• Nie Znaleziono Wyników

2. Typ: Polityczny

6.2. EKWADOR – SUKCES W WALCE Z NARKOBIZNESEM

Do lat 90. 20 w. Ekwador budził zainteresowanie Stanów Zjednoczonych w kontekście konfliktu zbrojnego rozgrywającego się pomiędzy Peru a Ekwadorem. Spór między

sąsiadami dotyczył terenów pogranicznych położonych nad rzeką Marañón we wschodniej Amazonii. Początki konfliktu sięgają czasów kolonialnych, a kolejne układy pokojowe z lat 1829, 1890, 1924 i 1942 nie przyniosły rozstrzygnięcia. Do zawarcia porozumienia

ekwadorsko-peruwiańskiego w 1942 r. walnie przyczynił się prezydent Stanów

Zjednoczonych Franklin Delano Roosevelt [przypis 6.43]. Decyzje podjęte w styczniu 1942 r. okazały się krótkotrwałe i właściwie zawieszające wrogie działania sąsiadów jedynie na czas 2 wojny światowej. Konflikt nie został całkowicie rozwiązany i w okresie zimnej wojny doszło do kilku konfrontacji zbrojnych między zantagonizowanymi stronami. Również po 1945 r. Waszyngton przyglądał się rozwojowi wypadków i czynił starania w celu jego

zakończenia. W połowie 1991 r. doszło do kolejnej eskalacji konfliktu poprzez wkroczenie wojsk ekwadorskich na sporny teren do doliny rzeki Cenepa w górach Condor. W styczniu następnego roku prezydent Alberto Fujimori przedstawił propozycję

trzydziestosiedmiopunktowego porozumienia, która została odrzucona przez władze w Quito [przypis 6.44]. W latach 1993 i 1994 Ekwadorczycy wznieśli fortyfikacje wojskowe w dolinie Cenepa, z kolei żołnierze peruwiańscy zbudowali prowizoryczne lądowisko dla helikopterów wojskowych.

Str. 175

W styczniu 1995 r. wojsko ekwadorskie zbombardowało inwestycję peruwiańską, co wywołało kolejne napięcie między stronami. W rejonie konfliktu skoncentrowano trzy tysiące żołnierzy armii ekwadorskiej i oddziały wojsk peruwiańskich w sile dwóch tysięcy.

Rozpoczęła się wojna o dolinę górnego biegu rzeki Cenepa (War of the Upper Cenepa). W wyniku walk zginęło od 300 do 400 żołnierzy, a dodatkowo według szacunków

ekonomistów wojna z 1995 r. przyniosła straty obu stronom w wysokości ponad 1 mld USD [przypis 6.45]. Wobec zaistniałej sytuacji uaktywniła się dyplomacja amerykańska. W połowie lat 90. 20 w. prezydent Clinton podjął próbę zakończenia długotrwałego konfliktu [przypis 6.46]. Inicjatywa amerykańska została wsparta przez następujące kraje

latynoskie: Chile, Brazylię i Argentynę. Za pośrednictwem przedstawicieli powyższych państw 17 lutego 1995 r., jeszcze w trakcie walk rozpoczęto negocjacje ekwadorsko-peruwiańskie. Pierwszą decyzją było utworzenie Military Observer Mission Ecuador-Peru (MOMEP), na której czele stanął głównodowodzący SOUTHCOM, generał Barry

McCaffrey. Podstawowym zadaniem MOMEP było rozdzielenie walczących wojsk i ogłoszenie doliny górnego biegu rzeki Cenepa jako strefy zdemilitaryzowanej [przypis 6.47]. Trudne, trwające kilka lat rozmowy koncyliacyjne zakończyły się sukcesem, gdyż porozumienie ekwadorsko-peruwiańskie zawarte w Brasilii 26 października 1998 r. jest przestrzegane przez obie strony konfliktu do dziś. Kluczową rolę w podpisaniu

porozumienia odegrali amerykański dyplomata Luigi Einaudi oraz prezydent Brazylii Fernando Henrique Cardoso [przypis 6.48].

