Przykłady pedagogizacji rodziców

Na bycie rodzicem nie trzeba mieć licencji. Do tej niełatwej roli czło-wiek przygotowuje się w oparciu o wyniesione z własnego, rodzinnego domu doświadczenia, intuicję, zasłyszane lub obiegowe opinie, niekiedy także przy pomocy lektury. Tak skomplikowane zadanie jak wychowa-nie własnego dziecka wychowa-nie wymaga sformalizowanej nauki. Niektórzy rodzice, najczęściej ci, którym dodatkowe nauki bardzo by się przyda-ły, są przekonani o własnej nieomylności. Jest grupa rodziców, którzy martwią się swoimi, często przejściowymi, porażkami wychowawczy-mi. Chcą zrozumieć, na przykład, jaki wpływ na reakcje ich dziecka ma trudny okres adaptacji w nowej szkole i jak można mu pomóc. Taką in-stytucją pomocową dostępną dla każdego rodzica jest szkoła, która musi stworzyć odpowiedni klimat autentycznej współpracy z rodzicami.

Szkolenia

Szkolenia pozwalają na omówienie drażliwych tematów i korzysta-nie z wiedzy fachowców na podstawie literatury lub w trakcie spotkań z fachowcami. Organizowane przez szkołę powinny odbywać się w wa-runkach, które dają poczucie partnerstwa, bezpieczeństwa i wspólnej troski o dobro dziecka. Wielką rolę w tego typu spotkaniach odgrywa

stworzenie odpowiedniej, kameralnej, wręcz rodzinnej atmosfery. Moż-na to osiągnąć przez przygotowanie sali: ustawienie krzeseł i stolików w  kręgu, tak aby zachowany został kontakt wzrokowy, oraz wspólne przygotowanie herbaty czy kawy.

Ważny jest model kontaktów pedagoga z rodzicami. Irena Dzierz-gowska – autorka książek i opracowań dotyczących kierowania jednost-kami oświatowymi, a także standardów edukacyjnych – zwraca uwagę, że aby namówić rodziców do udziału w szkoleniach, lepiej jest zaczynać od wykładowcy spoza szkoły¹⁷⁷. Może to być np. psycholog, terapeuta, lekarz, policjant. Stopniowo te zajęcia mogą zacząć prowadzić pedago-dzy szkolni lub inni nauczyciele. Muszą jednak bezwarunkowo dobrze poznać tematykę szkoleń, umieć pracować z dorosłymi, łatwo nawią-zywać kontakt oraz unikać pouczania z pozycji formalnego autorytetu.

Nauczyciel musi jednak pamiętać, że to on jest prowadzącym szkolenie i nie może dopuścić, aby przebieg spotkania wymknął się spod kontroli.

Pożądane jest, aby cykl szkoleń był przygotowany przez pedagoga szkolnego lub nauczyciela wychowawcę po rozpoznaniu grupy szkole-niowej i uzyskaniu informacji o nurtujących ją pytaniach. Proponowana tematyka byłaby odpowiedzią na problemy, które wymagają przeanali-zowania. W takim wypadku jest duże prawdopodobieństwo, że te szko-lenia spotkają się z zainteresowaniem rodziców.

Warsztaty dla rodziców

Specyficzną formą szkoleń są zajęcia warsztatowe. Dobrą praktyką jest, aby rodzice na początku roku otrzymali ofertę z tematami i termi- nami zajęć. Mogą tę listę modyfikować, dopisując te tematy, które uzna-ją za istotne dla siebie. Warsztaty manami zajęć. Mogą tę listę modyfikować, dopisując te tematy, które uzna-ją charakter wyraźnie użytkowy – dotyczą bezpośrednio kłopotów wychowawczych zainteresowanych rodziców. Przykłady zagadnień omawianych i rozwiązywanych podczas spotkań mogą być następujące:

• „Co zrobić, gdy dziecko kłamie?”,

• „Jak komunikować się z dzieckiem?”,

• „Jak reagować na przekorę, bunt, negację, gniew?”,

177 I. Dzierzgowska, Rodzice w szkole, Warszawa 1999, s. 95.

• „Jak pomóc w nawiązaniu dobrych kontaktów z rówieśnikami?”,

• „Jak nauczyć dziecko się uczyć?”,

• „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały?”,

• „Jak uniknąć niebezpieczeństw czyhających w Internecie?”.

