Konkurowanie jest siłą napędową firmy w relacjach rynkowych, wymagającą dostoso-wania się do zmian zachodzących w otoczeniu oraz zmian w samych przedsiębiorstwie. Bezpowrotnie minęły bowiem czasy, gdy przewaga strategiczna firm polskich miała swoje zasadnicze źródło w kosztach pracy. Obecnie potrzebne są innowacje w orga-nizacji i zarządzaniu oraz w pakiecie oferowanych produktów lub usług. Potrzebne są zmiany polegające na dostosowaniu się przedsiębiorstwa do nowej sytuacji rynkowej — często też wyznaczenia nowego trendu rynkowego czy standardu obsługi klienta, a na-wet zaoferowanie wartości, która nie była jeszcze dostarczana. To są zmiany dynamiczne typu rozwojowego. Natomiast zmiany adaptacyjne, których celem jest przetrwanie na rynku, nie umacniają zazwyczaj pozycji firmy względem konkurentów.
Innowacje wymagają bardzo dobrego przygotowania, choć zawsze wiążą się z du-żym ryzykiem. Szczególnie w przypadku mikro i małych przedsiębiorstw. Mimo to nie 173
powinny one łatwo rezygnować z możliwości wprowadzenia innowacji. Niechęć do zmian i strach przed nimi mogą okazać się szkodliwe w skutkach, doprowadzając do bankructw, czyli do eliminacji firmy z rynku. Odpowiedź jest zatem jednoznaczna — fir-ma, która nie wybije się ponad przeciętność, zginie. Na podstawie tego powstał pogląd, że: „nie wprowadzać innowacji, to znaczy umierać”.
Innowacyjność — w opinii ekspertów — należy postrzegać jako umiejętność, która musi być opanowana, gdyż jest to podstawowy warunek konkurowania. Wyznaczni-kiem jej jest odpowiedź na pytanie: jak zwiększać innowacyjność, aby wzmacniać siłę oddziaływania na rynek?
Innowacja nie koniecznie musi być rewolucyjna i prowadzić do diametralnej zmiany rzeczywistości organizacyjnej. Bardzo często drobne zmiany przynoszą poważne rezul-taty. Niekiedy przerastają one oczekiwania zarządzających firmą. Innowacje mogą mieć miejsce w dowolnej dziedzinie funkcjonowania firmy.
Innowacją może być zmiana w produkcji, w metodach wytwarzania oraz produk-tach (w organizacji procesu wytwórczego). Rozwiązania funkcjonujące w innej konfigu-racji stanowią nową lub dotychczas niewykorzystaną wiedzę. Innowacje należy podzie-lić na: produktowe, procesowe, organizacyjne i marketingowe.
Konsulting
KONSULTING to działalność gospodarcza polegająca na tworzeniu sprawnej organizacji przez doskonalenie i rozwijanie ludzi, a jest to najcenniejszy zasób firmy. Przy rosnącej globalnej konkurencji wiedza, doświadczenie, kompetencje oraz zaangażowanie pra-cowników stanowią wartość bezcenną. Rozwój ludzi połączony z dobrą organizacją i za-rządzaniem firmą wpływa na rozwój biznesu, skuteczność, sprawność oraz efektywność funkcjonowania organizacji i zarządzania w globalnym, stale zmieniającym się rynku. Przygotowani przez szkolenie i doskonalenie pracownicy integrują się z firmą, widzą sens ich zaangażowania w osiąganych rezultatach dla firmy, a także swojej satysfakcji. Mogą przez to szybko wypracować potrzebne innowacje, gdyż posiadają wiedzę, wy-obraźnię, odwagę w działaniu. Przede wszystkim jednak istnieje integracja w działaniu kadry zarządzającej, specjalistycznej oraz kadry realizatorów przez wszystkie szczeble zarządzania [Antoszkiewicz 2009].
