Jak zauważono w podrozdziale 2.6, wyróżnia się wiele typologii in-kubatorów przedsiębiorczości jako instrumentów wspierania postaw przedsiębiorczych. Wynika to m.in. ze specyfiki pojedynczych organi-zacji, których sposób funkcjonowania znacznie odbiega od najczęściej obserwowanych ośrodków oraz z rozwoju narzędzi wspomagających tworzenie oraz prowadzenie działalności gospodarczej na przestrzeni dziesięcioleci.
W wielu opracowaniach autorzy koncentrują się najczęściej na po-dziale inkubatorów na tradycyjne, technologiczne oraz preinkubatory. Jest to podstawowy podział, aczkolwiek nie uwzględnia on wielu charak-terystyk tych organizacji, co bardzo często wpływa na ocenę sposobu ich funkcjonowania.
Jednym z podstawowych zadań wynikających z kierunku prowadzo-nych badań było szczegółowe określenie typu badaprowadzo-nych instytucji inku-bujących podmioty gospodarcze. Biorąc pod uwagę opinie menedżerów badanych ośrodków wspierających postawy przedsiębiorcze, w woje-wództwie łódzkim funkcjonują następujące podmioty:
1. Inkubatory przedsiębiorczości:
• Inkubator Przedsiębiorczości w Kleszczowie, • Inkubator Przedsiębiorczości w Kutnie, • Zelowski Inkubator Przedsiębiorczości. 2. Inkubatory technologiczne:
• Inkubator Technologiczny w Bełchatowie, • Łódzki Inkubator Technologiczny. 3. Preinkubatory:
• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości w Łodzi, • Inkubator Uniwersytetu Łódzkiego.
32 http://www.frgz.pl/index.php?option=com_content&task=blogsection&id=9&Ite-mid=116 [dostęp 31.07.2013].
Klasyfikacja inkubatorów w województwie łódzkim 171
W przypadku Inkubatora Uniwersytetu Łódzkiego klasyfikowanie zgodnie z przyjętą typologią wymaga bardziej precyzyjnego wyjaśnienia. Ze względu na podstawową działalność (funkcjonowanie w otoczeniu akademickim) analizowana instytucja inkubująca podmioty gospodarcze została zakwalifikowana do grona preinkubatorów, jednakże należy pa-miętać, iż aktywność ośrodka jest również skoncentrowana wokół inku-bowania podmiotów gospodarczych oraz transferu wiedzy i promowania innowacyjnych technologii, co jest wynikiem ścisłej współpracy z Cen-trum Transferu Technologii Uniwersytetu Łódzkiego.
W ramach przytoczonej typologii ośrodki wspierające postawy go-spodarze segmentuje również Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Zgodnie z typologią tej organi-zacji obecnie funkcjonujące instytucje inkubujące podmioty gospodarcze w województwie łódzkim można podzielić na:
1. Inkubatory przedsiębiorczości33:
• Inkubator Przedsiębiorczości w Kleszczowie, • Inkubator Przedsiębiorczości w Kutnie, • Zelowski Inkubator Przedsiębiorczości. 2. Inkubatory technologiczne34:
• Inkubator Technologiczny w Bełchatowie, • Łódzki Inkubator Technologiczny. 3. Preinkubatory35:
• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości w Łodzi, • Inkubator Uniwersytetu Łódzkiego.
Jak widać, klasyfikacja menedżerów inkubatorów przedsiębiorczości oraz Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębior-czości w Polsce jest tożsama.
Kolejnym kryterium podziału inkubatorów przedsiębiorczości jest ty-pologia ze względu na podmioty będące fundatorami organizacji wspie-rających przedsiębiorczość. W związku z taką segmentacją w wojewódz-twie łódzkim wyróżnia się:
1. Inkubatory publiczne, 2. Inkubatory prywatne, 3. Inkubatory mieszane.
Zgodnie z opinią menedżerów ośrodków inkubujących podmio-ty gospodarcze do pierwszej grupy wymienionych inspodmio-tytucji zalicza się Inkubator Przedsiębiorczości w Kleszczowie, natomiast w ramach 33 http://www.sooipp.org.pl/inkubatory-przedsiebiorczosci.html [dostęp 02.08.2013]. 34 http://www.sooipp.org.pl/inkubatory-technologiczne.html [dostęp 02.08.2013]. 35 http://www.sooipp.org.pl/akademickie-inkubatoryprzedsiebiorczosci.html
inkubatorów prywatnych wyróżnia się Akademicki Inkubator Przedsię-biorczości w Łodzi, Inkubator PrzedsięPrzedsię-biorczości w Kutnie, Inkubator Technologiczny w Bełchatowie oraz Zelowski Inkubator Przedsiębior-czości. Osoby zarządzające Inkubatorem Uniwersytetu Łódzkiego oraz Łódzkim Inkubatorem Technologicznym scharakteryzowały organizacje, których działalność prowadzą, jako inkubatory mieszane.
