Rafał Willa • Marek Świstak
Fundusze Unii Europejskiej 2007 – 2013
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Fun dus ze U nii Eu rop ejsk iej 2007 – 20 13
iktor Tkaczyńskił Willa • Marek Świstakw w w.w u j . p l
Jan Wiktor Tkaczyński (1960) studiował politologię, geografi ę gospodarczą i slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w Ludwig-Maximilians- -Universität w Monachium, gdzie doktoryzował się w 1992 roku. Tamże w latach 1993–1994 odbył studia podyplomowe w zakresie ekonomii. Od 1994 do 2001 roku pracownik naukowy Instytutu Ekonomii i Administracji Publicznej w Universität der Bundeswehr w Monachium. W 2000 roku uzyskał habilitację na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2001–2004 profesor europeisty- ki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Od 2004 roku profesor europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor nauk humanistycznych (2008). Autor bądź współautor czter- nastu książek. Ostatnio opublikował m.in.: Die Fonds der Europäischen Union (2001), Varia europejskie (2002), Business Promotion Activities in Poland and Germany (2003), Existenzgründung in Deutschland (2004), Ustrój federalny Niemiec a system decyzyjny Unii Europejskiej (2005) oraz Unia Europejska. Wybrane aspekty ustrojowe (2007).
Rafał Willa (1980) jest absolwentem politologii o specjalności europeistyka Uniwer- sytetu Mikołaja Kopernika. W chwili obecnej, jako doktorant w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kończy pod kierunkiem profesora Tkaczyńskiego pisanie pracy doktorskiej na temat europejskiej polityki rozwoju regionalnego na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego. Jest współautorem monografi i Unia Europej- ska. Wybrane aspekty ustrojowe (2007).
Marek Świstak (1982) jest absolwentem politologii Uniwersytetu Rzeszowskiego i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył także studia podyplomowe z zakresu zarządzania funduszami Unii Europejskiej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz ekonomii społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Obec- nie jest doktorantem w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pod kierunkiem profesora Tkaczyńskiego przygotowuje rozprawę doktorską na temat wpływu funduszy Unii Europejskiej na rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Zawodo- wo zajmuje się wdrażaniem Europejskiego Funduszu Społecznego w Małopolsce.
Cele – Działania – Środki
fortuna.indd 1
fortuna.indd 1 2008-04-08 10:22:162008-04-08 10:22:16
Process Cyan
Process CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess BlackProcess BlackPANTONE Cool Gray 8 CPANTONE Cool Gray 8 CPANTONE 1205 CPANTONE 1205 C
Fundusze Unii Europejskiej 2007 – 2013
fortuna_strony.indd 1 2008-04-08 10:23:55
Rafał Willa • Marek Świstak
Fundusze Unii Europejskiej 2007 – 2013
Cele – Działania – Środki
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Stan prawny na dzień 1 lutego 2008 roku
fortuna_strony.indd 2 2008-04-08 10:23:55
Książka dofi nansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych oraz Instytutu Europeistyki
Recenzent prof. zw. dr hab. Zenon Wiśniewski Projekt okładki Bartłomiej Drosdziok
Rysunek na okładce Wojciech Lachowicz Redakcja Bogumiła Gnypowa Korekta Agata Czuj
Katarzyna Świerk-Bożek
Skład i łamanie Hanna Wiechecka
© Copyright by Jan Wiktor Tkaczyński, Rafał Willa, Marek Świstak & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydanie I, Kraków 2008 All rights reserved
Książka, ani żaden jej fragment, nie może być przedrukowywana bez pisemnej zgody Wydawcy.
W sprawie zezwoleń na przedruk należy zwracać się do Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego
ISBN 978-83-233-2498-0
www.wuj.pl
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków tel. 012-631-18-81, 012-631-18-82, fax 012-631-18-83 Dystrybucja: ul. Wrocławska 53, 30-011 Kraków tel. 012-631-01-97, tel./fax 012-631-01-98 tel. kom. 0506-006-674, e-mail: wydaw@if.uj.edu.pl Konto: Bank BPH SA, nr 62 1060 0076 0000 3200 0047 8769
SPIS TREŚCI
Wykaz użytych skrótów ... 11
Wykaz tabel, schematów, wykresów i map ... 17
I. Instrumenty fi nansowe jako element budowy instytucjonalnej Wspólnot Europejskich ... 25
1. Fundusze a polityka budżetowa Unii Europejskiej ... 26
2. Prawno-administracyjne uwarunkowania funduszy europejskich w procesie wspólnotowej działalności wykonawczej ... 33
II. Ewolucja polityki regionalnej Unii Europejskiej ... 43
1. Historia polityki regionalnej Unii Europejskiej ... 43
1.1. Lata 1952–1971 ... 43
1.2. Lata 1972–1985 ... 46
1.3. Lata 1986–1999 ... 50
1.4. Lata 2000–2006 ... 56
2. Propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej dotyczące lat 2007–2013 ... 59
3. Polityka regionalna w latach 2007–2013 ... 62
3.1. Polityka regionalna, polityka strukturalna czy polityka spójności? ... 68
III. Zasady pomocy fi nansowej Unii Europejskiej jako przejaw dbałości o efektywność jej polityki regionalnej... 77
1. Zasady generalne ... 78
1.1. Zasada subsydiarności ... 78
1.2. Zasada dodatkowości (współfi nansowania) ... 79
1.3. Zasada koncentracji ... 80
1.4. Zasada koordynacji ... 81
1.5. Zasada partnerstwa ... 82
1.6. Zasada podziału zarządzania ... 84
1.7. Zasada earmarking ... 84
1.8. Pozostałe zasady ... 86
2. Zasady szczegółowe ... 87
2.1. Zasada programowania ... 87
2.2. Zasada kontroli ... 92
2.3. Zasada monitorowania ... 92
2.4. Zasada ewaluacji (oceny) ... 94
2.5. Zasada informowania i promocji ... 96
2.6. Wspólne zasady dotyczące dokonywania płatności ... 98
2.6.1. Mechanizm wprowadzania korekt ... 99
IV. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej jako wspólnotowe
instrumenty rozwoju ... 101
1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ... 101
2. Europejski Fundusz Społeczny ... 118
3. Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej instrumentem prawnym realizacji programów współpracy terytorialnej ... 134
V. Fundusz Spójności ... 143
1. Cechy charakterystyczne Funduszu Spójności: 1994 rok ... 143
2. Rozwój zasad wdrażania Funduszu Spójności: 2000 rok ... 146
3. Zarządzanie projektami fi nansowanymi z Funduszu Spójności w latach 1994–1999 i 2000–2006 ... 150
4. Perspektywa fi nansowa 2007–2013 ... 152
5. Analiza Rozporządzenia Rady nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 roku ustanawiającego Fundusz Spójności i uchylającego Rozporządzenie nr 1164/94 ... 154
VI. Fundusze rolne – rozwój obszarów wiejskich czy wsparcie rolnictwa? ... 159
1. Europejski Fundusz Rolny Gwarancji ... 162
2. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ... 173
2.1. Programowanie ... 178
2.2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 ... 182
2.3. System instytucjonalny ... 184
2.3.1. Instytucja Zarządzająca ... 185
2.3.2. Agencja Płatnicza ... 187
2.3.3. Jednostka Certyfi kująca ... 188
2.3.4. Jednostka Koordynująca ... 188
2.4. Uwagi końcowe ... 189
3. Europejski Fundusz Rybacki ... 190
3.1. Obszary wsparcia ... 191
3.2. Programowanie ... 193
3.3. System instytucjonalny ... 197
VII. Fundusze unijne o ukierunkowaniu tematycznym ... 199
1. Wspólnotowy Fundusz Tytoniowy ... 199
2. Europejski Fundusz Weterynaryjny ... 201
3. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji ... 204
4. Fundusz Solidarności Unii Europejskiej ... 210
5. Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych ... 213
VIII. Możliwości fi nansowania przez Unię Europejską w ramach obszaru sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa ... 215
1. Program ramowy „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” ... 215
1.1. Fundusz Granic Zewnętrznych ... 216
1.2. Europejski Fundusz Powrotu Imigrantów ... 218
1.3. Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców ... 222
1.4. Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich ... 225
1.5. Postanowienia wspólne dla czterech funduszy programu ramowego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” ... 227
