KAWITACJA A OKRĘTY PODWODNE Zastosowanie chrap w okrętach podwodnych

KAWITACYJNEJ OD WSPÓŁCZYNNIKA POSUWU

KAWITACJA A OKRĘTY PODWODNE Zastosowanie chrap w okrętach podwodnych

pozwo-liło na znaczne wydłużenie czasu ich przebywania pod powierzchnią wody. Prędkość pływania podwodnego wzrosła, zbędne stały się artyleria pokładowa i inne elementy kadłuba zakłócające laminarność przepływu wody, kształty kadłubów ewoluowały do „cygar”, a wszelkie wystające elementy zredukowano do mini-mum. Powodem była właśnie kawitacja. Przeciwdzia-łanie temu zjawisku zaczyna się już na deskach kreślar-skich, na etapie projektowania okrętu podwodnego.

Główny nacisk kładzie się na śrubę okrętową, gdyż to właśnie na niej kawitacja wystąpi najwcześniej. Jej kształt, liczbę płatów, profile i materiały dobiera się tak, by zminimalizować możliwość powstawania kawi-tacji. Na okrętach konwencjonalnych wciąż dominują klasyczne śruby siedmiołopatowe, natomiast okręty atomowe zazwyczaj wyposaża się w dyszę obudowują-cą pędnik, tworząc napęd strumieniowy. Rozwiązanie takie w wypadku dużych prędkości jest cichsze.

W związku z wystąpieniem kawitacji powstało poję-cie prędkości maksymalnej niskoszumnej, czyli maksy-malnej prędkości, przy której kawitacja nie występuje.

Jeśli zwiększa się ciśnienie statyczne wokół pędnika, poziom rozwinięcia kawitacji się zmniejsza, dlatego też wartość prędkości maksymalnej niskoszumnej się zwiększy wraz ze wzrostem zanurzenia okrętu. Dzięki wyposażeniu okrętu w sonary z opcją wykrywania własnego szumu kawitacyjnego jego dowódca nie mu-si już ściśle przestrzegać restrykcji związanych z daną wartością prędkości niskoszumnej.

Bezsprzecznie zjawisko to ma duży wpływ na znacz-ny wzrost poziomu szumów hydroakustyczznacz-nych, co ma szczególne znaczenie na morskim teatrze działań wo-jennych, gdzie wcześniejsze wykrycie przeciwnika w toni wodnej często pozwala na osiągnięcie przewagi już na początku starcia. n

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2016

145 RYSZARDZIE

RADZIEJEWSKIM

o pułkowniku dr.

1953–2016

Wiadomość o Jego śmierci zaskoczyła wszystkich. Miał tylko 63 lata. Zmarł 26 lutego 2016 roku. Odszedł w pełni sił, miał tyle planów. Kończył właśnie przygotowywanie do druku kolejnej swojej publikacji pt. Ochrona osób i mienia w systemie bezpieczeństwa państwa. Niedawno wydał książkę o infrastrukturze krytycznej w systemie bezpieczeń-stwa pańbezpieczeń-stwa.

Przygodę z mundurem rozpoczął w 1973 roku jako podchorąży Wyższej Szkoły Ofi-cerskiej Wojsk Zmechanizowanych. Po jej ukończeniu został dowódcą plutonu w 41 Pułku Zmechanizowanym 12 Dywizji Zmechanizowanej w Pomorskim Okręgu Woj-skowym. Potem przyszły kolejne stanowiska: dowódcze, dydaktyczne i kierownicze oraz awanse na wyższe stopnie wojskowe. Pełnił między innymi funkcję dowódcy i wychowawcy podchorążych Wojskowej Akademii Technicznej. Na uczelnię tę po-wrócił już jako pracownik cywilny na stanowisko kierownika Redakcji Wydawnictw WAT w 2007 roku.

Będąc jeszcze w mundurze, nawiązał współpracę z redakcją „Przeglądu Wojsk Lą-dowych”, najpierw jako autor. Następnie w 1995 roku został starszym redaktorem, po czym zastępcą redaktora naczelnego.

W 1998 roku odszedł do rezerwy po 25 latach zawodowej służby wojskowej. Wkrót-ce po rozstaniu z mundurem pracował jako redaktor naczelny w dwóch wydawnic-twach cywilnych.

W czasie pełnienia służby wojskowej podnosił swoje kwalifikacje. W 1983 roku ukoń-czył studia II stopnia w Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, a w1995 ro-ku uzyskał stopień doktora nauk wojskowych w Akademii Obrony Narodowej.

W pamięci tych, którzy Go znali, pozostanie jako życzliwy wszystkim człowiek, pra-wy i pełen humoru, na którego zawsze można było liczyć w każdej sytuacji.

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2016

146

widely used by parties to the conflict. Moreover, the effects of fires that may break out as a result of using incen-diary ammunition have unpredictable consequences, especially for bystanders not involved in the combat. These matters are touched upon in several articles together with proposals concerning the troops’ training in this area.