Zaangażowanie USA w rozwiązanie konfliktu po zakończeniu zimnej wojny nie było

przypadkowe. Był to element koherentnej, nowej polityki ogłoszonej przez Amerykanów w nowej postzimnowojennej rzeczywistości politycznej wobec krajów Ameryki Łacińskiej. Do najważniejszych celów polityki Waszyngtonu wobec państw latynoskich prezydenci Bush i Clinton zaliczyli: promocję demokracji, walkę z narkobiznesem, liberalizację handlu i integrację gospodarczą Ameryki Łacińskiej pod przewodnictwem USA, zachęcanie rządów krajów latynoamerykańskich do prowadzenia polityki proamerykańskiej oraz szerzenie

kultury amerykańskiej wśród tamtejszych społeczeństw [przypis 6.49]. Krytycy zarzucali prezydentowi Clintonowi, że aby osiągnąć pożądane przez USA cele, wykorzystuje konflikt ekwadorsko-peruwiański w sposób instrumentalny i doraźny. Według nich Waszyngton traktował zaangażowanie w zakończenie sporu terytorialnego między Quito a Limą jako przygotowanie gruntu pod nawiązanie między USA a państwami latynoskimi ściślejszej współpracy o charakterze gospodarczym.

Str. 176

Problem polegał na tym, że ściślejsza współpraca gospodarcza miała przynieść korzyści jedynie stronie amerykańskiej [przypis 6.50].

Aktualnie Ekwador jest obecny w amerykańskiej polityce zagranicznej z dwóch

podstawowych powodów. Pierwszy problem to kwestie gospodarcze, których znaczącą częścią jest eksport ekwadorskiej ropy naftowej do USA. Drugi to walka z

międzynarodową przestępczością narkotykową. W przypadku Ekwadoru walka z narkobiznesem jest pochodną polityki zagranicznej USA wobec Kolumbii. Od połowy pierwszej dekady 21 w. kluczowe zagadnienie w stosunkach amerykańsko-ekwadorskich stanowi sposób prowadzenia polityki wewnętrznej i międzynarodowej przez obecnego prezydenta Ekwadoru Rafaela Correę. Rządy Correi mają bezpośredni wpływ na współczesne stosunki między Quito a Waszyngtonem. Niepokój Waszyngtonu budziły działania władz w Quito ograniczające prawa człowieka i procesy demokratyzacyjne. Dla pełnego obrazu należy dodać, że takie obawy Amerykanie mieli jeszcze przed

prezydenturą Correi. Przykładowo administracja prezydenta Clintona krytycznie

wypowiadała się wobec faktu objęcia rządów w Quito przez Gustavo Noboa. Polityk ten przejął władzę z rąk dotychczasowego prezydenta Ekwadoru Jamila Mahuada 22 stycznia 2000 r., dokonując zamachu stanu [przypis 6.51].

Na pierwszy plan w relacjach Waszyngtonu z Ekwadorem wysuwają się wspólne interesy gospodarcze. Stosunki gospodarcze obu krajów są zdominowane przez handel ropą naftową, a dla Quito USA są największym partnerem gospodarczym. Gospodarka Ekwadoru jest oparta na pięciu głównych produktach eksportowych: ropie naftowej, bananach, krewetkach, kwiatach oraz kakao. Aż 60 procent dochodów z eksportu pochodzi z sektora paliwowego, które stanowią około 40 procent zasobów budżetowych kraju. Dla Ekwadoru Stany Zjednoczone są nadal podstawowym importerem artykułów żywnościowych i ropy naftowej. W 2004 r. na rynek amerykański trafiło 40 procent eksportu Ekwadoru. Z kolei Stany Zjednoczone są jednym z głównych krajów, z których Ekwador importuje towary. Ekwador kupuje od Amerykanów np. sprzęt mechaniczny, nawozy sztuczne, komputery, urządzenia elektroniczne oraz przetworzone produkty

paliwowe. W 2012 r. 26 procent importowanych przez Ekwador towarów pochodziło z USA, a Ekwador zajął 34. miejsce jako partner handlowy Waszyngtonu. Powyższy trend w stosunkach gospodarczych obu krajów utrzymywał się od początku lat 90. 20 w. i trwa do dzisiaj pomimo przejęcia władzy przez prezydenta Rafaela Correę, zwolennika polityki niezależnej od USA [przypis 6.52].

Str. 177

Według danych U.S. Energy Information Administration Ekwador jest, spośród krajów Ameryki Łacińskiej, jednym z większych eksporterów ropy naftowej do Stanów

Zjednoczonych [przypis 6.53].

Tabela 15. Całość importu ropy naftowej i produktów ropopochodnych do USA w 2004 r.

Przejdź na koniec tabeli 15.

