JAKO SZCZEGÓLNY TYP ENUMERATORÓW
3.3.6. Kategoryzatory szczegółowe gatunku (KA)
Z punktu widzenia mechanizmu kategoryzacji językowej kategoryzatory ga
tunku nawiązują do potocznej systematyki rozmaitych zjawisk i obiektów, w tym istot żywych, rzeczy, działań i zdarzeń. Wyróżniane tutaj kategorie są ujmowane z rozmaitych punktów widzenia, a szczegółowe cechy brane pod uwagę jako kryterium takiej gatunkowej kategoryzacji nie mają często żadnych punktów wspólnych. Jak się jednak wydaje, można tu widzieć pewną podstawę wyjściową takiej kategoryzacji, odzwierciedlającą potoczną systematykę gatunkową, np.
klasa DRZEWA jako zbiór obiektów odznaczający się cechami gatunkowymi przypisywanymi przez użytkowników japońszczyzny pojęciu DRZEWO. Możemy teraz wymienić poszczególne kategoryzatory tego typu jako wykładniki kategorii pojęciowych i odpowiadających im klas rzeczownikowych.
a n 案
Kategoria pojęciowa： PLANY
Kategoria obejmuje rzeczy zaplanowane, zamierzone, wysuwane jako pro
pozycje działań nastawionych na jakiś cel do oceny lub decyzji.
Przykłady：
keikaku ichian 計画一案 ‘jeden plan’, gian ichian 議案一案 ‘jeden projekt ustawy’.
b a i 貝
Kategoria pojęciowa： MUSZLE
W kategorii tej mieszą się jadalne mięczaki (szczególnie małże) chronione skorupką i żyjące w morzu.
Przykłady：
hotategai ichibai 帆立貝一貝 ‘jeden przegrzebek japoński’, asari ichibai
浅坤J 一 貝 ‘jeden małż asari (najpospolitszy japoński małż jadalny) ’ nimaigai ichibai ニ牧貝一貝 ‘jeden małż’.
ban .
Kategoria pojęciowa: ROZGRYWKI SPORTOWE
Kategorię tę tworzą zawody lub turnieje sportowe odbywane partiami lub składające się z wcześniejszych etapów stopniowalnych pod względem awansu. Prototypem są tu tradycyjne japońskie gry planszowe, takie jak shógi 捋棋 oraz igo 囲基 ‘go’，a najbliższym polskim odpowiednikiem tego kategoryzatora może być określenie partia.
Przykłady:
chesu ichiban チェスー餐 ‘jedna partia szachów’, igo ichiban 囲基ー餐
‘jedna partia gry go’.
Kategoria pojęciowa: WYSTĘPY ARTYSTYCZNE
Kategoria obejmuje występy związane z muzyką i poezją, obejmujące śpiew oraz taniec.
Przykłady:
mai ichiban 舞 い 一 餐 ‘jeden taniec’, kyósókyoku ichiban 狂 想 曲 一 餐 jeden kaprys (jako gatunek m uzyczny).
betsu 別
Kategoria pojęciowa: ROZSTANIA
Kategoryzator poetycki o zamkniętej łączliwości, występujący wyłącznie z liczebnikiem ichi 一 ‘jeden’.
Przykłady:
wakare ichibetsu 別れ一別 ‘jedno rozstanie’.
b i 尾
Kategoria pojęciowa: RYBY
Prototypem są tu żyjące w morzu, rzece, jeziorze, stawie czy akwarium zwierzęta jadalne bądź ozdobne, wyposażone w ułatwiający pływanie ogon zakończony płetwą lub okryty płytkami pancerza. Na zasadzie poszerzenia do tej kategorii należą także inne poruszające się zwierzęta wodne (ryby, kraby, krewetki, homary, langusty).
