ŻYCIE PUBLICZNE KAPŁANA
KONFERENCYE DUCHOWNE
Uczęszczaj na nie z pilnością; do
kładaj staran ia, aby one były użyteczne, zajmujące i budujące. W strzem ięźli
wość i skromność niech panują przy stole, miłość i um iarkow anie niech przew odniczą przy zabawie. Kzeczy
podrzędnych nie zamieniaj na główne, a głównych na podrzędne.
Nil p er mutationem, neque p er ina
nem gloriam , sed in hum ilitate, supe
riores sibi invicem arbitrantes, non quae sua sint singuli considerantes, sed ea, quae aliorum (Philip. II.) P a cem relinquo vobis, pacem meam do vobis (Joan. 14.) P ater, omnes sint unum, sicut et nos unum sumus (Jon. 17.)
B iskupi, zaprow adzając konferencye, mieli n a widoku utrzym anie na łonie duchowieństwa dwojga rzeczy nieskoń
czenie drogich: upraw y nauki du
chownej i jednostajności w praktyce posługiw ania. Z możliwą przeto s ta rannością przygotuj kwestye; nie daj nigdy nikomu powodu do powiedzenia, że ci, dla których konferencye powinny przynieść pożytek, są niestety! tymi, którzy je zaniedbują. Jużeś tego do
świadczył, że gdy się przezwycięży pierw sze trudności uauki, stanie ci się ona jed n ą z najdroższych zabaw życia i niejako potrzebą umysłu i serca.
Św. B ernard takie miał niegdyś ży
czenie: Quis mihi dabit homines litte
— 139 —
ra to s et sanctos in Ecclesiis Dei, p ra e cipue pastores, si non in omnibus, certe in pluribus, certe in aliquibus saltem? Łączy on naukę ze św iątobli
wością jakoby jed n a by ła tow arzyszką i w arunkiem drugiej. Św. A ugustyn powiedział: Homo tanto magis, vel mi
nus proficit, quanto in S cripturis sacris magis, minusve proficit; a św. H iero
nim: A m a lectionem sanctarum S criptu
rarum , et carnis vitia non amabis, mi- roque modo in te universa ejus incen
dia extinguentur. Bardzo często w isto
cie kapłan najm niej pilny, je st naj
mniej oświecony a tem samem n ajb ar
dziej przystępny dla złudzeń szatań
skich a w końcu je s t najbliższym upad
ku, jeżeli jeszcze nie upadł.
S A K R A M E N T A . CHRZEST.
R zuć wszystko, gdy cię w ołają do chrztu; nie pokazuj ani zniecierpliw ie
nia, ani złego hum oru, gdy uprzedzono
właściwą porę, lub gdy się opóźniono:
bo ty winieneś się wstydzić za swych parafian i czekać na nich. Gniewając się skorzystasz może na czasie nieco, ale źle przeciw sobie usposobisz przy
najmniej trzy familie. W e wzniosłej tej czynności, tak pełnej pociechy i prawdziwie pasterskiej, bez ważnego powodu nie daj się innym wyręczać.
Celem pobudzenia się do odmówie
nia z w iarą i pobożnością wszystkich modłów i dopełnienia wszystkich obrzę
dów przywiedź sobie na pamięć smutne wrażenie, jakiego może doświadczyłeś kiedy, przyglądając się współbratu, ja k ten z roztargnieniem i pośpiechem, bez pobożności i godności dopełniał obrzędu chrztu.
J e s t to bardzo dobry zwyczaj skła
niać rodziców chrzestnych, aby do oznaczonych już imion, dodawali imię M arya,—jako też popularyzow ania wy
szły ch już praw ie z użycia imion pa
tronów dyecezalnych.
Bądź roztropny, gdy idzie o wyłą
czenie którego z rodziców chrzestnych:
w potrzebie zasięgnij rady.
— 141 —
Od czasu do czasu przypominaj wier
nym sposób udzielania chrztu w po
trzebie, a rodzicom—wielki obowiązek na nich ciążący nieodkładania chrztu dzieci. Lekarze i akuszerki mogą ci tu wiele przynieść pożytku i szkodzić wiele; czyń wszystko, co można, by zostawać z nimi w dobrem porozumie
niu. Jeżeli się dowiesz, że nadużywają swej sztuki, że dają rady niemoralne, lub zmierzające do zabójstwa, to z mi
łością, ale i stanowczością sam na sam zwróć im na to uwagę.
H o rten tu r pastores m ulieres gravi
das, u t saepe confiteantur, et ad SS.
E ucharistiam accedant, praesertim dum p artu i su n t proximae.
Niech rodzice nie zezwalają: M ares nim irum et feminas septennio majores in eodem lecto cubare. Nec vero p a u p erta tis angustaeve habitationis excu
sationi locus facile relinquatur, quo
m inus istius modi im puritatum occasio omnis praecidatur, cum humi potius atque adeo sub dio jacere satius esset (S. Carol. Bor. et Bened. X IV .)
B I E R Z M O W A N I E .
