Wątek zaangażowania agend publicznych w kontekście aktywności, inicjowania
i pobudzania zjawisk rozwojowych w miastach średniej wielkości i ośrodkach funkcjonalnych ma charakter uniwersalny i pojawia się w ramach różnorodnych ujęć prezentujących całkowicie odmienne podejścia do zagadnień rozwoju. Szczególną rolę odgrywają w tym kontekście agendy regionalne i centralne, które dysponują szerokim wachlarzem
91 instrumentów prawnych i finansowych mających wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy na szczeblu lokalnym i subregionalnym. Nie bez znaczenia są dokumenty programowe UE, które stanowią ramy dla kreowania krajowych polityk rozwoju. W świetle obowiązujących regulacji agendy centralne i regionalne mają wpływać na lokalizację kapitału egzogenicznego oraz uruchamiać na szczeblu lokalnym i ponadlokalnym potencjał endogeniczny poprzez: (1) dostarczanie zasobów finansowych i infrastrukturalnych, (2) kreowanie procesów rozwojowych, a także (3) inicjatywy prorozwojowe np. pobudzanie rozwoju klastrów i sieci gospodarczych. Można więc sądzić, iż aktywność agend regionalnych i centralnych może przyczynić się do rozwoju miast subregionalnych niwelując w pewnym stopniu negatywne efekty odpływu kapitału ludzkiego czy zapewniając dostęp zasobów pozwalających na zwiększenie ich konkurencyjności (Krysiński, 2015, s. 42-43). Celem niniejszego podrozdziału jest próba uchwycenia roli władz publicznych szczebla krajowego
i regionalnego w procesie budowy konkurencyjności ośrodków subregionalnych. Analiza i komentarz dotyczący przytoczonych dokumentów strategicznych nie dotyczą ich całości i nie są próbą ich oceny. Celem rozważań jest poszerzenie wnioskowania dotyczącego budowania konkurencyjności subregionów. Zestawienie analizowanych dokumentów przedstawiono na rys. 2.6.
Zasady polityki UE wyznaczające kierunki polityki spójności na lata 2007-2013 zostały zawarte w Strategii Lizbońskiej z 2000 roku. W związku z potrzebą redefiniowania celów rozwoju na kolejne dziesięciolecie w 2010 roku zatwierdzono Strategię Europa 2020.
Wyznacza ona takie priorytety jak:
(1) inteligentny wzrost poprzez rozwój gospodarki opartej na wiedzy,
(2) konkurencyjna, przyjazna środowisku gospodarka oparta na efektywnym wykorzystaniu zasobów,
(3) włączenie społeczne, wzrost zatrudnienia i poprawa spójności społecznej i terytorialnej.
Istotną zmianę w stosunku do zapisów wynikających z poprzednich dokumentów stanowi priorytetowe podnoszenie konkurencyjności i wzmacnianie gospodarki opartej na wiedzy, także za cenę zwiększania różnic pomiędzy regionami UE. Oznacza to wspieranie wszystkich regionów bez względu na stopień zamożności. Kolejnym istotnym elementem jest wzmocnienie podejścia terytorialnego, oznaczającego ocenę oddziaływania polityk regionalnych już na poziomie NUTS 3 (Pastuszka, 2012, s. 133).
92
Rys. 2.6.: Zestawienie dokumentów strategicznych istotnych z punktu widzenia konkurencyjności subregionu leszczyńskiego
Źródło: opracowanie własne
Krajowe dokumenty strategiczne odpowiadają wytycznym unijnymi, a ich zadaniem jest przeniesienie polityki UE na szczebel krajowy. Do analizowanych dokumentów zaliczają się dokumenty polityki rozwoju kraju, polityki regionalnej i przestrzennej. Dla poszczególnych dokumentów wskazano zapisy, które mają największe znaczenie dla budowy konkurencyjności subregionu leszczyńskiego.
1) Strategia Rozwoju Kraju 2020 (2012)
Zapisy SRK w sposób ogólny odnoszą się do obszarów funkcjonalnych, bez konkretnych wskazań dotyczących subregionu leszczyńskiego. Szczególnie istotne zapisy zestawiono w tabeli 2.4.
