych do użytkowania w badanym pięcioleciu na terenie ośrodków rdzeniowych obszarów ZIT najwięcej mieszkań zrealizowano w Warszawie (24,9%), Krakowie (12,3%) i Wrocławiu (11,8%), natomiast najmniej – w Wałbrzychu (0,2%) i Jeleniej Górze (0,3%). Poza wspomnianymi ośrodkami (Warszawą, Krakowem i Wrocławiem), terenami rdzeniowymi obszarów ZIT, na których w badanym pięcioleciu oddano do użytkowania po więcej niż 10 tys. mieszkań były także rdzeń obszaru ZIT Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego (19,7 tys. oddanych mieszkań, w tym najwięcej

54 Jest to miernik powszechnie stosowany; nieobciążony różnicami w zakresie liczby mieszkań w budynku (w odróżnieniu od liczby oddanych do użytkowania budynków mieszkalnych); uwzględniający zarówno mieszkania w budynkach nowych (mieszkalnych i niemieszkalnych) jak i te, które powstały w wyniku rozbudowy, przebudowy lub adaptacji obiektów lub lokali istniejących. Mankamentem tego miernika jest nieuwzględnianie zróżnicowania powierzchni użytkowej nowo powstałych mieszkań.

0 50 100 150 200 250 300 350 400 Strefy zewnętrzne

Obszary rdzeniowe Obszary ZIT ogółem Polska

tys. Liczba nowych budynków mieszkalnychoddanych do użytkowania w latach 2012–2016

0 100 200 300 400 500 600 700 800 Strefy zewnętrzne

Obszary rdzeniowe Obszary ZIT ogółem Polska

tys. Liczba mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2012–2016

0 10 20 30 40 50 60 70 80 Strefy zewnętrzne

Obszary rdzeniowe Obszary ZIT ogółem Polska

mln m2

w Katowicach – 5,0 tys.) oraz miasta Poznań (15,5 tys.), Łódź i Lublin (po 10,1 tys.). Z kolei ośrodkami rdzeniowymi, w których w badanym okresie zrealizowano po mniej niż 2 tys. mieszkań, poza wspomnianymi Wałbrzychem i Jelenią Górą, były także miasta Rybnik (1,7 tys. oddanych mieszkań) oraz Opole i Częstochowa (po 1,9 tys.).

Wykres 24. Liczba mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2012–2016 na obszarach ZIT na tle województw

Źródło: Opracowanie własne.

0 20 40 60 80 100 120 140 160 ZIT Opola WOJ. OPOLSKIE ZIT Kielc WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIE ZIT Gorzowa Wlkp. ZIT Zielonej Góry WOJ. LUBUSKIE ZIT Białegostoku WOJ. PODLASKIE ZIT Olsztyna WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZIT Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu ZIT Szczecina WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE ZIT Bydgoszczy i Torunia WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE ZIT Lublina WOJ. LUBELSKIE ZIT Rzeszowa WOJ. PODKARPACKIE ZIT Łodzi WOJ. ŁÓDZKIE ZIT Subregionu Północnego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Zachodniego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Południowego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego WOJ. ŚLĄSKIE ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni WOJ. POMORSKIE ZIT Kalisza i Ostrowa Wlkp. ZIT Poznania WOJ. WIELKOPOLSKIE ZIT Jeleniej Góry ZIT Wałbrzycha ZIT Wrocławia WOJ. DOLNOŚLĄSKIE ZIT Krakowa WOJ. MAŁOPOLSKIE ZIT Warszawy WOJ. MAZOWIECKIE tys.

Największymi udziałami w łącznej liczbie mieszkań wybudowanych w latach 2012–2016 w strefach zewnętrznych obszarów ZIT cechowały się strefy zewnętrzne obszarów ZIT Warszawy (19,2%), Gdańska, Sopotu i Gdyni (12,4%) oraz Poznania (11,8%), a udziałami najniższymi – strefy zewnętrzne obszarów ZIT Gorzowa Wielkopolskiego (0,6%), Zielonej Góry (0,8%) i Jeleniej Góry (1,1%).