1. Kanada

1.1. Ilość baryłek w tysiącach: 782,598 1.2. Udział procentowy w imporcie: 16,26 2. Meksyk

2.1. Ilość baryłek w tysiącach: 609,225 2.2. Udział procentowy w imporcie: 12,66 3. Wenezuela

3.1. Ilość baryłek w tysiącach: 568,944 3.2. Udział procentowy w imporcie: 11,82 4. Wyspy Dziewicze

4.1. Ilość baryłek w tysiącach: 120,860 4.2. Udział procentowy w imporcie: 2,51 5. Ekwador

5.1. Ilość baryłek w tysiącach: 89,640 5.2. Udział procentowy w imporcie: 1,86 6. Kolumbia

6.1. Ilość baryłek w tysiącach: 64,413 6.2. Udział procentowy w imporcie: 1,34 7. Brazylia

7.1. Ilość baryłek w tysiącach: 38,052 7.2. Udział procentowy w imporcie: 0,79 8. Argentyna

8.1. Ilość baryłek w tysiącach: 35,536

8.2. Udział procentowy w imporcie: 0,73 9. Trynidad i Tobago

9.1. Ilość baryłek w tysiącach: 32,116 9.2. Udział procentowy w imporcie: 0,667 10. Bahamy

10.1. Ilość baryłek w tysiącach: 13,916 10.2. Udział procentowy w imporcie: 0,29 11. Antyle Holenderskie

11.1. Ilość baryłek w tysiącach: 10,641 11.2. Udział procentowy w imporcie: 0,22 12. Gwatemala

12.1. Ilość baryłek w tysiącach: 6,699 12.2. Udział procentowy w imporcie: 0,14 13. Peru

13.1. Ilość baryłek w tysiącach: 6,672 13.2. Udział procentowy w imporcie: 0,138 14. Chile

14.1. Ilość baryłek w tysiącach: 2,766 14.2. Udział procentowy w imporcie: 0,057 15. Urugwaj

15.1. Ilość baryłek w tysiącach: 2,064 15.2. Udział procentowy w imporcie: 0,043 16. Jamajka

16.1. Ilość baryłek w tysiącach: 723

16.2. Udział procentowy w imporcie: 0,015 17. Kostaryka

17.1. Ilość baryłek w tysiącach: 491 17.2. Udział procentowy w imporcie: 0,01 18. Boliwia

18.1. Ilość baryłek w tysiącach: 311

18.2. Udział procentowy w imporcie: 0,008 19. Salwador

19.1. Ilość baryłek w tysiącach: 128

19.2. Udział procentowy w imporcie: 0,002 20. kraje zachodniej hemisfery łącznie

20.1. Ilość baryłek w tysiącach: 2385,795 20.2. Udział procentowy w imporcie: 49,59 21. Bliski Wschód

21.1. Ilość baryłek w tysiącach: 922,118 21.2. Udział procentowy w imporcie: 19,16 22. Afryka

22.1. Ilość baryłek w tysiącach: 841,697 22.2. Udział procentowy w imporcie: 17,49 23. Azja, Oceania, Australia

23.1. Ilość baryłek w tysiącach: 100,568 23.2. Udział procentowy w imporcie: 2,09 24. Europa

24.1. Ilość baryłek w tysiącach: 534,910 24.2. Udział procentowy w imporcie: 11,12 25. pozostałe kraje świata

25.1. Ilość baryłek w tysiącach: 26,016 25.2. Udział procentowy w imporcie: 0,54 26. łączny import

26.1. Ilość baryłek w tysiącach: 4811,104 26.2. Udział procentowy w imporcie: 100 Koniec tabeli 15.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Prepared Statement of Sidney Wientraub before Subcommittee on the Western Hemisphere, Committee on International Relations, U.S. House of Representatives [w:] Western Hemisphere energy security: hearing before the Subcommittee on the Western Hemisphere of the Committee on International

Relations, House of Representatives, 109. Congress, 2. session, March 2, 2006, Washington, DC 2006, str. 50.

Str. 178

Mimo że Stany Zjednoczone importują ropę naftową z Ekwadoru, kraj ten nie jest dla gospodarki amerykańskiej kluczowy (zob. tabela 16). Rezerwy surowców naturalnych, np.

ropy naftowej i przede wszystkim gazu ziemnego, są ograniczone. Ponadto niepewne działania legislacyjne władz centralnych, strajki, protesty pracowników i sabotaże dokonywane przy ropociągach nie wpływają korzystnie na zwiększenie wydobycia tego surowca. Wobec nieprzychylnej atmosfery wokół zagranicznych inwestorów od 2008 r.

inwestycje koncernów amerykańskich w przemyśle wydobywczym Ekwadoru uległy zmniejszeniu o 50 procent. W porównaniu z innymi krajami regionu surowcowe znaczenie Ekwadoru dla Amerykanów jest drugorzędne, a ewentualne braki w dostawie ropy czy gazu Waszyngton jest w stanie zastąpić dostawami z innych rejonów świata. W ostatniej dekadzie wzrósł procentowy udział w imporcie surowca do USA z Wenezueli, Brazylii, Meksyku i Kolumbii, natomiast zmniejszył się z Ekwadoru [przypis 6.54].

