Zdecydowanie Takpowiedzieć
3. Innowacje we wdrożeniach bezpieczeństwa i higieny w aspekcie kosztów – przykłady
Istnieją na świecie liczne przypadki tzw. dobrych praktyk dotyczących innowacyj-nych działań w obszarze zarządzania bezpieczeństwem i higieną w pracy w kontekście redukcji przyszłych możliwych kosztów z tym związanych. Państwem, w którym kładzie się duży nacisk na tego typu działanie, są m.in. Niemcy. Można posłużyć się tutaj przy-kładem opisywanym przez współtwórcę takich działań Instytut Ochrony Pracy Niemiec-kiego Zrzeszenia Towarzystw Ubezpieczeń Wypadkowych (Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung). Przykład dotyczy branży budowlanej i jest dedykowany małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP). Jest to o tyle istotne, że tej wielkości przedsiębiorstwa są najliczniejszymi spośród wszystkich w Unii Europejskiej a także w Polsce.
Firma Gemeinhardt Gerüstbau Service GmbH została utworzona w 2001 roku i trudnia 54 pracowników, a więc odpowiada w dużym stopniu polskim warunkom za-równo historii istnienia jak i wielkości zatrudnienia. W branży budowlanej bardzo nie-bezpiecznym obszarem prac są prace na rusztowaniach. Potencjał niebezpieczeństwa jest tam bardzo wysoki. Z tego powodu dla firmy Gemeinhardt Gerustbau Service najważ-niejszym priorytetem jest bezpieczeństwo własnych pracowników i pracowników innych firm pracujących na rusztowaniach. Aby wszyscy pracownicy znali podstawowe zasady przestrzegania bezpieczeństwa pracy w firmie, opracowano podręcznik firmy. Obsługa
urządzeń i maszyn jest testowana w praktyce. Aby odświeżyć wiedzę, szkolenie wszyst-kich pracowników odbywa się co najmniej raz w roku. W wynajętej hali znajdują się róż-ne stacje przypominające miejsca pracy, które każdy pracownik musi przejść. Podręcznik jest weryfikowany i omawiany z każdym nowym pracownikiem w procesie rekrutacji.
Pracownikom podawane są wyjaśnienia trudnych spraw a na stawiane pytania uzyskuje się odpowiedzi. Dzięki tej wstępnej instrukcji pracownicy są świadomi bezpieczeństwa i higieny pracy. Podręcznik jest stale aktualizowany i odpowiednio uzupełniany. Każda partia rusztowania jest wyposażona w urządzenie ratownicze. Oprócz teoretycznego kursu ratowania na wysokości, wymagana jest część praktyczna, która jest powtarzana co roku.
W ten sposób wszyscy pracownicy są w stanie uratować rozbitych z sytuacji, w których ze względu na sytuację w terenie nawet strażacy mają problemy z ratowaniem ludzi dźwi-giem lub innym urządzeniem.
Firma wprowadziła również szkolenia dostosowane do konkretnych grup osób, np.
praktykanci. Natomiast, jeśli nowi pracownicy są niepewni w obsłudze urządzeń, to po-między szkoleniami są podane odpowiednie tematy, aby zapewnić właściwe i bezpieczne obchodzenie się, a tym samym uniknąć wypadków. Ocena ryzyka (dla standardowego wykonania rusztowania) jest przechowywana w każdej instrukcji, a także we wszystkich pojazdach firmowych, aby wszyscy pracownicy byli również informowani. Podczas kon-struowania specjalnych konstrukcji lub podczas pracy na budowach o szczególnych za-grożeniach sporządzana jest odpowiednia ocena ryzyka na placu budowy. Po zakończeniu instrukcji pracownicy potwierdzają swoją akceptację podpisem. Wewnętrzni i zewnętrzni specjaliści ds. bezpieczeństwa i higieny pracy monitorują zgodność z instrukcjami i wy-tycznymi dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy na budowach i w samej firmie.
Ewentualne naruszenia są dokumentowane i usuwane tak szybko, jak to możliwe. W wy-niku wprowadzonych wielu działań z zakresu BHP aż 95% zatrudnionych pracowników jest przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy.
Obowiązujące w przedsiębiorstwie hasło „dobre samopoczucie w miejscu pracy” ma na celu wzrost zadowolenia pracowników, a tym samym do ograniczenia zwolnień lekarskich.
Aby wzmocnić poczucie przynależności i zrobić coś dla zdrowia pracowników, firma raz w roku organizuje święto dla rodzin pracowników z grami i imprezami sportowymi.
Równie interesujące są zachęty finansowe dla pracowników wpływające na ich kon-dycję w miejscu pracy. Wszyscy pracownicy Gemeinhardt Gerüstbau Service, którzy nie palą w godzinach pracy, otrzymują 0,20 EUR za godzinę oprócz ich produktywnej stawki godzinowej z rocznym wzrostem o 0,05 EUR (Institut fur Arbeitsschutz 2017).
