Główne formy współpracy szkoły z rodzicami

Żeby rodzice chcieli ze szkołą współpracować, muszą znaleźć w niej odpowiedni klimat. Muszą poczuć się partnerami dyrektora i nauczy-cieli. Nie tylko wtedy, gdy potrzebne są pieniądze lub dodatkowe ręce do pracy. Potrzebę uczestnictwa rodziców w życiu szkoły można zaakcen-tować poprzez realizację wspólnie wypracowanego i zaakceptowanego programu wychowawczego szkoły.

Główne formy współpracy można ogólnie podzielić na:

• doraźne:

- zebrania klasowe, - dni otwarte szkoły,

- kontakty korespondencyjne, telefoniczne i osobiste, - uroczystości i imprezy szkolne,

• zinstytucjonalizowane:

- komitet rodzicielski, - radę szkoły.

Zebrania klasowe

Są to spotkania z rodzicami, zwane często wywiadówkami. Odbywa- ją się przynajmniej cztery razy w ciągu roku szkolnego, jednak zazwy- czaj częściej. Biorą w nich udział zazwyczaj rodzice jednej klasy. Do-tyczą one spraw organizacyjnych, osiągnięć edukacyjnych uczniów, ich funkcjonowania w społeczności szkolnej i ewentualnych trudności wy-chowawczych. Na pierwszym zebraniu wychowawca przedstawia har-monogram spotkań na cały rok szkolny wraz z ich tematyką. Zapoznaje rodziców z planem pracy wychowawczej, wewnątrzszkolnym i przed-miotowym systemem oceniania oraz innymi dokumentami związanymi z pracą szkoły, np. procedurami egzaminu gimnazjalnego czy matural-nego, jeżeli takowe są przewidziane w nadchodzącym roku szkolnym.

Może poprzedzać je zebranie ogólne wszystkich rodziców, z  którymi spotyka się dyrekcja szkoły lub prezydium komitetu rodzicielskiego w celu przekazania ważnych informacji. Właściwie zorganizowane spo-tkanie poprzedza staranna analiza ogólnej sytuacji wychowawczej klasy.

Jest to okazja do poinformowania o tym, co się dzieje na forum klasy i szkoły, jakie przedsięwzięcia są realizowane i jakie są potrzeby. Aby spotkania takie nie były prowadzone w sposób szablonowy, rodzice mu- szą mieć możliwość konstruktywnego wpływu na to co się dzieje w kla-sie. Ich propozycje powinny być uwzględniane w  dalszych poczyna-niach wychowawczych. Atmosfera tych spotkań ma pozytywny wpływ na uaktywnienie się rodziców. Ważne, aby czuli się potrzebni szkole, np.

w charakterze dodatkowych opiekunów na wycieczkach, dyskotekach, jako goście dzielący się swoim doświadczeniem na lekcjach wychowaw-czych lub współorganizatorzy imprez kulturalnych.

W trakcie zebrań klasowych – poza sprawami organizacyjnymi – jest oczywiście miejsce również na pedagogizację rodziców, prowadzoną m.in. w ramach szkoleń, spotkań z ekspertem albo warsztatów.

Dni otwarte szkoły

To cykliczne dyżury w  określonym dniu i  godzinach wszystkich nauczycieli, podczas których rodzice mogą spotkać się z nimi indywi-dualnie. Jest to okazja do szczerej i nieskrępowanej rozmowy na temat dziecka-ucznia. Ponieważ jest to kontakt spersonalizowany, można do- głębnie skupić się na dobrych i słabych stronach danego ucznia i próbo-wać poszukać konsensusu. Nauczyciel konkretnego przedmiotu i rodzic mogą wspólnie zastanowić się, jak rozwiązać ewentualny problem.

Kontakty korespondencyjne i telefoniczne

Tego typu kontakty odbywają się nie tylko drogą tradycyjną, ale co- raz częściej za pomocą wpisów w dzienniczku elektronicznym, do któ-rego rodzic ma całodobowy dostęp. Kontakty takie wykorzystywane są wtedy, gdy rodzic wykazuje się obojętnością wobec realizowania obo-wiązków szkolnych swojego dziecka, nie reaguje na zaproszenia na spo-tkania klasowe lub rozmowy indywidualne. Nie dotyczą one wyłącznie spraw typowo interwencyjnych, których celem jest wyjaśnienie incy-dentów. List, telefon lub dzienniczek elektroniczny są również środkiem do przekazywania szybkiej informacji nt. zebrań, szkoleń, mogą być za- proszeniem na uroczystość szkolną lub klasową, informacją o przyzna-niu listu gratulacyjnego za osiągnięcia szkolne dziecka.

