[51] Z tych słów Pańskich dalszych tajemnic wiary naszej się uczymy.
Abo-wiem wybaczyć możemy, co za pożytek nam czyni wiara u Pana Chrystusa, któ-ry nie inszy jest jedno ten, że kto weń wierzy, ma żywot wieczny, a kto zasię nie wierzy, nie ma żywota wiecznego.
[52] Wiemy, co jest wiara, i komu ma być zachowana wiara. Wiara dar Boży
jest. A ten dar samego Boga, zasię w samego Boga jest. Wiara tedy nasza ma być i jest w samego Pana Boga. Gdyż Pismo powiada, że kto wierzy w Pana Boga, nigdy pohańbion nie będzie, i przeto o Abrahamie Pismo mówi: I wierzył Abra-ham Bogu, a stało mu się to ku usprawiedliwieniu. Owo kto chce przystąpić do Pana Boga, potrzeba wierzyć, iże jest, a kto go szuka, jest mu zapłatą. Kto świa-dectwem wiary nie jest doświadczonym, ten zwycięzcą świata i jego pokus być nie może. A krótko mówiąc, bez wiary niepodobna rzecz jest podobać się Panu Isaiae 44. versu 6.
et cap. 45. ver 6. Isaiae 42. versu 8.
Wiara w Pana Chrystusa co za pożytki nam czyni.
Isaiae 28. ver 16. Rom 9. versu 33. Rom 4. versu 3. Hebrae 11. ver 6. ibidem versu 39.
Bogu. Pytasz czemu? Temu, że wiara jest samego Pana Boga. A nie bez przy-czyny, bo wiary naszladują takie rzeczy, które samemu Panu Bogu przynależą.
[53] Naprzód za wiarą idzie chwała. A chwała nie ma być nikomu inszemu
wy-rządzona, jedno samemu Panu Bogu. Świadek tego jest sam Pan nasz, gdy do sza-tana mówił: Pana Boga twego będziesz chwalił, a Jemu samemu będziesz służył. Tak i anioł dał naukę Janowi Ewanjeliście, mówiąc: Boga chwal.
[54] Idzie jeszcze za wiarą wzywanie: Bo już onego wzywasz, w którego
wie-rzysz. To Paweł święty ukazuje, gdy mówi: Jakoż wzywać będą tego, w którego nie wierzą? Jakoby rzekł: Żaden nie wzywa jedno tego, w którego wierzy. Gdyż i Pan Bóg sam siebie każe wzywać, mówiąc: Mnie wzywaj w dzień kłopotu twe-go, wybawię cię, a ty mnie będziesz miał w uczciwości.
[55] Trzecia rzecz, która za wiarą idzie, a samemu Bogu przynależy, jest ufność,
że weń ufamy. O tej tak mówi Jeremijasz: Błogosławiony mąż, który ufa w Panu Bogu, a będzie Pan Bóg ufność jego. I przeto Dawid na wielu miejscach napomi-na w Panapomi-na Boga ufać. Ufność w ludziach choć i w przełożonych nikczemną po-kładając, a który – powiada – ufa w Pana Boga, tak mocnie się gruntuje, że jako góra Syjońska nie będzie poruszony.
[56] Teć są rzeczy, którem pokazał, które wiary zawżdy naszladują, a przy
wie-rze zawżdy są nierozdzielne. A ponieważ że samemu Panu Bogu przynależą, te-dyć i wiara nasza samemu Panu Bogu przynależy. A jeśliż w samego Pana Boga wierzyć mamy, gdyż wiara nasza w samego Pana Boga być ma, jako będziem wie-rzyć w Chrystusa Pana, jeśli Bogiem prawdziwym nie jest? Przeklęty, powiada Prorok, który ufa w człowieka, zaż nie będzie przeklętszy, który wierzy w czło-wieka, a kładzie ciało w spomożenie sobie? A my to jaśnie widzimy, że wiara w Pana Chrystusa nie przeklętymi, ale błogosławionymi, sprawiedliwymi, nie-śmiertelnymi i wiecznego żywota dziedzicami nas czyni. I dlatego do tej wiary powinniśmy z trojakiego powinowactwa.
