Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Już w poprzedniej wieloletniej perspektywie budżetowej Europejski Fundusz Rozwo-ju Regionalnego (European Regional Development Fund) pozostawał najważniejszym fi nansowym instrumentem wsparcia w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Po-dobnie jest również w obecnym okresie programowania, obejmującym lata 2007–2013.

W dalszym ciągu EFRR pozostaje instrumentem o podstawowym znaczeniu dla realizo-wanej w UE polityki spójności, ukierunkowanym na wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju poszczególnych regionów Wspólnoty. Różnice te oczywiście w wyniku rozsze-rzenia UE o dziesięć nowych państw z dniem 1 maja 2004 roku, a następnie o kolejne dwa z dniem 1 stycznia 2007 roku, przybrały na sile. Tym samym osiągnięcie przez słabsze regiony konwergencji z bogatszymi regionami Wspólnoty stanowi ogromne wyzwanie dla całego ugrupowania. Poza tym należy mieć na uwadze również i to, że właśnie dla lepiej rozwiniętych regionów celem o zasadniczym znaczeniu jest obecnie wzmacnianie własnej atrakcyjności inwestycyjnej. Wszystko po to, by w dalszym ciągu móc szybko się rozwijać, a sprzyjać temu ma zwiększanie konkurencyjności oraz pełne wykorzystanie własnego potencjału rozwojowego.

Pamiętając o decyzji Rady Europejskiej z marca 2005 roku, w myśl której znacznie większy nacisk w polityce spójności miał zostać położony na wdrażanie zreformowanej Strategii Lizbońskiej¹, trzeba stwierdzić, że dwoma podstawowymi zadaniami EFRR są przyczynianie się do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych (i trwałych) miejsc pracy. Co więcej, interwencje Funduszu uwzględniają również, szerzej niż to było do-tychczas, potrzeby regionów o szczególnych cechach terytorialnych. Dzięki lekturze tekstu nowego rozporządzenia dotyczącego EFRR² oczywisty stanie się fakt, że zakres podjętych w nim regulacji jest daleko szerszy niż w Rozporządzeniu nr 1783/1999³, obowiązującym w latach 2000–2006.

1 Konkluzje Prezydencji, Rada Europejska, 21–23 marca 2005 roku. Por.: Strategiczne wytyczne Wspól-noty dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na lata 2007–2013, [w:] Decyzja Rady nr 702/2006 z 6 października 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 291 z 21 października 2006 roku. Zob.

także: Komunikat KE – Polityka spójności wspierająca wzrost gospodarczy i zatrudnienie – Strategiczne wytyczne Wspólnoty na lata 2007–2013 {SEC (2005) 904}, COM (2005) 0299 końcowy, 5/07/2005.

2 Rozporządzenie PE i Rady nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku. EFRR podlega również: Rozporządzeniu Rady nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku oraz: Rozporządzeniu KE nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 roku, [w:] Dz.U.

UE nr L 371 z 27 grudnia 2006 roku.

3 Rozporządzenie PE i Rady nr 1783/1999 z 12 lipca 1999 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 213 z 13 sierpnia 1999 roku. Por.: Regulation of the European Parliament and of the Council No 1261/1999 of 21 June 1999, [w:] Dz.U. UE nr L 161 z 16 czerwca 1999 roku.

Jak w każdym tego typu akcie prawnym przygotowywanym przez UE, tak i w Roz-porządzeniu nr 1080/2006 znajdziemy przepisy ogólne dotyczące zadań Funduszu, jego celów, zakresu możliwego wsparcia z jego zasobów fi nansowych, niemniej jednak zawarto w nim wiele elementów nowych. By nie być gołosłownym, wskazać należy chociażby, że zawarto w nim przepisy dotyczące kwalifi kowalności wydatków, trakto-wania regionów o szczególnych walorach terytorialnych, a także przepisy szczególne w kwestii nowego Celu 3 Europejska współpraca terytorialna. „Ta ostatnia zmiana jest konsekwencją włączenia w główny nurt polityki spójności (tzw. mainstreaming) do-tychczasowych inicjatyw wspólnotowych, w tym przypadku Inicjatywy INTERREG III, która w latach 2007–2013 stanowi nowy Cel fi nansowany w całości ze środków EFRR.

