nych, wyłączano na cele nierolnicze i nieleśne średniorocznie ok. 3,8 tys. ha gruntów. W 2019 r. wyłączono 4,8 tys. ha gruntów, z tego 89,2% (4,3 tys. ha) stanowiły grunty rolne oraz 10,8% (0,5 tys. ha) — grunty leśne. Spośród gruntów rolnych 66,2% (3,2 tys. ha) przypadało na użytki rolne, z tego 63,3% stanowiły gleby najwartościowsze I—III klasy bonitacyjnej, 33,1% — gleby klasy IV, 3,5% — gleby klas najniższych. 58,3% wyłączonych gruntów rolnych i leśnych przeznaczonych było pod tereny osiedlowe, 17,7% — pod tereny przemysłowe, 3,2% — pod drogi i szlaki komunikacyjne, 5,9% — pod użytki kopalne i 15,0% — na inne cele.
In 2010—2019, based on existing legal regulations concerning the protection of agricultural and forest land, an annual average of approximately 3.8 thousand ha of land was designated for non-agricultural and non-forest purposes. In 2019, 4.8 thousand ha of land was designated for these purposes, from this 89.2% (4.3 thousand ha) accounted for agricultural land and 10.8% (0.5 thousand ha) — for forest land. Among the agricultural land 66.2% (3.2 thousand ha) represented arable land, from this 63.3% accounted for I—III class quality soil, 33.1% — IV class quality soil and 3.5% — the lowest quality soil. 58.3% of this agricultural and forest land was designated for residential areas, 17.7% — for industrial areas, 3.2% — for roads and communications trails, 5.9% — for mining grounds and 15.0% — for other purposes.
Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji i zagospodarowania to grunty, które
utraciły całkowicie wartości użytkowe (grunty zdewastowane) oraz grunty, których wartość użytkowa zmalała w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych lub wskutek zmian środowiska oraz działalności prze-mysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej (grunty zdegradowane).
Powierzchnia gruntów zdewastowanych i zdegradowanych wymagających rekultywacji i zagospodaro-wania w końcu 2019 r. wyniosła 62,1 tys. ha (0,2% powierzchni ogólnej kraju). Stopień procesów degradacji i dewastacji gleb nie wykazuje dużego zróżnicowania według województw (od 0,1% ogólnej powierzchni w woj. lubelskim, lubuskim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, pomorskim, warmińsko--mazurskim i zachodniopomorskim do 0,4% w woj. śląskim), stanowi jednak poważny problem w rejonach o dużym uprzemysłowieniu.
W 2019 r. zrekultywowano tylko 1633 ha, a zagospodarowano 483 ha gruntów, głównie na cele leśne i rolnicze.
Devastated and degraded land requiring reclamation and management is land which has
com-pletely lost its utility value (devastated land) as well as land the utility value of which has declined due to a worsening in natural conditions or environmental changes and industrial activity as well as to inappropriate agricultural practices (degraded land).
The area of devastated and degraded land requiring reclamation and management at the end of 2019 totalled 62.1 thousand ha (0.2% of the country’s total area). The degree of soil degradation and devastation processes do not show considerable differentiation by voivodships (from 0.1% of the total area in Lubelskie, Lubuskie, Małopolskie, Mazowieckie, Podkarpackie, Podlaskie, Pomorskie, Warmińsko-mazurskie and Zachodniopomorskie Voivodships to 0.4% in Śląskie Voivodship), but do account for an important problem in highly industrialised regions.
In 2019, 1633 ha of land were reclaimed and 483 ha of land were managed, primarily for forest and agricultural purposes.
1
TABL. 9. ZASOBY WAŻNIEJSZYCH KOPALIN W 2018 R.