Tabela 16. Wydobycie ropy naftowej w wybranych krajach Ameryki Łacińskiej (w tys.

baryłek dziennie). Przejdź na koniec tabeli 16.

1. Rok 2007

1.1. Argentyna: 698 1.2. Boliwia: 60 1.3. Brazylia: 1833 1.4. Chile: 10 1.5. Ekwador: 520 1.6. Kolumbia: 561 1.7. Meksyk: 3471 1.8. Peru: 114

1.9. Trynidad i Tobago: 154 1.10. Wenezuela: 2613

1.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 83 1.12. Ameryka Łacińska łącznie: 10117 2. Rok 2008

2.1. Argentyna: 682 2.2. Boliwia: 56 2.3. Brazylia: 1899 2.4. Chile: 8

2.5. Ekwador: 514 2.6. Kolumbia: 618 2.7. Meksyk: 3157 2.8. Peru: 120

2.9. Trynidad i Tobago: 149 2.10. Wenezuela: 2566

2.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 82 2.12. Ameryka Łacińska łącznie: 9851

3. Rok 2009

3.1. Argentyna: 685 3.2. Boliwia: 58 3.3. Brazylia: 2060 3.4. Chile: 8

3.5. Ekwador: 490 3.6. Kolumbia: 655 3.7. Meksyk: 2997 3.8. Peru: 119

3.9. Trynidad i Tobago: 160 3.10. Wenezuela: 2350

3.11. Pozostałe kraje Ameryki łacińskiej: 83 3.12. Ameryka Łacińska Łącznie: 9665 4. Rok 2010 prognoza

4.1. Argentyna: 690 4.2. Boliwia: 62 4.3. Brazylia: 2350 4.4. Chile: 7

4.5. Ekwador: 495 4.6. Kolumbia: 670 4.7. Meksyk: 2827 4.8. Peru: 105

4.9. Trynidad i Tobago: 150 4.10. Wenezuela: 2380

4.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 85 4.12. Ameryka Łacińska łącznie: 9821 5. Rok 2011 prognoza

5.1. Argentyna: 705 5.2. Boliwia: 65 5.3. Brazylia: 2550 5.4. Chile: 5

5.5. Ekwador: 485 5.6. Kolumbia: 650 5.7. Meksyk: 2690 5.8. Peru: 120

5.9. Trynidad i Tobago: 140 5.10. Wenezuela: 2500

5.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 86 5.12. Ameryka Łacińska łącznie: 9996 6. Rok 2012 prognoza

6.1. Argentyna: 720 6.2. Boliwia: 65 6.3. Brazylia: 2700 6.4. Chile: 5

6.5. Ekwador: 500 6.6. Kolumbia: 650 6.7. Meksyk: 2600 6.8. Peru: 130

6.9. Trynidad i Tobago: 132 6.10. Wenezuela: 2630

6.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 88 6.12. Ameryka Łacińska łącznie: 10220 7. Rok 2013 prognoza

7.1. Argentyna: 725 7.2. Boliwia: 64 7.3. Brazylia: 2900 7.4. Chile: 4

7.5. Ekwador: 510 7.6. Kolumbia: 675 7.7. Meksyk: 2550 7.8. Peru: 130

7.9. Trynidad i Tobago: 130 7.10. Wenezuela: 2700

7.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 93 7.12. Ameryka Łacińska łącznie: 10481 8. Rok 2014 prognoza

8.1. Argentyna: 711 8.2. Boliwia: 62 8.3. Brazylia: 3100 8.4. Chile: 4

8.5. Ekwador: 525 8.6. Kolumbia: 660 8.7. Meksyk: 2500 8.8. Peru: 124

8.9. Trynidad i Tobago: 125 8.10. Wenezuela: 2870

8.11. Pozostałe kraje Ameryki Łacińskiej: 97 8.12. Ameryka Łacińska łącznie: 10778 Koniec tabeli 16.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Business Monitor International, Ecuador Oil &

Gas Report Q1 2010, str. 12, http://www.businessmonitor.com, 27.12.2013.

