Współczesna kultura lansuje wzorzec osoby zdrowej i pięknej. Sprawność fi zyczna, dobra kondycja oraz uroda są postrzegane jako determinanty szczęś cia i sukcesu zawodowego. Dlatego też coraz większą wagę przywiązujemy do kwestii zdrowotnych. Odpowiedzią na tak silne zainteresowanie problematyką zdrowotną jest rozwój serwisów tematycznych poświęconych edukacji, profi laktyce i poradnictwu medycznemu. W śród użytkowników serwisów promu jących zdrowy styl życia dom inują kobiety. Informacji o zdrowiu szuka w Sie ci co piąta kobieta (ponad 20%) i co siódmy mężczyzna (ok. 15%). Kobiety są bardziej świadomymi i wymagającymi użytkownikami serwisów o tematy ce zdrowotnej. Nie tylko spędzają na ich przeglądaniu dużo więcej czasu, ale i o wiele wnikliwiej i uważniej niż mężczyźni przeszukują zasoby informacyj ne tych witryn. Kwestie ochrony zdrowia oraz profilaktyki i edukacji zdro wotnej zdecydowanie bardziej angażują kobiecą część użytkowników Inter netu nie tylko w Polsce. N a amerykańskim rynku internetowym informacji o zdrowiu on-line szuka ponad 70% kobiet i około 60% mężczyzn. Pod względem częstości użytkowania serwisów zdrowotnych według płci polscy internauci nie różnią się od swych amerykańskich kolegów.
Najbardziej zainteresowani problematyką zdrowotną on-line są użytkow nicy w przedziale od 15 do 24 lat. Dokładne filtrowanie zasobów Sieci pod względem informacji zdrowotnych wiąże się w tej grupie z internalizacją ak tywnego stylu życia i próbą realizacji kulturowo ukształtowanego ideału osoby zdrowej, pięknej i szczęśliwej. Uwzględnić należy również czynnik edukacyjny oraz efekt „wieku dojrzewania”. Gwarantujący anonimowość Internet jest do skonałym źródłem informacji medycznej dla dojrzewającej młodzieży.
Analizowane witryny są popularne również w grupie najstarszych użyt kowników Internetu (powyżej 55 lat). Uwzględniając wyższy odsetek zacho rowań i dolegliwości wśród osób starszych, możemy założyć, że w grupie tej znajdują się użytkownicy nastawieni na uzyskanie konkretnej i wiarygod nej informacji medycznej. W ich przypadku internetowe portale poświęco ne zdrowiu są źródłem wspierającym rzeczywisty proces leczenia lub profi laktyki zdrowotnej [Internetjako medium..., 05.2006].
Niezwykle istotny jest fakt ochrony przekazywanych wzajemnie informa cji. Lekarz powinien przekazywać pacjentom swój adres poczty elektronicz nej wraz z instrukcjami na piśmie. W śród nich musi się znaleźć informacja o ograniczeniu danych osobowych, num er telefonu do komunikowania się w przypadkach nagłych, a także osobne konto do komunikowania się z pa cjentami. Listy przesyłane pocztą elektroniczną do pacjentów powinny mieć specjalną formę. Lekarz powinien pamiętać, aby każdy list elektroniczny od pacjenta lub skierowany do pacjenta wydrukować i dołączyć do historii choro by pacjenta. Nie należy w treści e-maila sugerować rozpoznania czy też lecze nia - szczególnie, gdy lekarz nigdy nie widział i nie badał pacjenta inform o wanego pocztą elektroniczną. Treść zawarta w liście elektronicznym nie może nieść ze sobą ładunku emocjonalnego. Trzeba mieć pewność, iż list ten dotarł do pacjenta [Glinkowski 2002], Podsumowując, należy podkreślić, iż bardzo pozytywnie oceniane są internetowe grupy dyskusji i wzajemnego wsparcia zorientowane na:
- wspólne konsylia lekarskie (poszukiwanie i generowanie ścieżek rozwią zywania problemów zdrowotnych),
- likwidację uzależnień alkoholowych, nikotynowych, narkotykowych, - zasilanie emocjonalne ludzi po rozwodach etc.
Należy zdawać sobie sprawę, że technologia e-zdrowia jest nowa, ale ryn ki nie są nowe, dlatego też z dużą ostrożnością należy podchodzić do rozwią zań, z którymi niektórzy wiążą szybki wzrost nakładów inwestycyjnych i du że zyski - przykładem może być telemedycyna.