Kontakty osobiste

Kontakty wychowawcy z rodzicami nie powinny kończyć się na ze-braniach klasowych. Mogą mieć miejsce na terenie szkoły w ramach dni otwartych, w domu rodzicielskim lub na gruncie neutralnym. Najtrud-niejsze zazwyczaj są wizyty domowe, które bywają nieprzewidywalne i mają miejsce wtedy, gdy nie można w żaden sposób nawiązać kon-taktu z  rodzicami. Mogą jednakże przynieść spostrzeżenia dotyczące warunków egzystencji dziecka i skonfrontować własne przypuszczenia ze stanem faktycznym. Owocne w  skutkach mogą być przypadkowe spotkania na gruncie neutralnym. Rozmowę można zacząć od tematów niezwiązanych z dziećmi i dopiero po pewnym czasie skierować na in-teresujące obie strony zagadnienia.

Uroczystości i imprezy szkolne

Popularną formą włączania rodziców w życie klasy i całej szkoły jest zapraszanie ich na uroczystości z okazji świąt, rocznic, rozpoczęcie lub zakończenie roku szkolnego.

W szkole, w zależności od typu, jest wiele okazji, które można wyko-rzystać na zintegrowanie rodziców. Przykładem mogą być pikniki szkol-ne, w których uczestniczą całe rodziny. Atmosfera takich imprez sprzyja nawiązaniu mniej formalnych relacji między nauczycielami a rodzica-mi. W przygotowanie i realizację programu (np. konkurencje sportowe, występy artystyczne, zabawy) włączają się wszyscy uczestnicy. Podobną funkcję polegającą na nawiązaniu bardziej osobistych kontaktów, któ-re ułatwiają wzajemne poznawanie się są kameralne spotkania klasowe z okazji świąt religijnych, Dnia Matki, Andrzejek itp. Pomoc rodziców jest bezcenna przy okazji „studniówek”, obchodów Dnia Patrona Szkoły lub imprez kulturalnych, takich jak konkursy piosenki, przedstawienia teatralne. Rodzice pomagają uczniom w doborze repertuaru, sugerują stroje i wspomagają w ich wykonaniu, zajmują się wraz ze swymi dzieć-mi udekorowaniem sali.

Uczestnictwo uczniów, ich rodziców i nauczycieli w tego typu uro-czystościach i imprezach stwarza warunki do uczenia się, jak układać dobre stosunki między tymi trzema podmiotami.

Komitet rodzicielski

Komitet rodzicielski jest organem wewnętrznym szkoły, którego funkcjonowanie wynika z ustawy o systemie oświaty. Komitet rodziciel-ski, zwany radą rodziców, jest obok rady pedagogicznej oraz samorządu uczniowskiego trzecim filarem szkolnej struktury organizacyjnej. Sku-pia wybranych demokratyczne przedstawicieli rodziców poszczegól-nych klas. Celem działalności jest zapewnienie współpracy rodziców z  dyrektorem szkoły, radą pedagogiczną, samorządem uczniowskim, organami nadzorującymi szkołę i innymi instytucjami i organizacjami w realizacji zadań szkoły. Główne zadania komitetu rodzicielskiego po-legają na współdziałaniu w programowaniu pracy szkoły oraz udziela-niu pomocy w zapewnieudziela-niu warunków realizacji zadań dydaktycznych,

wychowawczych i  opiekuńczych szkoły. Rodzice współuczestniczą w tworzeniu i realizacji programów wychowawczych i profilaktycznych oraz współpracują z organizacjami uczniowskimi działającymi w szko-le. Prezentują opinie i postulaty rodziców wobec dyrekcji i rady peda-gogicznej, a także władz nadzorujących szkołę. Są niezastąpieni podczas organizacji wszelkich szkolnych przedsięwzięć. Pozyskują środki finan- sowe dla wspierania przedsięwzięć wychowawczo-opiekuńczych szko-ły – fundusz komitetu rodzicielskiego jest nierzadko głównym źródłem unowocześniania bazy dydaktycznej.

Współpraca szkoły, jako placówki edukacyjnej, i  rodziców to wy-konywanie wspólnych zadań w imię uzgodnionych i zaakceptowanych przez obie strony celów. Nie wyklucza to współdziałania na płaszczyź- nie jednokierunkowych świadczeń, np. w postaci udzielania pomocy fi-nansowej bądź rzeczowej. Wybór konkretnych form wspólnych działań oraz ich zakres to wypadkowa wielu czynników: celów nauczyciela, któ- ry realizuje założenia systemu oświaty, jego przygotowania, indywidu-alnych preferencji, warunków, w jakich działa, potrzeb sygnalizowanych przez rodziców.