0%
31%
51%
6%
12%
Ile książek przeczytałeś/aś w zeszłym roku?
0 lub 1 2-3 4-9 10-20 więcej niż 21
Źród ło: Opracowanie własne.
Również większość ankietowanych rodziców (58%) stwierdziła, że ich dziecko przeczytało w ubiegłym roku od 4 do 9 książek.
Codzienne lub prawie codzienne czytanie deklaruje tylko 9 wśród 57 ankietowanych uczniów. Najliczniejszą grupę stanowią respondenci, któ-rzy czytają co najmniej raz w miesiącu (20 wskazań z 57).
Uczniowie najczęściej sięgają po lektury (30 wskazań), fantastykę (29), literaturę przygodową (27), kryminalną (12). Z wywiadu z biblioteka-rzem wynika, że poza lekturami młodzież sięga po powieści obyczajowe, przygodowe, historyczne, literaturę problemową, literaturę science -fiction i fantasty, repetytoria (wykres 1).
Raport wyników ewaluacji w zakresie upowszechniania czytelnictwa… 111 Wykres 1. Ankieta ucznia – pyt. 6.
Jakie książki czytasz w wolnym czasie?
fantastyka
Podobne zainteresowania czytelnicze zauważyli u swoich dzieci rodzice (wykres 2).
Zespół ewaluacyjny zbadał, w jakim stopniu techniczne wyposażenie biblioteki (dostęp do Internetu, kąciki czytelnicze, wyposażenie w stoliki, oświetlenie) sprzyja korzystaniu przez uczniów z czytelni. Stwierdzono, że biblioteka jest pomieszczeniem usytuowanym na parterze budynku, właściwie oświetlonym. Zasoby biblioteczne znajdują się w jednym po-mieszczeniu. Ułożone są na regałach, do których czytelnicy mają wolny dostęp. Do dyspozycji uczniów są dwa stanowiska komputerowe z dostę-pem do Internetu. W pomieszczeniu wydzielono niewielkie miejsce na czytelnię (kilka stolików), gdzie uczniowie mogą usiąść, przeglądać mate-riały, odrabiać lekcje, czytać czasopisma, korzystać ze zbiorów biblioteki
[%]
Małgorzata Maksim, Ewa Bobel 112
podręcznej, uczyć się. Zdaniem ankietowanych nauczycieli biblioteka jest miejscem chętnie i często odwiedzanym przez uczniów.
Wykres 2. Ankieta rodziców – pyt. 8.
Jakie książki czyta Pana/Pani dziecko w wolnym czasie?
fantastyka
W miarę potrzeb i dostępności materiałów nauczyciele wspomagają proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi. Potrzebne materiały zabie-rają do klasopracowni, gdzie wykorzystują je w czasie lekcji. Nie prowa-dzą zajęć przedmiotowych w bibliotece. Powodem jest brak odpowiedniej liczby stolików, krzeseł, zbyt liczne grupy uczniów w klasach. Wyjątkiem są wybrane godziny zajęć wychowania do życia w rodzinie (prowadzone w grupach), w czasie których nauczyciel wykorzystuje filmy edukacyjne, plansze, materiały poglądowe i podręczniki pozostające na wyposażeniu biblioteki.
[%]
Raport wyników ewaluacji w zakresie upowszechniania czytelnictwa… 113 W ocenie respondentów wyposażenie czytelni i biblioteki w materiały metodyczne jest wystarczające i w większości zaspokaja potrzeby nauczy-cieli w zakresie przygotowania zajęć. W miarę dostępnych środków nie-zbędne pozycje są uzupełniane.
W ciągu ostatnich trzech lat w szkole nie były prowadzone zajęcia bi-blioteczne. Mimo to część ankietowanych uczniów wskazała, że uczest-niczyła w takich zajęciach. Próba badawcza składała się z uczniów klas najmłodszego i najstarszego rocznika i dotyczyła ubiegłego roku, więc najprawdopodobniej są to wskazania uczniów klas pierwszych. W obec-nym roku szkolobec-nym na II semestr nauczyciel bibliotekarz zaplanował re-alizację lekcji bibliotecznych w klasach I i II (po jednej godzinie lekcyjnej w każdej klasie w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy).