W USA, Japonii i krajach Europy Zachodniej od kilkunastu lat teleme dycyna należy do priorytetowych programów badawczych i znajduje zastoso wanie niemal w każdej dziedzinie specjalności medycznej: od
telediagnosty-ki, telekonsultacji i telekonferencji do operacji chirurgicznych sterowanych zdalnie na odległość lub wykonywanych przy użyciu telerobotów. W Polsce dopiero od połowy lat 90. XX wieku, po zniesieniu embarga informatyczne go i włączeniu naszego kraju do światowej sieci komputerowej Internet, roz wój telemedycyny stał się możliwy.
Podsumowanie
Zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy globalizacji są zgodni, że jest to nie unikniony i nieodwracalny proces, który dotyczy każdego z nas w takim sa mym stopniu i w ten sam sposób „jesteśmy zglobalizowani, poruszamy się, nawet jeżeli fizycznie stoimy w miejscu: w świecie bezustannych zmian bez ruch jest nierealny” [Bauman 2000]. Technologia, technika przekazu infor macji ewoluuje. Dotyczy to wszystkich sektorów gospodarki, dotyka więc i obszaru usług medycznych. Systemy sieciowe, wirtualizacja usług niosą ze sobą ryzyko niewłaściwego zarządzania informacjami, które niewłaściwie wy korzystane mogą spowodować nieodwracalne straty — zarówno finansowe, jak i moralne. Niezwykle istotna jest więc sfera ochrony danych medycz nych.
Powinniśmy zrozumieć, iż wszyscy będziemy zmuszeni nauczyć się no wych systemów komunikowania, dotyczy to również zintegrowanych syste mów zarządzania w systemie opieki zdrowotnej.
Bibliografia
Bauman Z., 2000, Globalizacja, http://www.sciaga.pl\.
Borkowska-Kalwas T., PączkowskaM. (red.), 2004, Dostępność świadczeń
zdrowotnych w opinii Polaków, C entrum Systemów Informacyjnych O chro
ny Zdrowia, Zakład Analiz Socjologicznych, Warszawa.
Fedorowski J., Niżankowski R., 2002, Ekonomika medycyny, PZWL, Warszawa.
Filar M ., 2000, Lekarskie prawo karne, Zakamycze, Kraków.
Gała R, 2007, Ochrona danych osobowych w Internecie, http://www.blitz.pl. Glinkowski W., 2002, Medycyna — e-maiL, telekonsultacje w ortopedii i trau-
matologii narządu ruchu, „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” nr 1.
Halik J., 1996, Prawa Pacjenta, „Biuletyn” nr 18, C entrum Organizacji i Ekonomiki O chrony Zdrowia.
Hibner E., 2003, ZarzĄdzanie w systemie ochrony zdrowia, Wyższa Szko ła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Łódź.
Internet jako medium promocji zdrowego stylu życia, http://audyt.gem ius.
pl / zdrowie_2.php.
Karaszewski R., 2001, TQM. Teoria i praktyka, D om Organizatora, Toruń. Kautsch M ., W hitfield M ., Klich J. (red.), 2001, Zarządzanie w opiece
zdrowotnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kleszcz H ., 2001, Nie stać nas na bylejakość, „Gazeta Lekarska” nr 7 -8 . Kotler Ph., 1994, Marketing, Gebethner & S-ka, Warszawa.
Kubot Z., 2004, Znaczenie art. 7 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej
w zakresie udzielania i finansowania świadczeń zdrowotnych, „Prawo i Medy
cyna” 2004, nr 2.
Mednis A., 2000, Dane o stanie zdrowia jako dane sensytywne według usta
wy o ochronie danych osobowych, ochrona danych o stanie zdrowia w zakładach opieki zdrowotnej, „Ochrona Danych Osobowych” nr 8, http://www.wierz-
bowski.pl.
Nesterowicz P., 2001, Organizacja na krawędzi chaosu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków.
Ochrona danych medycznych, 2007, http://www.csiag.pl/articles.php.
Summary
The Role and Protection o f Inform ation in the M edical Service Sector This paper is an attem pt to show the meaning o f the flow and protection o f information in the process o f globalization in the field o f medical services. It is impossible to introduce inform ation technology systems into the organi- zations dealing with health protection w ithout the presence o f people con- vinced o f the necessity o f changes. The dynamie development o f inform ation technology and the expansion o f the Internet have provided a source o f me dical information concerning disease, methods o f treatment, products and various medical institutions. The complexity and multiplicity o f parallel pro- cesses in the sphere o f traditional and virtual medical services allows one to define the ways o f information management, also through the prism o f the proper protection o f the available and processed medical data.