Fabryki wyrobów ceramiczno — sanitarnych

W okręgu Izby istnieją dwie większe fabryki fajansowych wyrobów sanitarnych, głównie misek klozetowych, urny wałek, pi­

suarów, pozatem zmywaków laboratoryjnych, zlewów kuchennych, płytek ściennych glazurowanych i t. p. Stan tego przemysłu w okresie od 11 kwartału 1929 r. do 1 kwartału 1930 r. wykazuje poniższa tablica I.

T a b l. i . Obroty i stan satracSnlenla.

541.1 100 742.7 137 520.6 96 433.9 80

216 100 236 109 193 89 202 93

Zwiększenie się obrotów w III kwartale 1929 r. powstało wskutek sezonu budowlanego. W ciągu IV kwartału tegoż roku dat się zauważyć znaczny spadek zapotrzebow ania krajowego, spowodowany przedewszystkiem zupełnem wstrzymaniem prac budow lanych i kanalizacyjnych, następnie ześ brakiem gotówki i ogólnym niepomyślnym stanem gospodarczym w kraju. Stan ten w I kwartale 1930 r. uległ znacznemu pogorszeniu, co spowodo­

wało obniżenie produkcji.

Równolegle z polepszeniem, czy pogorszeniem się obrotów tego przemysłu następowało powiększenie lub zmniejszenie się ilości robotników zatrudnionych. Największa redukcja zatrudnio­

nych miała miejsce w IV kw artale 1929 r. W 1929 r. praco­

W ypłacalność odbiorców była słaba. W eksle protestowane stanowiły 10— 15°|0 ogólnego obrotu wekslowego.

Ceny w okresie sprawozdawczym pozostawały bez zmian.

Jedna z objętych ankietą fabryk eksportowała swe wyroby do Łotw y, Rumunji, Niemiec. Obroty eksportowe tej fabryki w okresie sprawozdawczym wynosiły 9°|o ogólnego jej obrotu i 6°|0 ogólnego obrotu obu objętych ankietą fabryk. Eksport tych wyrobów mógłby być bardziej rozwinięty, lecz z powo­

du braku odpowiedniego kapitału obrotowego możliwości ekspor- rtowe nie mogły być należycie wykorzystane, ponieważ od­

biorcy zagraniczni żądają dłuterminowego kredytu, czasami do 6 miesięcy, Kredyty takie są udzielane przez fabryki zagraniczne, przedewszystkiem niemieckie, które korzystają z tanićgo kredytu i są wydatnie finansowane przez banki odnośnych krajów. Zatem brak taniego kredytu uniemożliwia rozwój eksportu i produkcji.

Szczególnie należałoby rozwinąć produkcję i sprzedaż zarówno

W kraju, jak i zagranicą płytek ściennych glazurowanych, które dotychczas są sprowadzane w bardzo dużych ilościach z zagrani­

cy. Należy jeszcze zaznaczyć, że zbyt w kraju wyrobów prze­

mysłu ceramiczno-sanitarnego je st zagrożony w przyszłości wpro­

wadzeniem w życie traktatu handlowego polsko-niem ieckiego, który — ze względu na brak odpowiedniej ochrony celnej — spo­

woduje zalew rynku krajowego niemieckiemi wyrobami fajan- sowemi i może zabić młodą gałęź przemysłu rodzimego.

6. H u t y s z k l ą n e.

Przem ysł ten jest znacznie rozwinięty w okręgu Izby.

W iększość fabryk tych znajduje się w powiatach: będzińskim i zawierciańskim. Huty szklane produkują wszelkie rodzaje szkła i wyrobów szklanych, jakoto: szkło taflowe — dachowe gładkie i prążkowane, ornamentowe wszelkich kolorów i deseni, szkło z siatką, szkło okienne, szkło galanteryjne, stołowe i oświetleniowe, wreszcie szkło butelkowe.

Stan przemysłu tego w okresie od II kwarału 1929 r. do I kwartału 1930 r. włącznie we wszystkich działach, oprócz działu szkła butelkowego, charakteryzuje pon:ższa tablica 1, uło­

żona na podstawie danych, zebranych od 4-ch największych fa­

bryk w okręgu Izby.

Tabl. 1. Obroty i stan zatrudnienia.