Saint-Gobain ISOVER G + H Speyer, zakład produkuje materiały izolacyjne z wełny mineralnej, zatrudnia 225 osób. Wszyscy pracownicy uczestniczą w kursach szkolenio-wych prowadzonych przez psychologa, aby zmienić postrzeganie zagrożeń bezpieczeń-stwa pracy. Natomiast specjalista–praktyk z zewnątrz ma na celu wykazać skutki wypad-ków w pracy i w drodze do pracy. Każdego roku działania w zakresie bezpieczeństwa pracy odbywają się przez kilka dni i dotyczą:
Wdrażanie bhp jako narzędzie wpływania na warunki pracy i zarządzanie kosztami przedsiębiorstw
— bezpieczeństwa taśm przenośnikowych,
— zabezpieczania załadunków,
— ruchu wewnętrznego,
— obchodzenia się z chemikaliami,
— ćwiczenia ewakuacji,
— specjalnych zadań związanych z bezpieczeństwem dla funkcjonariuszy służb bez-pieczeństwa na głównych placach budowy,
— dni konserwacji i sprzątania.
Przeprowadzane są również szkolenia z ochrony zdrowia, takie jak informacje ży-wieniowe dot. stylu żywienia na co dzień, ćwiczenia relaksacyjne i bezpieczeństwo na rowerze.
3. Wnioski
Bezpieczeństwo i higiena pracy we współczesnej gospodarce są rozpatrywane nie tyl-ko ze względu na podwyższenie rzeczywistych warunków pracy ale także ze względu na związane z tym koszty dla funkcjonowania przedsiębiorstw. Okazuje się na podsta-wie podsta-wielu badań krajowych jak i światowych, że przedsiębiorstwa, które wdrożyły sys-temy BHP osiągają korzyści finansowe z tym związane. Chodzi tutaj przede wszystkim o redukcję kosztów dodatkowych które występują w przypadku braku systemu BHP, co przyczynia się między innymi do zwiększenia ceny ich produktów czy usług a więc do obniżenie konkurencyjności.
Najważniejszą według autora konkluzją wynikającą z badań jest wzrastające przeko-nanie u przedsiębiorców, że długofalowe angażowanie środków finansowych w obszar zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy przynosi korzyści. W dużo większej mierze niż można by przypuszczać przedsiębiorstwa oceniły wyżej inwestycje w przestrzeganie zasad BHP, ograniczanie ryzyk zawodowych, wzrost kultury pracy i wizerunku firmy niż tradycyjne czynniki jak redukcja strat materialnych, absencji pracowników, czy poprawy jakości produktów. Autor wnioskuje z tego, że w coraz większym stopniu stan BHP nie powinna być utożsamiana jedynie z obligującymi do ich przestrzegania przepisami prawa lecz do inwestycji lepsze funkcjonowanie firmy i oszczędności kosztów.
Jak wykazano w rozdziale, istnieją przykłady wdrażania BHP, które oprócz powyż-szego prowadzą również do istotnego zwiększeniu kultury pracy i zaufania pracobiorców do przedsiębiorstw będących ich pracodawcami. Zauważono także przykłady premiowa-nia finansowego przez przedsiębiorstwa pracowników którzy aktywnie włączają się we wdrażanie BHP w swoim miejscu pracy i propagują to na zewnątrz, wliczając w to życie prywatne.
Literatura
Chomątowska, B. 2015. Odpowiedni poziom bezpieczeństwa i higieny pracy źródłem konkurencyj-ności współczesnych przedsiębiorstw. Management Forum 3(3), Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław, s. 13–19.
EY Building a better world, Koszty bezpieczeństwa pracy i prewencja wypadkowa, Raport z badania EY, Warszawa 2016.
Główny Urząd Statystyczny, Wypadki przy pracy w 2012, 2013, 2014, 2015. [Online] https://stat.gov.
pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/wypadki-przy-pracy [Do-stęp: 15.11.2019].
Główny Urząd Statystyczny, Wypadki przy pracy w 2016 r., Warszawa 2017.
German Social Accident Insurance (DGUV), Calculating the International Return on Prevention for Companies: Costs and Benefits of Investments in Occupational Safety and Health, Berlin 2013.
[Online] http://publikationen.dguv.de/dguv/pdf/10002/23_05_report_2013-en--web-doppelseite.
pdf [Dostęp: 15.11.2019].
Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA) Beispiele guter Praxis für einen modernen und gezielten Arbeitsschutz Beispiele für kleine und mittelständische Betrie-be, 3. Auflage, Berlin 2017.
National Safety Counsil, The Business Case for Investment in Safety – A guide for executives, Itasca 2013, http://www.nsc.org/JSEWorkplaceDocuments/Journey-to-Safety-Excellence-Safety-Busi-ness-Case-Executives.pdf [Dostęp: 15.11.2019].
Odzimek, T. 2011. Makro i mikro ekonomiczny wymiar kosztów zarządzania dziedziną BHP. [W]: Bez-pieczeństwo systemu człowiek – obiekt techniczny – otoczenie. Rola czynnika ludzkiego w sys-temach zarządzania BHP, (red.) Salomon Sz., Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa, s. 163-179.
Podgórski, D. i Pawłowska, Z. red. 2004. Podstawy systemowego zarządzania bezpieczeństwem i hi-gieną pracy. Warszawa: CIOP – PIB.
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, Dz.U. 2002 nr 199 poz. 1673 (z późn. zm.)
Wioletta M. BAJDUR*, Kacper DUTKIEWICZ*, Monika KULA*