Za początek inkubacji przedsiębiorczości można uznać 1959 r.3, kiedy to Joseph Mancuso założył pierwszy inkubator4, Batavia Industrial Center w Nowym Jorku5. Wydarzenie to było związane z zakupem powierzchni po korporacji Massey-Harris Ferguson Ltd.6, która przestała prowadzić działalność na tym terenie. Po dokonaniu wspomnianej transakcji po-jawił się problem polegający na tym, iż niemożliwe okazało się znalezie-nie najemcy całego budynku, w związku z czym postanowiono podzielić 3 R. Gleich, G. Kierans, T. Hasselbach, Due Dilligence on Young Companies: A Case
Study, [w:] R. Gleich, G. Kierans, T. Hasselbach (eds.), Value in Due Diligence:
Con-temporary Strategies for Merger and Acquisition Success, Gower Publishing, Ltd., Farnham 2010, s. 121.
4 T. O’Neal, Evolving a Successful University-Based Incubator: Lessons Learned From
the UCF Technology Incubator, “Engineering Management Journal” 2005, vol. 17 (3), s. 11–25.
5 S. Tzafestas, The Art and Impact of Physical and Virtual Enterprise Incubators: The
Greek Paradigm, [w:] M. D. Lytras [et al.] (eds.), The Open Knowledge Society: A
Com-puter Science and Information Systems Manifesto, Springer, Heidelberg 2008, s. 549. 6 H. Leblebici, N. Shah, The Birth, Transformation and Regeneration of Business
In-cubators as New Organisational Forms: Understanding the Interplay between Orga-nisational History and OrgaOrga-nisational Theory, “Business History” 2004, vol. 46 (3), s. 353–380.
lokal na mniejsze partycje7. W efekcie nawiązano współpracę z wieloma dzierżawcami, co w istocie zapoczątkowało powstanie pierwszego inku-batora przedsiębiorczości8.
Przez wiele lat od utworzenia pierwszego tego typu ośrodka trudno było doszukiwać się podobnych projektów na świecie. Również w sa-mych Stanach Zjednoczonych w okresie dwóch dekad od uruchomienia pionierskiego projektu mającego na celu inkubację przedsiębiorstw nie było zbyt wielu naśladowców. Modę na podejmowanie wcześniej wspo-mnianych inicjatyw przywrócili menedżerowie inkubatorów przedsię-biorczości, którzy w połowie lat 80. XX w. przeprowadzili serię konferen-cji sponsorowanych przez US Small Business Administration9. Tendencję tę potwierdza również fakt, iż w 1980 r. odnotowano funkcjonowanie zaledwie 12 tego typu instytucji10, natomiast cztery lata później zareje-strowane były już 63 wspomniane organizacje11. W zasadzie od tego cza-su odnotowuje się wzrost zainteresowania inkubacją przedsiębiorczości niemal na całym świecie, przy czym tylko w USA funkcjonuje obecnie ponad 1100 inkubatorów12.
Wspomniane ruchy doprowadziły również do powstania w 1985 r.
National Business Incubation Association (NBIA), stowarzyszenia
pro-pagującego inkubację przedsiębiorczości. W momencie tworzenia instytucja ta skupiała 40 członków13, natomiast w chwili obecnej jest to wiodąca organizacja na świecie, skupiająca ponad 1900 członków z 60 krajów14.
Jednym z pierwszych europejskich przykładów jest inkubator przed-siębiorczości powołany do życia w 1975 r. w Wielkiej Brytanii. W związ-ku z dynamicznie zmieniającym się rynkiem stali utworzono British Steel 7 H. A. Napier, O. N. Rivers, S. W. Wagner, J. B. Napier, Creating a winning E-business,
Thomson Learning Inc., Boston 2006, s. 125.
8 R. Aernoudt, Incubators: Tool for Entrepreneurship?, “Small Business Economics” 2004, vol. 23, s. 128.
9 S. Akçomak, Incubators as tools for entrepreneurship promotion in developing
countries, [w:] W. Naude, E. Szirmai, M. Goedhuys, Entrepreneurship, Innovation
and Economic Development, Oxford University Press, Oxford 2011, s. 231. 10 J. Wiggins, D. V. Gibson, Overview of US incubators and the case of the Austin
Tech-nology Incubator, “International Journal of Entrepreneurship and Innovation Ma-nagement” 2003, vol. 3, s. 57.
11 C. Lendner, University technology transfer through university business incubators
and how they help start-ups, [w:] Thérin F. (ed.), Handbook of Research on
Techno--Entrepreneurship, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2007, s. 163. 12 The World Bank, Agricultural…, s. 390.
13 T. Ressler, Business incubators, [w:] R. L. Kemp (ed.), The Inner City: A Handbook for
Renewal, McFarland, Jefferson 2001, s. 129.