2. Program ramowy „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” ... 233
2.1. Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych ... 234
2.2. Prawa podstawowe i obywatelstwo ... 237
2.3. Daphne III ... 240
2.4. Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych ... 243
2.5. Profi laktyka narkotykowa i informacja o narkotykach ... 246
2.6. Postanowienia wspólne dla pięciu programów szczegółowych programu ramowego „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” ... 248
3. Program ramowy „Bezpieczeństwo i ochrona wolności” ... 249
3.1. Zapobieganie, gotowość i zarządzanie skutkami terroryzmu i innymi rodzajami ryzyka dla bezpieczeństwa ... 250
3.2. Zapobieganie i walka z przestępczością ... 252
3.3. Postanowienia wspólne dla dwóch programów szczegółowych programu ramowego „Bezpieczeństwo i ochrona wolności” ... 254
4. Instrument Finansowy Ochrony Ludności ... 256
IX. Fundusze unijne dla krajów kandydujących do Unii Europejskiej oraz dla państw i regionów partnerskich ... 263
1. Instrument Pomocy Przedakcesyjnej ... 263
2. Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa ... 273
3. Instrument Finansowy Współpracy na rzecz Rozwoju ... 276
4. Instrument na rzecz współpracy z państwami uprzemysłowionymi ... 280
5. Instrument na rzecz Stabilności ... 281
6. 10. Europejski Fundusz Rozwoju ... 282
7. Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie ... 287
8. Instrument Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego ... 290
X. Fundusze europejskie – rozwiązania ogólnoeuropejskie ... 297
1. Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego – alternatywna możliwość fi nansowania rozwoju gospodarczego czy uzupełnienie funduszy Unii Europejskiej? ... 297
2. Szwajcarski Program Współpracy w celu Zmniejszenia Różnic Społeczno-Gospodarczych w Obrębie Rozszerzonej Unii Europejskiej ... 322
2.1. Postanowienia wspólne... 322
2.2. Szwajcarsko-Polski Program Współpracy ... 324
3. Inne instrumenty wsparcia (JASPERS, JEREMIE, JESSICA) ... 327
3.1. JASPERS ... 327
3.2. JEREMIE ... 330
3.3. JESSICA ... 331
XI. Programy wspólnotowe – wsparcie inicjatyw horyzontalnych poprzez
promowanie ogólnoeuropejskiego partnerstwa ... 333
1. 7. Program Ramowy ... 333
2. Kultura 2007–2013 ... 342
3. Uczenie się przez całe życie ... 347
4. Młodzież w działaniu ... 360
5. Europa dla obywateli ... 370
6. Media 2007 ... 377
7. eContent +... 384
8. LIFE+... 387
9. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji ... 395
9.1. Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji ... 399
9.2. Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych ... 403
9.3. Inteligentna energia – program dla Europy ... 406
10. Wspólnotowy program na rzecz zatrudnienia i solidarności społecznej – Progress 2007–2013 ... 409
11. Program działań dla ceł we Wspólnocie – Customs 2008–2013 ... 414
12. Wspólnotowy program poprawy skuteczności systemów podatkowych na rynku wewnętrznym – Fiscalis 2008–2013 ... 418
13. Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego – ESPON II ... 421
14. URBACT II ... 423
15. Program działań Wspólnoty w dziedzinie ochrony konsumentów 2007–2013 ... 426
16. Drugi Wspólnotowy program działań w dziedzinie zdrowia 2008–2013 ... 428
XII. Programowanie rozwoju regionalnego 2007–2013 ... 433
1. Zasadnicze kierunki programowania na poziomie wspólnotowym ... 434
1.1. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty ... 434
1.2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia ... 441
2. System wdrażania polityki regionalnej w Polsce w latach 2007–2013 ... 448
2.1. Krajowe ramy prawne programowania interwencji w ramach polityki regionalnej ... 448
2.2. System instytucjonalny ... 453
2.2.1. Instytucja Zarządzająca ... 454
2.2.2. Instytucja Pośrednicząca ... 455
2.2.3. Instytucja Wdrażająca (Instytucja Pośrednicząca II stopnia) ... 456
2.2.4. Instytucja Certyfi kująca ... 456
2.2.5. Instytucja Audytowa ... 457
2.2.6. Komitet Monitorujący ... 457
2.2.7. Krajowa Jednostka Oceny ... 458
2.2.8. Komitet Koordynujący NSRO 2007–2013... 459
2.3. Krajowe dokumenty o charakterze strategicznym ... 461
2.3.1. Krajowy Program Reform na lata 2005–2008 ... 461
2.3.2. Strategia Rozwoju Kraju ... 465
3. Programy operacyjne i ich rodzaje ... 467
3.1. Przepływy fi nansowe w ramach wdrażania programów operacyjnych ... 471
3.2. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko ... 474
3.3. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka ... 482
3.4. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej ... 487
3.5. Program Operacyjny Pomoc Techniczna ... 491
3.6. Program Operacyjny Kapitał Ludzki ... 492
3.7. Regionalne Programy Operacyjne ... 500
XIII. Wdrażanie funduszy strukturalnych w Polsce w latach 2004–2006 – wnioski na lata 2007–2013 ... 503
1. Sytuacja społeczno-ekonomiczna Polski i poszczególnych regionów na tle państw i regionów „starej” Unii Europejskiej – analiza porównawcza ... 503
2. Warunki członkostwa uzyskane przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym w rozdziale „Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych” ... 511
3. Ocena gotowości strony polskiej do absorpcji funduszy strukturalnych ... 517
3.1. Przygotowania do funduszy strukturalnych ... 517
3.2. Administracja publiczna w Polsce ... 522
4. Pierwszy okres funduszy Unii Europejskiej w Polsce – doświadczenia z lat 2004–2006 i perspektywy na lata 2007–2013 ... 529
4.1. Polityka strukturalna Unii Europejskiej w latach 2000–2006 – pierwsze wnioski... 530
4.2. Polityka strukturalna Unii Europejskiej w Polsce w latach 2004–2006 – pierwsze wnioski ... 534
5. Efektywność zarządzania funduszami Unii Europejskiej – analiza porównawcza systemu zarządzania funduszami w okresach programowania 2004–2006 i 2007–2013 ... 541
Bibliografi a ... 549
WYKAZ UŻYTYCH SKRÓTÓW
*AKP Kraje Azji, Karaibów i Pacyfi ku
ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ARR Agencja Rynku Rolnego
BMF Biuro Mechanizmu Finansowego BRT Badania i Rozwój Technologiczny
BVerwG Bundesverwaltungsgericht (Federalny Sąd Administracyjny) BVerwGE Entscheidungen des Bundesverwaltungsgerichts (Orzeczenia
Federalnego Sądu Administracyjnego)
CIP Competitiveness and Innovation Framework Programme (Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji)
CPFI Civil Protection Financial Instrument (Instrument Finansowy Ochrony Ludności)
CTF Community Tobacco Fund (Wspólnotowy Fundusz Tytoniowy) DCI Financing Instrument for Development Cooperation (Instrument
fi nansowy współpracy na rzecz rozwoju) DG Dyrekcja(e) Generalna(e)
DG-AGRI Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa
DNB Dochód narodowy brutto
DPC MF Departament Polityki Celnej Ministerstwa Finansów DPR Departament Programów Regionalnych
DVBl. Deutsches Verwaltungsblatt
Dz.U. RP Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
EACEA Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego) EBF External Borders Fund (Fundusz Granic Zewnętrznych)
EBI Europejski Bank Inwestycyjny
EBOiR Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
ECHO European Commission Humanitarian Aid Offi ce (Biuro KE ds. Pomocy Humanitarnej)
ECU European Currency Unit (Europejska jednostka rozliczeniowa) EDF European Development Fund (Europejski Fundusz Rozwoju) EFI Europejski Fundusz Inwestycyjny
EFIT European Fund for the Integration of Third-country nationals (Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich) EFOiGR European Agricultural Guidance and Guarantee Fund (Europejski
Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej)
* Nazwy nieprzetłumaczone są tytułami czasopism naukowych
EFR European Fisheries Fund (Europejski Fundusz Rybacki)
EFRG European Agricultural Guarantee Fund (Europejski Fundusz Rolny Gwarancji)
EFRR European Regional Development Fund (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego)
EFRROW European Agricultural Fund for Rural Development (Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich)
