Dobrobyt subiektywny Subjective well-being
6.3. Emotional well-being
Stan emocjonalny (określany w tym opracowaniu również terminem samopoczucia) stanowi jeden z trzech wymiarów uwzględnionych w ocenach dobrobytu subiektywnego. W odróżnieniu od ogólnej satysfakcji
z życia oraz poczucia sensu w życiu, które niejako ze swej natury zawierają w sobie elementy retrospek-tywne, samopoczucie emocjonalne dotyczy sytuacji bieżącej, aczkolwiek może zależeć od zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości (zwłaszcza niedalekiej).
Podstawę do prezentowanej oceny ogólnego stanu emocjonalnego (samopoczucia) stanowił blok dzie-więciu pytań dotyczących częstości doświadczania w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie różnych stanów emocjonalnych, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Wychodząc z założenia, że występowanie pojedynczego symptomu (szczególnie jeśli dotyczy to relatywnie krótkiego okresu) stanowi przesłankę, lecz nie daje podstaw do wnioskowania na temat „ogólnie dobrego” lub „ogólnie złego” samopoczucia, ob-liczone zostały dwa wskaźniki złożone: „wskaźnik dobrego samopoczucia (dobrego stanu emocjonalnego)” i „wskaźnik złego samopoczucia (złego stanu emocjonalnego)”. Przedmiotem rozważań w tym rozdziale jest złożony wskaźnik dobrego samopoczucia.
Złożony wskaźnik dobrego samopoczucia, definiowany jest jako odsetek osób, które w ciągu miesiąca przed badaniem nigdy nie doświadczały symptomów złego samopoczucia oraz u których zaobserwowano przynajmniej 5 z 9 symptomów dobrego samopoczucia.
Tablica 6.1. Symptomy stanu emocjonalnego (samopoczucia)a w 2018 r. (% osób w wieku 65 lat i więcej) Table 6.1. Symptoms of emotional well-beinga in 2018 (% of people aged 65 and over)
Osoby czuły sięb:
People feltb::
Częstość występowania danego symptomu
The frequency of presence of the given symptom
przez cały czas
all the time
przez większość dni most of the time przez kilka dni for a few days bardzo rzadko very rarely nigdy never
stany, których występowanie świadczy o dobrym samopoczuciu (pozytywne)
experiencing of emotions indicating good emotional well-being (positive)
pełne życia
full of life 6,6 33,8 33,8 22,3 3,5
spokojne i opanowane
calm and peaceful 9,3 57,8 24,9 7,3 0,7*
miały dużo sił i energii do działania
full of energy 3,0 24,8 37,5 29,5 5,2
szczęśliwe
happy 7,8 40,0 35,2 14,8 2,2
stany, których występowanie świadczy o złym samopoczuciu (negatywne)
experiencing of emotions indicating poor emotional well-being (negative)
bardzo zdenerwowane
very nervous 1,1* 6,6 28,8 52,3 11,1
głęboko przygnębione, nic nie mogło podnieść ich na duchu
so down in the dumps that nothing,
could raise their spirits
1,0* 4,7 18,5 45,5 30,4
smutne, przygnębione lub miały chandrę
sad, depressed or felt down 0,8* 7,0 29,1 46,6 16,5
wykończone, wyczerpane
exhausted 1,2* 7,4 34,8 42,3 14,3
zmęczone
tired 2,3 15,4 51,7 26,6 3,9
a Ze względu na zaokrąglenia danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą różnić się nieznacznie od 100%. b Na podstawie odpowiedzi na pytanie: Proszę określić jak często w ciągu ostatniego miesiąca czuł(a) się Pan/Pani…?
a Due to rounding of data, in some cases the sum of addends may differ slightly from 100%. b Based on the responses to the question: Please specify how often over the last month have you felt...?
Symptomem dobrego samopoczucia jest:
Symptoms of good emotional well-being are as follows:
• występowanie przez cały czas lub przez większość dni stanu o charakterze pozytywnym,
presence, all the time or most of the time, of positive emotions,
• niewystępowanie nigdy lub występowanie bardzo rzadkie stanu o charakterze negatywnym.
absence or very rare presence of negative emotions.
Symptomem złego samopoczucia jest:
Symptoms of poor emotional well-being are as follows:
• niewystępowanie nigdy lub występowanie bardzo rzadkie stanu o charakterze pozytywnym,
absence or very rare presence of positive emotions,
• występowanie przez cały czas lub przez większość dni stanu o charakterze negatywnym.
presence, all the time or most of the time, of negative emotions.
Wyniki Badania spójności społecznej z 2018 r. wskazują, że dobrym samopoczuciem charakteryzowało się w Polsce ok. 38% osób w wieku 65 lat i więcej. W tej grupie wieku wyraźnie częściej z kumulacją pozytywnych symptomów stanu emocjonalnego spotykano się wśród mężczyzn (ok. 44%) niż wśród kobiet (ok. 34%). Dobrym samopoczuciem (przy przyjętych kryteriach) cieszyły się częściej osoby starsze z gospodarstw wieloosobowych niż osoby samotnie gospodarujące (odpowiednio ok. 40% i ok. 33%).