Przykłady:
kawakamasu ichibi 力 ワ 力 マ ス 一 尾 jeden szczupak , namazu ichibi 錄 一尾 ‘jeden sum’, zarigani ichibi ザリガニ 一尾 ‘jeden rak’, iseebi ichibi 伊勢海老一尾 jeden homar’.
b i n 便
Kategoria pojęciowa: KURSY PASA之ERSKIE
Kategoria obejmuje widniejące w rozkładzie i odbywane cyklicznie (w sta
łych odstępach czasowych) loty samolotów, rejsy statków oraz kursy auto
busów i innych środków komunikacji, często porządkowane numerycznie.
Przykłady：
hikóki ichibin 飛行機一便 ‘jeden lot samolotem’, teikisen ichibin定期船一便
‘jeden rejs statkiem’.
boku 木
Kategoria pojęciowa： DRZEWA
Jest to kategoryzator o charakterze poetyckim.
Przykłady：
matsu ichiboku松一木 ‘jedna sosna’, kuwa ichiboku 桑一木 ‘jedno drzewo morwowe’, ichó ichiboku銀杏一木 ‘jeden miłorząb japoński’.
b u 部
Kategoria pojęciowa： EGZEMPLARZE DRUKÓW
Kategoria o charakterze mniej potocznym, specjalistycznym, odnosi się do liczby egzemplarzy książek przy szacowaniu wielkości nakładu i sprzedaży, w charakterystyce ładunku w transporcie bądź w magazynie. Na zasadzie poszerzenia kategoria ta obejmuje druki zwarte niebędące książkami, a także komplety kopii i luźnych druków oraz złączone z sobą spinaczem luźne kartki tworzące razem jeden komplet, np. spięte pliki dokumentów, broszurki, prospekty.
Przykłady：
hon ichibu 本一部 ‘jeden egzemplarz książki’, shiryó ichibu 資料一部
‘jeden komplet materiałów (danych) ’, panfuretto ichibu パンフレツト一部
‘jedna broszura’.
butsu 仏
Kategoria pojęciowa： BUDDA
Kategoryzator o podniosłym nacechowaniu stylistycznym, w języku litur
gicznym bądź literackim charakteryzujący postacie Buddy jako ucieleśnione bóstwo (odrębne od jego wizerunków, np. posągów lub malowideł).
Przykłady：
Amida Butsu ichibutsu 阿弥陀仏一仏 ‘jeden Budda Amida’.
chaku 着
Kategoria pojęciowa： UBIORY
Do kategorii tej należą stroje i ich części tworzące komplet, nakładane od góry, przylegające do ciała i okrywające przeważnie jego górną część. Na zasadzie poszerzenia także historyczne stroje rycerskie, w tym przede wszystkim zbroja oraz jej części chroniące górną część ciała.
Przykłady：
sutsu itchaku ス一ツー看 ‘jeden garnitur’, kóto itchaku コート一有 ‘je den płaszcz’, doresu itchaku ドレス一有 ‘jedna suknia’, yoroi itchaku 鍾一着 ‘jedna zbroja’.
chitsu 帙
Kategoria pojęciowa: KSIĄ之KI JAPOŃSKIE
Kategoria obejmuje tradycyjne japońskie książki, zbiory poetyckie oraz teksty literackie i artystyczne, umieszczone w ozdobnych, składanych, twardych okładkach bądź pudełkach zdobionych czerpanym papierem ja pońskim.
Przykłady:
wahon itchitsu 和本一帙 ‘jedna tradycyjna książka japońska’.
cho 丁
Kategoria pojęciowa: POTRAWY I DANIA
Do kategorii tej zalicza się potrawy i dania, których składniki uzyskuje się przez pokrojenie nożem kuchennym lub tasakiem surowca bądź jego więk
szego kawałka. Na zasadzie poszerzenia odnosi się ona do wszystkich dań podawanych w restauracjach i lokalach gastronomicznych, w tym także do dań jako przedmiotu zamówienia (w ten sposób liczba zamawianych przez klientów dań jest przez kelnera przekazywana kucharzom, tak też mówią do siebie sami kucharze przygotowujący dania).