Biorąc pod uwagę poszczególne gminy stref zewnętrznych – największą liczbą mieszkań przekazanych do eksploatacji w badanym pięcioleciu wyróżniała się, zaliczana do strefy zewnętrznej obszaru ZIT Warszawy, gmina miejsko-wiejska Piaseczno, gdzie zrealizowano łącznie 4,2 tys. mieszkań. Kolejnymi pod względem liczby mieszkań ukończonych w latach 2012–2016 były gminy wiejskie Długołęka (obszar ZIT Wrocławia) i Komorniki (obszar ZIT Poznania), gdzie oddano po 2,9 tys. mieszkań, a następnymi – miasta Marki i Ząbki (obszar ZIT Warszawy) oraz gmina wiejska Pruszcz Gdański (obszar ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni), w których liczba oddanych mieszkań wynosiła po 2,7 tys. Jednostkami, na których terenie przekazano w badanym okresie do eksploatacji więcej niż 2 tys. mieszkań były także gminy miejsko-wiejskie Żukowo (obszar ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni) oraz Wieliczka (obszar ZIT Krakowa), gminy miejsko-wiejskie Swarzędz i Kórnik oraz gmina wiejska Dopiewo (obszar ZIT Poznania), jak również gminy miejsko wiejskie Grodzisk Mazowiecki (obszar ZIT Warszawy) i Siechnice (obszar ZIT Wrocławia).

Miernikiem dopełniającym obraz bezwzględnych rozmiarów efektów rzeczowych budownictwa mieszkaniowego, opisywanych przez liczbę oddanych do użytku budynków mieszkalnych i mieszkań, jest powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytkowania55.

Łączna powierzchnia użytkowa mieszkań przekazanych do eksploatacji w latach 2012–2016 na obszarach obecnie objętych ZIT wyniosła 43,3 mln m2, co stanowiło ponad połowę (57,5%) łącznej powierzchni takich mieszkań w kraju. Warto zauważyć, że – inaczej niż w przypadku liczby oddanych mieszkań, a podobnie jak w przypadku liczby nowych budynków mieszkalnych – większa część nowo powstałej na obszarach ZIT powierzchni użytkowej mieszkań przypadała na ich strefy zewnętrzne. Z ogólnej powierzchni użytkowej mieszkań oddanych do eksploatacji na obszarach ZIT w badanym pięcioleciu – 47,9% przypadało na ośrodki rdzeniowe, a 52,1% na strefy zewnętrzne tych obszarów (wykres 23).

Struktura udziału poszczególnych badanych obszarów w łącznej powierzchni użytkowej mieszkań oddanych do eksploatacji na terenach objętych ZIT w latach 2012–2016 była zbliżona do struktury obserwowanej dla liczby oddanych mieszkań. Podobnie jak w przypadku liczby mieszkań – największe udziały w łącznej powierzchni użytkowej mieszkań zrealizowanych na obszarach ZIT w analizowanym okresie miały obszary ZIT Warszawy (20,9%), Gdańska, Sopotu i Gdyni (9,9%) oraz Wrocławia (8,8%), a udziały najmniejsze – obszary ZIT Jeleniej Góry (0,6%), Gorzowa Wielkopolskiego (0,7%) i Wałbrzycha (0,8%).