EFS European Social Fund (Europejski Fundusz Społeczny) EFTA European Free Trade Association (Europejskie Stowarzyszenie
Wolnego Handlu)
EGAF European Globalisation Adjustment Fund (Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji)
EIDHR Financing Instrument for the Promotion of Democracy and Human Rights Worldwide (Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka)
EIP Entrepreneurship and Innovation Programme (Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji)
EKE-S Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny
ENPI European Neighbourhood and Partnership Instrument (Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa)
EOG Europejski Obszar Gospodarczy ERBN Europejska Rada ds. Badań Naukowych
ERF European Refugee Fund (Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców) ERTMS European Rail Traffi c Management (Europejski System Zarządzania
Transportem Kolejowym)
ESA 95 European System of Accounts (1995) (Europejski System Zintegrowanych Rachunków Gospodarczych na poziomie narodowym i regionalnym)
ESPON European Spatial Planning Observation Network (Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego)
ESZ Europejska Strategia Zatrudnienia ETO Europejski Trybunał Obrachunkowy ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości
EuGH Slg. Sammlung der Rechtsprechung des Gerichtshofes der Europäischen Gemeinschaften (Zbiór orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspól not Europejskich)
EuR Europarecht
EUWT Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej
EVF European Veterinary Fund (Europejski Fundusz Weterynaryjny) EVS European Voluntary Service (Wolontariat Europejski)
EWEA Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza
EWS Europäisches Wirtschafts- und Steuerrecht EWT Europejska Współpraca Terytorialna EWWiS Europejska Wspólnota Węgla i Stali
EYNGO Europejska Młodzieżowa Organizacja Pozarządowa
FIWR Financial Instrument for Fisheries Guidance (Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa)
FS Fundusz Spójności
GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
GFEA Guarantee Fund for External Actions (Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych)
GUS Główny Urząd Statystyczny IC Instytucja Certyfi kująca
ICI Financing Instrument for Cooperation with Industrialised and other High-Income Countries and Territories (Instrument na rzecz współpracy z państwami uprzemysłowionymi)
ICPC International Collegiate Programming Contest (Międzynarodowe Drużynowe Zawody Programistyczne dla Studentów)
ICT PSP Information Communication Technologies Policy support Programme (Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informa- cyjnych i komunikacyjnych)
IEE Intelligent Energy Europe (Inteligentna energia – program dla Europy) IEEA Intelligent Energy Executive Agency (Agencja Wykonawcza Programu
Inteligentna Energia)
IFI International Financial Institutions (Międzynarodowe Instytucje Finansowe)
IfS Instrument for Stability (Instrument na rzecz Stabilności)
INSC Instrument for Nuclear Safety Cooperation (Instrument Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego)
IA Instytucja Audytowa
IC Instytucja Certyfi kująca IP Instytucja Pośrednicząca
IP II Instytucja Pośrednicząca II stopnia
IPA Instrument for Pre-accession Assistance (Instrument Pomocy Przedakcesyjnej)
ISEKP Internetowy System Ewidencji Kart Projektowych
ISPA Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej)
ITER International Thermonuclear Experimental Reactor (Międzynarodowy Termonuklearny Reaktor Eksperymentalny)
IW Instytucja Wdrażająca IZ Instytucja Zarządzająca
JDP Jednolity Dokument Programowy JPG Jednolita płatność na gospodarstwo JPO Jednolita płatność obszarowa JPR Jednolita płatność regionalna JRC Wspólnotowe Centrum Badawcze JST Jednostki samorządu terytorialnego
KE Komisja Europejska
KIK Krajowa Instytucja Koordynująca
KJO Krajowa Jednostka Oceny
KK Komitet Koordynujący
KM Komitet Monitorujący
KPK Krajowy Punkt Kontaktowy KPO Krajowy Program Operacyjny
KPR Krajowy Program Reform
KPS Krajowy Plan Strategiczny
KR Komitet Regionów Unii Europejskiej
KS Komitet Sterujący
KSI Krajowy System Informatyczny LGD Lokalna Grupa Działania
LLP Lifelong Learning Programme (Program Uczenie się przez całe życie)
MF Ministerstwo Finansów
MF EOG Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego MG Ministerstwo Gospodarki
MGM Ministerstwo Gospodarki Morskiej MI Ministerstwo Infrastruktury
MIFF Multi-Annual Indicative Financial Framework (Wieloletnie Orientacyjne Ramy Finansowe)
MIPD Multi-Annual Indicative Planning Document (Wieloletni Orientacyjny Dokument Planowania)
MKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego MNiSW Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego MOŚ Ministerstwo Ochrony Środowiska
MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi MRR Ministerstwo Rozwoju Regionalnego MSP Małe i średnie przedsiębiorstwa
MSWiA Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji MSZ Ministerstwo Spraw Zagranicznych
MT Ministerstwo Transportu
MZ Ministerstwo Zdrowia
NBP Narodowy Bank Polski
NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NGO Non-governmental organization (organizacja pozarządowa) NIK Najwyższa Izba Kontroli
NJW Neue Juristische Wochenschrift NMF Norweski Mechanizm Finansowy
NPR Narodowy Plan Rozwoju
NSRO Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia NSS Narodowa Strategia Spójności
NUTS Nomenclature of Units for Territorial Statistics (Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do celów Statystycznych)
OECD Organization for Economic Cooperation and Development (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju)
OHP Ochotnicze Hufce Pracy
OLAF Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych OMK otwarta metoda koordynacji
ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych
PAN Polska Akademia Nauk
PARP Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
PE Parlament Europejski
PEFS Podsystem Europejskiego Funduszu Społecznego
PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
PHARE Poland and Hungary Assistance for Reconstructing of their Economies (Polska i Węgry – Pomoc w Restrukturyzacji ich Gospodarek)
PKB Produkt krajowy brutto
PO Program Operacyjny
PO EWT Program Operacyjny Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO IG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
PO IiŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko PO KL Program Operacyjny Kapitał Ludzki
PO PT Program Operacyjny Pomoc Techniczna
PO ROW Program Operacyjny Rozwój Obszarów Wiejskich PO RPW Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej PO RZL Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich
PO WKP Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw PPP partnerstwo publicznoprywatne
PR Program Ramowy
PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PWW Podstawy Wsparcia Wspólnoty
RF Return Fund (Europejski Fundusz Powrotu Imigrantów)
RPO Regionalny Program Operacyjny
RUE Rada Unii Europejskiej
SAPARD Special Accesssion Programme for Agriculture and Rural Develop- ment (Specjalny Program Akcesyjny na rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich)
SF Solidarity Fund (Fundusz Solidarności Unii Europejskiej) SIMIK System Informatyczny Monitoringu i Kontroli Finansowej SRK Strategia Rozwoju Kraju
SRR Strategia Rozwoju Rybołówstwa SWW Strategiczne Wytyczne Wspólnoty
TEN-T Trans-European Network for Transport (Transeuropejskie Sieci Transportowe)
TIK Technologie Informacyjne i Komunikacyjne TUE Traktat ustanawiający Unię Europejską TWE Traktat ustanawiający Wspólnoty Europejskie
UE Unia Europejska
UPO Uzupełnienie Programu Operacyjnego
UW Urząd wojewódzki
VAT Value Added Tax (podatek od wartości dodanej) VerwArch Verwaltungsarchiv
vs. versus (przeciwko) WE Wspólnoty Europejskie