Achievements of the CBRN Defense Training Center with regard to the educational issues, as well as employ-ing modern methods of transferremploy-ing knowledge to students prove that the focus has been placed also on increas-ing professionalism of this branch. The writers present a comprehensive approach to the tasks under the respon-sibility of the chemical troops during the mobilization deployment of the armed forces’ units. The articles dis-cuss not only the spectrum of threats that may disrupt this process, but also the activities of chemical subunits and officers in the staff cells. Moreover, the duties of the chemical troops in the Reconnaissance and Preparato-ry Group are investigated, thus this issue contains numerous practical guidelines for this element. Next, the ways of using smoke means on the battlefield are described. The attention has been paid to the impact of smoke screens on the reconnaissance devices and achievements of domestic industry in this field. It seems that despite ongoing technical development of identification and targeting systems, and introducing the new precision-guid-ed munitions into the equipment of particular armies, there is still demand for smoke means which hinder or pre-vent observation in visible light and near infrared. This thematic section contains articles on experiences from international and domestic exercises. The authors discuss the organizational effort of people who were in charge of conducting them, and operations of the participants in various tactical situations, which proved professional-ism of our chemical troops.

Much has been written on reconnaissance system so far, however, apart from some instructional materials, there are few studies on its coordination during CPX and LIVEX exercises, although we have been implement-ing the reconnaissance architecture in line with the ISTAR objectives for several years. On functionimplement-ing of this system at the tactical unit level writes one of the authors. He presents the work of the Recon Team and a range of documents prepared by them, as well as information links with other staff cells.

There is no need to convince anybody that diagnostics is a primary protective and ordering barrier guaranteeing the proper technical state of military vehicles, and as a consequence the safety of their operation. Its functioning in our armed forces describes one of the authors. He presents the most recent regulations in this regard and ex-plains where technical inspections should be conducted and how to prepare the vehicle if it requires to be sent to the vehicle inspection station. The writer warns against conducting technical inspection with diagnostic devices and control and measuring instruments which are faulty or do not have required and valid metrological verifica-tion certificates. The author has made an attempt to systematize this issue as it is addressed in various military and civilian laws. Thus, the reader will have easier access to the topics raised as well as their correct interpreta-tion.

Every soldier should feel satisfaction while getting good marks in firing, in particular firing a pistol; however this is not so easy to develop proper habits. Another article presents how to eliminate mistakes while shooting.

The writer investigates the methods of mental and physical preparation in order to achieve a very good mark in firing conducted under any conditions included in the firing programs.

Further in the issue, we continue the competition entitled Tactical Dilemmas. The readers are given another tactical situation together with an assumption and are asked to solve a tactical problem and justify the decision made.

We are sure that you will find other articles, which have not been mentioned here, equally interesting and the reflections on the subjects covered in the bimonthly will help you enrich your knowledge.

Enjoy reading!

Editorial Staff

WARUNKI ZAMIESZCZANIA PRAC

Materiały (w wersji elektronicznej) do „Przeglądu Sił Zbrojnych” prosimy przesyłać na adres: Wojskowy Instytut Wydawniczy, Aleje Jerozo-limskie 97, 00-909 Warszawa lub e-mail: psz@zbrojni.pl. Opracowanie musi być podpisane imieniem i nazwiskiem z podaniem stopnia wojskowego i tytułu naukowego. Należy również podać numery: PESEL oraz konta bankowego, a także dokładny adres służbowy, prywat-ny i urzędu skarbowego oraz numer telefonu. Ponadto należy dołączyć zdjęcie z aktualprywat-nym stopniem wojskowym. W przypadku braku wy-maganych danych nie będziemy mogli opublikować danego materiału. Instytut przyjmuje materiały opracowane w formie artykułów. Ry-sunki i szkice należy przygotować zgodnie z wymaganiami poligrafii (najlepiej w programie Ilustrator lub Corel), zdjęcia w formacie tiff lub jpeg – rozdzielczość 300 dpi. Należy podać źródła, z których autor korzystał przy opracowywaniu materiału. Niezamówionych artykułów Instytut nie zwraca. Zastrzega sobie przy tym prawo do dokonywania poprawek stylistycznych oraz skracania i uzupełniania artykułów bez naruszania myśli autora. Autorzy opublikowanych prac otrzymają honoraria według obowiązujących stawek.

PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2016

147

e - m a i l e m : p r e n u m e r a t a @ z b r o j n i . p l o n l i n e : w w w. p o l s k a - z b r o j n a . p l t e l e f o n i c z n i e : + 4 8 2 6 1 8 4 0 4 0 0

W a r u n k i e m r o z p o c z ę c i a w y s y ł k i j e s t w p ł a t a 4 0 z ł d o 2 0 m a j a 2 0 1 6 r o k u n a k o n t o : 2 3 1 1 3 0 1 0 1 7 0 0 2 0 1 2 1 7 3 8 2 0 0 0 0 2

KAWITACJA A OKRĘTY PODWODNE Zastosowanie chrap w okrętach podwodnych

KAWITACYJNEJ OD WSPÓŁCZYNNIKA POSUWU