Warsztaty przynoszą niepodważalne efekty. Rodzice nie tylko lepiej radzą sobie z kłopotami wychowawczymi, ale również podchodzą do nich z większym dystansem. Podczas pracy w grupie inni rodzice prze-konują się, że ich problemy nie są odosobnione i nie zawsze zawinione.

Istotnym elementem tych spotkań „jest wyzwolenie i wykorzystanie siły twórczej drzemiącej w rodzicach – ich pomysłów, entuzjazmu, zdolno-ści, doświadczeń życiowych”¹⁷⁸. Dzielą się własnymi, wypracowanymi sposobami radzenia sobie z  dzieckiem. Dobrze, jeżeli ta sama grupa spotyka się cyklicznie i może informować się wzajemnie, jakie działania udało się wprowadzić w życie, a z czym były trudności. W trakcie ćwi-czeń praktycznych rodzice mogą sami na sobie doświadczyć skutków najczęściej stosowanych wypowiedzi, jakie kierują do dzieci. Jest to naj-skuteczniejszy sposób wykorzystania wiedzy i nabywania umiejętności sprawnego radzenia sobie w sytuacjach trudnych wychowawczo.

Działania wspierające pedagogizację rodziców podejmowane w bibliotece szkolnej

Do wzbogacenia świadomości pedagogicznej rodziców może przy-czynić się biblioteka szkolna, w  której gromadzone są m.in. różnego typu dokumenty (zarówno tradycyjne, jak i  elektroniczne) dotyczące pedagogiki i psychologii, udostępniane również rodzicom. Tutaj użyt-kownicy mają dostęp do fachowych książek i  specjalistycznych cza-sopism poruszających problem metod wychowawczych, poradników dotyczących zapobieganiu patologii społecznych oraz dokumentów regulujących pracę szkoły. Skuteczną reklamą tego typu wydawnictw są wystawy organizowane przy okazji zebrań z rodzicami. Jest to sto-sowny moment na zachęcenie do korzystania z filmoteki DVD. Często są to krótkie filmy poruszające ważne dla nastolatków problemy z ich

178 D. Bierowska, O pedagogizacji rodziców słów kilka, „Nowe w Szkole”, nr 3/1998–99, s. 21.

punktu widzenia, który często jest dla rodziców zaskoczeniem. Dobrym przykładem są impresje filmowe nakręcone przez młodzież i nagrodzo-ne w ramach programu profilaktyczno-edukacyjprzykładem są impresje filmowe nakręcone przez młodzież i nagrodzo-nego „Sztuka wyboru”.

Celem tego programu było ograniczenie negatywnych zjawisk w środo- wisku młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Przedsię-wzięcie ukierunkowane było na przeciwdziałanie zjawisku zażywania środków odurzających i nosiło tytuł „Kręcę filmy, a nie jointy”.

Współczesna biblioteka to także nowoczesne centrum informacji wyposażone w komputery z dostępem do Internetu. Bibliotekarze szkol-ni, którzy nadzorują szkolne centra informacji multimedialnej, jak nikt inny w szkole mają doświadczenia związane z bezpiecznym Internetem.

W bibliotece można również uzyskać informacje o możliwościach uzyskania pomocy psychologicznej i  adresy oraz telefony do innych instytucji pomocowych. Tutaj też można spotkać na dyżurze pedagoga i porozmawiać o kłopotach wychowawczych.

Te pokrótce omówione przykłady działań dowodzą, że pedagogiza-cja rodziców jest zadaniem wszystkich pracowników pedagogicznych w szkole i może być z powodzeniem przez nich realizowana.