Przykłady:
tófu itcho 旦腐一丁 jedna kostka pasty sojowej’, ramen itcho フ一メン一丁
‘jedno danie ramen (zupa z makaronem) ’.
c h o 貼
Kategoria pojęciowa: LEKI
Kategoria ta zawiera lekarstwa, w tym zioła, proszki, tabletki. Prototypem kulturowym były tu leki medycyny chińskiej.
Przykłady:
san ’yaku itcho 散藥ー貼 ‘jedno lekarstwo w proszku’.
da 朶
Kategoria pojęciowa: ELEMENTY PEJZA之U
Jest to kategoria związana z językiem poetyckim, odnosząca się do obiektów uważanych za główne składniki pejzażu - gór i obłoków.
Przykłady:
kumo ichida 雲一朶 ‘jeden obłok’, yama ichida 山一朶 ‘jedna góra’.
d a i 台
Kategoria pojęciowa: POJAZDY
Kategoria obejmuje wozy ciągnione lub samojezdne służące do przewożenia osób i towarów, a na zasadzie poszerzenia wszelkiego rodzaju lądowe środki komunikacji, także windy oraz schody ruchome.
Przykłady:
ky&ky&sha ichidai 救急車一台 ‘jedna karetka pogotowia’, nibasha ichidai 荷馬車一台 ‘jedna furmanka’, basu ichidai バス一台 ‘jeden autobus’, erebśta ichidai エレべ一タ ■台 ‘jedna winda’, riyaka ichidai リヤカー
一台 ‘jeden wózek ręczny’, sori ichidai 樣 一 台 ‘jedna para sanek’, kanransha ichidai 親览皁一台 ‘jedno koło diabelskie (w wesołym mia
steczku)’.
Kategoria pojęciowa: ŁADUNKI
Mieszczą się tu przewożone na wozach lub ciężarówkach bagaże, ładunki oraz różne towary.
Przykłady:
hoshikusa ichidai 干草一台 ‘jedna fura siana’.
d a i 題
Kategoria pojęciowa: TYTUŁY I NAGŁÓWKI
Kategoria obejmuje tytuły i nazwy identyfikujące jakieś teksty (książkowe, gazetowe) wraz z nagłówkami, takie jak tytuły utworów, artykułów, roz
działów, wypracowań, esejów.
Przykłady:
midashi ichidai 見 出 し 一 題 ‘jedno hasło (w słowniku, encyklopedii) ’, taitoru ichidai タイトルー題 ‘jeden tytuł’.
Kategoria pojęciowa: ZADANIA EGZAMINACYJNE Przykłady:
mondai ichidai 問題一題 ‘jedno zadanie (do rozwiązania) ’.
Kategoria pojęciowa: PRZEDSTAWIENIA rakugo 落語
W kategorii tej jest wyodrębniany tradycyjny gatunek żartobliwych, komiczno-satyrycznych monologów prezentowanych przed publicznością.
Przykłady:
rakugo ichidai 落语ー題 jedno przedstawienie rakugo’
d a n 弹
Kategoria pojęciowa: POCISKI
W kategorii tej mieszczą się wszelkiego rodzaju kule, pociski i naboje do broni palnej i artylerii.
Przykłady:
dangan ichidan 弹丸一弹 jeden pocisk’, tama ichidan 弹ー弹 ‘jeden po
cisk, jedna kula’.
Kategoria pojęciowa: KAMPANIE REKLAMOWE
Kategoria obejmuje kampanie reklamowe i handlowe inaugurowane w spo
sób okazały, szeroko ogłaszany w celu przyciągnięcia klienteli (inauguracja kryje w sobie jakiś efekt kulminacyjny).