WFD Water Framework Directive (Ramowa Dyrektywa Wodna) WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WPR Wspólna Polityka Rolna
WTO World Trade Organization (Światowa Organizacja Handlu) WUP Wojewódzki urząd pracy
ZaöRV Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht ZPORR Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego ZUR Zeitschrift für Umweltrecht
WYKAZ TABEL, SCHEMATÓW, WYKRESÓW I MAP
Spis tabel
1. Ramy fi nansowe na lata 2007–2013 ... 32 2. System pomocy dla poszczególnych państw członkowskich w ramach EFRR 49 3. Pomoc fi nansowa WE w ramach polityki strukturalnej w latach 1989–1993 .. 52 4. Cele polityki strukturalnej WE na lata 1994–1999 ... 53 5. Pomoc fi nansowa UE w ramach polityki strukturalnej w latach 1994–1999 .. 54 6. Płatności z funduszy strukturalnych w latach 1968–2000 (w mln ecu/euro) .... 55 7. Udział poszczególnych państw w wydatkach z funduszy strukturalnych
(w %) ... 56 8. Pomoc strukturalna i kohezyjna UE w latach 2000–2006 (w mld euro) ... 57 9. Roczny podział zobowiązań w latach 2000–2006 (w mln euro; w cenach
z 1999 roku) ... 57 10. Projekt polityki regionalnej UE w latach 2007–2013 ... 62 11. Roczny podział środków funduszy strukturalnych na zobowiązania
w latach 2000–2006 i 2007–2013 (w mln euro) ... 64 12. Podział środków fi nansowych między poszczególne cele polityki
strukturalnej UE w latach 2007–2013 (w cenach z 2004 roku) ... 65 13. Pułapy mające zastosowanie do poziomu współfi nansowania w polityce
strukturalnej i kohezyjnej UE w latach 2007–2013 ... 66 14. Indykatywny podział alokacji na lata 2007–2013 w krajach członkowskich
UE (w mln euro; w cenach bieżących) ... 67 15. Indykatywny podział środków na zobowiązania między państwa
członkowskie dla regionów kwalifi kujących się do fi nansowania z funduszy strukturalnych w ramach Celu Konwergencja w latach
2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 70 16. Indykatywny podział środków na zobowiązania między państwa
członkowskie dla regionów kwalifi kujących się do wsparcia przejściowego i specjalnego przeznaczenia z funduszy strukturalnych w ramach Celu
Konwergencja w latach 2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 71 17. Indykatywny podział środków na zobowiązania między państwa
członkowskie dla regionów kwalifi kujących się do fi nansowania z Funduszu Spójności w ramach Celu Konwergencja w latach 2007–2013 (w euro;
w cenach z 2004 roku) ... 72 18. Indykatywny przydział środków na zobowiązania dla regionów Hiszpanii
kwalifi kujących się do wsparcia przejściowego i specjalnego przeznaczenia z Funduszu Spójności w ramach celu Konwergencja w latach 2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 72
19. Indykatywny podział środków na zobowiązania między państwa członkowskie dla regionów kwalifi kujących się do fi nansowania z funduszy strukturalnych w ramach Celu Konkurencyjność regionalna
i zatrudnienie w latach 2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 73
20. Indykatywny podział środków na zobowiązania między państwa członkowskie dla regionów kwalifi kujących się do wsparcia przejściowego i specjalnego przeznaczenia z funduszy strukturalnych w ramach Celu Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie w latach 2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 74
21. Orientacyjny podział środków przydzielonych państwom członkowskim kwalifi kującym się do fi nansowania z EFRR w ramach Celu Europejska współpraca terytorialna na lata 2007–2013 (w euro; w cenach z 2004 roku) .. 75
22. Podział obowiązków w zakresie przeprowadzania ewaluacji (2007–2013) .. 95
23. Wykaz regionów NUTS II kwalifi kujących się do fi nansowania z funduszy strukturalnych w ramach Celu Konwergencja w okresie 2007–2013 (klasyfi kacja regionów niealfabetyczna, zgodna z numeracją nadaną przez Eurostat) ... 104
24. Wykaz polskich regionów poziomu NUTS III kwalifi kujących się do fi nansowania ze środków EFRR współpracy transgranicznej w latach 2007–2013 (klasyfi kacja niealfabetyczna, zgodna z numeracją nadaną przez Eurostat) ... 117
25. Przykładowe tematy projektów innowacyjnych EFS w ramach PO Kapitał Ludzki ... 126
26. Podział środków EWT w Unii Europejskiej na lata 2007–2013 ... 136
27. Podział środków fi nansowych Funduszu Spójności między benefi cjentów w latach 1994–1999 (w mln euro) ... 145
28. Alokacja środków Funduszu Spójności w latach 1994–1999 ... 145
29. Alokacja środków Funduszu Spójności w latach 2000–2006 ... 148
30. PKB per capita według parytetu siły nabywczej (UE-15 = 100) ... 148
31. Fundusz Spójności dla czterech kwalifi kujących się państw członkowskich, alokacja, lata 1994–1999, 2000–2006 (w mln euro) ... 149
32. Alokacja środków Funduszu Spójności w latach 2004–2006 dla nowych krajów członkowskich ... 149
33. Fundusz Spójności dla dziesięciu nowych kwalifi kujących się państw członkowskich, średnia alokacja, lata 2004–2006 (zobowiązania w mln euro; w cenach z 2004 roku) ... 150
34. Fundusz Spójności, kwota alokacji ... 150
35. Indykatywny podział alokacji Funduszu Spójności w latach 2007–2013 (w mln euro; w cenach bieżących) ... 154
36. Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej w podziale na fi lary ... 161
37. Zasady dobrej kultury rolnej ... 164
38. Pułapy krajowych kwot referencyjnych (w tys. euro; w cenach z 2003 roku) .. 165
39. Pułap środków przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie dla poszczególnych nowych państw członkowskich Unii Europejskiej (w tys. euro) ... 167
40. Dochodzenie do pełnych dopłat bezpośrednich przez polskich rolników
(dane w %) ... 168
41. Przegląd systemów płatności bezpośrednich w ramach WPR Unii Europejskiej (stan na grudzień 2007) ... 169
42. Wielkości procentowe modulacji w latach 2005–2012 ... 172
43. Pułapy krajowe w ramach pomocy dodatkowej kwoty pomocy (w mln euro; w cenach z 2003 roku) ... 173
44. Podział środków w ujęciu procentowym na poszczególne osie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich ... 178
45. Przeniesienie priorytetów wspólnotowych na priorytety krajowe ... 181
46. Budżet PROW 2007–2013 (w mln euro) ... 183
47. Układ osi w podziale na działania w ramach PROW 2007–2013... 183
48. Środki fi nansowe PROW w podziale na osie (w mln euro; w cenach z 2006 roku) ... 184
49. Podmioty, którym instytucja zarządzająca powierzyła wykonywanie zadań dla poszczególnych działań PROW 2007–2013 ... 186
50. Roczny podział środków przeznaczonych na Europejski Fundusz Rybacki (w cenach z 2004 roku) ... 191
51. Przeniesienie priorytetów wspólnotowych na priorytety krajowe w zakresie rozwoju rybactwa ... 194
52. Finansowanie Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007–2013” według osi priorytetowych (w tys. euro; w cenach z 2004 roku) ... 195
53. Osie priorytetowe w ramach Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich” ... 196
54. Wyszczególnienie chorób kwalifi kujących się do wsparcia w ramach EVF 202 55. Program ramowy „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” – zasoby w latach 2007–2013, poszczególne fundusze (w mln euro) ... 216
56. Kraje benefi cjenci funduszy w ramach programu ramowego „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” ... 227
57. Wysokość wkładu czterech funduszy w Programie ramowym „Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi” ... 228
58. Program ramowy „Prawa podstawowe i sprawiedliwość” – zasoby w latach 2007–2013 (w mln euro) ... 234
59. Cele szczegółowe podprogramu „Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych” ... 235
60. Cele szczegółowe podprogramu „Prawa podstawowe i obywatelstwo” ... 238
61. Cele szczegółowe podprogramu Daphne III ... 241
62. Cele szczegółowe podprogramu „Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych” ... 244
63. Cele szczegółowe podprogramu „Profi laktyka narkotykowa i informacja o narkotykach” ... 247
64. Program ramowy „Bezpieczeństwo i ochrona wolności” – zasoby w latach 2007–2013 (w mln euro) ... 250
65. Cele szczegółowe podprogramu „Zapobieganie, gotowość i zarządzanie