Stan w dniu 31 grudnia
MAJOR MINERAL RESOURCES IN 2018 As of 31st December Kopaliny Liczba złóż udokumentowanych geologicznie Number of geologic- ally documented deposits Zasoby bilansowe złóż udokumentowane geologicznie w mln t
Geologically documented balance deposit resources in million tonnes
Minerals ogółem total w tym zagospo- darowane of which exploited ogółem total w tym zagospo- darowane of which exploited przyrost (+) lub ubytek (–) w stosunku do 2017 r. increase (+) or decrease (–) in relation to 2017 SUROWCE ENERGETYCZNE FUELS
Ropa naftowa ... 86 59 24 22 –0,0 Crude petroleum
Gaz ziemny ... 298 203 140a 90a +23,0a Natural gas
Metan pokładów węgla 65 27 102a 43a +5,1a Coal bed methane
Węgiel kamienny ... 161 45 61436 22308 +941 Hard coal
Węgiel brunatny ... 91 9 23316 1225 –69,5 Lignite
SUROWCE METALICZNE METALLIC RAW MATERIALS
Rudy cynku i ołowiu ... 20 3 84 14 –0,5 Zinc and lead ores
Rudy miedzi i srebra ... 12 6 1906 1663 –26,3 Copper and silver ores SUROWCE CHEMICZNE CHEMICAL RAW MATERIALS
Siarka ... 19 5 503 18 –0,9 Sulphur Sól kamienna ... 19 6 90352 14978 +5075 Rock-salt
SUROWCE SKALNE MINERAL RESOURCES
Dolomity ... 12 4 502 208 –25,3 Dolomites
Gliny ceramiczne ... 24 5 137 9 –0,4 Ceramic clay
Gliny ogniotrwałe ... 16 1 54 1 –0,1 Fire-resistant clay
Kamienie łamane i blocz-
ne ... 738 326 11407 6184 +244 Crushed and block stones Piaski i żwiry ... 10295 3979 19471 6001 +217 Sand and gravel Surowce ilaste ceramiki
budowlanej ... 1148 154 4089 508 +26,7
Argillaceous raw mater- ials for construction ceramics
Wapienie i margle dla przemysłu cemento-wego i
wapiennicze-go ... 181 41 18173 6385 –66,9
Limestone and marls for the cement and lime industry
a W mld m3. a In bn m3.
31
Warunki naturalne i ochrona środowiska
Environment and environmental protection
TABL. 10. ZASOBY WODNE I POBÓR WODY
WATER RESOURCES AND WITHDRAWAL
Wyszczególnienie 2010 2015 2018 2019 Specification
Opadya w: mm ... 802,9 501,2 564,4 582,5 Precipitationa in: mm
km3 ... 251,1 156,7 176,5 204,3 km3
Odpływyb w km3 ... 86,9 40,8 59,4 41,2 Outflowb in km3 na 1 km2c w dam3 ... 277,9 130,5 190,0 131,8 per 1 km2c in dam3 na 1 mieszkańca w dam3 ... 2,3 1,1 1,5 1,1 per capita in dam3
W tym z obszaru kraju w km3 ... 73,6 36,0 53,3 35,8 Of which from the area of the country in km3 na 1 km2 w dam3 ... 235,4 115,2 170,4 114,5 per 1 km2 in dam3
na 1 mieszkańca w dam3 ... 1,9 0,9 1,4 0,9 per capita in dam3
Pobór wody w hm3 ... 10866 10503 9886 9254d Water withdrawal in hm3
ze źródeł: from sources:
wód powierzchniowych ... 9173 8770 8065 7437 surface waters wód podziemnych ... 1625 1677 1773 1772 underground waters wód z odwadniania zakładów gór-
niczych oraz obiektów
budow-lanych (użytych do produkcji) 69 55 48 44
drainage water from mines and building constructions (used for production)
na cele: for purposes of:
Produkcyjne (poza rolnictwem, leśni-ctwem, łowiectwem i rybactwem)
— z ujęć własnych ... 7651 7463 6801 6275
Production (excluding agriculture, for-estry, hunting and fishing) — from own intakes
Nawodnień w rolnictwie i leśnictwie oraz napełniania i uzupełniania
sta-wów rybnych ... 1153 992 956 847d
Irrigation in agriculture and forestry as well as filling and completing fish ponds
Eksploatacji sieci wodociągoweje ... 2062 2047 2128 2131 Exploitation of water supply networke a Łącznie z obszarami zlewni poza granicami kraju; dane obliczono metodą regionów. b Łącznie z dopływami z zagranicy. c Powierzchni ogólnej kraju. d Bez nawodnień w rolnictwie i leśnictwie. e Pobór wody na ujęciach przed wtłoczeniem do sieci.