Relatywnie częściej z kumulacją pozytywnych symptomów stanu emocjonalnego wśród osób w wieku co najmniej 65 lat spotykano się w miastach niż na wsi. W miastach liczących co najmniej 500 tys. miesz-kańców wskaźnik dobrego samopoczucia wyniósł ok. 43%, w pozostałych ośrodkach miejskich osiągnął wartość 39%, natomiast na wsi dobrym samopoczuciem charakteryzowało się niecałe 34% osób starszych. Wyniki prowadzonej analizy potwierdzają, iż wiek bardzo silnie różnicuje poziom stanu emocjonalnego. Dobrym samopoczuciem odznaczają się przede wszystkim ludzie młodzi. Różnica w poziomie wskaźnika dobrego samopoczucia między skrajnymi grupami wieku (16–24 lata a 75 lat i więcej) wyniosła prawie 32 p. proc. W grupie „starszych seniorów” w wieku co najmniej 75 lat wskaźnik dobrego samopoczucia osiągnął wartość niecałych 29%. Był więc o ok. 14 p. proc. niższy niż wśród seniorów w wieku 65–74 lata, gdzie wyniósł ok. 43%.
Wykres 6.9. Złożony wskaźnik dobrego samopoczuciaa według płci w 2018 r. (% osób) Chart 6.9. Aggregated indicator of good emotional well-beinga by sex in 2018 (% of people)
a
Wykres 6.9. Złożony wskaźnik dobrego samopoczucia według płci w 2018 r. (% osób) a
Chart 6.9. Aggregated indicator of good emotional well-being by sex in 2018 (% of people)
Mężczyźni Men Kobiety Women Ogółem Total
Osoby w wieku 65 lat i więcej
People aged 65 and over
Mężczyźni Men Kobiety Women Ogółem Total 0 10 20 30 40 50 60%
a Odsetek osób, które w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie nigdy nie doświadczały symptomów złego samopoczucia oraz u których zaobserwowano przynajmniej 5 z 9 symptomów dobrego samopoczucia.
a Percentage of people who did not experience any symptom of bad emotional well-being and experienced at east 5 of 9 symptoms of good emotional well-being within one month preceding the survey.
33,8
44,0
45,7
51,9 Osoby w wieku 16 lat i więcej
People aged 16 and over
37,8
Wykres 6.10. Złożony wskaźnik dobrego samopoczuciaa według wielkości gospodarstwa domowego w 2018 r. (% osób w wieku 65 lat i więcej)
Chart 6.10. Aggregated indicator of good emotional well-beinga by household size in 2018
(% of people aged 65 and over)
Wykres 6.10. Złożony wskaźnik dobrego samopoczucia według wielkości gospodarstwa domowego w 2018 r. (% osób w wieku 65 lat i więcej)
a
Chart 6.10. Aggregated indicator of good emotional well-being by household size in 2018 (% of people aged 65 and over)
0 10 20 30 40%
Ogółem 65 lat i więcej
Total 65 years and over
W gospodarstwach 1-osobowych
In one-person households
W gospodarstwach wieloosobowych
In multi-person households
a Odsetek osób, które w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie nigdy nie doświadczały symptomów złego samopoczucia oraz u których zaobserwowano przynajmniej 5 z 9 symptomów dobrego samopoczucia.
a Percentage of people who did not experience any symptom of bad emotional well-being and experienced at east 5 of 9 symptoms of good emotional well-being within one month preceding the survey.
32,5
39,9 37,8
Wykres 6.11. Złożony wskaźnik dobrego samopoczuciaa według klasy miejscowości zamieszkania w 2018 r. (% osób w wieku 65 lat i więcej)
Chart 6.11. Aggregated indicator of good emotional well-beinga by class of place of residence in 2018 (% of people aged 65 and over)
a
Wykres 6.11. Złożony wskaźnik dobrego samopoczucia według klasy miejscowości zamieszkania w 2018 r. (% osób w wieku 65 lat i więcej)
a
Chart 6.11. Aggregated indicator of good emotional well-being by place of residence in 2018 (% of people aged 65 and over)
Pozostałe Other 500 tys. i więcej 500 thousand and more Razem Total
Ogółem 65 lat i więcej
Total 65 years and over
0 10 20 30 40 50%
a Percentage of people who did not experience any symptom of bad emotional well-being and experienced at east 5 of 9 symptoms of good emotional well-being within one month preceding the survey.
a Odsetek osób, które w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie nigdy nie doświadczały symptomów złego samopoczucia oraz u których zaobserwowano przynajmniej 5 z 9 symptomów dobrego samopoczucia.
40,0 42,7
33,8 Miasta o liczbie ludności
Urban areas by population
Wieś
Rural areas
37,8
Wykres 6.12. Złożony wskaźnik dobrego samopoczuciaa według wieku w 2018 r. (% osób) Chart 6.12. Aggregated indicator of good emotional well-beinga by age in 2018 (% of people)
a
Wykres 6.12. Złożony wskaźnik dobrego samopoczucia według wieku w 2018 r. (% osób) a
Chart 6.12. Aggregated indicator of good emotional well-being by age in 2018 (% of people)
0 10 20 30 40 50% Ogółem Total 55–64 Ogółem Total 65–74 75 i więcej 75 and over
Osoby w wieku 65 lat i więcej
People aged 65 and over
a Odsetek osób, które w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie nigdy nie doświadczały symptomów złego samopoczucia oraz u których zaobserwowano przynajmniej 5 z 9 symptomów dobrego samopoczucia.
a Percentage of people who did not experience any symptom of bad emotional well-being and experienced at east 5 of 9 symptoms of good emotional well-being within one month preceding the survey.
42,6
44,4 Osoby w wieku 16 lat i więcej
People aged 16 and over
37,8 28,7
48,7