Z podobnych przyczyn nowe rozporządzenie nie zawiera odrębnej części dotyczącej działań innowacyjnych. Działania te są włączone do zakresu wsparcia EFRR i stanowią jeden z głównych obszarów interwencji Funduszu przyczyniających się do realizacji ce-lów odnowionej Strategii Lizbońskiej”⁴.

Zgodnie z postanowieniem TWE „Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów zacofanych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”⁵. Podobnie cel interwencji EFRR został ujęty w art. 2 Rozporządzenia nr 1080/2006: „Zgodnie z art. 160 Traktatu i Rozporządzeniem nr 1083/2006 EFRR przyczynia się do fi nansowania pomocy mającej na celu wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej w drodze korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych poprzez wspieranie rozwoju oraz dostosowania strukturalnego gospodarek regionalnych, w tym przekształcania upadających regionów przemysłowych i regionów zacofanych w rozwoju, jak również wspieranie współpra-cy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej”. Przedstawiony zapis oznacza w praktyce, że EFRR został jedynym instrumentem fi nansowym, za pomocą którego moż-liwe jest fi nansowanie interwencji realizowanych w ramach Celu Europejska współpraca terytorialna. W powyższych działaniach Fundusz ma się kierować priorytetami Wspól-noty, a zwłaszcza potrzebą podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności, tworzenia i ochrony trwałych miejsc pracy oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju⁶.

Następne cztery artykuły Rozporządzenia nr 1080/2006 (art. 3–6) dotyczą zakresu wsparcia udzielanego przez Fundusz. Ogólnie można powiedzieć, że EFRR koncentruje się na priorytetach tematycznych, a rodzaj i zakres działań współfi nansowanych w ra-mach każdego z priorytetów odzwierciedla odmienny charakter trzech podstawowych Celów. Artykuł 3 opisuje rodzaje inwestycji i działań, które mogą być współfi nanso-wane z zasobów EFRR. Katalog dopuszczalnych rodzajów interwencji przedstawia się następująco⁷:

4 Komentarz do aktów prawnych Wspólnot Europejskich w zakresie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2007–2013, http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/AA2B283F-DAE8–

–413C-BD9A-E4FF1B21C220/27734/pakiet7komentarzedorzporz3.pdf, s. 117–118.

5 Art. 160 TWE, [w:] Dz.U. UE nr C 321E z 29 grudnia 2006 roku (wersje skonsolidowane TWE i TUE).

6 W tym miejscu należy poczynić uwagę, że wymienione priorytety wywiedzione zostały z zapisów odno-wionej Strategii Lizbońskiej.

7 Por.: http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/g24234.htm; http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/EURO--PEJSKI+FUNDUSZ+ROZWOJU+REGIONALNEGO/

inwestycje produkcyjne przyczyniające się do tworzenia i ochrony trwałych miejsc pracy, przede wszystkim przez bezpośrednie wspieranie inwestycji, zwłaszcza w małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP),

inwestycje w infrastrukturę,

rozwój potencjału endogenicznego przez działania wspierające rozwój regionalny i lokalny. Działania te obejmują wsparcie i usługi dla przedsiębiorstw, w szcze-gólności MŚP, tworzenie i rozwój instrumentów fi nansowania, takich jak kapitał podwyższonego ryzyka, fundusze pożyczkowe i gwarancyjne, fundusze rozwoju lokalnego, dotacje na spłatę odsetek, tworzenie sieci, współpracę i wymianę do-świadczeń między regionami, miastami oraz stosownymi podmiotami sfery spo-łeczno-gospodarczej i środowiskowej,

pomoc techniczną.