Wśród ośrodków rdzeniowych najwyższymi udziałami w łącznej powierzchni użytkowej mieszkań oddanych w częściach rdzeniowych obszarów ZIT wyróżniały się Warszawa (23,7%), Kraków (10,8%) oraz Wrocław (10,3%), zaś udziałami najniższymi – Wałbrzych (0,2%), Jelenia Góra (0,3%) i Opole (0,7%). Z kolei wśród stref zewnętrznych obszarów ZIT największą koncentracją powierzchni użytkowej mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2012–2016 cechowały się strefy zewnętrzne obszarów ZIT Warszawy (z udziałem 18,4% łącznej powierzchni użytkowej mieszkań oddanych w strefach zewnętrznych), Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz Poznania (z udziałami po 10,9%), a najmniejszą – strefy zewnętrzne obszarów ZIT Gorzowa Wielkopolskiego (z udziałem odpowiednio 0,5%), Zielonej Góry (0,8%) oraz Jeleniej Góry (0,9%). Wśród gmin stref zewnętrznych obszarów ZIT największą powierzchnią użytkową oddanych w badanym okresie mieszkań wyróżniały się – należąca do obszaru ZIT Warszawy gmina miejsko-wiejska Piaseczno (401,4 tys. m2), położona na obszarze ZIT Wrocławia gmina wiejska Długołęka (331,9 tys. m2) oraz zaliczana do obszaru ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni gmina miejsko-wiejska Żukowo (322,9 tys. m2). Powierzchnią oddanych mieszkań powyżej 250 tys. m2 charakteryzowały się także gminy wiejskie Komorniki i Dopiewo

55 Analizując wartości tego wskaźnika należy brać pod uwagę zróżnicowanie powierzchni użytkowej powstających mieszkań, a w szczególności fakt, że mieszkania o większej powierzchni użytkowej powstają zazwyczaj w budownictwie jednorodzinnym, natomiast mieszkania o mniejszej powierzchni – w budownictwie wielorodzinnym (wielomieszkaniowym), koncentrującym się głównie w silnie zurbanizowanych ośrodkach miejskich.

oraz gmina miejsko-wiejska Swarzędz (obszar ZIT Poznania), jak również gminy miejsko-wiejskie Grodzisk Mazowiecki (obszar ZIT Warszawy) i Wieliczka (obszar ZIT Krakowa).

Wykres 25. Udziały części rdzeniowych i stref zewnętrznych w łącznej liczbie mieszkań oddanych do użytkowania na obszarach ZIT w latach 2012–2016

Źródło: Opracowanie własne.

Efekty rzeczowe budownictwa mieszkaniowego na miejskich obszarach funkcjonalnych należy rozpatrywać w kontekście regionalnym. O ile istotne jest to, jaki udział mają poszczególne badane terytoria w łącznej liczbie budynków mieszkalnych, czy liczbie i powierzchni użytkowej mieszkań przekazywanych do eksploatacji w kraju, to jeszcze ważniejszą kwestią jest odniesienie np. liczby mieszkań powstających na danym obszarze ZIT do efektów rzeczowych budownictwa mieszkaniowego w regionie (województwie), do którego obszar ten należy. Takie porównanie pozwala na określenie stopnia koncentracji budownictwa mieszkaniowego realizowanego w danym regionie na badanych obszarach. Na wykresie 24 przedstawiono liczbę mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2012–2016 na obszarach ZIT na tle województw ich lokalizacji.

Jedną z podstawowych miar koncentracji budownictwa mieszkaniowego realizowanego w województwie na obszarach ZIT jest wskaźnik udziału danego obszaru funkcjonalnego w łącznej liczbie mieszkań oddanych do użytkowania na terenie województwa, do którego obszar ten należy. Najwyższym wśród badanych 24 terytoriów poziomem tego wskaźnika dla okresu 2012–2016 charakteryzował się obszar ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni, na który przypadało aż 81,0% mieszkań oddanych do użytku w badanym