a Including catchment basins outside the borders of the country; data were compiled using the regional method. b Including foreign tributaries. c Total area of the country. d Excluding irrigation in agriculture and forestry. e Water withdrawal by intakes before entering the network.
Polska zaliczana jest do krajów o ubogich zasobach wodnych. Średni roczny odpływ wód powierzch-niowych, łącznie z dopływami z zagranicy, w latach 1985—2019 wyniósł 60,0 km3, a z obszaru kraju — 54,4 km3. W przeliczeniu na 1 mieszkańca daje to roczny zasób wód ok. 1,6 dam3, podczas gdy w więk-szości krajów europejskich wynosi on powyżej 5 dam3 na 1 mieszkańca.
Zasoby wodne Polski cechuje duża zmienność sezonowa i nierównomierność rozmieszczenia terytorialne-go. Zbiorniki retencyjne w Polsce posiadają małą pojemność. Mogą one zatrzymać tylko 6% rocznego odpły-wu wód w kraju, co nie zapewnia dostatecznej ochrony przed okresowymi nadmiarami lub deficytami wody. Poland is a country with a deficit of water resources. Average annual outflow of surface waters, including foreign tributaries, in 1985—2019 amounted to 60.0 km3, from the area of the country — 54.4 km3. This equals annual resources of surface waters 1.6 dam3 per capita, while in most European countries they are above 5 dam3 per capita.
Poland’s water resources are characterised by significant seasonal variability and an uneven territorial distribution. The capacity of storage reservoirs in Poland is small, able to hold only 6% of the annual outflow of water, which does not provide adequate protection against periodic surpluses or deficits of water.
1
TABL. 11. ZASOBY EKSPLOATACYJNE WÓD PODZIEMNYCH
Stan w dniu 31 grudnia
EXPLOITABLE UNDERGROUND WATER RESOURCES As of 31st December
Wyszczególnienie 2010 2015 2018 2019 Specification
w hm3 in hm3
O G Ó Ł E M ... 17177 17697 18133 18252 T O T A L
z utworów geologicznych: from geological formations of the:
Czwartorzędowych ... 11380 11678 11936 12005 Quaternary period Trzeciorzędowych ... 1785 1857 1925 1943 Tertiary period Kredowych ... 2343 2438 2511 2534 Cretaceous period Starszych ... 1669 1724 1761 1770 Older
Uwaga do tablic 12 i 13
Prezentowane dane podano zgodnie z rozporządzeniami Ministra Środowiska: z dnia 21 grudnia 2015 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 85), z dnia 19 lipca 2016 r. (Dz. U. poz. 1178) oraz z dnia 21 lipca 2016 r. (Dz. U. poz. 1187).
Note to tables 12 and 13
Presented data are given according to the decrees of the Minister of the Environment: dated 21st December 2015 (Journal of Laws 2016 item 85), dated 19th July 2016 (Journal of Laws item 1178) and dated 21st July 2016 (Journal of Laws item 1187).