Przykłady:
seru ichidan セ 一 ルー弹 ‘jedna wyprzedaż’, kyanpen ichidan キ ャ ン ぺ 一 ン
ー弹 ‘jedna kampania reklamowa’.
d a n 段
Kategoria pojęciowa： STOPNIE SCHODÓW Przykłady：
kaidan ichidan 階段一段 ‘jeden stopień schodów’.
d o 洞
Kategoria pojęciowa： ZAGŁĘBIENIA GÓRSKIE
Kategoria ta, spotykana często w języku poetyckim, obejmuje groty, pieczary i jaskinie, które mogą służyć za schronienie dla ludzi, zwierząt bądź bóstw czy istot nadprzyrodzonych.
Przykłady：
dokutsu ichido 洞窟一洞 ‘jedna jaskinia, pieczara’, doketsu ichido 洞穴一洞
‘jedna grota’, shon^udo ichido 鍾孑し洞一洞 ‘jedna jaskinia naciekowa (stalaktytowa).
d o 道
Kategoria pojęciowa： PROMIENIE SŁONECZNE
Jest to kategoria należąca do stylu poetyckiego i artystycznego.
Przykłady：
k^om^o ichido 光明一道 ‘jeden blask, promień słoneczny’, hikari ichido 光一运 ‘jedno światło (słoneczne) ’.
d o 銅
Kategoria pojęciowa： MONETY WYKONANE Z MIEDZI Przykłady：
doka ichido 銅貨一銅 ‘jedna moneta miedziana’, dosen ichido 銅錢ー銅
‘jedna moneta miedziana, jeden miedziak’.
f u 節 ■編
Kategoria pojęciowa： ZŁĄCZA ROŚLINNE
Należą tu złącza i rozgałęzienia roślin z łodygami, a na zasadzie poszerzenia także sploty w matach tatami 畳 i matach z sitowia.
Przykłady：
take hitofu 竹一節 ‘jedno złącze bambusa’, tatami hitofu 畳一節 ‘jeden splot tatami’.
fuku 幅
Kategoria pojęciowa： POŚWIATY
Kategoria stylu poetyckiego obejmująca światło rzucane np. przez świece, także poświaty, blaski.
Przykłady：
hokage ippuku 火影一幅 ‘jedna poświata’.
furi ロ
Kategoria pojęciowa： MIECZE
Kategoria broni szermierczej i narzędzi walki, obejmująca na zasadzie
po-szerzenia także wszelkie obiekty służące do zadawania ran ciętych. Znacze
niem wyjściowym dla tego kategoryzatora jest pojęcie rozcięcia w ciele powodowanego przez ostrze.
Przykłady:
katana hitofuri 刀一口 ‘jeden miecz katana’, shinai hitofuri 竹刀一口
‘jeden miecz bambusowy’.
f u r i 振り
Kategoria pojęciowa: MIECZE
Jest to kategoria broni szermierczej służącej do zadawania ciosów i uderzania ostrzem. Znaczenie wyjściowe wywodzi się od starojapońskiego czasownika furu 振 ^ , określającego ruch ręki wykonującej uderzenie, zamachnięcie się mieczem. Na zasadzie przeniesienia kategoria ta obejmuje również udane wybicie piłki kijem baseballowym, po którym drużyna zdobywa punkty (gdyż siła zamachnięcia się ma tutaj decydujące znaczenie).
Przykłady:
naginata hitofuri 長刀一振り ‘jeden miecz długi naginata', shinai hitofuri 竹刀一振り ‘jeden miecz bambusowy’.
fushi 節
Kategoria pojęciowa: ZŁĄCZA, KOLANKA
Kategoria obejmująca złącza, kolanka w zielonym bambusie lub łodygach traw oraz część rośliny wydzieloną z dwóch stron kolankami (w postaci zgrubień na łodydze ułatwiają liczenie poszczególnych odcinków), a na za
sadzie przeniesienia także ważne momenty w życiu, oddzielające różne istotne okresy bądź epizody życia, jak również pory roku jako symetryczne odcinki kalendarza przyrody.