Na potrzeby nowej perspektywy budżetowej oraz poszerzonej o nowe państwa Unii Europejskiej całościowo zreformowano prowadzoną politykę spójności. Skorygowano również, o czym była mowa w rozdziale II, trzy jej podstawowe cele, wyznaczając tym samym nowy kierunek prowadzonych m.in. przez EFRR interwencji. Typy inwestycji wymienione w art. 3 mogą być wspierane ze środków Funduszu w ramach priorytetów tematycznych wyznaczonych w ramach trzech podstawowych celów interwencji polityki spójności. Cel I – Konwergencja umożliwia EFRR „wspieranie szerokiego zakresu dzia-łań odzwierciedlających najważniejsze wyzwania, z jakimi zmagają się regiony [zacofa-ne]. Ma to na celu umożliwienie regionom zmobilizowanie i modernizację swoich zaso-bów w celu wspierania zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju gospodarczego oraz wspierania zatrudnienia na poziomie regionalnym i lokalnym. Mając na uwadze koniecz-ność sprostania wyzwaniom Strategii Lizbońskiej nacisk położono na badania, innowacje i przedsiębiorczość, przy jednoczesnym zachowaniu ważnej roli infrastruktury”⁸.

Mimo że w nowym rozporządzeniu dotyczącym EFRR zakresy priorytetów tema-tycznych zostały opisane przez ustawodawcę wspólnotowego znacznie bardziej szcze-gółowo, aniżeli miało to miejsce w dotychczas obowiązujących regulacjach dotyczących EFRR, trudno doszukiwać się w nim jakiś większych różnic. W art. 4 wymieniono aż 11 obszarów tematycznych dla Celu Konwergencja, mających kluczowe znaczenie dla jego realizacji w objętych nim regionach. Niemniej jednak wskazać należy, że katalog ów nie jest defi nitywnie zamknięty, lecz stanowi jedynie istotną wskazówkę dla benefi cjen-tów, które działania mają najwyższy priorytet z punktu widzenia EFRR⁹. Trzeba jednak zauważyć, że to poszczególne państwa członkowskie podejmują stosowne decyzje do-tyczące wyboru właściwych – z punktu widzenia danego kraju i jego regionów – prio-rytetów, w ramach których prowadzone będą inwestycje. W ramach Celu Konwergencja wyznaczono następujące priorytety tematyczne¹⁰:

8 Komentarz do aktów prawnych Wspólnot Europejskich..., s. 119.

9 Jako dopuszczalne należy traktować te priorytety, które nie zostały wymienione w katalogu zapisanym w art. 4 Rozporządzenia nr 1080/2006, lecz pozostają w zgodzie z zakresem pomocy Funduszu wyzna-czonym w art. 3 wskazanego aktu prawnego oraz realizują zadania EFRR w ramach Celu Konwergencja.

Podobna sytuacja zachodzi w wypadku konkretnych wskazanych działań (w ramach poszczególnych priorytetów), nie stanowią one bowiem zamkniętego spisu dopuszczalnych interwencji.

10 Por.: ibidem, s. 120–124 oraz: art. 4 Rozporządzenia PE i Rady nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 roku, [w:]

Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku (wymieniono tu wiele działań preferowanych w ramach każdego priorytetu).

•

•

•

•

Tabela 23. Wykaz regionów NUTS II kwalifi kujących się do fi nansowania z funduszy struktural-nych w ramach Celu Konwergencja w okresie 2007–2013 (klasyfi kacja regionów niealfabetycz-na, zgodna z numeracją nadaną przez Eurostat)