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wałbrzycha

Subregionu Północnego Woj. Śląskiego Szczecina Jeleniej Góry Subregionu Zachodniego Woj. Śląskiego Poznania Opola Kalisza i Ostrowa Wlkp. Bydgoszczy i Torunia Gdańska, Sopotu i Gdyni Łodzi Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu Kielc Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego Olsztyna Lublina Warszawy Subregionu Południowego Woj. Śląskiego Wrocławia Białegostoku Rzeszowa Gorzowa Wlkp. Zielonej Góry Krakowa Obszary ZIT:

pięcioleciu w województwie pomorskim. Wysoki poziom charakteryzowanego wskaźnika cechował także obszary ZIT Warszawy (70,8% mieszkań oddanych w woj. mazowieckim) i Wrocławia (66,4% mieszkań oddanych w woj. dolnośląskim). Więcej niż połowa mieszkań przekazanych do eksploatacji w latach 2012– 2016 na terenie województwa lokalizacji przypadała także na obszary ZIT: Białegostoku, Krakowa, Bydgoszczy i Torunia, Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego oraz Łodzi.

Najniższe wartości wskaźnika notowano natomiast w przypadku obszarów ZIT Jeleniej Góry i Wałbrzycha (odpowiednio 3,7% i 4,1% mieszkań oddanych w woj. dolnośląskim) oraz Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego (7,0% mieszkań oddanych w woj. wielkopolskim). Na wykresie 25 przedstawiono udziały części rdzeniowych i stref zewnętrznych w łącznej liczbie mieszkań oddanych do użytkowania na obszarach ZIT w latach 2012–2016.

Obok badania efektów rzeczowych budownictwa mieszkaniowego w ujęciu statycznym, istotnym elementem pogłębionej analizy ruchu budowlanego na obszarach ZIT jest studium dynamiki tych efektów. W tym ujęciu przedmiotem analizy jest kierunek i tempo zmian ilościowych efektów rzeczowych budownictwa mieszkaniowego na poszczególnych badanych terytoriach, a podstawowym wykorzystywanym w analizie miernikiem – średnioroczne tempo zmian (lub średnioroczna dynamika) liczby mieszkań oddawanych do użytkowania.

W skali Polski średnioroczna dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do roku 2012 (2012 = 100) wynosiła 101,7 – co oznacza, że w analizowanym okresie liczba mieszkań oddawanych od użytkowania w kraju zwiększała się średnio o 1,7% rocznie. W analogiczny sposób wyliczona średnioroczna dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do roku 2012 na obszarach ZIT wyniosła 102,8 – tj. pomiędzy rokiem 2012 a 2016 liczba mieszkań oddawanych od użytkowania na obszarach ZIT zwiększała się średnio o 2,8% rocznie56. Dynamikę większą niż 100,0 notowano w przypadku 11 badanych obszarów ZIT, w tym najwyższą dla obszarów ZIT Zielonej Góry (113,0), Rzeszowa (112,5) i Krakowa (107,0). Najsłabszą dynamikę obserwowano natomiast w przypadku obszarów ZIT Jeleniej Góry (88,9), Olsztyna (92,5) oraz Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego (92,6). Na wykresie 26 zaprezentowano charakteryzowaną dynamikę w przekroju poszczególnych obszarów ZIT.

Dla stref rdzeniowych obszarów ZIT średnioroczna dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do roku 2012 wyniosła 105,0 (tj. liczba mieszkań oddawanych od użytkowania w strefach rdzeniowych rosła w badanym okresie średnio o 5,0% rocznie), natomiast dla stref zewnętrznych obszarów ZIT kształtowała się ona na poziomie 99,3 (co oznacza, że liczba mieszkań oddawanych od użytkowania w strefach zewnętrznych zmniejszała się średnio o 0,7% rocznie). Należy przy tym zauważyć znaczne zróżnicowanie sytuacji w przekroju poszczególnych badanych terytoriów, czego przejawem jest m.in. fakt, iż w przypadku niektórych obszarów ZIT dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania była w analizowanym okresie wyższa w strefie zewnętrznej niż w rdzeniu.