skutkami terroryzmu i innymi rodzajami ryzyka dla bezpieczeństwa” ... 251
66. Działania kwalifi kujące się do otrzymania wsparcia z Instrumentu Finansowego Ochrony Ludności... 259
67. Wieloletnie Orientacyjne Ramy Finansowe: podział środków z budżetu IPA na lata 2008–2010 w rozbiciu na kraje i komponenty (w mln euro) .... 272
68. Programy współpracy transgranicznej przewidziane do realizacji w latach 2007–2013 w ramach ENPI ... 276
69. Środki fi nansowe na programy Instrumentu Finansowego Współpracy na rzecz rozwoju na lata 2007–2013 (w mln euro) ... 279
70. Cykle Europejskiego Funduszu Rozwoju ... 282
71. Wykaz państw i terytoriów zamorskich uczestniczących – benefi cjentów 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju ... 283
72. Wkład państw członkowskich UE w budżet 10EDF ... 285
73. System głosów ważonych w Komitecie EDF ... 286
74. Działania uzyskujące wsparcie w ramach INSC ... 291
75. Podmioty uprawnione do udziału w projektach fi nansowanych przez INSC .. 295
76. Podział środków pomiędzy państwa benefi cjentów MF EOG ... 299
77. Indykatywne skumulowane pułapy zobowiązania dla każdego państwa benefi cjenta MF EOG, przed odjęciem i po odjęciu kosztów zarządzania (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 299
78. Indykatywne skumulowane pułapy na zobowiązania dla każdego państwa benefi cjenta NMF, przed odjęciem i po odjęciu kosztów zarządzania (w euro; w cenach z 2004 roku) ... 300
79. Skumulowane pułapy zobowiązań w ramach MF EOG przed odjęciem i po odjęciu kosztów zarządzania (w mln euro, w cenach z 2004 roku) ... 301
80. Skumulowane pułapy zobowiązań w ramach NMF przed odjęciem i po odjęciu kosztów zarządzania (w mln euro, w cenach z 2004 roku) ... 301
81. Główne obszary działalności MF EOG... 302
82. Główne obszary działalności NMF ... 305
83. Zadania poszczególnych instytucji w podziale na osie priorytetowe ... 309
84. Indykatywny plan fi nansowy na lata 2004–2008 w ramach Programu Operacyjnego dla wykorzystania środków fi nansowych w ramach MF EOG oraz NMF (w mln euro; w cenach z 2004 roku) ... 313
85. Indykatywny podział środków na granty blokowe na lata 2004–2008 (w mln euro; w cenach z 2004 roku) ... 315
86. Podział wnioskodawców według typów na podstawie analizy wniosków złożonych w czasie naboru w 2007 roku MF EOG oraz NMF ... 321
87. Podział koperty fi nansowej w ramach Szwajcarskiego Programu Współpracy w celu Zmniejszenia Różnic Społeczno-Gospodarczych w Obrębie Rozszerzonej Unii Europejskiej ... 323
88. Indykatywny podział środków w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy (w mln franków szwajcarskich) ... 326
89. Indykatywny podział środków w ramach inicjatywy JASPERS (w euro) ... 330
90. Programy wspólnotowe – 7. Program Ramowy oraz Program ramowy
na rzecz konkurencyjności i innowacji ... 333 91. Przegląd priorytetów tematycznych i instrumentów 7PR wraz z budżetem
(w cenach z 2006 roku) ... 340 92. Indykatywny procentowy podział rocznego budżetu programu Kultura
na lata 2007–2013 ... 345 93. Program Uczenie się przez całe życie w podziale na programy szczegółowe
i działania ... 350 94. Działania w ramach programu szczegółowego Comenius ... 351 95. Działania w ramach programu szczegółowego Erasmus ... 352 96. Działania w ramach programu szczegółowego Leonardo da Vinci ... 354 97. Działania w ramach programu szczegółowego Grundtvig ... 355 98. Działania w ramach programu horyzontalnego – Program międzysektorowy
(działanie kluczowe współpraca strategiczna i innowacyjność) ... 356 99. Działania w ramach Programu Jean Monnet ... 357 100. Kraje partnerskie uczestniczące w Programie Młodzież w Działaniu ... 362 101. Akcja 1 – Młodzież dla Europy – w podziale na działania (podakcje) ... 363 102. Akcja 3 – Młodzież w świecie – w podziale na działania (podakcje) ... 365 103. Zestawienie uprawnionych podmiotów i właściwych instytucji
przyjmujących wnioski w ramach Akcji 3.1 Współpraca z Partnerskimi
Krajami Sąsiedzkimi Unii Europejskiej ... 366 104. Akcja 4 – System wsparcia młodzieży – w podziale na działania (podakcje) ... 366 105. Akcja 5 – Wsparcie europejskiej współpracy w dziedzinie młodzieży
– w podziale na działania (podakcje) ... 369 106. Procentowy podział całkowitego budżetu na działania w ramach Programu
Europa dla obywateli ... 375 107. Merytoryczne kryteria wyboru projektów wraz z procentową wagą dla
działań promocyjnych – organizacja festiwali audiowizualnych ... 382 108. Podział środków w ramach programu Media 2007 w ujęciu rocznym
(w cenach z 2006 roku) ... 383 109. Indykatywny podział środków na poszczególne typy projektów ... 383 110. Indykatywny podział koperty fi nansowej na poszczególne kierunki
działania w ramach eContent+ ... 385 111. Najistotniejsze różnice pomiędzy dwoma podkomponentami LIFE+
Przyroda a LIFE+ Różnorodność biologiczna ... 389 112. Priorytety w ramach LIFE+ Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska 390 113. Kryteria określające orientacyjne roczne krajowe przydziały fi nansowe
w ramach LIFE+ ... 391 114. Alokacje krajowe przypadające na poszczególne kraje członkowskie
w naborze w 2007 roku (w euro, w cenach z 2007 roku) ... 392 115. Krajowe Punkty Kontaktowe dla podprogramów CIP w Polsce ... 399 116. Działania szczegółowe w ramach priorytetów fi nansowanych
w podprogramie EIP ... 400 117. Zadania wspólnotowych instrumentów fi nansowych dla MŚP ... 402
118. Projekty, działania na rzecz najlepszych praktyk oraz sieci tematyczne
podprogramu ICT PSP ... 405 119. Programy szczegółowe w ramach IEE ... 406 120. Indykatywny podział środków na programy szczegółowe na 2007 rok
(w mln euro; w cenach z 2006 roku) ... 408 121. Progress 2007–2013 – Sekcje operacyjne i ich zadania ... 411 122. Lista podmiotów uprawnionych do udziału w programie Progress ... 412 123. Krajowe Punkty Kontaktowe programu Progress 2007–2013 w Polsce ... 414 124. Cele szczegółowe Programu Customs 2008–2013 ... 416 125. Wydatki przyporządkowane Wspólnocie i państwom uczestniczącym
w Programie Fiscalis 2008–2013 ... 420 126. Finansowanie priorytetów ESPON II (w euro; w skali całej perspektywy
budżetowej) ... 423 127. Środki fi nansowe przeznaczane na osie priorytetowe URBACT II ... 425 128. Formy wkładu fi nansowego Wspólnoty w ramach Programu ochrony
konsumentów ... 427 129. Wysokość wkładu wspólnotowego w związku z realizacją projektów
Programu ochrony zdrowia ... 430 130. Wytyczne szczegółowe SWW dla priorytetu zwiększenie liczby i poprawa
miejsc pracy ... 438 131. Cele szczegółowe polskich NSRO wraz z szacunkową procentową alokacją .. 444 132. Relacja między priorytetami określonymi w SWW a horyzontalnymi
celami szczegółowymi NSRO... 444 133. Instytucje Zarządzające PO i RPO w okresie 2007–2013 ... 446 134. Środki funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności dla Polski w podziale
na programy operacyjne ... 468 135. Indykatywna zbiorcza alokacja środków wspólnotowych w podziale
na fundusze i programy operacyjne na lata 2007–2013 (w euro; w cenach bieżących) ... 470 136. Alokacja środków dla PO IiŚ w podziale na osie priorytetowe (w euro;
w cenach bieżących) ... 478 137. Instytucje uczestniczące w realizacji PO IiŚ ... 481 138. Środki fi nansowe PO IG w podziale na priorytety (w euro; w cenach
bieżących) ... 485 139. Wykaz Instytucji Pośredniczących w podziale na osie priorytetowe PO IG ... 486 140. Indykatywny podział środków w ramach PO RPW w podziale na osie
priorytetowe (w euro; w cenach bieżących) ... 489 141. Podział środków w ramach PO PT na poszczególne priorytety (w euro;
w cenach bieżących) ... 492 142. Cele szczegółowe PO KL w podziale na osie priorytetowe ... 495 143. Instytucje Pośredniczące oraz Instytucje Pośredniczące II stopnia
komponentu centralnego PO KL (w podziale na priorytety) ... 498 144. Instytucje Pośredniczące oraz Instytucje Pośredniczące II stopnia
komponentu regionalnego PO KL (w podziale na województwa) ... 498
