obowiązków przyw iązania synowskiego, pam iętając o ofiarach, jak ie oni łożyli na tw ą edukacyę, i nie dozwól na to , by ten kaw ałek chleba, który im udzie
lasz, opłacali oni kosztem twej ozię
błości i twojej pogardy.
— 89 —
NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI.
W yw ołuje zazdrość chciwego wie
śniaka, podnieca mało budujące rozmo
wy, m ateryalizuje inyśli kapłana, jest m u przeszkodą w zamysłach gorliwo
ści: właściciel nieznacznie w jednej osobie zasiada obok proboszcza: oba
wia się również burzy i gradu jako zgorszenia i grzechów: przyw yka do wyciągania korzyści z parafii jako z folwarku, kładzie pod prassę każde grono winne i każdą oliwę, aby sok z niej wydobyć aż do ostatniej kropli, i tak starannie zbiera kłosy, że przez litość dla wdowy i sieroty ani naj
mniejszego źdźbła nie pozostawia: myśl je s t wówczas tylko o strzyży wełny i o udoju mleka; probostwo ceni się tylko o tyle, o ile ono daje dochody.
Do kapłana to, którym zaw ładła n a
miętność bogacenia się Ecclesiastes zdaje się zwracać te słowa: U nus est et secundum non habet, non filium, non patrem , et tamem laborare non cessat, nec satian tu r oculi ejus divi
tiis, nec recogitat dicens: cui laboro?
(caput IV ) Penulam, quam reliqui T ro ade apud Carpum, veniens affer tecum, et libros maxime autem m embranas (2 Tim. 4) S tary płaszczyna, kilka książek, nieco skryptów: oto cała m a
jętność św. Paw ła, oto wszystko, co um ierając zostawił: godny uczeń Mi
strza, który nie miał i kamienia, na którym by głowę swoję mógł skłonić!
T E S T A M E N T .
F ac testam entum tuum , dum sanus es, dum tuus es: in infirm itate posi
tus, blanditiis au t minis duceris, quo tu non vis. (S. A ug.) Co to za przy
kry widok, gdy naraz z rozmaitych stron zbiegają się krewni, by się rzu
cić na spuściznę proboszcza, i jako sępy zdobycz sobie wyrywać! Taki widok odziedziczył kapłan po swym
poprzedniku i takiż m a zostawić swe
mu następcy. N ik t tak nie je st wy
stawiony na niebezpieczeństwo nagiej śmierci jak o kapłan, a nikt tak nie je st opieszałym w sporządzeniu testa
m entu jak o kapłan także. W rozpo
rządzeniach twoich ostatnich miej wzgląd na majorem Dei gloriam, u ti
litatem quoque tuam . K apłan nie n a
leży już do swojej rodziny, ale do pa
rafii i do kościoła. Z wyjątkiem tylko szczególnych wypadków twymi spad
kobiercami naturalnym i, mianowicie co do m ajątku powstałego z posługi
wania, są ubodzy, je s t tw oja zakrystya, je st sem inaryum , są szkoły religijne, je s t rozszerzanie wiary, je st dom W e teranów kapłaństw a.
P an Jezus powiedział: Si vis p e r
fectus esse, da pauperibus; drudzy wolą powiedzieć: da ancillae, sorori, aut fra tris filiae. N iestety! Jak ż e wiele kronik daje poznać skutki takich te
stamentów: nieboszczykowie stają się przypowieścią i pośmiewiskiem ludu, n astępca a często i cały pow iat m u
szą się nasłuchać przymówek i przy
cinków, służąca albo synowicą
odje-— 91 odje-—
dzie, uwożąc łącznie ze złorzeczeniam i ludu dziedzictwo, które jej nie posłu
ży ani do zbogacenia się, ani do uświą- tobliwienia.
Z A M K N I Ę C I E P I E R W S Z E J C Z Ę Ś C I . A ttende tibi: Myśl najprzód o swojem uświątobliwieniu się zanim poczniesz myśleć o uświątobliwieniu drugich; p ra cuj nad ich uświątobliwieniem i w tym celu, aby ich i siebię uświątobliwić.
Między pryw atnem i publicznem ży
ciem kapłana zachodzi tak ścisły sto
sunek, że korzyści otrzym ywane z d ru giego są w zupełnej zależności od cnót, k tóre cechują pierwsze. Nie opu
szczaj tedy ani m odlitwy, ani rachunku sumienia, ani czytania duchownego, ani modłów dziękczynnych, ani rekol- lekcyj rocznych pod tym pretekstem , że masz wiele zajęcia: byłoby to na
— 93 —
śladować nierozsądek żołnierza, który posługiwał się swą bronią przy ćwi
czeniach się i paradzie a porzuciłby ją podczas wojny i w chwili starcia
się z nieprzyjacielem.
„Sume exemplum de summo omnium P a tre , Verbum suum et em ittente et retinente. Verbum tuum , considera
tio tua: quae si praecedit, non rece
dit. Sic progrediatur; sic exeat, ut non deserat. In acquisitione salutis nemo tibi germ anior unico m atris tuae.
C ontra salutem propriam cogites nihil.
M inus dixi, contra: praeter, dixisse debueram . Quidquid se considerationi offerat, quod non quoque modo ad tuam ipsius salutem p ertineat, respuendum .”
T ak mówił św. B ernard do papieża E ugeniusza w swej księdze de Consi
deratione. Pow raca on i gdzieindziej do tegoż przedm iotu i tęż m ateryę rozbiera: Kursum quod tuum est spar
gis et perdis, si priusquam infundaris tu totus, sem iplenus festines effundere, contra legem arans in prim ogenito bovis et ovis primogenitum tondens.
Quamobrem, si sapis concham te exhi
bebis, et non canalem. Hic siquidem
pene simul et recipit, et refundit: illa vero donec im pleatur, expectat; et si quod superabundat sine suo damno communicat, sciens m aledictum qui partem suam facit deteriorem . E t ne meum consilium contem ptibile ducas, audi sapientiorem me: S tultus, ait Sa
lomon, profert totum spiritum simul, sapiens reservat in posterum . V erum canales hodie in ecclesia multos habe
mus, conchas vero perpaucas. Tantae charitatis sunt p e r quos nobis fluenta coelestia m anant, u t an te effundere quam infundi velint, loqui quam audire paratiores, et prom pti docere, quod non didicerunt, et aliis praeesse gestien
tes, qui se ipsos regere nesciunt...
C aritas, quae sua sunt, id est propriae saluti necessaria, nunquam non habet;
nec modo habet sed etiam abundat.
V u lt abundare sibi, u t possit et omni
bus; servat sibi quantum sufficiat, u t nulli deficiat. A lioquin si plena non est, perfecta non est. (Serm. 18 in Cant.)
KONIEC CZĘŚCI P IE R W SZ E J.
C Z Ę Ś Ć D R O G A .