TABL. 12. WYNIKI MONITORINGU JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W SIECI KRAJOWEJ
RESULTS OF MONITORING OF UNDERGROUND WATERS QUALITY IN DOMESTIC NETWORK Wyszczególnienie 2010a 2015b 2017b 2018b Specification Punkty pomiarowe ... 884 356 322 384 Measurement points W % punktów pomiarowych — wody
o klasie jakości: In % of measurement points — waters by quality class: dobrej: I ... 0,4 0,6 2,8 2,6 good: I
II ... 15,7 28,1 28,6 30,7 II III ... 55,8 36,5 34,1 31,8 III słabej: IV ... 17,2 25,0 23,0 24,5 poor: IV V ... 10,9 9,8 11,5 10,4 V
a, b Dane dotyczą monitoringu: a — diagnostycznego (jego celem jest ocena wpływu oddziaływań naturalnych i antropogenicznych oraz wynikających z nich znaczących i utrzymujących się trendów), b — operacyjnego (jego celem jest ustalenie stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych uznanych za zagrożone niespeł- nieniem określonych dla nich celów środowiskowych oraz ustalenie obecności znaczących i utrzymujących się trendów wzrostu zanieczyszczeń).
a, b Data concern monitoring: a — surveillance (its purpose is to evaluate the impact of natural and anthropogenic interactions and resulting from them significant and persistent trends), b — operational (its purpose is to determine the chemical status of underground water bodies to be at risk of failing to meet their environmental objectives and to determine the presence of significant and persistent trends in pollution).
33
Warunki naturalne i ochrona środowiska
Environment and environmental protection
TABL. 13. STAN JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCHOBJĘTYCH MONITORINGIEM
STATUS OF UNIFORM BODIES OF SURFACE WATERSUBJECT TO MONITORING
Wyszczególnienie Specification
Liczba jednolitych części wód poddanych ocenie Number of uniform water bodies subject to the assessment ogólneja generala stanu
ekologicz- negob of the ecological statusb potencjału ekologicz- negoc of the ecological potentialc stanu chemicz- negobc of the chemical statusbc ogółem total o stanie of the status dobrym
good złymbad
RZEKId MONITOROWANE W 2018 R. RIVERSd MONITORED IN 2018 O G Ó Ł E M ... T O T A L 1472 9 1463 852 287 1150 dorzecze: drainage basin: Wisły ... 891 7 884 585 135 694 Odry ... 538 — 538 239 151 415 Dniestru ... 1 — 1 — — 1 Dunaju ... 6 1 5 3 1 4 Jarft ... 3 — 3 2 — 3 Łaby ... 2 — 2 2 — 2 Niemna ... 14 1 13 11 — 15 Pregoły ... 15 — 15 9 — 14 Świeżej ... 2 — 2 1 — 2
JEZIORA MONITOROWANE W LATACH 2013—2018 LAKES MONITORED IN 2013—2018 O G Ó Ł E M ... T O T A L 885 119 766 915 122 503 dorzecze: drainage basin: Wisły ... 405 57 348 456 26 225 Odry ... 371 47 324 323 95 214 Niemna ... 24 4 20 36 — 19 Pregoły ... 84 11 73 99 1 44 Świeżej ... 1 — 1 1 — 1
a Wynika z porównania oceny stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego, uzupełnionego o wyniki eks-trapolacji lub oceny eksperckiej i jest wypadkową tych ocen. b, c Dotyczy jednolitych części wód: b — naturalnych, c — sztucznych i silnie zmienionych. d Łącznie ze zbiornikami zaporowymi.
a Results from a comparison of the ecological status/potential and chemical status assessment, supplemented by results of extrapolation or expert assessment and is the result of those assessments. b, c Concerns uniform water bodies: b — natural, c — artificial and heavily modified. d Including dam reservoirs.
1
TABL. 14. JAKOŚĆ WODY Z WODOCIĄGÓW DOSTARCZANEJ LUDNOŚCI DO SPOŻYCIA W 2019 R.
QUALITY OF WATER FROM WATERWORKS SUPPLIED TO THE POPULATION FOR CONSUMPTION IN 2019
Wyszczególnienie
Wodociągia