Rok 1929 Rok 1930

Wyszczególnienie II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

Liczby

słano Wl000rh24,4 340.5 100 353.1 104 409.7 120 217,1 64

Zapasy na sk ła­

dach W 1 0 0 0 m 2 4/l 223.7 100 302.1 136 2839 127 558.9 250 Obroty —w tys, zł. 1.819.5 100 1.858.4 102 2.035.3 112 1.043.9 57 Ilość robotników

ja k widać z powyższej tablicy, koniunktura hut, wyrabiają­

cych szkło taflowe w okresie od 11 do IV kwartału 1929 r. kształ­

towała się ze słabą zwyżką obrotów, jednak naogół była zła, gdyż 111 kwartał, który zwykle jest bardzo ożywionym, nie dał spo­

dziewanej zwyżki obrotów z powodu słabego bardzo ruchu w bu­

downictwie. Skutkiem tego zapasy na składach, zamiast zmniejszyć, dosyć wybitnie się powiększyły już w 111 kwartale. Znaczny spadek obrotów szkłem taflowem nastąpił w I kwartale 1930 r., w którym zapasy szkła tafiowego powiększyły się o 150°|o w sto­

sunku do 11 kwartału i 929 r.

Wskutek niepomyślnej konjunktury w tym dziale hutnictwa szklanego ilość zatrudnionych robotników stale się obniżała i reduk­

cja w I V kwartale 1 9 2 9 r. wynosiła 21 °|o w porównaniu z końcem kwartału 11-go tegoż roku, jednak w okresie II półrocza 1 9 2 9 r.

pracowano pełne dni w tygodniu. W' jednej z hut w III kwartale

1 9 2 9 r. płace robotników uległy zwyżce o 6°|o, pozatem płac nie zmieniano. Strejków i przerw w pracy w II półroczu 1 9 2 9 r.

nie było.

Skutkiem nadprodukcji szkła tafiowego ceny nie mogły utrzymać się na jednakowej wysokości na rynkn wewnętrznym i uległy zniżce o 5 do 1 0°jo w IV kwartale okresu sprawozdawczego.

W ypłacalność odbiorców była niezadowalająca. Sumy prote­

stowanych weksli wynosiły 4 do 9°|0 ogólnego obrotu wekslowego, zaś terminy płatności weksli — 3 do 4 miesięcy.

W II półroczu 1929 r. jedna huta eksportowała zupełnie znikomą ilość, około 2,5°|0 całości obrotów, szkła okiennego do Bułgarji, zaś druga — kilka wagonów szkła tafiowego różnych rodzajów do Gdańska, gdyż wysokie koszta przewozu uniemo­

żliwiają skuteczną konkurencję na rynkach zagranicznych.

Nieco lepiej kształtowała się konjunktura hut szkieł galan­

teryjnych, stołow ych i oświetleniowych, naogół jednak niezado­

walająco z braku dostatecznej ilości zamówień. Od 11 do IV kwartału 1929 r. włącznie obroty stale się zwiększały z przyczyn natury sezonowej, zaś w 1 kwatale 1930 r. uległy poważ­

niejszemu obniżeniu w porównaniu z poprzednim kwartałem.

Stan zatrudnienia nieco osłabł już w III kwartale 1929 r.

i pozostał prawie bez zmiany do końca tego roku, przyczem pracowano pełne 6 dni w tygodniu. Strajków w hutach nie było, natomiast w jednej fabryce miała miejsce przerwa pracy w ciągu 8 dni skutkiem braku zamówień. Płace robotników pozostawały bez zmian.

Ceny utrzymywały się w ciągu 11 półrocza 1929 r. na Stałej wysokości.

W ypłacalność odb:orców była zla skutkiem ogólnego braku pieniędzy. Term iny płatności weksli wynosiły 2 — 3 miesięcy.

Jedna z firm tej grupy w II półroczu 1929 r. eksportowa­

ła całkiem znikomą ilość swych wyrobów do Rumunji, zaś druga eksportowała znacznie w ięcej, bo w ilości około 29°o całego swe­

go obrotu, do Anglji, Belgji, Italji i Australji. Według opinji tej drugiej firmy widoki na zwiększenie eksportu są małe, ponieważ kraje importujące utrudniają nasz eksport przez wysokie cła, z drugiej znów strony brak naszym hutom wyspecjalizowanych robotników, by wj^roby polskie mogły skutecznie konkurować

■st wysoko rozwiniętym zagranicznym przemysłem szklanym.