J a k wierni m ają obowiązek przyję
cia S akram entu bierzm owania, gdy się ku tem u nadarzy sposobność i gdy nie m ają powodu niekorzystania z niej, ta k również pasterze obowiązani są sposobność tę im nastręczać. Niestety!
w jakiejźe to epoce S akram ent ten był potrzebniejszy ja k dzisiaj? W pa
rafiach najlepiej naw et prowadzonych znajduje się wielka liczba ludzi doro
słych, którzy nie są bierzmowani.
Jeżeli są w niewielkiej liczbie osoby, które m ają w stręt do tego, aby razem z pospólstwem i dziećmi do tego Sa
kram entu przystępow ały, to nie waha
jąc się, proś B iskupa, aby im osobno, w kaplicy, tego sakram entu udzielił;
możesz się naw et z niektórem i ułożyć względem udania się do m iasta, gdzie B iskup zamieszkuje.
P otrzeba i chorych do tego S ak ra
m entu przygotow ać i B iskupa uprze
dzić o tem. B enedykt X IV , będąc bi
skupem w Bolonii, pragnął, aby go za
wiadamiano zawsze o dzieciach, gdy
te znajdowały się w niebezpieczeństwie u traty życia. Św. Tomasz pragnie, aby bierzmowano takie dzieci, quia majo
rem gloriam consequentur.
W cześnie przygotuj tych, którzy ma
ją przystępować do bierzmowania, a podczas obrzędu, bądź tam obecny, by im poddawać uczucia pobożne i za
bezpieczać ich przeciw roztargnieniu.
S ta tu ta dyecezyi Roszelskiej (Ro- chelle) dają dobrą radę i skłaniają do bardzo zbawiennej praktyki: M atres et nutrices non afferant tunc (dum sa
cram entum confertur) ad ecclesiam pu
eros suos, qui peractis omnibus, et post regressum , ab Episcopo benedi
centur, si pridie, jam benedicti non fuerunt.
— 143 —
P O K U T A .
Oświadczaj się z tem, a szczególniej zachowaniem się swojem pokaż to, że w każdej chwili gotów jesteś udać się do świętego trybunału, aby się nikt nie obawiał, że ci będzie natrętny.
Dozwól każdem u udać się ze spo
wiedzią, gdzie mu się tylko spodoba:
to je st najlepszy sposób zjednania so
bie zaufania; zobowiąz naw et peniten
tów, aby od czasu do czasu zmieniali spowiednika. Nigdy nie można zawiele zalecać szczerości na spowiedzi: im człowiek więcej zachodzi w lata, im n a wyźszem je st stanowisku, im wię
cej znany je st z pobożności, im sto
sunki jego są ściślejsze z P asterzem , tem więcej fałszywy wstyd skłania go do św iętokradztw a. P oenitentes de qui
bus ju s ta potest esse suspicio, quod pro p ter erubescentiam aliqua peccata tacu erin t, interroget confessarius, utrum anteactae vitae scrupulum aliquem ha
beant, eos animando ad dicendum omnia.
P e r has interrogationes solent lib erari p lures anim ae a sacrilegiis (S. Lig.)
Tak miłuj i tak mów, jakby miło
wał i jak b y mówił Jezu s Chrystus;
miej takąż miłość i takąż cierpliwość.
N ie spiesz się, lepiej mniej osób wy
słuchaj a dobrze, aniżeli wielką liczbę a źle, mawiał św. Franciszek Ksawery.
Jeż eli masz dać komu pierw szeństwo, to niech to będą mężczyzui, grzesznicy, prostaczkow ie i ubodzy.
— 145 —
E os qui crebrius confitentur maxi
me foeminas; breviter expediant con- fessarii, nec de rebus ad confessionem non p ertinentibus in confessione lo
q u a n tu r (S. Ignat.) Summe cautus sit p astor cum foeminis; sit rigidus potius quam suavis, praesertim cum ju n io ri
bus; finem ponat repetitis accusationi
bus de p raeterito et de circum stantiis inutilibus saepe damnosis, saltem qu an do agitur de sexto. (R ituale Bellic.) P arce, caste et valde caute interroget confessarius circa peccata carnis (Syn.
Nani.)
W ięc gdy nie ma wielkiej konieczno*
ści, nie dawaj zapytań w tej m ateryi, nigdy nie narażaj większego dobra dla otrzym ania mniejszego; lepiej np. po
święcić integritatem confessionis niż nauczyć p enitenta sposobu jakiego grze
szenia lub narazić go na pozbycie się wysokiego pojęcia, jak ie on ma o świę
tości i o skromności kapłańskiej (Oard.
Gousset.)
Lohner tę m ądrą daje radę: M utuus aspectus fugiatur; quid enim prosunt crates ferreae, si per oculorum ja n u am in tro m itatu r hostis, quem illae a r
cere deberent?
10
E U C H A R Y S T Y A .