56 Analizując średnioroczną dynamikę liczby mieszkań oddawanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do 2012 r. należy mieć na uwadze, że jest ona w pewnym stopniu uzależniona od tego, jaka była na danym obszarze liczba mieszkań oddanych w roku bazowym – 2012. Na obniżenie charakteryzowanej dynamiki może mieć wpływ to, że na badanym obszarze liczba mieszkań oddanych do użytku w 2012 r. była wyjątkowo wysoka; analogicznie – na podwyższenie dynamiki może wpływać wyjątkowo niska liczba mieszkań oddanych do użytkowania w roku 2012.

Wykres 26. Dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania na obszarach ZIT

Źródło: Opracowanie własne.

Jak zilustrowano to na kolejnym wykresie (wykres 27) badane obszary funkcjonalne można podzielić na cztery grupy – w zależności od tego jak kształtowała się średnioroczna dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do roku 2012 w ich częściach rdzeniowych i strefach zewnętrznych.

Pierwszą grupę tworzą te obszary, które w objętym analizą okresie charakteryzowały się dodatnim średniorocznym tempem zmian liczby mieszkań oddawanych do użytkowania zarówno w części rdzeniowej, jak i w strefie zewnętrznej, tj. obszary ZIT: Rzeszowa, Zielonej Góry, Krakowa, Wrocławia, Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego, Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego oraz Poznania. Spośród terytoriów zaliczonych do tej grupy jedynie na obszarze ZIT Poznania średnioroczna dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2013–2016 w stosunku do 2012 r. była nieznacznie wyższa w strefie zewnętrznej niż w rdzeniu obszaru (101,9 wobec 101,6); w przypadku pozostałych obszarów sytuacja była odwrotna (tzn. średnioroczne tempo wzrostu liczby mieszkań oddawanych do użytkowania było wyższe w rdzeniu niż w strefie zewnętrznej). Największą różnicą dynamiki „na korzyść” rdzenia obszaru funkcjonalnego charakteryzowały się obszary ZIT Zielonej Góry, Rzeszowa oraz Krakowa (gdzie średnioroczne tempo wzrostu liczby oddawanych do użytkowania mieszkań było wyższe w ośrodku rdzeniowym niż w strefie zewnętrznej obszaru odpowiednio o 16,2 p. proc., o 15,5 p. proc. oraz o 6,5 p. proc.).

0 20 40 60 80 100 120 Jeleniej Góry

Olsztyna Kalisza i Ostrowa Wlkp. Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu Wałbrzycha Łodzi Gorzowa Wlkp. Gdańska, Sopotu i Gdyni Białegostoku Subregionu Północnego Woj. Śląskiego Bydgoszczy i Torunia Lublina Opola Kielc Subregionu Zachodniego Woj. Śląskiego Poznania Szczecina Wrocławia Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego Subregionu Południowego Woj. Śląskiego Warszawy Krakowa Rzeszowa Zielonej Góry

Średnioroczna dynamika w latach 2013-2016 (2012=100) Obszary ZIT:

Wykres 27. Dynamika liczby mieszkań oddanych do użytkowania w rdzeniach i strefach zewnętrznych obszarów ZITa

a Dla prezentowanej na wykresie dynamiki liczby mieszkań oddanych do użytkowania w rdzeniu i strefie zewnętrznej obszaru ZIT Zielonej Góry zasięg obszaru rdzeniowego i strefy zewnętrznej przyjęto wg stanu z lat 2015–2016 r. (tj. gmina wiejska Zielona Góra, która z początkiem 2015 r. została włączona do miasta Zielona Góra, została potraktowana tak, jakby była częścią rdzenia obszaru ZIT we wszystkich latach okresu 2012–2016).

Źródło: Opracowanie własne.