145. Indykatywny podział środków w ramach PO KL w podziale na priorytety i źródła fi nansowania (w euro) ... 499 146. Alokacja środków wspólnotowych w ramach RPO (w euro; w cenach
bieżących) ... 502 147. Regiony o PKB per capita poniżej 75% średniej dla UE w roku
1995 i 2004 ... 506 148. PKB per capita w regionach NUTS II Unii Europejskiej mierzony
parytetem siły nabywczej ... 507 149. Roczny podział przydzielonych środków na okres od dnia przystąpienia
do 31 grudnia 2006 roku (w mln euro; w cenach z 1999 roku) ... 512 150. Przybliżony podział przydzielonych środków między nowe państwa
członkowskie dla Celu 1 funduszy strukturalnych w okresie od dnia
przystąpienia do 31 grudnia 2006 roku (w mln euro; w cenach z 1999 roku) .. 512 151. Przybliżony podział przydzielonych środków między nowe państwa
członkowskie na Inicjatywy Wspólnotowe EQUAL i INTERREG w okresie od dnia przystąpienia do 31 grudnia 2006 roku (w mln euro; w cenach
z 1999 roku) ... 513 152. Szacunkowa tabela fi nansowa na zobowiązania dla Narodowego Planu
Rozwoju 2004–2006 (w mln euro; w cenach z 1999 roku) ... 515 153. Okres przed akcesją Polski do Unii Europejskiej – zakładane główne
bariery absorpcji środków pomocowych ... 525 154. Stan zatrudnienia w jednostkach administracji publicznej oraz w innych
instytucjach uczestniczących we wdrażaniu funduszy strukturalnych
i Funduszu Spójności (liczba etatów na dzień 31 grudnia 2006 roku) ... 528 155. Bezpośrednie pożyczki udzielone przez EBI państwom UE-25 w latach
2000–2006 (w mln euro) ... 530 156. Poświadczone wydatki w ramach polityki strukturalnej (tylko EFRR i EFS)
na poszczególne sektory działań w UE-25 w latach 2000–2006 ... 531 157. Wydatki poniesione w ramach Funduszu Spójności w latach 2000–2006 .. 533 158. Realizacja Funduszu Spójności w Polsce według stanu na 31 października
2007 roku ... 536 159. Wykorzystanie środków EFRR i FS w nowych państwach członkowskich
UE – stan na koniec 2005 roku i czerwiec 2007 roku (w %) ... 537 160. Działania strukturalne Unii Europejskiej 2000–2006 i 2007–2013 ... 543 161. Porównanie statystyk państw członkowskich Unii Europejskiej
w wybranych dziedzinach ... 546 Spis schematów
1. Programowanie funduszy unijnych w latach 2007–2013 ... 90 2. Uproszczony proces programowania EFS w Polsce ... 123 3. Spójność celów NSRO z celami SWW oraz Strategii Lizbońskiej ... 124 4. Schemat projektów innowacyjnych ... 128 5. Procedura aplikacyjna w ramach programów Europejskiej Współpracy
Terytorialnej ... 137
6. System instytucjonalny wdrażania programów Europejskiej Współpracy
Terytorialnej ... 139 7. Programowanie funduszy Unii Europejskiej przeznaczonych na rozwój
rolnictwa i obszarów wiejskich ... 179 8. Programowanie funduszy Programu ramowego „Solidarność i zarządzanie
przepływami migracyjnymi” w latach 2007–2013 ... 229 9. Przebieg procedury wyboru projektów dla wszystkich obszarów
priorytetowych ... 311 10. Przepływy fi nansowe w ramach EOG... 320 11. Droga projektów od benefi cjenta do planu działań JASPERS... 329 12. Podział zadań podczas wyboru projektów w ramach LLP ... 359 13. Etapy procedury wyboru projektów w ramach Programu Europa dla
Obywateli ... 376 14. Rola Komisji Europejskiej i krajów członkowskich w procesie zarządzania
Programem LIFE+ ... 393 15. Standardowa procedura oceny projektów w ramach LIFE+ ... 394 16. Horyzont czasowy od wniosku grantowego do podpisania umowy
w ramach podprogramu Inteligentna energia – program dla Europy... 409 17. Dokumenty programowe w latach 2000–2006 oraz 2007–2013 ... 435 18. Proces przyjmowania Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia ... 442 19. Cele horyzontalne NSRO w Polsce i instrumenty ich osiągania ... 447 20. Instytucjonalny system koordynacji NSRO, ERROW oraz EFR ... 462 21. Spójność SRK z dokumentami programowymi ... 467 22. Ogólny zarys przepływu środków w ramach regionalnego programu
operacyjnego ... 473 23. Procedura udzielania dotacji benefi cjentowi realizującemu projekt ... 474 24. System instytucjonalny wdrażania PO RPW ... 490 Spis wykresów
1. Struktura przychodów UE w roku 1988 i 2013 ... wklejka po s. 30 2. Kto zarządza środkami fi nansowymi UE? ... wklejka po s. 32 3. Rozdział środków fi nansowych funduszy strukturalnych
w latach 2000–2006 ... wklejka po s. 58 4. Indykatywny podział środków w ramach 7PR
(kwoty w mln euro) ... wklejka po s. 334 Spis map
1. Programy w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej
w Polsce ... wklejka po s. 142
I. INSTRUMENTY FINANSOWE JAKO ELEMENT BUDOWY INSTYTUCJONALNEJ
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
Niewiele jest pojęć, które w ostatnich latach zrobiły w języku polskim tak zawrotną ka- rierę jak „fundusze europejskie”. Gdyby dać wiarę wcale nieodosobnionym głosom, że środki fi nansowe, które płyną za ich pośrednictwem do Polski, stanowią cudowne le- karstwo na mizerię kondycji społeczno-gospodarczej kraju, to należałoby uznać fundu- sze europejskie za panaceum, czarodziejską różdżkę, której dotknięcie uleczy, jeśli nie wszystkie, to przynajmniej wiele z bolączek naszego codziennego życia. Tymczasem już mało zachęcające doświadczenia Grecji w latach 1980–1995 z wykorzystaniem pomocy unijnej1 oraz czysto rachunkowe zestawienie wielkości wolumenu funduszowej pomocy, ocenianej dla Polski w latach 2007–2013 na łączną kwotę 67,3 mld euro2 (czyli około 255,74 mld zł)3, z wielkością dochodów w polskim budżecie narodowym, wynoszącym w 2007 roku 226,8 mld zł, a w 2008 roku 281,8 mld zł4, powinno rozwiać niewczesne nadzieje.
Nie ma bowiem żadnych uzasadnionych doświadczeniem innych państw Unii Euro- pejskiej danych, które pokazywałyby, że fi nansowa pomoc wspólnotowa sama w sobie jest gwarantem odniesienia sukcesu. Więcej, że może ona skutecznie zastąpić makroeko- nomiczne rozstrzygnięcia, a nade wszystko polityczną wolę zmian. Dlatego, aby osiąg- nąć sukces, potrzebne są: całościowa, a nie wyrywkowa przebudowa systemu absorpcji środków fi nansowych, świadomość ich celów, a wreszcie przyjęcie do wiadomości ich ograniczonego zasięgu i charakteru działania. Inaczej bowiem i traktatowy5, i precyzu-
1 Por.: Konrad Lammers, Die Osterweiterung aus raumwirtschaftlicher Perspektive – Prognosen regio- nalökonomischer Theorien und Erfahrungen aus der bisherigen Intergation in Europa, [w:] Konjunktur- politik Beiheft 53 (2002), s. 9–38, tu s. 35–36. Autorzy celowo stosują inny niż polski, klarowniejszy, ich zdaniem, zapis bibliografi czny.
2 http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NSS/INFORMACJE+PODSTAWOWE/
3 Obliczenia własne. Warto również przyjrzeć się zróżnicowaniu wysokości rocznego wsparcia dla Polski w ramach unijnej polityki spójności (EFRR, EFS i FS): najniższe wsparcie: 2007 rok (ok. 8 033 358 119 euro), najwyższe wsparcie: 2013 rok (ok. 11 093 435 082 euro), średniorocznie: 9 614 285714 euro.
Powyższe dane oparte są na obliczeniach własnych, przeprowadzonych na podstawie Narodowych Stra- tegicznych Ram Odniesienia 2007–2013, http://www.mrr.gov.pl/NR/rdonlyres/A1A61D68-4528-499F- 9199-5FE0E0533F0D/31941/NSRO_maj2007.pdf, s. 122.
4 2007: dochody 226,8 mld zł; rozchody 256,8 mld zł, Ustawa budżetowa na 2007 rok z 25 stycznia 2007 roku, [w:] Dz.U. RP nr 15, poz. 90. 2008 rok: dochody 281,8 mld zł; rozchody 310,4 mld zł, http://www.
kprm.gov.pl/s.php?doc=1106
5 Art. 158 TWE: „W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty, rozwija ona i prowadzi dzia- łania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej. W szczególności Wspólnota zmie- rza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich”, [w:] Dz.U. UE nr C 321E z 29 grudnia 2006 roku (wersje skonsolidowane TWE i TUE).
jący go w Rozporządzeniu6 zapis o budowie jedności gospodarczej i społecznej Unii Eu- ropejskiej realizowanej za pośrednictwem funduszy stanie się jedynie nic lub niewiele mówiącą składnicą wzniosłych haseł i jeszcze bardziej uroczystych zamierzeń.