Str. 179

Tabela 17. Wydobycie gazu ziemnego w wybranych krajach Ameryki Łacińskiej (w mld metrów sześciennych). Przejdź na koniec tabeli 17.

1. Rok 2007

1.1. Argentyna: 44,8 1.2. Boliwia: 13,8 1.3. Brazylia: 11,3 1.4. Chile: 1,5 1.5. Ekwador: 0,5 1.6. Kolumbia: 7,5 1.7. Meksyk: 54 1.8. Peru: 2,7

1.9. Trynidad i Tobago: 39 1.10. Wenezuela: 32,1

1.11. Ameryka Łacińska łącznie: 207,2 2. Rok 2008

2.1. Argentyna: 44,1 2.2. Boliwia: 13,9 2.3. Brazylia: 13,9 2.4. Chile: 1,6 2.5. Ekwador: 0,6 2.6. Kolumbia: 9,1 2.7. Meksyk: 54,9

2.8. Peru: 3,4

2.9. Trynidad i Tobago: 39,3 2.10. Wenezuela: 31,5

2.11. Ameryka Łacińska łącznie: 212,3 3. Rok 2009

3.1. Argentyna: 44,5 3.2. Boliwia: 14,9 3.3. Brazylia: 15 3.4. Chile: 1,7 3.5. Ekwador: 0,6 3.6. Kolumbia: 9,3 3.7. Meksyk: 55 3.8. Peru: 4

3.9. Trynidad i Tobago: 43 3.10. Wenezuela: 29,5

3.11. Ameryka Łacińska łącznie: 217,5 4. Rok 2010 prognoza

4.1. Argentyna: 45 4.2. Boliwia: 16,1 4.3. Brazylia: 17 4.4. Chile: 1,8 4.5. Ekwador: 0,6 4.6. Kolumbia: 9,5 4.7. Meksyk: 56,5 4.8. Peru: 6

4.9. Trynidad i Tobago: 45 4.10. Wenezuela: 32

4.11. Ameryka Łacińska łącznie: 229,5 5. Rok 2011 prognoza

5.1. Argentyna: 47 5.2. Boliwia: 17,3 5.3. Brazylia: 20 5.4. Chile: 1,7 5.5. Ekwador: 0,7 5.6. Kolumbia: 10

5.7. Meksyk: 58 5.8. Peru: 9

5.9. Trynidad i Tobago: 48 5.10. Wenezuela: 35

5.11. Ameryka Łacińska łącznie: 246,7 6. Rok 2012 prognoza

6.1. Argentyna: 48 6.2. Boliwia: 18,6 6.3. Brazylia: 22 6.4. Chile: 1,6 6.5. Ekwador: 0,7 6.6. Kolumbia: 10,7 6.7. Meksyk: 60 6.8. Peru: 12

6.9. Trynidad i Tobago: 50 6.10. Wenezuela: 40

6.11. Ameryka Łacińska łącznie: 263,7 7. Rok 2013 prognoza

7.1. Argentyna: 48 7.2. Boliwia: 20 7.3. Brazylia: 25 7.4. Chile: 1,6 7.5. Ekwador: 0,8 7.6. Kolumbia: 11 7.7. Meksyk: 60 7.8. Peru: 14

7.9. Trynidad i Tobago: 55 7.10. Wenezuela: 45

7.11. Ameryka Łacińska łącznie: 280,4 8. Rok 2014 prognoza

8.1. Argentyna: 45,6 8.2. Boliwia: 20 8.3. Brazylia: 28 8.4. Chile: 1,4 8.5. Ekwador: 1,0

8.6. Kolumbia: 11,5 8.7. Meksyk: 60 8.8. Peru: 15,5

8.9. Trynidad i Tobago: 56 8.10. Wenezuela: 60

8.11. Ameryka Łacińska łącznie: 299 Koniec tabeli 17.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Business Monitor International, Ecuador Oil &

Gas Report Q1 2010, str. 12, http://www.businessmonitor.com, 27.12.2013.

Z danych statystycznych wynika, że wydobycie ropy naftowej przez kraje regionu wynosiło w 2009 r. 9,67 mln baryłek dziennie, a według szacunków w 2014 r. ma nastąpić wzrost wydobycia do 10,78 mln baryłek dziennie. Jednocześnie udział Ekwadoru w rynku latynoskim spadnie z 5,07 procent w 2009 r. do prognozowanych 4,87 procent w 2014 r.