W bibliotece odbywają się różnorodne wystawki tematyczne, konkursy czytelnicze, plastyczne, językowe, kiermasze taniej książki. Corocznie (od 2009 roku) był organizowany Nieustający Konkurs Czytelniczy. W roku szkolnym 2015/2016 zrezygnowano z niego z powodu braku zaintereso-wania ze strony uczniów.
Każdego roku w październiku w bibliotece szkolnej mają miejsce róż-ne wydarzenia. W roku szkolnym 2015/2016 można było podziwiać wy-stawki tematyczne dotyczące m.in. nowości wydawniczych znajdujących się w szkolnej bibliotece, a także „poznać” nietypowych autorów ksią-żek, np. nauczyciela, księdza, papieża, podróżniczkę, ludzi, których pas- ją jest (lub było) pisanie książek. Można było także obejrzeć nietypowe (ze względu na format, wielkość i rodzaj czcionki, poruszaną tematykę, układ graficzny) książki czy zobaczyć, jak wyglądały i jakie treści zawie-rały podręczniki do klas VII i VIII, z których uczyli się rodzice obecnych uczniów.
Corocznie w bibliotece szkolnej odbywają się kiermasze taniej książ-ki: w roku szkolnym 2013/2014 – 3 razy w ciągu roku, w roku szkolnym 2014/2015 – również 3 razy w ciągu roku, a w roku szkolnym 2015/2016 – do chwili obecnej – 1 raz. W czasie ich trwania za stosunkowo niewielką kwotę można zakupić książki o bardzo różnorodnej tematyce. Najwięk-szym zainteresowaniem cieszą się różnego rodzaju poradniki, repetyto-ria, pomoce dydaktyczne i współczesna literatura dla młodzieży. W kier-maszu uczestniczą uczniowie, nauczyciele, pracownicy niepedagogiczni szkoły, sporadycznie także rodzice uczniów.
Małgorzata Maksim, Ewa Bobel 114
Wszyscy chętni uczniowie naszej szkoły mogli wziąć udział w orga-nizowanych przez bibliotekę konkursach: plastycznym i językowym.
W konkursie plastycznym pod hasłem: „Mój ulubiony bohater książko-wy” uczestniczyło pięć uczennic naszej szkoły. Wszystkie prace konkur-sowe można było obejrzeć na tablicy Samorządu Uczniowskiego obok biblioteki. W konkursie językowym „Frazeologizmy kulturowe w języku polskim” uczestniczyło 36 uczniów z klas I i III. Na semestr II dla uczniów klas I i II zaplanowany został konkurs czytelniczy pod hasłem: „Czy znasz swoje lektury?”.
Co roku nauczyciel bibliotekarz organizuje akcję „Podaruj książkę bibliotece szkolnej”, do której może się przyłączyć każdy uczeń, rodzic i nauczyciel naszej szkoły. W ten sposób zasoby biblioteki poszerzyły się o około 50 tytułów.
Nauczyciel bibliotekarz prowadzi Koło Przyjaciół Książki, w którym uczniowie mogą rozwijać swoje zainteresowania, dzielić się własnymi doświadczeniami czytelniczymi, poszerzać wiedzę o zasadach pracy bi-blioteki szkolnej, poznawać warsztat pracy nauczyciela bibliotekarza, roz-wijać zdolności plastyczne, pisarskie, organizacyjne, nabywać umiejętno-ści z zakresu techniki bibliotecznej.
Co najmniej dwa razy w roku nauczyciel bibliotekarz organizuje dla uczniów wyjazd do kina. Jest to okazja nie tylko do obejrzenia najnow-szych produkcji filmowych, ale także m.in. do poznawania różnorodnych gatunków filmowych, wyrabiania nawyku krytycznego odbioru dzieła fil-mowego, poszerzania wiedzy o świecie filmu, a w przypadku ekranizacji tekstu literackiego – poznania możliwych sposobów wykorzystania tech-nik filmowych do zobrazowania słowa pisanego.