Odwrotnością powszechnego używania terminu „fundusze europejskie” jest skąpość literatury fachowej im poświęconej. Bynajmniej literatury nie w rozumieniu mniej lub bardziej szczegółowych analiz ich mechanizmu działania bądź stojących do dyspozycji środków, ale statusu prawnego funduszy oraz ich usytuowania w instytucjonalnej budo- wie Unii Europejskiej. Staranna kwerenda źródeł prowadzi bowiem do zaskakującego wniosku, że próżno szukać defi nicji funduszu europejskiego w materii prawa wspól- notowego. Defi nicji takiej nie znajdziemy również ani w podręcznikach, ani – co za- skakujące – w komentarzach prawa europejskiego. I to nawet tych najobszerniejszych, liczących kilka tysięcy stron7.
Ta dziwna obojętność wobec wyłożenia terminu o podstawowym przecież znacze- niu upoważnia i zachęca zarazem, aby nie żaląc się i nie kwękając, chłodnym skalpe- lem analizy obnażyć kręte zwoje znaczeń tego wspólnotowego terminu. Odsłonić jego szczególną wagę dla unijnego budżetu. Zademonstrować ściśle i niezbicie, na podstawie niezawodnych świadectw, dokumentów autentycznych wreszcie, czym są fundusze eu- ropejskie i jaką rolę przypisano im w procesie integracji naszego kontynentu.
1. Fundusze a polityka budżetowa Unii Europejskiej
W przeciwieństwie do tradycyjnych organizacji międzynarodowych, które fi nansują własną działalność ze składek swoich członków, funkcjonowanie (nie autonomiczne fi -
6 Art. 3 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 roku: „Działanie podejmowane przez Wspólnotę na podstawie art. 158 Traktatu ma na celu wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej w rozszerzonej Unii Europejskiej w celu wsparcia harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju Wspólnoty. Działanie to podejmowane jest z pomocą funduszy, Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i innych istniejących instrumentów fi nansowych. Jego celem jest zmniejszenie dysproporcji go- spodarczych, społecznych i terytorialnych, które powstają zwłaszcza w państwach i regionach opóźnio- nych w rozwoju i w związku z restrukturyzacją gospodarczą i społeczną oraz z procesem starzenia się ludności.
Działanie podejmowane w ramach funduszy obejmuje, na poziomie krajowym i regionalnym, priory- tety Wspólnoty sprzyjające trwałemu rozwojowi poprzez wzmacnianie wzrostu, konkurencyjności, za- trudnienia i integracji społecznej oraz poprzez ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego”, [w:]
Dz.U. UE nr L 210 z 31 lipca 2006 roku.
7 Uznając za wiodącą w tym zakresie fachową literaturę niemiecką, autorzy odwołują się tutaj do repre- zentatywnego z niej wyboru w porządku chronologicznym: Jürgen Schwarze (Hrsg.), EU-Kommentar, Baden-Baden 2000; Bengt Beutler / Roland Bieber / Jörn Pipkorn / Jochen Streil, Das Recht der Euro- päischen Union, Baden-Baden 2001; Hans von der Groeben / Jochen Thiesing / Claus-Dieter Ehlermann, EU-/EG-Vertrag – Kommentar, Baden-Baden 2003; Rudolf Streinz, EUV/EGV-Kommentar, München 2003; Hans von der Groeben / Jürgen Schwarze, Kommentar zum Vertrag über die Europäische Union und zur Gründung der Europäischen Gemeinschaft, Baden-Baden 2004; Rudolf Streinz, Europarecht, Heidelberg 2005; Thomas Oppermann, Europarecht, München 2005; Carl O. Lenz / Klaus-Dieter Bor- chardt, EU- und EG-Vertrag, Köln 2006; Claus-Dieter Ehlermann / Roland Bieber, Handbuch des Eu- ropäischen Rechts, Baden-Baden 2007; Christian Calliess / Matthias Ruffert, EUV/EGV. Das Verfas- sungsrecht der Europäischen Union mit Europäischer Grundrechtecharta, Kommentar, München 2007.
nansowanie się jednak) Unii Europejskiej oparte jest całkowicie na systemie środków (zasobów) własnych8. W tym względzie zbliża to Unię do rozwiązań typowych dla po- szczególnych państw. Przedwczesnemu osądowi mówiącemu o podobieństwie tej kon- strukcji i w pierwszym, i w drugim przypadku trzeba jednak wyjść naprzeciw z takim argumentem, że Unia Europejska nie posiada osobowości prawnej, oraz że pełnia su- werenności par excellence państwowej spoczywa wyłącznie na krajach do niej należą- cych. Oznacza to w efekcie, że Wspólnocie wolno wykonywać tylko te kompetencje, które zostały jej wyraźnie przyznane, stosownie do zasady ograniczonego upoważnienia jednostkowego oraz zasady subsydiarności, w aktualnie obowiązującej wersji traktatów założycielskich9.
Także analiza innych zapisów nie pozostawia w tym względzie żadnych wątpliwo- ści: „Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, uchwala przepisy dotyczące systemu zasobów własnych Wspólnoty, któ- rych przyjęcie zaleca państwom członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymoga- mi konstytucyjnymi”10. Innymi, prostszymi słowy, powyższe sformułowanie pozwala stwierdzić, że kompetencja ustawodawcza w kwestii określania dochodów Unii Euro- pejskiej leży po stronie państw członkowskich. Lub, mówiąc wprost, pokazuje dowod- nie, że Unia nie dysponuje niezawisłą prerogatywą do tworzenia lub znajdowania źródeł własnych dochodów. Stąd uwzględniając zarówno cytowany już tutaj art. 269 TWE oraz art. 173 Traktatu Euroatom, jak opinie Parlamentu Europejskiego11, Europejskiego Try- bunału Obrachunkowego12 i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego13, na wniosek Komisji postanowiono14, że na zasoby własne zapisane w budżecie ogólnym Unii Europejskiej składają się dochody ze źródeł, którymi są15:
opłaty, premie, kwoty dodatkowe lub wyrównawcze, kwoty lub czynniki dodat- kowe, cła pobierane na podstawie Wspólnej Taryfy Celnej i inne cła, które zosta- ły lub zostaną ustanowione przez instytucje Wspólnot w odniesieniu do handlu z państwami trzecimi, cła na produkty objęte nieobowiązującym już Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, a także wkłady i inne opła- ty przewidziane w ramach wspólnej organizacji rynków cukru16,
8 Art. 269 akapit 1 TWE: „Bez uszczerbku dla innych dochodów budżet jest fi nansowany całkowicie z zaso- bów własnych”, [w:] Dz.U. UE nr C 321E z 29 grudnia 2006 roku (wersje skonsolidowane TWE i TUE).
9 Por.: ibidem, art. 5 TUE oraz art. 5 TWE. Szczegółowe rozważania na temat możliwości szerszej inter- pretacji tych zasad, zob: Jan W. Tkaczyński, Ustrój federalny Niemiec a system decyzyjny Unii Europej- skiej, Kraków 2005, s. 109–132.
10 Art. 269 akapit 2 TWE, [w:] Dz.U. UE nr C 321E z 29 grudnia 2006 roku (wersje skonsolidowane TWE i TUE).
11 Por.: Opinię PE z 4 lipca 2006 roku (dotychczas nieopublikowana w Dz.U. UE).
12 Por.: Opinię ETO nr 2/2006 z 28 czerwca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr C 203 z 25 sierpnia 2006 roku.
13 Por.: Opinię EKE-S z 5 lipca 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr C 309 z 16 grudnia 2006 roku.
14 Por.: Decyzję Rady w sprawie systemu zasobów własnych Wspólnot Europejskich z 7 czerwca 2007 roku (obowiązującą od 1 stycznia 2007 roku; por.: ibidem, art. 11), [w:] Dz.U. UE nr L 163 z 23 czerwca 2007 roku.
15 Ibidem, art. 2 ust. 1.
16 Ibidem, art. 2 ust. 3. Państwa członkowskie zatrzymują jednak – na poczet kosztów poboru – 25% kwot, o których mowa w tym punkcie. Należy przy tym zwrócić uwagę, że stosownie do art. 10 ust. 3 wzmian- kowanej Decyzji, państwa członkowskie nadal zatrzymują na poczet kosztów poboru 10% kwot, o któ- rych mowa w art. 2 ust. 1 lit. a), a które powinny były zostać udostępnione przez państwa członkowskie przed dniem 28 lutego 2001 roku zgodnie ze stosownymi zasadami wspólnotowymi.
a)
zastosowana stawka jednolita w wysokości 0,30%17, obowiązująca wszystkie państwa członkowskie w odniesieniu do zharmonizowanych podstaw VAT okre- ślonych zgodnie z zasadami wspólnotowymi. Podstawa brana pod uwagę w tym celu nie może przekraczać 50% dochodu narodowego brutto (DNB) dla każdego państwa członkowskiego18,
zastosowana stawka jednolita – która określona zostanie zgodnie z procedurą budżetową z uwzględnieniem łącznej kwoty wszystkich innych dochodów – do sumy DNB wszystkich państw członkowskich19.