Strategia Europa 2020
Strategia Rozwoju Kraju 2020
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
2030
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony,
Miasta, Obszary Wiejskie
Krajowa Polityka Miejska 2023
Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Wielkopolskiego Regionalna Strategia
Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020
93 Tab. 2.4.: Zapisy SRK 2020 dotyczące ośrodków subregionalnych
Cel III.3. Wzmocnienie wzmacniania endogenicznych potencjałów wszystkich terytoriów oraz rozwijania mechanizmów wzmacniających rozprzestrzenianie procesów rozwojowych z głównych ośrodków wzrostu na otoczenie.
Obok tych działań wspomagane będą procesy rozwojowe na obszarach problemowych, przede wszystkim przez zwiększanie przez nie możliwości absorpcji czynników wzrostu (kapitału, wykwalifikowanych kadr, wiedzy, innowacji)”.
„Oprócz wspierania największych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych, stanowiących motory rozwoju kraju i poszczególnych regionów, konieczne jest wzmacnianie potencjału do absorpcji i rozprzestrzeniania procesów rozwojowych przez ośrodki subregionalne i lokalne, w tym miasta powiatowe, z wykorzystaniem ich potencjału do specjalizacji terytorialnej.”
Cel III.3.3. Tworzenie
„Rozwój miast powinien opierać się na wykorzystywaniu specyfiki terytorialnej i pogłębianiu specjalizacji decydujących o przewadze komparatywnej danego obszaru – w takich dziedzinach jak przemysł, zaawansowane rolnictwo czy usługi, w tym w szczególności turystyka. Nowoczesnym instrumentem wzmacniającym specjalizacje regionalne bądź lokalne będzie wspieranie rozwoju klastrów (tj. przekształcanie skupisk firm w dynamiczne klastry z wysokim poziomem konkurencji i współpracy, interakcji i efektów zewnętrznych).”
Cel III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej
„Rozwijanie czynników umożliwiających rozprzestrzenianie procesów rozwojowych prowadzone powinno być w dwóch wymiarach: przez rozszerzanie stref największego pozytywnego oddziaływania ośrodków wojewódzkich oraz przez wzmacnianie zdolności absorpcyjnych na obszarach województw – w miastach subregionalnych, powiatowych i na obszarach wiejskich.”
Źródło: Strategia Rozwoju Kraju 2030
2) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2011)
Zapisy KPZK w sposób ogólny traktują o obszarach funkcjonalnych o znaczeniu subregionalnym. Stanowią raczej ogólne wytyczne, do których muszą się odnosić dokumenty niższych szczebli. Wiele uwagi poświęcono w dokumencie wielofunkcyjnemu rozwojowi
94 obszarów wiejskich, które powinny iść w kierunku dywersyfikacji działalności gospodarczej, co ma swoje znaczenie dla wyznaczania działań prowadzących do wzmacniania potencjału endogenicznego subregionu posiadającego liczne obszary rolnicze. Zapisy wymagające szczególnej uwagi zestawiono w tabeli 2.5.
Tab. 2.5.: Zapisy KPZK 2030 dotyczące ośrodków subregionalnych Kierunek 2.2.2.
Wspieranie rozwoju ośrodków
subregionalnych
„Ośrodki subregionalne mają często szczególne znaczenie dla rozwoju obszarów wiejskich, głównie jako katalizatory tworzenia funkcji pozarolniczych oraz jako inkubatory przedsięwzięć aktywizujących otaczające je tereny. Obok wsparcia rozwoju funkcji usługowych średniego rzędu ośrodki te w sferze przestrzennej zostaną wzmocnione dzięki poprawie dostępności transportowej ośrodków subregionalnych i lokalnych do ośrodków metropolitalnych. Stworzy to mieszkańcom możliwość bardziej intensywnej mobilności przestrzennej przekładającej się na wyższą jakość życia bazującą na lepszym dostępie do usług publicznych wyższego rzędu czy do bardziej atrakcyjnych miejsc pracy.”