E, P R Z E M Y S Ł SK Ó R Z A N Y .

W okręgu Izby w dziedzinie przemysłu skórzanego naj­

bardziej rozwinęty je st przemysł garbarski, inne działy, jak fa­

bryki pasów, wyrobów rymarskich, galanterja skórzana na terenie Izby prawie nie istnieją. Największa ilość i największe garbarnie znajdują się w Radomiu.

Przem ysł garbarski w roku 1929 przeżyw ał ostry bardzo kryzys, który rozpoczął się w połowie 1928 roku, skutkiem braku zamówień i kapitałów obrotow ych. W obec tego w okresie II półrocza 1929 r. z 30 garbarń w Radomiu 14 stało nieczynnych i tylko 16 pracowało, jednak przeciętnie w 25% swej zdolności wytwórczej. W iększe garbarnie naogół miały znacznie gorszy stan zatrudnienia, nieraz tylko w 10°|o swej zdolności wytwórczej, średnie zaś i mniejsze garbarnie były zatrudnione lepiej, a niektóre nawet w 100°|o swej zdolności wytwórczej. Brak kapitałów obroto­

wych spowodował ten nienormalny stan, że większość garbarń zmuszona była przyjmować cudze skóry do przerobu, nie mając dostatecznego kapitału na zakup własnego surowca. Pragnąc przyjść z pom ocą temu przemysłowi, Izba w końcu 1929 roku opracowała memorjał o stanie przemysłu garbarskiego i w lutym 1930 r. przedłożyła go p. Ministrowi Przemysłu i Handlu i innym czynnikom miarodajnym.

Przebieg konjunktury przemysłu garbarskiego w okresie od II kwartału 1929 r. do 1 kwartału 1930 r. włącznie w okręgu Izby uwidoczniony jest na poniższej tablicy 1 na podstawie danych, zebranych drogą ankiety od 3-ch większych garbarń, wyrabiających skóry podeszwiane, faledrowe i chromowe.

Tabl. 1. Obroty 1 stan zatrudnienia.

Rok 1929 Rok 1930

Wyszczególnienie II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał

Liczby

cach złotych 820.5 100 780.9 95 1.079.5 132 622.4 76

Ilość robotników

zatrudnionych. 155 100 179 113 175 111 123 78

Jak widać z te j tablicy obroty objętych ankietą garbarń ilość protestowanych weksli na 40n|0 całego obrotu wekslowago.

Dla zabezpieczenia się od protestowanych weksli niektóre garbarnie starały się ograniczać swym odbiorcom kredyty wekslo­

we, co udawało się w pewnej mierze w III kwartale 1929 r., zaś w IV kwartale tegoż roku trzeba było z konieczności zwiększyć te kredyty. Term iny płatności weksli pierwotnie wynosiły 3 miesiące, pod koniec okresu sprawozdawczego dochodziły do 5— 6 miesięcy.

Ceny skór wyprawionych w IV kwartale 1929 r. w porów­

Przemysł papierniczy reprezentowany jest dosyć poważnie na terenie okręgu Izby. W zakres fabrykacji głównych działów tego przemysłu wchodzą; a) papier piśmienny drukowy - drze\vny

i bezdrzewny — manufakturowy, pakowy, gazetow y, tapetow y,

9.434.0 100 10.005 6 106 10.825 4 115 10 079.9 106 995,5 100 1 0 2 6 8 103 765.8 77 784.4 79

1.423 100 1.426 100 1.422 100 1.394 98

Konjunktury w poszczególnych fabrykach papieru w okre­

sie od 11 kwartału 1929 r. do 1 kwartału 1930 r. kształtowały się niezupełnie jednolicie, choć z nieznacznemi tylko odchyleniami w kierunku pogorszenia lub polepszenia. W ogólnym bilansie

kazał nieznaczne polepszenie w stosunku do poprzedniego kwartału.

W ypłacalność odbiorców pogorszyła się zwłaszcza w IV kwartale 1929 r. Ilość protestowanych weksli nie była stosun­

kowo tak znaczna, jak w innych gałęziach przemysłu: według