Ponieważ system zasobów własnych Wspólnot musi nie tylko zapewniać odpowied- nie środki na fi nansowanie wszystkich wydatków zapisanych w budżecie ogólnym Unii Europejskiej20, przy uwzględnieniu, rzecz jasna, potrzeby ścisłej dyscypliny budżeto- wej, zapis przywołanej tu Decyzji przynosi jeszcze dwa inne ustalenia w tej materii, jednak o kapitalnym znaczeniu. Po pierwsze, że łączna kwota zasobów własnych przy- znanych Wspólnotom, którymi mają zostać objęte roczne środki na pokrycie płatności, nie może przekraczać 1,24% sumy DNB wszystkich państw członkowskich21. Oraz, po drugie, że pułap łącznej kwoty rocznych środków na pokrycie zobowiązań zapisanej w budżecie ogólnym Unii Europejskiej wyznacza 1,31% sumy DNB wszystkich państw członkowskich22. Ustawodawca nie zapomniał przy tym w sposób wyraźny zaznaczyć, że konieczne jest nie tylko zachowanie odpowiedniej proporcji między środkami na po- krycie zobowiązań a środkami na pokrycie płatności, dla zagwarantowania ich zgod- ności i umożliwienia przestrzegania w kolejnych latach określonych przez siebie puła- pów23, ale i – na wypadek modyfi kacji ESA 95 – stworzenia mechanizmu potencjalnych zmian. Przywołana bowiem tutaj Decyzja powiada, że jeżeli modyfi kacje te prowadzą do istotnych zmian w obliczaniu DNB (a uwzględnienie tych zmian nie pozostaje prze-
17 Ibidem, art. 2 ust. 4. Jedynie na lata 2007–2013 stawkę poboru zasobów VAT dla Austrii ustala się na poziomie 0,225%, dla Niemiec – na poziomie 0,15%, a dla Holandii i Szwecji – na poziomie 0,10%.
18 Ibidem, art. 2 ust. 7. W rozumieniu niniejszej Decyzji, DNB oznacza DNB za dany rok według cen rynkowych, podany przez Komisję w ramach stosowania ESA 95 zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 2223/96, [w:] Dz.U. UE nr L 310 z 30 listopada 1996 roku, zmienionym Rozporządzeniem PE i Rady nr 1267/2003 z 16 czerwca 2003 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 180 z 18 lipca 2003 roku. Dodatkowo należy pamiętać, że aczkolwiek Decyzja już obowiązuje (zob. przyp. 13), to w art. 10 ust. 2 uczyniono następu- jące wyłączenie: „Artykuły 2, 4 i 5 Decyzji nr 88/376, Euroatom i nr 94/728, Euroatom oraz nr 2000/597, Euroatom stosuje się nadal do obliczania i dostosowywania dochodów ze stosowania jednolitej staw- ki obowiązującej wszystkie państwa członkowskie do podstawy VAT określanej w sposób jednolity i mieszczącej się w przedziale od 50% do 55% PNB lub DNB każdego państwa członkowskiego, zależ- nie od danego roku, oraz do obliczania korekty nierównowagi budżetowej przyznanej Zjednoczonemu Królestwu na lata 1988–2006”.
19 Jedynie w latach 2007–2013 Holandia korzysta z obniżki brutto swojego rocznego wkładu opartego na DNB w wysokości 605 mln euro, a Szwecja korzysta z obniżki brutto swojego rocznego wkładu opartego na DNB w wysokości 150 mln euro (w obu przypadkach według cen z 2004 roku). Kwoty te dostosowy- wane są do cen bieżących przez zastosowanie najnowszego defl atora PKB dla UE wyrażonego w euro, podanego przez Komisję, który dostępny jest po sporządzeniu wstępnego projektu budżetu. Wyżej wy- mienione obniżki brutto przyznawane są po obliczeniu korekty na rzecz Zjednoczonego Królestwa oraz jej fi nansowania, o którym mowa w art. 4 i 5 niniejszej Decyzji, i nie mają żadnego wpływu na tę korektę.
20 Por.: ibidem, art. 6.
21 Por.: ibidem, art. 3 ust. 1.
22 Por.: ibidem, art. 3 ust. 2.
23 Por.: ibidem, art. 3 ust. 2 akapit 2.
b)
c)
cież bez wpływu na cele wskazanej Decyzji), to określone powyżej pułapy płatności i zobowiązań podlegają ponownemu przeliczeniu przez Komisję, przy zastosowaniu na- stępującego wzoru24:
gdzie t jest ostatnim pełnym rokiem, za który dane są dostępne zgodnie z Rozporządze- niem Rady25.
Passus o systemie zasobów własnych Wspólnot mówiący o konieczności zapewnienia odpowiednich środków na fi nansowanie wszystkich wydatków zapisanych w budżecie ogólnym Unii Europejskiej należy rozumieć dosłownie. Kredytowanie fi nansowania jest zatem w wypadku budżetu Unii Europejskiej implicite wykluczone26. Inaczej bowiem dawałoby to możliwość obejścia ustalonych limitów (pułapów) wydatków, a w konsek- wencji postawiłoby pod znakiem zapytania sens tego ekonomicznego instrumentu, któ- rego rola sprowadza się do ograniczenia ryzyka wystąpienia defi cytu budżetowego.
Dochód narodowy brutto państw członkowskich stanowi główne źródło, z którego budżet unijny czerpie środki na fi nansowanie działań Wspólnoty. Jeśli porównać sy- stem środków własnych w okresie fi nansowania 1988–1992 z planowanym na lata 2007–2013, to można stwierdzić, że w ciągu ostatnich lat dochody pochodzące z DNB znacznie przekroczyły zarówno dochody, których źródłem są cła i opłaty rolne (tzw.
tradycyjne środki własne), jak i dochody oparte na podatku VAT. Podczas gdy w roku 1988 środki własne oparte na DNB stanowiły mniej niż 11% (cła i opłaty rolne 28%, a podatek VAT aż 57%), to w roku 2013 będą one stanowić 74% budżetu (13% z ceł i opłat rolnych oraz 12% z podatku VAT).
Porównującego konstrukcję budżetu ogólnego Unii Europejskiej i dowolnego bud- żetu narodowego musi uderzyć mniejsza rygorystyczność zapisu tego pierwszego27, przejawiająca się chociażby w tym, że dla każdego roku budżetowego określa się i do- puszcza łączne kwoty dochodów i wydatków uznanych za niezbędne dla Wspólnoty Europejskiej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euroatom)28. Ten brak
24 Por.: ibidem, art. 3 ust. 3.
25 Por.: Rozporządzenie Rady nr 1287/2003 z 15 lipca 2003 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 181 z 19 lipca 2003 roku.
26 Por.: art. 268 akapit 3; art. 269 akapit 1; art. 272 ust. 10 oraz art. 274 akapit 1 TWE, [w:] Dz.U. UE nr C 321E z 29 grudnia 2006 roku (wersje skonsolidowane TWE i TUE). Także art. 14 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 1605/2002 z 25 czerwca 2002 roku w sprawie rozporządzenia fi nansowego mającego zastosowa- nie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich jest tu jednoznaczny: „Dochody budżetowe oraz środki na pokrycie płatności muszą znajdować się w równowadze”, [w:] Dz.U. UE nr L 248 z 16 września 2002 roku, uwzględniający zmiany wprowadzone Rozporządzeniem Rady nr 1995/2006 z 13 grudnia 2006 roku, [w:] Dz.U. UE nr L 390 z 30 grudnia 2006 roku, oraz sprostowanie, [w:] Dz.U. UE nr L 99 z 14 kwietnia 2007 roku. Niejasny jest w tej sytuacji zapis art. 4 ust. 3 z tego samego Rozporządzenia, który powiada, że „Budżet wykazuje zabezpieczenia na operacje udzielania i zaciągania kredytów podjęte przez Wspólnoty”.
27 Por.: Herbert Edling, Der Staat in der Wirtschaft, München 2001, s. 63–64.
28 Por.: Załącznik 1 do Części A Planu Budżetowego UE w roku 2007 (tom I, Dochody ogółem), http://
www.eur-lex.europa.eu/budget/data/D2007_VOL1/PL/nmc-grseqN70091660751-2/index.html