Państwo Regiony

Czechy Střední Čechy Severozápad Jihovýchod Moravskoslezsko

Jihozápad Severovýchod Střední Morava Estonia Eesti^*

Francja Guadeloupe Martinique Guyane Réunion

Grecja

Anatoliki

Makedonia, Thraki Ipeiros Dytiki Ellada Voreio Aigaio

Thessalia Ionia Nisia Peloponnisos Kriti

Hiszpania Galicia Castilla-La Mancha Extremadura Andalucía

Litwa Lietuva^*

Portugalia Norte Centro (PT) Alentejo Regiăo Autónoma

dos Açores

Wielka Brytania Cornwall and Isles of Scilly

West Wales and The Valleys

* jako cały kraj

Źródło: Załącznik I do Decyzji KE nr 595/2006 z 4 sierpnia 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 243 z 6 września 2006 roku¹¹

badania i rozwój technologiczny (BRT), innowacyjność i przedsiębiorczość, społeczeństwo informacyjne,

inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju,

11 Lista 16 regionów NUTS II kwalifi kujących się przejściowo do fi nansowania z funduszy strukturalnych, szczególnie w ramach Celu Konwergencja w okresie 2007–2013: Burgenland (Austria); Prov. Hainaut (Belgia); Kentriki Makedonia, Dytiki Makedonia, Attiki (Grecja); Principado de Asturias, Región de Murcia, Ciudad Autónoma de Ceuta, Ciudad Autónoma de Melilla (Hiszpania); Brandenburg-Südwest, Lüneburg, Leipzig, Halle (Niemcy); Algarve (Portugalia); Highlands and Islands (Wielka Brytania); Ba-silicata (Włochy), [w:] Załącznik II do Decyzji KE 595/2006 z 4 sierpnia 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 243 z 6 września 2006 roku.

•

•

•

środowisko,

infrastruktura ochrony zdrowia i infrastruktura społeczna.

Wspierając zatrudnienie, w kontekście strategii zrównoważonego rozwoju, EFRR, zgod-nie z art. 5 Rozporządzenia nr 1080/2006, kieruje swoją pomoc w ramach Celu Konku-rencyjność regionalna i zatrudnienie przede wszystkim na następujące priorytety:

innowacje i gospodarka oparta na wiedzy, w tym w szczególności: a) zwiększa-nie zdolności regionalnych w dziedzizwiększa-nie BRT i innowacyjności, b) stymulowazwiększa-nie innowacji i przedsiębiorczości we wszystkich sektorach gospodarczych na pozio-mie regionalnym i lokalnym, c) propagowanie przedsiębiorczości, d) tworzenie instrumentów inżynierii fi nansowej oraz udogodnień inkubacyjnych sprzyjają-cych badaniom i rozwojowi technologicznemu,

działania prewencyjne w zakresie ochrony środowiska i zapobieganie zagroże-niom, w tym w szczególności: a) stymulowanie inwestycji w celu rekultywa-cji środowiska naturalnego, b) propagowanie rozwoju infrastruktury związanej z różnorodnością biologiczną oraz inwestycji w terenie Natura 2000, c) stymulo-wanie efektywności energetycznej oraz produkcji energii odnawialnych, jak rów-nież rozwój efektywnych systemów zarządzania energią, d) propagowanie ekolo-gicznego i zrównoważonego transportu publicznego, e) opracowywanie planów i działań na rzecz zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom naturalnym, f) ochrona i poprawa jakości dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w celu wspierania rozwoju społeczno-gospodarczego oraz promowanie walorów przy-rodniczych i kulturowych jako potencjału dla rozwoju zrównoważonej turystyki, dostęp do usług transportowych i telekomunikacyjnych pożytku ogólnego o cha-rakterze gospodarczym, w tym w szczególności: a) rozbudowa drugorzędnych sieci transportowych, b) propagowanie dostępu MŚP do technologii informacyj-nych i komunikacyjinformacyj-nych oraz ich wdrażania i skutecznego wykorzystywania.