Przykłady:
ashi no fushi hitofushi葦の節一節 ‘jedno złącze sitowia’, jinsei hitofushi 人生一節 ‘jeden istotny moment w życiu’.
g a 河
Kategoria pojęciowa: WIELKIE RZEKI
Kategoria poetycka o charakterze epitetu, odnosząca się do rzek trudnych do pokonania, rozlewających się szeroko. Prototypowym obiektem o charakte
rze literacko-historycznym jest tu Rzeka Żółta (Huang He) w しhinach.
Przykłady:
kawa ichiga 川一冗 ‘jedna (wielka) rzeka’.
gaku 岳
Kategoria pojęciowa: GÓRY
Kategoria poetycka nazywająca szczyty górskie jako ważny lub symboliczny element krajobrazu lub pejzażu, także w malarstwie.
Przykłady:
yama ichigaku 山一岳 ‘jedna góra’, mine ichigaku 峰一岳 jeden szczyt górski’.
g e i 芸
Kategoria pojęciowa: REPERTUAR SCENICZNY
Do kategorii tej należą dzieła sztuki w japońskim teatrze n6 能 i w innych nurtach teatru.
Przykłady:
no ichigei 能一芸 jedno przedstawienie no', repatori ichigei レパ一トリ一 一芸 ‘jeden repertuar ’.
g e m u プ一ム
Kategoria pojęciowa: MECZE, PARTIE GRY
Kseniczna kategoria obejmująca niejapońskie gry lub sporty, najczęściej zespołowe lub drużynowe.
Przykłady:
sakM ichigemu サッ力 ■ゲーム jeden mecz piłki nożnej’, badominton ichigemu バ ト - ントンーゲーム jeden mecz badmintona’.
g e n 元
Kategoria pojęciowa: WYMIARY, MIEJSCA Przykłady:
jigen ichigen 次元一元 ‘jeden wymiar’, basho ichigen 場所一元 jedno miejsce’.
g e n 言
Kategoria pojęciowa: WYPOWIEDZI
W kategorii tej mieszczą się wypowiedzi ustne jednej osoby, referowane, przywoływane lub przytaczane przez innych, także wtórnie spisane.
Przykłady:
hatsuwa ichigen 発 話一 言 ‘jedna wypowiedź , iken ichigen 意見一言
‘jeden (wygłoszony) pogląd’.
g i 儀
Kategoria pojęciowa: ZDARZENIA Przykłady:
kotogara ichigi 事柄一儀 ‘jedno zdarzenie’.
g o 合
Kategoria pojęciowa: NACZYNIA Z PRZYKRYWKĄ Przykłady:
nabe ichigo 鍋一合 jeden garnek’, kawago ichigo 皮籠一合 ‘jeden kosz wiklinowy z zakryciem’.
g u 具
Kategoria pojęciowa: PALANKINY Przykłady:
kago ichigu 駕籠一具 ‘jeden palankin’.
Kategoria pojęciowa: RÓ之AŃCE BUDDYJSKIE Przykłady:
ju zu ichigu 数珠一具 jeden różaniec buddyjski . Kategoria pojęciowa: GRZEBIENIE
Przykłady:
kushi ichigu 構一具 jeden grzebień . Kategoria pojęciowa: SIODŁA
Przykłady:
kura ichigu 鞍一具 jedno siodło’.
g u n 軍
Kategoria pojęciowa: ODDZIAŁY, ROTY Przykłady:
guntai ichigun 軍隊一車 jeden oddział wojskowy’.
g y ó 行
Kategoria pojęciowa: LINIJKI TEKSTU Przykłady:
mojiretsu ichigó 文字列一行 ‘jedna linijka tekstu’.
h a 波
Kategoria pojęciowa: FALE
Kategoria obejmuje fale zarówno w sensie dosłownym (obserwowalne na morzu), jak i przenośnym, np. linie falowane, a także następujące po sobie serie strzał w ataku, szeregi wojsk atakujących, przetaczające się szeregi demonstrantów czy tłumy ludzi.