Historia inkubatorów przedsiębiorczości 115
Industry, organizację odpowiedzialną za tworzenie nowych miejsc pracy
na obszarach, które ograniczały swój udział w przemyśle ciężkim. W ko-lejnych latach koncepcję inkubacji przedsiębiorczości zaczęły wprowa-dzać w życie również Niemcy oraz Francja, które ustanowiły pierwsze tego typu instytucje odpowiednio w roku 198315 oraz 198516.
W latach 80. XX w. tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości stało się tendencją widoczną również poza Europą i Stanami Zjednoczony-mi. Organizacje te powstały także m.in. w Indiach (1985 r.)17, Brazy-lii (1986 r.)18 oraz Chinach (1987 r.)19. W kolejnych dwóch dekadach wspomniane instytucje pojawiały się w wielu krajach na wszystkich kontynentach. Należy jednocześnie podkreślić, iż w ostatnich latach inkubatory odgrywają coraz większą rolę w promowaniu przedsiębior-czości w krajach rozwijających się – obecnie szacuje się, iż funkcjonuje w nich około 40% wspomnianych organizacji inkubujących przedsię-biorstwa20.
W trakcie ostatnich kilkudziesięciu lat zmianom ulegały również cechy inkubatorów przedsiębiorczości. Ich powodem były m.in. zmieniające się potrzeby potencjalnych oraz obecnych przedsiębiorców, dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii oraz liczne bariery, na jakie na prze-strzeni dekad napotykały mikro-, małe i średnie podmioty gospodarcze. Ewolucję inkubatorów przedsiębiorczości jako instytucji wspierających postawy przedsiębiorcze przedstawia rysunek 7.
Jak widać na rysunku 7., koncepcja inkubatora przedsiębiorczości ewoluowała na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Należy przy tym pamię-15 R. K. Bhabra-Remedios, B. Cornelius, Cracks in the egg: improving performance
measures in business incubator research, “Small Enterprise Association of Austra-lia and New Zealand 16th Annual Conference”, Ballarat, 2003, s. 11; publikacja po-konferencyjna, http://www.cecc.com.au/programs/resource_manager/accounts/ seaanz_papers/ 19BhabraRemedioisCorneliusCracksintheeggfinal.pdf [dostęp 24.03.2012], s. 11.
16 J. Yu, R. R. Stough, P. Nijkamp, Governing Technological Entrepreneurship in China
and the West, “Public Administration Review” 2009, vol. 69, s. 101.
17 K. Gachigi, P. Kukubo, C. M. Kiamba, Perspectives on technology transfer and
com-mercialization in Africa: a focus on Kenya, [w:] J. S. Butler, D. V. Gibson (eds.), Global
Perspectives on Technology Transfer and Commercialization: Building Innovative Ecosystems, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2011, s. 62.
18 H. Etzkowitz, J. M. Carvalho de Mello, M. Almeida, Towards “meta-innovation” in
Brazil: The evolution of the incubator and the emergence of a triple helix, “Research Policy” 2005, vol. 34, s. 416.
19 United Nations, Promoting business and technology incubation for improved
com-petitiveness of small and medium-sized industries through application of modern and efficient technologies, United Nations Publications, Dhaka 2004, s. 83. 20 S. Akçomak, Incubators…, s. 229.
tać, iż w przypadku wielu inkubatorów problemem jest ich jednoznaczne sklasyfikowanie. Oznacza to, że do jednej instytucji wspierającej przed-siębiorczość można przyporządkować wiele cech czy charakterystyk, a co za tym idzie niekiedy kwestią sporną jest jej segmentowanie zgodnie z przyjętymi kryteriami. Koncepcja inkubatora przedsiębiorczości Agencje przedsiębiorczości Zorganizowane
seminaria przemysłowyMajątek
Parki naukowe Centra biznesu Wielocelowe inkubatory Specjalistyczne inkubatory Technologiczne
inkubatory „bez ścian”Inkubator Specjalistyczny inkubator
Inkubatory
„nowej generacji” inkubatoryWirtualne Lata 70. Wczesne lata 80. Połowa lat 90. Późne lata 90.
Rysunek 7. Ewolucja koncepcji inkubatora przedsiębiorczości
Źródło: Benchmarking of Business Incubation. Final Report, European Commission Enterprise
Historia inkubatorów przedsiębiorczości 117
Obserwacja inkubatorów przedsiębiorczości jako instrumentu wspie-rania postaw przedsiębiorczych pozwala również zauważyć, iż w wielu krajach oprócz przedstawionych relatywnie nowszych form tych instytu-cji z powodzeniem działają również organizacje o charakterze tradycyj-nym. Wynika to z faktu, że nawet w gospodarkach uznawanych za najbar-dziej innowacyjne, występuje popyt ze strony podmiotów gospodarczych na usługi oferowane przez klasyczne inkubatory.