„W ramach Celu Europejska współpraca terytorialna (EWT) polityki spójności Unii Eu-ropejskiej zastosowano podział na trzy typy realizowanych programów, odpowiadające trzem komponentom wyodrębnionym w latach 2000–2006 w ramach Inicjatywy Wspól-notowej INTERREG III”¹². W myśl art. 6 Rozporządzenia nr 1080/2006 w sprawie EFRR przewiduje się, że Fundusz skupi swoją pomoc na następujących priorytetach¹³:

programy transgraniczne, w szczególności zaś na: a) wspieraniu przedsiębiorczo-ści, b) wspieraniu i poprawie wspólnej ochrony zasobów naturalnych i kulturowych i wspólnego zarządzania nimi, jak również zapobieganiu zagrożeniom naturalnym

12 Komentarz do aktów prawnych Wspólnot Europejskich..., s. 124.

13 W art. 6 Rozporządzenia nr 1080/2006 również szerzej o preferowanych działaniach w ramach każdego z priorytetów.

i technologicznym, c) wspieraniu powiązań między obszarami miejskimi i wiej-skimi, d) zmniejszaniu izolacji przez poprawę dostępu do usług i sieci, e) rozwoju współpracy, zdolności oraz wspólnego wykorzystywania infrastruktury¹⁴,

programy transnarodowe, w szczególności zaś na: a) innowacjach, b) środowisku, c) dostępności usług transportowych i telekomunikacyjnych, d) zrównoważonym rozwoju obszarów miejskich,

programy międzyregionalne połączone z wymianą doświadczeń, w szczególności zaś na: a) współpracy międzyregionalnej skupiającej się na innowacyjności i go-spodarce opartej na wiedzy oraz na działaniach prewencyjnych w odniesieniu do środowiska i zapobieganiu zagrożeniom, b) wymianie doświadczeń dotyczących rozpoznawania, transferu i rozpowszechniania najlepszych praktyk, w tym doty-czących zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, c) działaniach obejmu-jących badania, gromadzenie danych, jak również obserwację i analizę tendencji rozwojowych we Wspólnocie.

Jako że Cel 3 jest nowością w porównaniu z okresem 2000–2006, należy w tym miej-scu poświęcić mu nieco więcej uwagi. W kwestii programów transgranicznych można stwierdzić, że ich zakres stosowania, w porównaniu z okresem 2000–2006, nie uległ zasadniczym przeobrażeniom. Niemniej jednak, jak łatwo można zauważyć, „projekty o podobnej tematyce mogą być wspierane w ramach innych programów Celu Konwer-gencja oraz Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie. Przedsięwzięcia fi nansowane ze środków przeznaczonych na realizację programów Celu Europejska współpraca tery-torialna muszą jednak polegać na promowaniu współpracy międzynarodowej pomiędzy instytucjami należącymi do różnych państw członkowskich UE, co jest głównym czyn-nikiem je odróżniającym”¹⁵.

Przyglądając się programom współpracy transnarodowej, wdrażanym w poprzednim okresie programowania, trzeba zauważyć, że skupiały się one w dużej mierze na zagadnie-niach związanych z szeroko rozumianym rozwojem i planowaniem przestrzennym. Obec-nie dokonano zmiany kierunku interwencji w stronę działań promujących zintegrowany rozwój terytorialny. Swego rodzaju novum stanowi z pewnością także i to, że dopuszczalne jest wspieranie w ramach programów transnarodowych współpracy dwustronnej między regionami nadmorskimi, które nie zostały objęte programami transgranicznymi.

Podobnie jak przy wspieraniu projektów w ramach INTERREG III „współpraca mię-dzyregionalna ma sprzyjać wzmocnieniu skuteczności polityki regionalnej. Zakres te-matyczny współpracy międzyregionalnej określony w art. 6 ust. 3 został jednak znacznie

14 „Ponadto EFRR może przyczyniać się do propagowania współpracy prawnej i administracyjnej, integra-cji transgranicznych rynków pracy, lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia, równości płci i równości szans, szkoleń i integracji społecznej, a także do wspólnego wykorzystywania zasobów ludzkich i infra-struktury na potrzeby BRT.