Kierunek 2.2.3.
Integracja przestrzenna i funkcjonalna
obszarów wiejskich
„Polityka przestrzenna wobec obszarów wiejskich leżących w obszarze oddziaływania wielkich miast będzie zmierzać do uruchomienia istniejącego potencjału rozwojowego obszarów wiejskich oraz zwiększenia ich konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i pracy, poprawy warunków życia i prowadzenia działalności gospodarczej oraz wzmocnienia ich ekologicznych funkcji. Odbywać się to będzie poprzez integrację funkcjonalną tych obszarów z siecią miast regionalnych, wzmocnienie ich powiązań z miastami subregionalnymi, zwiększanie mobilności zawodowej i przestrzennej ludności poprzez zapewnienie dostępu do usług wyższego rzędu zlokalizowanych w miastach regionalnych i usług podstawowych, takich jak edukacja, opieka zdrowotna oraz kultura, zlokalizowanych na tych obszarach i w sieci miast powiatowych.”
„Działania skupią się na poprawie dostępności do miejsc koncentracji usług publicznych różnego szczebla i na integracji rynków pracy dużych ośrodków oraz otaczających je regionów. Będzie to oznaczało
pierwszeństwo inwestycji drogowych i kolejowych łączących największe miasta z ośrodkami subregionalnymi i najważniejszymi centrami powiatowymi.”
Źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
3) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie (2010)
W Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie zaplanowano zmianę dotychczasowego modelu polityki regionalnej polegającą na odejściu od
95 podziału na politykę inter- i intraregionalną na rzecz wspólnej polityki odnoszącej się do danego terytorium określającej cele dla wszystkich jej podmiotów publicznych. Wcześniejszy model hierarchiczny został zastąpiony układem koordynacji połączeń sieciowych angażujących władze publiczne, organizacje miejscowe i różnego rodzaju partnerstwa w celu lepszego wykorzystania środków i podniesienia jakości usług publicznych (Pastuszka, 2012, s. 88). Celem strategicznym jest efektywne wykorzystanie specyficznych regionalnych potencjałów w celu osiągania wzrostu, zatrudnienia i spójności terytorialnej kraju. Cele szczegółowe obejmują: wspomaganie konkurencyjności regionów, budowanie spójności terytorialnej i tworzenie warunków dla sprawnej realizacji działań rozwojowych – efektywności polityki regionalnej.
Dokument odwołuje się ogólnie do wszystkich obszarów spójnych funkcjonalnie. KSRR wskazuje na znaczącą rolę powiązań komunikacyjnych w dyfuzji rozwoju z centrum na peryferie. Powiązania powinny zostać wzmocnione, działania samorządów powinny być skierowane na wspieranie współpracy ośrodków subregionalnych z gminami wiejskimi położonymi w najbliższym sąsiedztwie. Konkretne odwołania do całego podregionu leszczyńskiego znajdują się tam w formie map, m.in. atrakcyjności inwestycyjnej. W strategii zawarto takie zapis jak: zwiększenie dostępności wewnątrz regionów (obszar 1.2.1), wspieranie znaczenia miast subregionalnych (obszar 1.2.2.) i wspieranie powiązań ośrodków subregionalnych z otaczającym obszarem (obszar 1.3.6) mających swoje implikacje dla tworzenia obszarów funkcjonalnych w subregionach (Ageron Polska, 2014).