Przedstawiony podział instytucji inkubujących przedsiębiorstwa na pu-bliczne, prywatne i mieszane z perspektywy ich menedżerów ma charakter nieformalny i w niektórych przypadkach nie uwzględnia części akcjonaria-tu posiadającego mniejszościowy udział w ośrodku. Fakt ten może wyni-kać np. z dominującego udziału jednego akcjonariusza lub fundatora, który sprawuje rzeczywisty nadzór nad inkubatorem przedsiębiorczości lub też złożonej struktury organizacyjnej, w której instytucja inkubująca podmio-ty gospodarcze jest podmio-tylko jednym z kilku komponentów.
Biorąc pod uwagę udziałowców lub fundatorów ośrodków wspierają-cych postawy przedsiębiorcze bądź też instytucji będąwspierają-cych ich właściciela-mi, należy zauważyć, iż w województwie łódzkim inkubatorem publicznym jest Inkubator Uniwersytetu Łódzkiego, prywatnym Akademicki Inkuba-tor Przedsiębiorczości w Łodzi, natomiast do grona organizacji mieszanych należą Inkubator Przedsiębiorczości w Kleszczowie, Inkubator Przedsię-biorczości w Kutnie, Inkubator Technologiczny w Bełchatowie, Łódzki In-kubator Technologiczny oraz Zelowski InIn-kubator Przedsiębiorczości.
Równie istotnym kryterium podziału jest fakt ewentualnego prowa-dzenia działalności dla zysku. Na podstawie deklaracji menedżerów in-kubatorów przedsiębiorczości należy zauważyć, iż absolutna większość inkubatorów przedsiębiorczości z województwa łódzkiego nie działa dla osiągania korzyści finansowych (funkcjonuje not-for-profit). Jedynie w przypadku Inkubatora Technologicznego w Bełchatowie zadeklarowa-no, iż ośrodek ten działa dla zysku (for-profit).
Następnym faktorem pozwalającym na dokonanie segmentacji inkuba-torów przedsiębiorczości w województwie łódzkim jest rodzaj inkubowa-nych podmiotów gospodarczych. Zgodnie z deklaracjami menedżerów tych ośrodków jedynie w przypadku Łódzkiego Inkubatora Technologicznego oraz Zelowskiego Inkubatora Przedsiębiorczości można mówić o pewnym uprzywilejowaniu przedstawicieli wybranych sektorów gospodarki w pro-cesie selekcji, aczkolwiek w kontekście organizacji inkubującej podmioty gospodarcze w Zelowie trudno traktować ją jako inkubator niszowy. Pomi-mo faktu, iż Inkubator Uniwersytetu Łódzkiego jest skoncentrowany m.in. na transferze wiedzy i promowaniu innowacyjnych przedsięwzięć, również w przypadku tej instytucji sklasyfikowanie jej w grupie organizacji niszo-wych nie odpowiadałoby rzeczywistemu profilowi działalności. Biorąc pod uwagę specyfikę Inkubatora Technologicznego w Bełchatowie, można
173 Analiza opisowa sposobu funkcjonowania inkubatorów...
mówić o zainteresowaniu współpracą z podmiotami wyspecjalizowanymi oraz nowatorskimi. Tym samym w takim ujęciu jedynie dwa inkubatory (instytucja inkubująca podmioty gospodarcze w Bełchatowie oraz Łódzki Inkubator Technologiczny) mogą być traktowane jako niszowe.
Kolejnym kryterium podziału instytucji inkubujących podmioty go-spodarcze jest zakres współpracy z przedsiębiorstwami w procesie inku-bacji. Z tej perspektywy w województwie łódzkim jedynie Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości w Łodzi posiada pewne cechy wirtualne-go inkubatora przedsiębiorczości. Działalność tewirtualne-go ośrodka koncentruje się w większym stopniu wokół świadczonych usług i sieci współpracy, w mniejszy zaś na fizycznej obecności przedsiębiorstw pod adresem in-kubatora. Na uwagę zasługuje zdolność AIP w Łodzi do działania pole-gającego zarówno na fizycznym inkubowaniu podmiotów gospodarczych w siedzibie instytucji udzielającej wsparcia, jak i świadczenia usług na odległość, często używając nowoczesnych technologii, np. Internetu. W przypadku pozostałych inkubatorów przedsiębiorczości fundamen-tem współpracy z inkubowanymi przedsiębiorstwami jest udostępnie-nie im określonej powierzchni użytkowej. Innymi słowy, w przypadku 6 pozostałych organizacji inkubujących podmioty gospodarcze budynek ośrodka służy jako siedziba tychże podmiotów, natomiast w przypadku Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości w Łodzi z jego obiektu mogą korzystać wszystkie współpracujące z nim przedsiębiorstwa, przy czym wcześniej muszą zarezerwować określoną powierzchnię użytkową na dany dzień pracy oraz wybrane godziny.
Jak widać, inkubatory przedsiębiorczości zlokalizowane w wojewódz-twie łódzkim nie stanowią jednolitego instrumentu wsparcia postaw przedsiębiorczych. Należy zauważyć, iż faktory je różnicujące pozwalają precyzyjnie charakteryzować te ośrodki, tym samym umożliwiając ba-danie ich sposobu funkcjonowania z uwzględnieniem specyfiki każdej organizacji, co w konsekwencji wpływa na kompleksowość analizy.