W odniesieniu do programu PEACE pomiędzy Irlandią Północną a przygranicznymi hrabstwami Irlandii (…) EFRR, poza wyżej wymienionymi działaniami, przyczynia się do propagowania stabilności spo-łecznej i gospodarczej we wspomnianych regionach, zwłaszcza poprzez działania wspierające spójność pomiędzy społecznościami”, art. 6 ust. 1 Rozporządzenia PE i Rady nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku.

15 I dalej: „Współpraca transgraniczna doprowadzić ma do osiągnięcia wyższej »wartości dodanej« w pro-mowaniu harmonijnego rozwoju UE w porównaniu do działań prowadzonych w poszczególnych pań-stwach członkowskich”, Komentarz do aktów prawnych Wspólnot Europejskich..., s. 125.

•

•

ograniczony i koncentruje się na zagadnieniach związanych z realizacją celów Strategii Lizbońskiej. W latach 2007–2013 możliwa jest realizacja wspólnych projektów doty-czących jedynie czterech dziedzin”¹⁶.

Postanowienia rozporządzenia ogólnego dotyczącego funduszy strukturalnych i Fun-duszu Spójności na lata 2007–2013 nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że w obec-nym okresie programowania zasady kwalifi kowalności wydatków ustalane są na poziomie poszczególnych państw członkowskich, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków przewidzia-nych w rozporządzeniach dotyczących każdego z funduszy¹⁷. Jako ciekawostkę można potraktować informację, że w poprzedniej edycji funduszy strukturalnych wspomniane zasady kwalifi kowalności nie podlegały uregulowaniom ujętym w rozporządzeniu doty-czącym EFRR nr 1783/1999, lecz zostały wprowadzone odrębnym aktem prawnym¹⁸.

W art. 7 ust. 1 Rozporządzenia nr 1080/2006 ujęto wydatki, które uznano za niekwa-lifi kowalne do otrzymania wsparcia z EFRR. W porównaniu z latami 2000–2006 nie zaszły i tu żadne zmiany. Katalog wydatków niekwalifi kujących się do wsparcia przed-stawia się zatem następująco:

odsetki od zadłużenia,

zakup gruntów za kwotę przekraczającą 10% całkowitych wydatków kwalifi ko-walnych w ramach danej operacji¹⁹,

likwidacja elektrowni jądrowych,

podlegający zwrotowi podatek od wartości dodanej (VAT).

„Należy wyraźnie podkreślić, że utrzymanie obowiązujących w latach 2000–2006 ure-gulowań w kwestii VAT było jednym z kluczowych postulatów negocjacyjnych Polski oraz nowych państw członkowskich w trakcie procesu negocjacji pakietu legislacyjne-go. Ostatecznie, korzystne dla państw ustalenia dotyczące VAT zapadły na posiedze-niu Rady Europejskiej w grudposiedze-niu 2005 roku jako element pakietu dotyczącego ustaleń w ramach perspektywy fi nansowej na lata 2007–2013”²⁰.

Podczas szczytu Rady Europejskiej 15–16 grudnia 2005 roku w Brukseli, gdy wa-żyły się losy całego pakietu legislacyjnego polityki spójności UE na lata 2007–2013, zapadła również, korzystna dla nowych państw członkowskich i tylko ich dotycząca, de-cyzja uznająca wydatki na mieszkalnictwo jako kwalifi kujące się do wsparcia w ramach EFRR. „Możliwość taka, nieprzewidziana w latach 2000–2006, wynika bezpośrednio ze szczególnych potrzeb nowych państw członkowskich stojących przed wyzwaniami związanymi z zapobieganiem degradacji fi zycznej, w tym w szczególności na obszarach miejskich i grożącym na tych obszarach zjawiskiem wykluczenia społecznego”²¹.

16 Ibidem, s. 125.

17 „Zasady kwalifi kowalności wydatków ustanawia się na poziomie krajowym, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w rozporządzeniach szczegółowych dotyczących poszczególnych funduszy. Obejmują one całość wydatków zadeklarowanych w ramach programu operacyjnego”, art. 56 ust. 4 Rozporządze-nia Rady nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku.