Przykłady:
tsunami ippa 津波一波 jedna fala tsunami’, kushuippa 空襲一波 jedna fala nalotów’, demo ippa ノ セー波 ‘jedna fala demonstracji’.
h a 派
Kategoria pojęciowa: NURTY
Należą tu nurty, szkoły, odłamy, sekty czy frakcje wyróżniane w dziedzinie sztuki, nauki, polityki i religii.
Przykłady:
gakuha ippa 学派一派 jedna szkoła w nauce, jeden nurt’, habatsu ippa 派閥一派 ‘jedna frakcja (polityczna)’.
haku 拍
Kategoria pojęciowa： MORY
Kategoria specjalistyczna w prozodii języka japońskiego.
Przykłady：
móra ippaku モ一フー拍 ‘jedna mora’.
h a n 斑
Kategoria pojęciowa： ŁATY, CĘTKI
Obiektami tej kategorii są wszelkie naturalne plamy tworzące różnobarwny wzór na sierści zwierzęcia： łaty, cętki, ciapki.
Przykłady：
maaara ippan 斑一斑 jedna plamka, ciapka , buchi ippan 斑一斑 jeana łata (na ciele zwierzęcia)’.
h a n 犯
Kategoria pojęciowa： PRZESTĘPSTWA
Kategoria ta obejmuje poważne przestępstwa, zbrodnie oraz wykroczenia ścigane sądownie, definiowane w kodeksie karnym bądź funkcjonujące w świadomości społecznej.
Przykłady：
satsujin ippan 殺人一犯 jedno morderstwo’, gótó ippan 強盗一犯 jeden napad’.
h a n 飯
Kategoria pojęciowa： POSIŁKI
Do kategorii tej należą porcje ryżu podawane w porcelanowych lub w drewnianych miseczkach wraz z dodatkami stanowiącymi całość posiłku.
Przykłady：
meshi ippan 飯一飯 jed n a porcja ryżu’, shokuji ippan 食事一飯 ‘jeden posiłek’.
h a n e 勿1】
Kategoria pojęciowa： HEŁMY SAMURAJSKIE kabuto 兜
Przestarzała dzisiaj kategoria charakterystycznych obiektów wyposażenia rycerskiego o unikatowym kształcie.
Przykłady：
kabuto hitohane 兜一勿1J ‘jeden hełm samurajski kabuto’.
h a r a 腹 ，肚
Kategoria pojęciowa： WAZONY
Kategoria ta obejmuje wazony i słoje o charakterystycznym, rozszerzającym się od nasady kształcie.
Przykłady：
tsubo hitohara 壺ー腹 ‘jeden dzban’, kabin hitohara 花 瓶 一 腹 ‘jeden wazon’.
hari 針
Kategoria pojęciowa： SZWY CHIRURGICZNE
Znaczenie tego kategoryzatora motywuje rzeczownik hari 針 ‘igia , a sama kategoria obejmuje nie tylko krotność czynności zakładania szwów, ale przede wszystkim ślady widoczne na skórze.
Przykłady：
hogohitohari 缝^ " 一■針 ‘jeden szew chirurgiczny’.
hashira 柱
Kategoria pojęciowa： BOGOWIE I BÓSTWA
W odniesieniu do wierzeń religii shinto 不甲現 kategoria ta obejmuje antro- pomorficzne i inne postacie bogów. W etymologii ludowej sądzi się, że hashira 柱 ‘słup, kolumna’ oznaczała jakieś samotnie rosnące drzewo uważane za schronienie dla bóstwa. Na zasadzie poszerzenia do kategorii tej należą także domowe ołtarzyki ihai 位牌 przeznaczone do oddawania czci.
Przykłady：
kami hitohashira 神一柱 ‘jedno bóstwo shintoistyczne ’, ihai hitohashira 位牌一柱 ‘jeden ołtarzyk domowy’.
Kategoria pojęciowa： DUSZE ZMARŁYCH BOHATERÓW
Jako szczególną podkategorię należy tu wyróżnić obdarzane czcią i deifi- kowane dusze zmarłych bohaterów oraz wybitne postacie z panteonu naro
dowego.
Przykłady：
eireihitohashira 英霊一柱 jed n a dusza poległego bohatera’.
h e i 瓶
Kategoria pojęciowa： KOMPOZYCJE ikebana 生け花 Przykłady：
ikebana ippei 生けィ匕ー瓶 ‘jedna kompozycja ikebany’.
h e i 柄
Kategoria pojęciowa： WACHLARZE
Kategoria poetycka obejmująca rozkładane wachlarze sensu 扇子.
Przykłady：
sensu ippei 扇子一柄 ‘jeden rozkładany wachlarz’.
h e n 編 ' 篇
Kategoria pojęciowa： UTWORY PISANE
W kategorii tej mieszczą się epickie utwory literackie pisane prozą oraz, na zasadzie poszerzenia, rozprawy naukowe, eseje studenckie i wypracowania szkolne.
Przykłady：
shi ippen 詩一編 ‘jeden wiersz; jeden utwór poetycki’, tanpen shosetsu
ippen 短編小説一編 ‘jedna nowela’, shUshi ronbun ippen 修士論文一編
‘jedna praca magisterska’.
h e n 边
Kategoria pojęciowa: BOKI FIGUR
W specjalistycznym języku matematyki obiektami tej kategorii są boki figur geometrycznych.
Przykłady:
taikakusen ippen 対 月 線 一 边 ‘jedna przekątna’, seihókei no hen ippen 正方形の边ー边 ‘jeden bok kwadratu’.
h i 匕
Kategoria pojęciowa: MIECZE, SZTYLETY Przykłady:
tanken ippi 短剣一匕 jeden krótki miecz’, kaiken ippi 懷剣ー匕 ‘jeden sztylet’.
h i k i 匹 • 疋
Kategoria pojęciowa: MAŁE ZWIERZĘTA
Kategoria ta obejmuje żywe zwierzęta lądowe z wyjściową kategorią zwie
rząt, które jeden człowiek może sam wziąć do ręki, podnieść lub objąć. Zo
stała ona poszerzona o dodatkowe znaczenie zwierząt bliskich człowiekowi, żyjących w jego gospodarstwie, oraz żywych ryb (najczęściej obserwowa
nych we wnętrzu lub w pobliżu siedzib ludzkich). W terminologii biolo
gicznej kategoria ta odnosi się do wszystkich gatunkowo opisywanych zwierząt i organizmów żywych . Wtórne przekształcenia tej kategorii obej
mują roboty przypominające wyglądem mniejsze zwierzęta, zoomorficzne postacie w kreskówkach, zoomorficzne istoty pozaziemskie (czyli niean- tropomorficznego kształtu), wirusy komputerowe oraz deprecjatywnie uj
mowane osoby z jednoczesnym zaakceptowaniem ich bliższej zwierzętom natury, charakteru, zachowań (niezgodnych z normami etycznymi).
Przykłady:
neko ippiki 猫一匹 ‘jeden kot’, hamusuta ippiki ハムスタ ■匹 jeden chomik’, kame ippiki 亀一匹 jeden żółw’, koi ippiki 廣里一匹 ‘jeden karp (np. w stawie) garagarahebi ippiki ガフガフへビー匹 ‘jeden grzechot- nik , musasabi ippiki ム サ サ ヒ 一 匹 jedna lotopałanka , hotaru iopiki 勞一匹 ‘jeden świetlik, jeden robaczek świętojański’, kumo im iki 恤蛛一匹
‘jeden pająk’, zórimushi ippiki ゾウリムシ一匹 jeden pantofelek , goiira
‘jeden pająk’, zórimushi ippiki ゾウリムシ一匹 jeden pantofelek , goiira