Od 2001 r. następuje spadek eksportowanej ropy przez kraje latynoskie. Na początku 21 w. eksport surowca przez państwa regionu wynosił 3,37 mln baryłek dziennie, by w 2009 r.

spaść do 1,92 mln baryłek dziennie. Przewiduje się wzrost eksportu surowca do 2,17 mln baryłek dziennie w 2014 r. [przypis 6.55] Największymi eksporterami ropy naftowej w regionie pozostaną Meksyk, Brazylia, Wenezuela, Kolumbia i Ekwador. Dla gospodarki Ekwadoru sektor energetyczny jest głównym źródłem dochodu. Eksport ropy naftowej stanowi połowę całości eksportu kraju, z którego pochodzi trzecia część przychodów podatkowych do budżetu centralnego. Ekwador jest szósty pod względem wydobycia i piąty pod względem eksportu ropy naftowej spośród wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej.

25 procent eksportu trafia na rynek amerykański. Od początku 21 w. coraz ważniejszymi odbiorcami ekwadorskiego surowca są Chiny oraz kraje Ameryki Łacińskiej. Jednocześnie Ekwador importuje przerobione i rafinowane ropopochodne produkty paliwowe. Taki stan rzeczy wynika z braku technicznych możliwości rafinowania ropy naftowej w kraju.

Str. 180

Wydobycie ropy naftowej w Ekwadorze spada, choć sytuację próbuje poprawić prezydent Correa poprzez zachęcanie inwestorów zagranicznych do inwestowania w rozwój

infrastruktury związanej z wydobyciem, produkcją i eksportem ropy naftowej. W 2008 r.

rezerwy ropy naftowej w Ekwadorze były szacowane na około 4,66 mld baryłek.

Największe złoża tego surowca są skoncentrowane w pięciu miejscach w regionie Oriente na wschodzie kraju: Sacha, Libertador, Shushufindi, Lago Agrio oraz Auca. We wrześniu 2003 r. powstało prywatne przedsiębiorstwo Oleoducto de Crudos Pesados, które zajmuje

się wydobyciem i eksportem nieprzetworzonej ropy naftowej. Od 2008 r. decyzją władz centralnych aż 52 procent wydobycia i eksportu surowca należało do państwowego

przedsiębiorstwa Petroecuador. Jeszcze dwa lata wcześniej Petroecuador kontrolowało 46 procent wydobycia surowca, ale prezydent Correa zdecydował o wzmocnieniu pozycji państwowego potentata. Najwyższą cenę za faworyzowanie państwowego

przedsiębiorstwa Petroecuador zapłaciła firma wydobywcza, której udziałowcami byli Amerykanie. Polityka Correi doprowadziła do zakończenia działalności Occidental

Petroleum na rynku ekwadorskim. Na surowcowym rynku ekwadorskim aktywnie działają nadal firmy z kapitałem zagranicznym, np. Repsol YPF, Eni czy Andes Petroleum.

Produkcja ropy naftowej każdej z tych firm kształtuje się na poziomie 40-50 tys. baryłek dziennie. W 2007 r. pozycja Ekwadoru na surowcowej mapie świata uległa wzmocnieniu dzięki powtórnemu przystąpieniu Quito do organizacji OPEC (Ekwador wystąpił z OPEC pod koniec 1992 r.). Obecnie jest najmniej znaczącym członkiem klubu, z przyznanym najniższym limitem wydobycia surowca na poziomie 430 tys. baryłek dziennie. W 2008 r.

ropa naftowa aż w 75 procent zaspokajała potrzeby energetyczne kraju, 20 procent energii produkowały hydroelektrownie. Ze względu na brak infrastruktury transportowej i

dystrybucyjnej gaz ziemny stanowi jedynie 5 procent udziałów w rynku [przypis 6.56].

Z kolei znaczenie złóż gazu ziemnego w Ekwadorze jest jedynie symboliczne i do 2014 r.

utrzyma się na poziomie 0,5 do 1 mld metrów sześciennych. W całości rodzime zasoby gazu ziemnego zaspokoją potrzeby rynku ekwadorskiego. Z powyższego zestawienia wynika, że dla Stanów Zjednoczonych z punktu widzenia interesów gospodarczych i bezpieczeństwa energetycznego priorytetem pozostają takie kraje, jak: Meksyk, Wenezuela, Brazylia, Argentyna czy Kolumbia [przypis 6.57] (zob. tabele 16 i 17).