18 Rozporządzenie KE nr 448/2004 z 10 marca 2004 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 72 z 11 marca 2004 roku.

19 I dalej: „w wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach wyższy procent może zostać dozwolo-ny przez instytucję zarządzającą dla operacji dotyczących ochrodozwolo-ny środowiska”.

20 Komentarz do aktów prawnych Wspólnot Europejskich..., s. 126.

21 Ibidem.

•

•

•

•

Jak to już zostało powiedziane, „wydatki na mieszkalnictwo są kwalifi kowalne wy-łącznie w tych państwach członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 roku lub po tej dacie, w następujących okolicznościach:

wydatki są programowane w ramach operacji dotyczącej zintegrowanego rozwo-ju obszarów miejskich lub osi priorytetowej dla obszarów dotkniętych lub zagro-żonych degradacją fi zyczną i wykluczeniem społecznym²²,

środki przyznane na mieszkalnictwo wynoszą nie więcej niż 3% alokacji EFRR na dane programy operacyjne albo 2% całkowitej alokacji EFRR,

wydatki są ograniczone do: a) budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego;

b) budynków stanowiących własność publiczną lub własność podmiotów o ce-lach niezarobkowych wykorzystywanych na cele mieszkaniowe dla gospodarstw domowych o niskich dochodach lub osób o szczególnych potrzebach”²³.

Na lata 2007–2013 zaproponowano i przyjęto specjalne podejście do obszarów charak-teryzujących się szczególnymi walorami terytorialnymi²⁴. Spowodowane jest to rosnącą świadomością dotyczącą przebiegu procesów rozwojowych, a dokładniej rzecz ujmując, troską, by wspomniane szczególne uwarunkowania nie stały się barierą rozwojową dla tych regionów. Pewne rozwiązania przyjęto w Rozporządzeniu ogólnym nr 1083/2006 (kwalifi kowalność, zasoby, programowanie, współfi nansowanie), zaś w rozdziale II (art. 8–11) Rozporządzenia nr 1080/2006 dotyczącym EFRR zawarto postanowienia do-tyczące charakteru i zakresu działalności Funduszu na tych obszarach²⁵.

W wypadku działań obejmujących zrównoważony rozwój obszarów miejskich, oprócz działań wymienionych w art. 4 i 5 Rozporządzenia nr 1080/2006, EFRR, w sto-sownych przypadkach, wspierać może rozwój wspólnych, zintegrowanych i zrówno-ważonych strategii mających na celu ograniczenie wysokiej koncentracji problemów gospodarczych, ekologicznych oraz społecznych na obszarach miejskich. Strategie te propagują zrównoważony rozwój obszarów miejskich przez takie działania, jak²⁶:

przyspieszenie wzrostu gospodarczego, rekultywacja środowiska fi zycznego,

22 Komisja Europejska jest odpowiedzialna za przyjęcie wykazu kryteriów wymaganych do określenia obszarów, o których mowa w punkcie a), oraz za wykaz kwalifi kowalnych interwencji. Przedstawiła i zapisała ona wspomniane wykazy w art. 47 Rozporządzenia wykonawczego KE nr 1828/2006.

23 Art. 7 ust. 2 Rozporządzenia PE i Rady nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku.

24 W myśl art. 8–11 Rozporządzenia nr 1080/2006 regiony o szczególnych cechach terytorialnych to m.in.:

a) obszary miejskie o wysokiej koncentracji problemów gospodarczych, ekologicznych i społecznych;

b) obszary o niekorzystnym położeniu geografi cznym i warunkach przyrodniczych; c) regiony

b) obszary o niekorzystnym położeniu geografi cznym i warunkach przyrodniczych; c) regiony

W dokumencie Fundusze Unii Europejskiej 2007 – 2013 (Stron 102-119)