w przedsiębiorstwach rachunkowo-doradczych

W przedsiębiorstwach i gospodarce można zaobserwować przepływ po­ szczególnych zasobów: materiałów, kapitału czy zasobów ludzkich. Wiedzę definiuje się jako zasób, w związku z czym można mówić o przepływie wie­ dzy dotyczącej specyfikacji materiałów, kwalifikacji pracowników, faktur itp. Przebieg każdego procesu jest nierozłącznie powiązany z przepływem infor­ macji i wiedzy pomiędzy jego poszczególnymi stadiami. Stadia te można określić mianem ogniw, które tworzą pewien łańcuch wiedzy (Knowledge

Chain Management - KCM). W literaturze wyróżnia się dwa rodzaje łańcu­

chów wiedzy: łańcuch liniowy i łańcuch adaptacyjny [Zalech 2005].

Liniowy łańcuch wiedzy reprezentuje przepływ wiedzy w całym proce­ sie. Pracownicy, którzy potrzebują wiedzy, a także dostawcy wiedzy (eksper­ ci) są oficjalnymi uczestnikami procesu w firmach rachunkowych. Pracow­ nik odpowiadający za kontakty z klientem otrzymuje dokum enty księgowe, segreguje je, dekretuje, opisuje i przygotowuje do wprowadzenia do systemu księgowego. We wszystkich wymienionych czynnościach korzysta ze swojej wiedzy dotyczącej rozróżnienia kosztów, przychodów, ulg, odliczeń, zwro­ tów itp. Następnie przekazuje wstępnie opracowane przez siebie dokum enty osobie, która jest kolejnym ogniwem procesu. N a podstawie uzyskanych in­ formacji i posiadanej wiedzy księguje ona wszystkie dokumenty. Kolejnym ogniwem jest pracownik, który bazując na swoim doświadczeniu i wiedzy,

dokonuje na w ydruku kontrolnym zaksięgowanych dokum entów korekty ewentualnych błędów. O statnim etapem (ogniwem) jest opisanie dokumen­ tów księgowych, złożenie w urzędzie skarbowym i wysłanie do klienta (rysu­ nek 2). Każde ogniwo w jakimś stopniu poprzez wiedzę, którą posiada, przy­ czynia się do stworzenia gotowej usługi. W liniowym łańcuchu wiedzy każde stadium procesu przebiega równolegle z łańcuchem wiedzy. Każde ogniwo tego łańcucha odpowiada jednem u stadium procesu księgowego. W każdym stadium znajdują się odpowiednie źródła wiedzy (w postaci broszur, informa­ cji, ustaw, kodeksu, stron W W W ) do rozwiązywania problemów pojawiają­ cych się w procesie tworzenia usługi końcowej.

Dekretowanie dokumentów Przygotowanie do wprowadzania Księgowanie/ Wprowadzanie do systemu Wydruk kontrolny

D

Rysunek 2. Liniowy łańcuch wiedzy w firmie rachunkowej. Źródło: opracowanie własne.

A d a p t a c y j n y ł a ń c u c h w i e d z y powstaje wówczas, gdy dostawcy wie­ dzy nie są oficjalnymi uczestnikami procesu [Zalech 2005]. Taka sytuacja ma miejsce, gdy w trakcie księgowania pojawia się nieoczekiwany problem, z którym pracownik nie potrafi sobie poradzić. Następuje luka wiedzy i nikt spośród oficjalnych uczestników procesu nie jest w stanie jej wypełnić. Aby zakończyć proces pomyślnie, firma potrzebuje wiedzy, która pozwoli wypeł­ nić lukę spowodowaną jej brakiem. Zapotrzebowania na wiedzę kieruje się wówczas do tzw. firmowych dostawców wiedzy lub zewnętrznych ekspertów, którymi mogą być pracownicy Urzędu Skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, pracownicy firm konkurencyjnych, pracownicy innych filii lub partnerzy biznesowi. W ymagana wiedza może zostać dostarczona poprzez zatrudnienie do danego procesu ekspertów lub uzyskanie od nich w postaci mniej formalnej potrzebnej wiedzy (rysunek 3).