Na obszarach zaliczonych do drugiej grupy obserwowano sytuację całkowicie odmienną niż w grupie pierwszej – średnioroczne tempo zmian liczby mieszkań oddawanych do użytkowania było ujemne i w części rdzeniowej, i w strefie zewnętrznej. Grupę tę tworzą obszary ZIT: Jeleniej Góry, Kalisza i Ostrowa

ZIT Białegostoku

ZIT Bydgoszczy iTorunia

ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni ZIT Gorzowa Wlkp.

ZIT Jeleniej Góry

ZIT Kalisza i Ostrowa Wlkp.

ZIT Kielc

ZIT Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu ZIT Krakowa ZIT Lublina ZIT Łodzi ZIT Olsztyna ZIT Opola

ZIT Poznania ^{ZIT Rzeszowa}

ZIT Szczecina ZIT Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Południowego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Północnego Woj. Śląskiego ZIT Subregionu Zachodniego Woj. Śląskiego ZIT Wałbrzycha ZIT Warszawy ZIT Wrocławia

ZIT Zielonej Góry

90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 Śr edni or oc zn a dy na m ika w lat ac h 20 13 -2 01 6 (2 01 2= 10 0) w st re fie ze wn ęt rz ne j o bsz ar u ZI T

Wielkopolskiego, Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu, Gorzowa Wielkopolskiego, Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz Subregionu Południowego Województwa Śląskiego. Na większości z nich szybszy spadek liczby oddawanych mieszkań obserwowano w części rdzeniowej, co najwyraźniej widoczne było na obszarach ZIT Jeleniej Góry (spadek w rdzeniu rocznie średnio o 22,3%, a w strefie zewnętrznej o 3,8%) oraz Kalisza i Ostrowa Wielopolskiego (spadek odpowiednio o 12,5% w rdzeniu i o 1,9% w strefie zewnętrznej). Jedynie dla obszarów ZIT Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu średnioroczna dynamika liczby oddawanych mieszkań była wyższa w rdzeniu niż w strefie zewnętrznej (odpowiednio 99,5 wobec 95,1 oraz 95,0 wobec 91,7).

Trzecią grupę tworzą obszary funkcjonalne, na których w objętym analizą okresie notowano dodatnie średnioroczne tempo zmian liczby mieszkań oddawanych do użytkowania w części rdzeniowej, przy ujemnym w strefie zewnętrznej – tj. obszary ZIT: Warszawy, Szczecina, Opola, Lublina i Wałbrzycha. Do grupy tej można zaliczyć także obszar ZIT Subregionu Północnego Województwa Śląskiego57. Największą różnicą dynamiki „na korzyść” rdzenia obszaru funkcjonalnego charakteryzowały się tu obszary ZIT: Szczecina (gdzie liczba oddanych mieszkań w rdzeniu obszaru rosła średnio o 11,0% rocznie, a w strefie zewnętrznej malała o 6,2% rocznie), Opola (średnio rocznie wzrost o 6,5% w rdzeniu, przy spadku o 5,9% w strefie zewnętrznej) oraz Warszawy (odpowiednio wzrost o 10,5% w rdzeniu, przy spadku o 1,2% w strefie zewnętrznej).

Do ostatniej, czwartej, grupy zaliczono obszary, na których charakteryzowane tempo zmian liczby mieszkań oddawanych do użytkowania było ujemne w częściach rdzeniowych, natomiast dodatnie w strefach zewnętrznych58. Grupę tę tworzą obszary ZIT: Olsztyna, Białegostoku, Łodzi, Kielc oraz Bydgoszczy i Torunia. Spośród nich największą różnicą analizowanej dynamiki liczby mieszkań oddawanych do użytkowania „na korzyść” strefy zewnętrznej wyróżniały się obszary ZIT: Olsztyna (średnio rocznie spadek o 18,2% w rdzeniu, przy wzroście o 9,0% w strefie zewnętrznej), Białegostoku (średnio rocznie spadek o 5,5% w rdzeniu, przy wzroście o 7,6% w strefie zewnętrznej) oraz Łodzi (odpowiednio spadek o 5,5%, przy wzroście o 0,5%).