Formy pracy konsultingowej
ODNOWA — Metoda tworzenia innowacji. Autorska metoda tworzenia innowacji jest
efektem wielu lat doświadczeń wprowadzania innowacji do gospodarki polskiej, jest ona oparta na Treningu Projektującym. Nazwa tej metody — ODNOWA — ma dualne znaczenie. Pierwsze skojarzenie wiąże się z odnawianiem sytuacji biznesowej, gospo-darczej czy społecznej. Wprowadzenie innowacji zmienia bowiem sytuację przedsię-biorstwa, otwiera na inne horyzonty widzenia spraw, uwarunkowań, możliwości, szans. Drugie znaczenie podkreśla cykliczność działania. Każdy proces dochodzenia do szczę-śliwego wyniku wymaga bowiem rozpoczynania spraw od początku, od nowa. Chociaż każda innowacja wymaga ciągłości kulturowej, odnoszonej zarówno do tworzenia, pro-jektowania, jak i wprowadzania jej do rzeczywistości, to jednak wymagany jest powrót do sedna, aby dokonać właściwych zmian. Stąd potrzeba zaczynania od początku. Kon-cepcja ODNOWA (firmy lub administracji) jest zarazem zapisem procesu dochodzenia do wyniku i to zarówno innowacji radykalnych, jak i naprawczych. Pozwala również le-piej zapamiętać proces dochodzenia do rozwiązania innowacyjnego.
O — Oceniaj szanse i zagrożenia biznesowe, mając w perspektywie potrzeby
odbiorcy,
D — Diagnozuj posiadany potencjał dla potrzeb odbiorcy,
N — Nacieraj w działaniu konsekwentnie, tworząc potrzebne pomysły, O — Oceniaj rezultaty, mając w perspektywie potrzeby odbiorców,
W — Wprowadzaj wypracowane warianty, dokonując potrzebnych weryfikacji, A — Analizuj efekty pracy. Stale i wytrwale ucz się i doskonal swoją pracę.
Trening projektujący. To autorski program szkoleniowo-konsultingowy, oparty na
diagnozie stanu obecnego równolegle z wprowadzaniem kierunków rozwoju. Dosto-sowany do potrzeb, wymagań i problematyki firmy klienta, ukierunkowany na wypra-cowanie i wprowadzenie potrzebnych innowacji. Oparty na efektywnych metodach współpracy, tak zwanych tandemów. Tworzą je eksperci konsultingu, którzy wnoszą wiedzę i doświadczenie metodyczne, oraz pracownicy firmy, którzy wnoszą potrzeb-ną wiedzę o firmie i chęć dążenia do lepszego jej funkcjonowaniu. Jest to dodatkowa metoda rozwoju pracowników, łącząca wiedzę metodyczną (specjaliści konsultingu) z merytoryczną (pracownicy firmy). Dzięki niej dochodzi do wzbogacania doświadczeń i potencjału metodycznego, a także merytorycznego pracowników firmy poprzez inte-raktywne wzbogacanie ich wiedzy i postaw na bazie realnych problemów firmy, które trzeba rozwiązać. Ta metoda w znaczący sposób zwiększa wiedzę przez proces rozwią-zywania problemów. Ponadto dodatkowo motywuje, integruje oraz zwiększa zaanga-żowanie w działaniu, zwiększając kluczowe czynniki sukcesu w firmie przy nieustannie zmieniającym się globalnym otoczeniu konkurencyjnym. 175
Efektem dodatkowym treningu jest „Księga” od 20–50 stron, będąca dokumentem gromadzącym rezultaty pracy twórczej uczestników. Stanowi ona zbiór możliwości, po-mysłów, poszukiwań, ocen krytycznych, a także potrzeb rynkowych, mocy i słabości, szans i zagrożeń itp. do wykorzystania w przyszłości. Do zapisów „Księgi” często się wraca!
Treningi projektujące organizuje się, dostosowując je do warunków i możliwości firmy, zazwyczaj w układzie:
· krótkie wprowadzenie do problemu,
· rozwiązywanie problemów w małych zespołach zadaniowych, · sesja plenarna dla prezentacji uzyskanych wyników,
· kolejny problem.
Trening projektujący wnosi ponadto istotne elementy integracji o różnym zasięgu w strukturze firmy. Uczestnicy rozpoznają możliwości swoje i innych. Powstają lokalne koalicje oraz znaczące stany emocjonalne zwiększające wyobraźnię i kreatywność, korzystne dla integracji i współpracy.