4) Krajowa Polityka Miejska 2023 (2015)
Dokument zawiera regulacje dotyczące funkcjonowania miast. W kontekście funkcjonowania ośrodków subregionalnych szczególne znaczenie ma:
Cel szczegółowy 5: Wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, przede wszystkim na obszarach problemowych polityki regionalnej (w tym na niektórych obszarach wiejskich) poprzez wzmacnianie ich funkcji oraz przeciwdziałanie ich upadkowi ekonomicznemu (miasto silne)
„Głównym celem polityki miejskiej wobec ośrodków subregionalnych i lokalnych jest wzmacnianie ich siły gospodarczej. Dotyczy to z jednej strony maksymalnego wykorzystania lokalnych potencjałów przy rozwijaniu i absorpcji innowacji nie tylko w nowych branżach, ale także w tradycyjnie wiodących na poziomie lokalnym gałęziach przemysłu i usług. Z drugiej strony chodzi o rozwijanie i zatrzymanie
96 w tych miastach kapitału ludzkiego, zdolnego do kreowania zdywersyfikowanych, rozwijających się lokalnych gospodarek. Równocześnie celem musi być także odpowiedź na wyzwania demograficzne, polegająca na przeciwdziałaniu depopulacji średnich i małych miast. We wspomaganiu rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich polityka miejska szczególnie uwzględnia dążenie do integracji przestrzennej tych miast z otaczającymi gminami. (…) Ważnym celem polityki miejskiej jest także kreowanie warunków, aby subregionalne i lokalne ośrodki miejskie stanowiły stymulator rozwoju otaczających je obszarów wiejskich. (…) Dotyczy to również rozwijania relacji miasto-wieś, zwłaszcza w zakresie lokalnych rynków pracy, poszukiwania lokalnych specjalizacji, kształtowania przestrzeni, lokalnego transportu czy ochrony środowiska.”
Regionalne dokumenty strategiczne
1) Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 (2012)
Następujące zapisy Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego mają szczególne znaczenie dla rozwoju subregionów: zwiększenie spójności sieci drogowej (cel operacyjny 1.1.), wzmocnienie biegunów wzrostu w subregionach (cel operacyjny 4.2.), wsparcie ośrodków lokalnych (cel operacyjny 5.1.) (Ageron Polska, 2014). Na szczególną uwagę zasługują zapisy celu 4.2.:
„Według klasyfikacji Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju należą do nich ośrodek regionalny (aglomeracja Kalisz – Ostrów Wielkopolski) oraz ośrodki subregionalne (Gniezno, Konin, Leszno, Piła). Ośrodki te wymagają szczególnego wsparcia, bowiem uzupełniają niektóre metropolitalne funkcje stolicy regionu. Pełnią bardzo istotną funkcję wspomagającą dyfuzji rozwoju z Poznania, jako ośrodka metropolitalnego, na obszar całego regionu i stanowią bieguny wzrostu dla poszczególnych części Wielkopolski. Wymagają wsparcia w szczególności w zakresie zwiększenia dostępności do stolicy regionu oraz powiązań infrastrukturalnych, gospodarczych i społecznych tak, aby mogły aktywniej przekazywać impulsy rozwojowe na obszary je otaczające. Ośrodki te wymagają wsparcia także ze względu na kumulację różnego rodzaju własnych problemów rozwojowych, zarówno w sferze gospodarczej, jak i społecznej.”
oraz
„Cel ten realizowany powinien być przede wszystkim przez następujące kierunki działań:
· Poprawa stanu infrastruktury komunalnej i komunikacyjnej.
· Poprawa połączeń komunikacyjnych ze stolicą regionu oraz z otoczeniami funkcjonalnymi ośrodków regionalnego i subregionalnych.
· Rozwój usług kulturalnych i społecznych, szczególnie w zakresie specjalistycznej opieki zdrowotnej.
97
· Rozwój funkcji akademickich, badawczych i edukacyjnych, szczególnie w powiązaniu z lokalnym rynkiem pracy i gospodarką.
· Rozwój instytucji otoczenia biznesu i wsparcie kooperacji w gospodarce.”
2) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego z 2010 r.