Drugi powód aktywności Stanów Zjednoczonych jest związany z położeniem Ekwadoru i stosunkami z jego sąsiadami. Ekwador jest wciśnięty pomiędzy Peru i Kolumbię, dwóch wielkich producentów kokainy i heroiny. Przebiega przez niego główny szlak, którym nielegalnie transportowane są narkotyki z Peru i Kolumbii do odbiorców w USA i Europie [przypis 6.58]. Według danych zgromadzonych w 2013 r. przez urzędników Departamentu Stanu przez Ekwador każdego roku transportowane są narkotyki o wadze 110 ton, w tym 21,4 ton kokainy [przypis 6.59]. Nielegalna produkcja i handel narkotykami z Kolumbii generują kolejny problem.

Str. 181

Na terenie Ekwadoru szukają schronienia różne oddziały paramilitarne, które uczestniczą w kolumbijskiej wojnie toczonej pomiędzy kartelami narkotykowymi. Permanentny konflikt wewnętrzny powoduje także zwiększony ruch emigracyjny z Kolumbii. Większość

uchodźców z Kolumbii kieruje się do Ekwadoru i osiedla wzdłuż północnej granicy kraju.

Proces ten wpływa niekorzystnie na stabilność i bezpieczeństwo w północnej części państwa [przypis 6.60]. Zdaniem Amerykanów Ekwador nie ma potencjalnych możliwości i nie dysponuje wystarczającymi siłami, aby kontrolować granicę z Kolumbią, udzielić schronienia tamtejszym uchodźcom oraz skutecznie przeciwdziałać w zakresie ograniczeń w przemycie narkotyków. Waszyngton do największych wad Quito zalicza: słabość

administracji państwowej i samorządowej, korupcję wśród urzędników oraz problemy z kontrolą granic z Peru i Kolumbią. Główne problemy Ekwadoru w walce z

narkoterroryzmem naświetlono w dokumencie Departamentu Stanu Country Reports on Terrorism 2011, w którym czytamy m.in.: „Najpoważniejszym wyzwaniem Ekwadoru w walce z międzynarodowym narkobiznesem jest obecność kolumbijskich grup

terrorystycznych, które są szczególnie aktywne wzdłuż czterystapięćdziesięciomilowej granicy z Kolumbią” [przypis 6.61].

W 1999 r. ówczesny prezydent Kolumbii Andrés Pastrana Arango ogłosił zarówno kosztowny, jak i ambitny program zwany Planem Kolumbia, którego zasadniczym zadaniem było zakończenie trwającego ponad 40 lat konfliktu zbrojnego pomiędzy kolumbijskimi kartelami narkotykowymi [przypis 6.62]. Ponadto Plan Kolumbia zakładał promocję demokracji, gospodarki rynkowej oraz wprowadzenie reform społecznych.

Prezydent Pastrana miał świadomość, że jego powodzenie oznaczać będzie uspokojenie sytuacji wewnętrznej w Kolumbii, a to z kolei podniesie poziom bezpieczeństwa w regionie i stabilizację stosunków politycznych w krajach sąsiednich. Od początku realizacji Planu Kolumbia Waszyngton wspierał program zainicjowany przez prezydenta Kolumbii [przypis 6.63]. W 2000 r. Kongres USA przyznał Kolumbii pomoc finansową w ramach Planu Kolumbia w wysokości 1,3 mld USD. W okresie od 2000 do 2005 r. Amerykanie przekazali kolejne 2,8 mld USD. Dodatkowo z budżetu Departamentu Obrony wyasygnowano środki finansowe na poziomie 1,7 mld USD.

Str. 182

W sumie w ramach Planu Kolumbia Waszyngton przeznaczył sumę 5,8 mld USD, z których 4,5 mld USD przekazano Kolumbii [przypis 6.64]. W 2001 r. w ramach Planu Kolumbia Waszyngton na mocy podpisanego porozumienia z ministrem spraw

zagranicznych Ekwadoru Heinzem Moellerem Gómezem przekazał w dwóch ratach 8 i 12 mln USD z przeznaczeniem na szkolenie armii i policji ekwadorskiej oraz uszczelnienie granic z sąsiadami. Podczas pobytu w Waszyngtonie w czerwcu 2001 r. minister Moeller otrzymał od prezydenta Busha zapewnienie o zwiększeniu pomocy finansowej do 40 mln USD rocznie przez kolejne pięć lat [przypis 6.65]. W celu udzielenia wsparcia słabym

krajom latynoskim w walce z narkobiznesem prezydent George W. Bush ogłosił w 2005 r.

Andean Counterdrug Initiative (ACI) [przypis 6.66]. W ramach ACI Departament Stanu wspólnie z USAID zasilili Kolumbię kwotą 463 mln USD. Dodatkowo z budżetu

Departamentu Obrony Kolumbia otrzymała 90 mln USD. Od początku realizacji Planu Kolumbia i programu ACI Stany Zjednoczone wyasygnowały sumę blisko 8 mld USD [przypis 6.67].

Pomoc finansowa była kontynuowana przez administrację Baracka Obamy. W 2013 r.

Waszyngton przekazał na walkę z narkobiznesem w Kolumbii i krajach ościennych 332 mln USD [przypis 6.68]. Prezydent Correa od momentu przejęcia władzy był

zdecydowanym krytykiem amerykańskiego pomysłu zwalczania produkcji i handlu narkotykami w regionie za pomocą wartych miliardy dolarów programów ACI i Planu Kolumbia. Współpraca Bogoty i Waszyngtonu w ramach tych inicjatyw budziła obawy prezydenta Ekwadoru. Zgodnie z zapowiedziami wyborczymi z 2007 r., dwa lata później władze Ekwadoru nie wyraziły zgody na dalszą obecność wojsk amerykańskich w morskiej bazie wojskowej w Manta [przypis 6.69]. Amerykanie byli zdziwieni decyzją prezydenta Correi, gdyż U.S. Forward Operating Location w Manta stanowiło ważny element w walce z międzynarodowymi narkoterrorystycznymi grupami przestępczymi [przypis 6.70].

Str. 183

Wojsko amerykańskie z powodzeniem kontrolowało wybrzeże Pacyfiku oraz szkoliło oddziały policji ekwadorskiej do prowadzenia skutecznej walki z przestępczością

narkotykową. Krytycy amerykańskiej bazy wojskowej w Manta podawali w wątpliwość sens jej istnienia również ze względów formalnoprawnych [przypis 6.71]. Do nich zaliczał się Correa, który uważał, że Waszyngton, finansując walkę z narkobiznesem głównie na terenie Kolumbii i wspierając tamtejsze władze, może w przyszłości wykorzystać sytuację i pod pretekstem zwalczania przemytników narkotyków poczynić ruchy przeciwko

antyamerykańskim władzom w Quito. Correa nadal obawiał się, że taka ewentualna akcja może być zrealizowana dzięki poparciu lojalnych wobec USA władz w Bogocie [przypis 6.72].

Ekwador był przez długie lata krajem, którego władze prowadziły zgodną z interesami amerykańskimi politykę, a stosunki polityczne i ekonomiczne pomiędzy Quito a

Waszyngtonem układały się poprawnie. Poza wspomnianymi dwoma powodami zainteresowania Stanów Zjednoczonych Ekwadorem, obecne stosunki między tymi państwami w dużej mierze kształtują rządy prezydenta Rafaela Correi. Momentem przełomowym z punktu widzenia USA okazał się rok 2006. Po przeszło dekadzie, charakteryzującej się niestabilną sytuacją polityczną i zapaścią gospodarczą, nastroje

wśród społeczeństwa ekwadorskiego uległy radykalizacji i w rezultacie w listopadzie 2006 r. wybrano na prezydenta przywódcę lewicy Rafaela Vicente Correę Delgado. Pretenduje on do roli, jaką do marca 2013 r. odgrywał dyktator Wenezueli Hugo Chávez. Intencją działań obecnego prezydenta Ekwadoru jest przewodzenie ideologicznemu frontowi krajów latynoskich skierowanych przeciw interesom Waszyngtonu i dotychczasowej

pozycji USA w regionie. Dodatkowym elementem rządów Correi jest próba uniezależnienia się gospodarczego od Stanów Zjednoczonych i w tym celu nawiązania ściślejszych relacji ekonomicznych z Rosją, Unią Europejską oraz przede wszystkim z perspektywicznym partnerem, jakim jest Chińska Republika Ludowa. Prezydent Correa konsekwentnie od 2006 r. dąży do dywersyfikacji relacji Quito z różnymi krajami i przełamania w nich

monopolu USA. Ekwador dołączył do alternatywnej wobec Andean Trade Preference Act (ATPA) organizacji Bolivarian Alliance of the Americas (ALBA), która została utworzona w 2004 r. z inicjatywy prezydenta Wenezueli Hugo Cháveza. Obok Wenezueli i Ekwadoru do

monopolu USA. Ekwador dołączył do alternatywnej wobec Andean Trade Preference Act (ATPA) organizacji Bolivarian Alliance of the Americas (ALBA), która została utworzona w 2004 r. z inicjatywy prezydenta Wenezueli Hugo Cháveza. Obok Wenezueli i Ekwadoru do