W przypadku zarządzania łańcuchem wiedzy dostawa wiedzy lub rozwiąza­ nia problemu ma zazwyczaj jednorazowy charakter, w przeciwieństwie do łańcu­ cha dostaw. Zarządzając łańcuchem wiedzy, należy dążyć do optymalizacji prze­ pływu wiedzy w procesie gospodarczym firmy poprzez skrócenie czasu dostępu

Problem, luka wiedzy Eksperci, dostawcy wiedzy Zapotrzebowanie n a l wiedzę zewnętrzną / Transfer potrzebnej wiedzy \ Segregacja, sortowanie V J ( ' \ Dekretowanie dokumentów v J n— N /• \ Przygotowanie do wprowadzania V ) n— N r 's Księgowanie/ Wprowadzanie do system u V J n— N s \ Wydruk kontrolny k. ) 11— ✓ ^{u— , /} u---1/ u— 1/ Pracownik 2 ™ Pracownik

Iż

Rysunek 3. Adaptacyjny łańcuch wiedzy w firmie rachunkowej. Źródło: opracowanie własne.

do odpowiedniego źródła wiedzy, co oznacza dostarczenie potrzebnej wiedzy do miejsca, gdzie jest na nią zapotrzebowanie w odpowiednim czasie i w odpowied­ niej ilości. Wymaga to stworzenia właściwych procedur dotyczących postępo­ wania w przypadku braku odpowiedniej wiedzy. Pracownicy powinni wiedzieć,

u kogo spośród użytkowników procesu zgłosić zapotrzebowanie na wiedzę w przypadku, gdy jest ona niedostępna bezpośrednio w wykonywanym proce­

sie [Zalech 2005]. Działania te wpłyną na poprawę procesów transferu wiedzy szczególnie w przedsiębiorstwach, których główną działalnością jest przetwarza­ nie wiedzy, tak jak to ma miejsce w firmach doradczych.

Podsumowanie

Szybkość i wielokierunkowość rozwoju współczesnej gospodarki powodują, że wiedza staje się najbardziej dynamicznym czynnikiem otoczenia gospodarcze­ go. Produkty i usługi oparte na jej wykorzystaniu pozwalają na osiągnięcie wy­ sokich korzyści, szczególnie w dziedzinie usług doradczo-rachunkowych, gdyż firmy te w swej podstawowej działalności najpełniej wykorzystują informację i wiedzę. Istotnym, a zarazem koniecznym warunkiem utrzymania i umacnia­ nia pozycji konkurencyjnej w branży jest ciągły proces uczenia się, podnosze­ nia kwalifikacji i jakości posiadanej wiedzy. Przedsiębiorstwa powinny kłaść coraz większy nacisk na ulepszanie procesów transferu wiedzy posiadanej i wy­ korzystywanej oraz wiedzy nowej, powstającej w przedsiębiorstwie.

Bibliografia

D evenportT . H ., Prusak L., 1998, Working Knowledge: How Organiza-

tions Manage W hat They Know, Harvard Business School Press, Boston.

Grudzewski W. M ., H ejduk I. K., 2002, Zarządzanie wiedzą w organiza­

cji, Przedsiębiorstwo wirtualne, Difin, Warszawa.

Grudzewski W. M ., H ejduk I. K., 2003, Systemy zarządzania wiedzą

a efektywność innowacyjna przedsiębiorstw, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”

2003, n r 2/22.

Kiełtyka L., Kulej-Dudek E., 2004, Koncepcja zarządzania wiedzą w przed­

siębiorstwach z wykorzystaniem technologii informacyjnych, w: Przedsiębiorstwo i region w zjednoczonej Europie, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej im.

J. Kochanowskiego w Kielcach, Kielce.

Kowalkiewicz M ., Kapitał intelektualny kapitał społeczny, społeczności w dzia­

łaniu, http://gazetait.abas.pl/archiwum/gitl 1/kapital.html.

Kulej-Dudek E., 2002, Company Information and knowledge management

with the application o f Information technologies, w: Zbornik prednaśok 4. me- dzinarodnej vedeckej konferencie „ Vyużivanie novych poznatkov v strojarskej praxi TRAN SF ER2 0 0 2 ”, 2. Diel., Trenem.

Kulej-Dudek E., 2005, Rola procesów komunikacji w zarządzaniu wiedzą

w przedsiębiorstwie, w: L. Kiełtyka, M ultimedia w biznesie i edukacji. Zarzą­ dzanie wiedzą, multimedia w kształceniu, multimedialne technologie informa­ cyjne, t. 2, Fundacja Współczesne Zarządzanie, Białystok.

Morawski M ., 2005, Ihściowe zarządzanie wiedzą — podejście zachodnie, w: K. Perechuda, Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, PW N , Warszawa.

Probst G., Raub S., Romhardt K., 2002, Zarządzanie wiedzą w organi­

zacji, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.

Zalech W., Poszukując odpowiedniej wiedzy, http://gazetait.abas.pl/zw/ git 19/poszukujac_odpowiedniej_wiedzy.html.

Summary

Transfer o f Knowledge in A ccounting and Advisory Firms

The article discusses the process approach to knowledge management, with a particular emphasis on the third stage - knowledge transfer in a compa­ ny. It presents the factors which influence the knowledge transfer processes and the basie channels o f this transfer. It discusses the information flow