Plan zagospodarowania koncentruje się na działaniach prowadzących do wzmocnienia powiązań Leszna z wiejskim otoczeniem, co skutkować powinno dyfuzją rozwoju z centrum subregionu na tereny sąsiednie. Dużą część subregionu leszczyńskiego stanowią obszary rolnicze, dlatego też PZPWW wskazuje na konieczność wprowadzenia nowych form działalności na terenach wiejskich. Ponadto zapisy planu wskazują na miasto Leszno jako ośrodek o znaczeniu regionalnym, jako jedno z ogniw dyfuzji rozwoju i centrum logistyczne w tej części województwa. Szczególne znaczenie dla subregionu mają zapisy Polityki wspierania rozwoju społeczno-gospodarczego:
„Działania na terenach określanych jako obszary polityki wspierania rozwoju powinny prowadzić do pobudzenia aktywności gospodarczej i społecznej tych terenów. Za priorytety działań uznaje się:
- wspieranie inicjatyw lokalnych, zmierzających do poprawy standardów życia oraz likwidację bezrobocia,
- pomoc w ubieganiu się o środki na inwestycje, w tym szczególnie te związane z gospodarką komunalną oraz komunikacją,
- działania na rzecz wzrostu innowacyjności w tym szczególnie tworzenie platform współpracy między ośrodkami naukowymi a działami gospodarki wdrażającymi nowoczesne technologie,
- zwiększanie dostępności do usług, w tym szczególnie nauki i szkolnictwa wyższego, - zachęcanie do inwestowania oraz wykorzystywania lokalnego potencjału ludzkiego,
- zmianę systemu gospodarowania w rolnictwie mającą wpływ na wzrost efektywności produkcji rolnej,
- zmniejszenie liczby osób utrzymujących się z rolnictwa poprzez wspieranie polityki społecznej, dążącej do przekwalifikowania i zmiany zawodu,
- kierowanie bezpośrednie środków finansowych wspomagających lokalne budżety gmin.”
3) Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020 (2011)
Strategia określa cele i działania, których efektem będzie podniesienie poziomu innowacyjności w regionie. Szczególne znaczenie przypisywane jest inteligentnym specjalizacjom, na których opierać się będzie budowa konkurencyjności gospodarki przy
98 wykorzystaniu zasobów endogenicznych. Dokument zawiera diagnozę stanu atrakcyjności inwestycyjnej poszczególnych podregionów:
„Podregiony kaliski i leszczyński obniżyły swoją ogólną atrakcyjność w stosunku do roku 2009, a podregiony pilski i koniński nieznacznie ją poprawiły. Podregion poznański niezmiennie wykazuje silną dominację w zakresie atrakcyjności dla działalności przemysłowej, usługowej i zaawansowanej technologicznie.”
Strategia w sposób ogólny odnosi się do poziomu innowacyjności poszczególnych części regionu:
„Bardzo niską innowacyjność polskich regionów w porównaniu ze średnią europejską (na podstawie syntetycznego wskaźnika Regional Innovation Scoreboard). Pozycja Wielkopolski, również w porównaniu z innymi regionami polskimi jest słaba i gorsza od innych regionów o gorszej ogólnej pozycji konkurencyjnej. Wielkopolska została uznana za region nisko innowacyjny, a tylko pięć innych regionów polskich: mazowieckie, śląskie, małopolskie, dolnośląskie i podkarpackie zaliczono do lepiej rozwiniętej grupy średniej wśród regionów nisko innowacyjnych. Najsłabsze czynniki innowacyjności w regionie obejmują udział osób z wyższym wykształceniem, nakłady przedsiębiorstw na działalność innowacyjną, odsetek innowacyjnych MSP oraz udział MSP wprowadzających innowacje marketingowe i organizacyjne.”
oraz
„Bardzo niski poziom międzynarodowej konkurencyjności Wielkopolski i pozostałych polskich regionów na tle Unii Europejskiej (na podstawie syntetycznego wskaźnika Regional Competitiveness Index). Pod względem poszczególnych czynników określających konkurencyjność regionu Wielkopolska zajmuje końcowe pozycje w rankingu europejskim (209 pozycja na 273 regiony).
Najsłabsze wyniki dotyczą czynników innowacyjności regionu takich jak gotowość technologiczna przedsiębiorstw, dojrzałość biznesowa oraz innowacyjność.”
Strategia tylko w nielicznych punktach odnosi się bezpośrednio do subregionów:
„Prowadzone działania powinny prowadzić do rozwoju ośrodków subregionalnych w Lesznie, Koninie, Kaliszu i Pile tak, aby zwiększyć ich rolę jako ośrodków rozwojowych oddziałujących na otaczające tereny.”
oraz
Program strategiczny: Proinnowacyjny samorząd lokalny
2. Tworzenie warunków do podnoszenia innowacyjności na poziomie lokalnym Cele operacyjne:
99 2.1. Tworzenie nowej i rozwój istniejącej infrastruktury terenów inwestycyjnych pod kątem inteligentnych specjalizacji;
2.2. Poprawa dostępu do usług proinnowacyjnych w ośrodkach subregionalnych.
Reasumując należy stwierdzić, iż dokumenty strategiczne, zarówno krajowe jak i regionalne, tylko w sposób ogólny odnoszą się do ośrodków subregionalnych i ich obszarów funkcjonalnych, a działania mające na celu podnoszenie ich konkurencyjności nie są sprecyzowane. Choć cele strategiczne odnoszą się do podnoszenia konkurencyjności, to dokumenty te nie zawierają zapisów, które ułatwiałyby podejmowanie stosownych działań w tym zakresie. Najbardziej konkretne zapisy zawiera Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Wskazuje ona na Leszno i jego obszar funkcjonalny jako ośrodek o znaczeniu subregionalnym, będący lokalną lokomotywą wzrostu przejmującą i uzupełniającą wiele funkcji stolicy regionu. Ponadto w strategii zawarte zostały ogólne zapisy dotyczące obszarów wsparcia subregionu takie jak m.in.: wsparcie instytucji otoczenia biznesu i rozwój sieci współpracy, wsparcie rozwoju uczelni wyższych i ośrodków naukowo badawczych, jak również rozwój funkcji kulturalnych i społecznych subregionu. Brak jest natomiast konkretnych wskazań dotyczących wspierania innowacyjności i podnoszenia konkurencyjności subregionu.
100 Rozdział 3
ENDOGENICZNE CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI SUBREGIONU W SWIETLE BADAŃ WŁASNYCH
Wykorzystując zidentyfikowane w Rozdziale 2 czynniki endogeniczne konkurencyjności subregionu, takie jak: otoczenie instytucjonalne, kapitał ludzki i kapitał społeczny, struktura gospodarki, innowacyjność, infrastruktura techniczna i społeczna oraz dobry stan środowiska naturalnego przeprowadzono badania własne, których celem było zbadanie wskaźników ilościowych i jakościowych tych czynników dla subregionu leszczyńskiego oraz znalezienie odpowiedzi na Pytania badawcze nr 2,3,4, i 5 postawione we Wstępie rozprawy:
P 2 Jaka jest jakość otoczenia instytucjonalnego w subregionie?
P 3 Jaka jest zdolność innowacyjna przedsiębiorstw w subregionie?
P 4 Jaki jest poziom kapitału społecznego w subregionie?
P 5 Jaka jest jakość kapitału ludzkiego w subregionie?
Z uwagi na znaczenie miasta Leszna dla rozwoju subregionu, znalazło się ono w centrum zainteresowania badawczego. Wskaźniki ilościowe opracowano na podstawie analizy danych wtórnych takich jak: dane statystyczne, publikacje, raporty, biuletyny, katalogi oraz informacje ze stron www. Wskaźniki jakościowe opracowano poprzez odpowiednie sformułowanie kwestionariuszy ankietowych (por. tab. 3.1.). Zaznaczyć należy, iż istotną barierą prowadzonych badań była ograniczona dostępność danych statystycznych dla subregionu (NTS-4), w szczególności w zakresie wskaźników dotyczących gospodarki opartej na wiedzy.
Tab. 3.1.: Badania własne endogenicznych czynników konkurencyjności subregionu Czynnik konkurencyjności Metoda badawcza Próba badawcza
Otoczenie instytucjonalne Badania ankietowe Wywiady pogłębione Desk reserach
11 jednostek samorządu terytorialnego*
9 instytucji otoczenia biznesu*
3 uczelnie wyższe 5 klastrów
101 Kapitał ludzki Desk reserach Populacja subregionu
Kapitał społeczny Badania ankietowe Desk reserach
30 organizacji pozarządowych
Struktura gospodarki Desk reserach Obszar subregionu Zdolność innowacyjna Badania ankietowe
Wywiady pogłębione
60 przedsiębiorstw
Infrastruktura techniczna i społeczna
Desk reserach Obszar subregionu
Stan środowiska naturalnego Desk reserach Obszar subregionu Źródło: opracowanie własne
*ze względu na powiązania funkcjonalne w badaniu ankietowym oprócz 9 gmin i 7 instytucji subregionu uwzględniono również miasto Kościan i miasto Gostyń
W ramach otoczenia instytucjonalnego badaniem objęto wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu, uczelnie wyższe oraz klastry funkcjonujące w subregionie. W ramach kapitału społecznego badaniem objęto organizacje pozarządowe.
Według bazy ngo.pl w subregionie funkcjonuje ok. 400 organizacji pozarządowych (typowe stowarzyszenia i organizacje społeczne, stowarzyszenia kultury fizycznej, kluby sportowe, fundacje, samorząd gospodarczy) z czego szacuje się, że ok. 350 z nich działa w sposób aktywny. W badaniu udział wzięło 30 podmiotów, co stanowi 8,6% aktywnie działających organizacji pozarządowych. W ramach badania zdolności innowacyjnej przedsiębiorstw próba badawcza obejmowała 60 podmiotów gospodarczych. W subregionie zarejestrowanych jest 14 727 podmiotów, próba badawcza stanowi więc 0,4% wszystkich zarejestrowanych przedsiębiorstw w subregionie.
W celu zobrazowania zróżnicowania w jakości i trendach badanych czynników oraz ze względu na dostępność danych dla badanego subregionu, przedstawiono wskaźniki w podziale na miasto Leszno oraz na powiat leszczyński skupiający sąsiadujące z nim gminy wiejskie i miejsko-wiejskie na tle danych dla Wielkopolski i Polski lub na tle innych miast.
102 3.1. Jakość otoczenia instytucjonalnego
Jednostki samorządu terytorialnego w subregionie leszczyńskim Tab. 3.2.: Zastosowane wskaźniki ilościowe i jakościowe JST
(1) Wskaźniki ilościowe (2) Wskaźniki jakościowe
Dochody własne Dochody ogółem Wydatki inwestycyjne Wysokość podatków
Cechy zrównoważonego rozwoju
Bariery rozwoju JST
Przedsięwzięcia rozwojowe zrealizowane w ostatnich latach i planowane w kolejnych latach przez JST Podejmowane działania na rzecz wzmacniania konkurencyjności przez JST
Cechy charakterystyczne subregionu wpływające na jego rozwój według JST
Kontakty zewnętrzne JST
Ograniczenia rozwoju związane z polityką państwa według JST
Źródło: opracowanie własne
(1) Wskaźniki ilościowe jednostek samorządu terytorialnego w subregionie leszczyńskim
Źródłem informacji dotyczącej pozycji rozwojowej oraz efektywności zarządzania gminami i miastami są finanse publiczne, a w szczególności: dochody budżetów ogółem w przeliczeniu na jedną osobę, dochody własne budżetów, wydatki majątkowe inwestycyjne w przeliczeniu na jedną osobę (por. rys. 3.2. i rys. 3.3.) oraz stawki podatkowe.
Pod względem wysokości średniej stawki podatków – dochodów własnych otrzymanych jako proc. możliwych do otrzymania - przy zastosowaniu stawek maksymalnych, miasto Leszno znalazło się na 6 miejscu w rankingu miast średniej wielkości (50-100 tys.
Pod względem wysokości średniej stawki podatków – dochodów własnych otrzymanych jako proc. możliwych do otrzymania - przy zastosowaniu stawek maksymalnych, miasto Leszno znalazło się na 6 miejscu w rankingu miast średniej wielkości (50-100 tys.