Pierw sza koiumunia dzieci je st może tem , co się od ciebie domaga n aj
większej pilności i na,jwiększego po
święcenia. J e s t to chwila, która je mo
że ustalić w pobożności i dopełnić ich wychowania religijnego. N a rekollek
cye przygotowawcze możesz sobie za
prosić jakiego kapłana do pomocy i od
stąpić mu swój konfessyonał, ale dzieci sobie zostaw iaj. Każdemu z dzieci daj piękny obrazek, który ono winno za
chować na całe życie. Zachęcaj je, by uczęszczały na wykład katechizmu obszerniejszego. W wielu parafiach dla utrzym ania dzieci w pobożności po pierwszej kommunii z korzyścią są w u- życiu szkoły niedzielne, zebrania, z a bawy, rozdaw anie nagród. W czasie W ielkanocnym przypominaj wiernym, używ ając do tego wszelkich sposobów, in omni patientia et doctrina, przyka
zanie kościelne. Pomiędzy tymi, którzy zaniedbują się w obowiązkach religij
nych je st połowa takich, którzy, by ich dopełnić, czekają tylko przyjaznego
— 147 —
słow a P asterza. W yrzecz przeto to słowo, a wyrzecz je słodko, na ucho:
ani się spodziewasz, ja k i skutek odnie
siesz.
Nie zapominaj też o chorych w cza
sie W ielkanocnym a w ciągu roku od czasu do czasu odwiedzaj ich.
W yszukuj sam i każ wyszukiwać dorosłych, którzy jeszcze nie byli u pierwszej kommunii; jeśli sam nie masz czasu zająć się ich przygotowaniem, powierz to osobom pobożnym, któ re- by się ich nauką zajęły chętnie.
Znane ci są zasady św. Franciszka Salezego co do częstej kom m unii—
trzymaj się ich. Jeżeli nie powinieneś na to zezwalać, aby osoby pod wzglę
dem religijnym oziębłe, wolne, zmy
słowe i tylko samemi sobą zajęte zbli
żały się często do stołu świętego, to z drugiej strony nie powinieneś tego cierpieć, aby żarliw i katolicy, oddani swym obowiązkom, niemający nic so
bie do zarzucenia, tylko niekiedy i
w długich odstępach doń się zbliżali.
Co do chorych, to Episcopus insi
nuet parochis posse et debere S anctis-10*
simum viaticum in eadem infirm itate iterum ac tertio adm inistrari, p raeser
tim si ipsim et aegrotantes iterum coe
lestem illum panem esuriunt (Bened.
X IV de Syn. Dioec.) M A Ł Ż E Ń S T W O .
N ie wdawaj się nigdy w kojarzenie małżeństw, rola ta nieprzystoi twemu charakterow i. Strzeż się tu najm niej
szego udziału, nie wdawaj się ani w listy, ani w rady; pochwala lub n a
gana, jedno słówko, tak lub nie, może cię zarówno na szwank narazić. Niech każdy sam sobie wyszukuje żony, a do rodziców to należy dawać wskazówki.
Ty ogranicz się do tego, co z wysoko
ści ambony możesz powiedzieć o przy
miotach, które na szali przeważyć win
ny, gdy idzie o wybór żony.
Użyj wszelkiego wpływu, by prze
szkodzić uczęszczaniu do miejsc nie
bezpiecznych; zwracaj uwagę rodziców n a obowiązki, jakie m ają względem dzieci dorosłych: wielu pod tym wzglę
dem ulega bardzo smutnym złudze
niom.
— 149 —
Czemu to zapowiedzi ogłaszają się ta k po cichu i tak prędko? Czyż to nic nieznacząca formalność?
I dla czego to jeszcze pozostają wier
ni w takiej nieświadomości co do p rz e szkód małżeńskich, szczególniej co do pokrew ieństw a i powinowactwa?
Gdy jak i młodzieniec w wigilią ślubu swego przychodzi do spowiedzi, by za- dosyć uczynić zwyczajom, czyby nie było lepiej po daniu mu upomnienia i zaleceniu modlitwy i zastanow ienia się nad sobą, dać mu rozgrzeszenie, niż puszczać go bez takowego, chociażby się i nie dostrzegło w nim znaków skruchy? Ex im paratis ad absolutio
nem p arati saepe fieri possunt, si con- fessarius sciat studiose, m ansuete et p atien ter cum ipsis agere (Leo X I I in Enc. Jubil.)
Objaśniając żonę o jej obowiązkach, co do niektórych odeszlij ją do matki, co do innych zostaw takowe sum ieniu je j. Gdyby trw ała jeszcze w nieświa
domości jakiej, pozostaw ją w dobrej wierze, by się nie dowiedziała czegoś, coby j ą zgorszyło. Sedulo caveat
eon-fessarius, ne debiti conjugalis facile mentionem faciat, utpote de quo in te r
rogari summopere horrent, et verecun
d an tu r mulieres; satis largo erit, si q u aerat num debitam m arito fidem et obedientiam omnibus in rebus praesti
te rit (Lohner.) Św. Liguori mówi p ra wie toż samo.
N ie zaniedbuj wcześnie młodym m ał
żonkom wskazać, ja k m ają żyć, by ich wdrożyć do uczęszczania do sakram en
tów, do modlitwy wspólnej, do świę
cenia niedzieli, do czuwania nad do
mownikami i t. d.