W I semestrze roku szkolnego 2015/2016 siedemdziesięciu uczniów naszej szkoły wzięło udział we wspólnym tworzeniu gimnazjalnej listy najpoczytniejszych książek. Nowym przedsięwzięciem, które współorga-nizował nauczyciel bibliotekarz, był wieczorek poetycki. Jego celem była popularyzacja wśród młodzieży twórczości lirycznej wybranych polskich, angielskich i niemieckich poetów. W czasie spotkania zainteresowana gru-pa młodzieży w formie samodzielnie przygotowanych prezentacji multi-medialnych przedstawiała zebranym sylwetki polskich, angielskich i nie-mieckich poetów, po czym czytała i recytowała poezję w trzech językach:
polskim, angielskim i niemieckim. Chętni uczniowie mogli pochwalić się
Raport wyników ewaluacji w zakresie upowszechniania czytelnictwa… 115 własną twórczością. Nauczyciel bibliotekarz, w formie krótkiej prelekcji, zaprezentował młodzieży przykłady współczesnych utworów poetyckich, którym ich autorzy nadawali nietypowe graficzne formy. Celem tego wy-kładu było rozbudzenie zainteresowania twórczością poetycką, w tym za-chęcenie do czytania i tworzenia własnych tekstów lirycznych.
O podejmowanych przez bibliotekę działaniach społeczność szkolna informowana jest na bieżąco poprzez ogłoszenia w formie ustnej, plaka-ty informacyjne, publikowanie informacji w gazetce szkolnej „Szkolniak”
i na stronie internetowej szkoły.
Z wywiadu z bibliotekarzem wynika, że z zasobów biblioteki mogą korzystać również rodzice uczniów, ale robią to sporadycznie. Nie mają swoich kart czytelnika. Książki dla rodziców lub rodzeństwa uczniowie wypożyczają na swoje karty. Z przeprowadzonych ankiet wynika, że część rodziców nie ma wiedzy na temat zasobów biblioteki, nie zna również kanonu obowiązujących lektur dla gimnazjalisty.
Zespół ewaluacyjny sprawdził, jak młodzież ocenia szkolny zestaw lek-tur obowiązkowych (diagram 4). Wśród ankietowanych uczniów najlicz-niejszą grupę stanowią ci, którzy szkolny kanon lektur oceniają dobrze.
Bardzo dobrze i średnio ocenia go po 18% ankietowanych. Z kolei 12%
ankietowanych twierdzi, że nie zna zestawu lektur. Fakt ten potwierdza kolejne pytanie skierowane do uczniów, dotyczące wymarzonych lek-tur. Wśród pozycji wymienianych przez nich są dwie lektury omawiane w szkole podstawowej oraz dwie w gimnazjum. Pozostałe tytuły wskazy-wane przez uczniów nie należą do zestawu lektur szkolnych.
Jako przykłady działań mogących zachęcić uczniów do czytania wy-chowawcy podali w wywiadzie: unowocześnienie kanonu lektur, akcje promocyjne, np. wyjazd do biblioteki miejskiej, spotkanie z autorem, ilu-stratorem książek, mniejszy dostęp do streszczeń i opracowań oraz kon-kursy międzyklasowe.
Większość ankietowanych (45 wskazań z 56, co stanowi 80,36%) czy-ta książki niewielkie pod względem objętości, do 50 stron. Lektury czyczy-ta niewiele ponad 40% badanych uczniów. Im grubsza lektura, tym mniej uczniów ją czyta. Respondenci przyznają, że korzystają wtedy ze stresz-czeń lub czytają jedynie fragmenty lektury. Wśród ankietowanych zna-lazła się grupa uczniów, która nie czyta wcale, niezależnie od liczby stron w książce (wykres 3).
Małgorzata Maksim, Ewa Bobel 116
Diagram 4. Ankieta ucznia – pyt. 12.
Jak oceniasz szkolny zestaw lektur obowiązkowych?
18%
18% 40%
9% 3% 12%