[57] Naprzód z rozkazania. Bo rozkazał P. Chrystus sam, abyśmy weń
wierzy-li. Mówił do tłuszczej po nakarmieniu jej na puszczy, gdy go pytali: Cóż będzie-my czynić, abyśbędzie-my czynili sprawy Boże? Odpowiedział im Pan: Toć jest sprawa i uczynek Boży, abyście wierzyli w tego, którego on zesłał. I na drugim miejscu do zwolenników: Wierzycie w Boga i w mię też wierzycie. A co Pan do tłusz-czej i do Apostołów mówił, toć i nam rozkazał i tegoż nas uczył, abyśmy weń prawdziwie wierzyli, gdyż inaczej być zbawieni nie możemy, jedno z łaski Bożej przez wiarę w Pana Jezu Chrysta.
[58] Po wtóre, do tej wiary mają nas przywieść i przykłady. Naprzód
Aposto-łów, którzy weń uwierzyli, jako nas Ewanjelija tego uczy i Paweł święty wyzna-wa, mówiąc: My w Pana Jezu Chrysta wierzym, abyśmy usprawiedliwieni z wia-ry jego. Mamy też na przykład tłuszczą, z której barzo wiele ich weń uwierzyło. Także i Samarytany, których wiele weń uwierzyło w mieście Sychar. Mamy i ślepo narodzonego, którego Pan sam do tego przywiódł nauką swą, aby weń uwierzył
Które sprawy wiary naszladują. 1. Matth 4. ver 10. Deut 6. versu 13. Apoca 22. ver 9. Rom 10. ver 14. 2. Psal 49. ver 15. 3. Ierem 17. ver 7. Psal 117. v. 8. et 9. Psal 124 versu 1. Ierem 17. versu 5. Powinniśmy w Pana Chrystusa wierzyć. 1. Ioan 6. ver 29. et cap. 14. ver 1. Ioan 2. versu 11. Galat 2. ver 16. Ioan 7. ver 31. 10. v. 42. et 11. v. 45. Ioan 4. versu 39.
i uwierzył. Masz i inszych przykładów wiele w Piśmie Świętym, których ja tu nie przywodzę na ten czas, jako wiele na kazanie Piotrowe, Pawłowe i inszych Apostołów, w Pana ludzi wierzyło, którzy usprawiedliwieni i Ducha Świętego znaczno napełnienie zaraz brali.
[59] Po trzecie, jeszcze przywodzi nas do wiary Pana Chrystusowej wielka
po-trzeba. Bo kto wierzy w Syna Bożego, ma żywot wieczny. I jako Ewanjelija dzi-siejsza świadczy: Choć umrze, przedsię żywie na wieki. Tedyć za tym idzie, że kto nie wierzy, nie będzie miał żywota wiecznego.
[60] Potrzeba tedy, jeśli chcesz mieć żywot wieczny, abyś uwierzył, bo bez
wia-ry tej u Pana Chwia-rystusa pewnie zginiesz. Powinniśmy wierzyć w Syna Bożego, w Pana Jezusa Chrystusa, wszyscy. I przeto, gdyż weń wierzymy Bogiem naszym prawdziwym jest. Czego takim dowodem dowodzimy:
W kogo zbór wszytek chrześcijański wierzy, ten prawdziwym Bogiem jest, bo wiara w samego Boga jest.
Ale w Jezusa Chrystusa Syna prawdziwego Boga Ojca zbór wszytek chrześci-jański wierzy, tedyć Jezus Chrystus, Syn prawdziwy Boga Ojca, Bóg prawdziwy jest. Pierwsza część dowodu naszego jest jasna, bo się powysszej Pismem dowiodła. A iż i wtóra część argumentu jest prawdziwa: że zbór wszytek chrześcijański w Jezu Chrysta etc., wierzy. Acz się temu każdy przypatrzyć może, że tak jest. Jednak dla lepszej deklaracjej pokażę z Pisma Świętego, przez co zboru chrze-ścijańskiego wiara w Pana Jezu Chrysta się pokazuje.
[61] Abowiem chrześcijanie to jemu czynią, co prawdziwemu Bogu swemu
czynić powinni. Bo iż weń wierzą, tedy mu naprzód dawają chwałę. A tego na-uczył je Paweł św. z przykładu anielskiego, którzy wszyscy chwałę jemu dawają. Hebre. 1. ver. 6. Nauczył i stąd, że go Bogiem prawdziwym być pokazał, przed którego majestat wszyscy stanąć muszą. Wszyscy, powiada Paweł święty, stanie-my przed majestatem Pana Chrystusow. Bo napisano jest w Izajaszu: Żywę ja, mówi Pan Bóg, mnie wszelakie kolano klękać musi i każdy język wyznawać bę-dzie Bogu. Co Izajasz o Jehowie Bogu mówił, to Paweł święty wykłada, że ten Bóg jest Syn Boży Chrystus. I którą chwałę Izajasz Jehowie Bogu czynić każe, tę Paweł święty Synowi Bożemu wyrzędzać uczy. Nie tylo tu Izajasza wykłada-jąc, ale też i na drugim miejscu czci i chwały jego nas ucząc, gdy mówi: W Imię Pana Jezusa każde kolano niechaj klęka: niebieskie, ziemskie i piekielne. Otóż baczyć możesz każdy chwałę, którąśmy powinni Panu naszemu, jako samemu i prawemu Bogu.
[62] Nadto zbór chrześcijański, nie tylo że chwałę Panu Chrystusowi daje,
ale Go i wzywa na wspomożenie. Do czego wziął naukę z ostatniej modli-twy Szczepana świętego, który gdy był kamieniowan, widząc Pana na prawicy Bożej, jął go wzywać i prosić, klęknąwszy: Panie Jezusie, przyjmi ducha mo-jego, a odpuść im ten grzech mordowania mego. Wzywał go i łotr na krzyżu i prosił, aby nań pomniał, gdyby przyszedł do Królestwa swego; i wysłuchan Ioan 9. versu 38. Acto 10. ver 44., et 13. ver 12. et 48. Ioan 6. ver 40. Roma 14. v. 10. et 11. Isaiae 45. versu 23. Phili 2. ver 10. Act 7. v. 59. et 60. Lucae 23. ver 42.
i pocieszon był od niego. Tego wyzwania nie tylo z tych, którem pomienił, ale ze wszytkiego zboru chrześcijańskiego w pierwszym Kościele uczymy się. O tym nam daje świadectwo Ananiasz. Bo kiedy się Chrystus Pan ukazał i ka-zał, aby szedł Pawła ochrzcił, na ulicę, którą zwano Prostą, odpowiedział Panu: Panie, słyszałem od wiela ludzi o tym mężu, że wiele złego poczynił świę-tym Twoim w Jeruzalem i tu ma moc wiązać i więzić wszytki, którzy wzywa-ją Imienia Twojego. A baczysz, co pierwszy chrześcijanie czynili. A to wzy-wali Imienia Pana Jezusa Chrystusa jako prawdziwego Boga swego. Za czym pewnie, że też i ufanie swoje w nim pokładali, bo jakoż by go byli chwalili, ja-koby mu się byli modlili, gdyby ufania w nim nie mieli. Ale z Pawła święte-go wyznania uczyć się mieli, który tak do Rzymianów pisze: Mam ja ufanie w Panie Jezusie. Tę-ć ufność Apostołowie wszyscy mieli, kiedy w przenaszla-dowaniu swym więcej słuchali Pana Chrystusa niż ludzi i przeto zwyciężyli królestwa i mocarstwa wszystkie.
[63] Ponieważ tedy zbór chrześcijański zawżdy daje Panu swemu Jezusowi
Chrystusowi cześć i chwałę, żąda i prosi Go zawżdy o wspomożenie i ratu-nek, ma w nim ufanie i pewną nadzieję, tedy przez ty jego uczynności, które samemu Panu Bogu przynależą, pokazuje się ta prawdziwa wiara jego, że wie-rzy w Pana Jezusa Chrystusa, prawdziwego Syna Bożego, jako w Boga swe-go prawdziweswe-go.
[64] Słyszałeś, jakich tajemnic wiary świętej chrześcijańskiej Pan nasz Marty,
a w niej wszytkich nas swych naszladowców uczył, której nauki skutek i poży-tek, jaki wzięła Marta z jej wyznania, każdy to może obaczyć. Bo opowiedziaw-szy jej Pan, jako jest zmartwychwstaniem i żywotem i jako pożyteczna wiara jest weń, pyta jej, jeśli by to wierzyła. A ona wnet wyznawa, że temu wierzy, i co wię-cej jeszcze przydawa, gdy mówi: