międzynarodowych
Większość wymienionych czynników ekonomicznych opisujących sytuację gospodarki niemieckiej wskazuje na jej silną pozycję na rynkach europejskich, prak‑
tycznie niezachwianą perturbacjami wynikającymi ze światowego kryzysu finan‑
sowego inny obraz tej sprawy można uzyskać, analizując wyniki osiągnięte przez niemcy w międzynarodowych rankingach konkurencyjności, uwzględniających wiele aspektów – nie tylko ekonomicznych, ale również społeczno ‑politycznych pozwoli to stworzyć wyobrażenie na temat pozycji gospodarki niemiec wśród państw świata i tym samym pomoże w zestawieniu ich dokonań
ranking publikowany od 1989 r przez międzynarodowy instytut zarządzania rozwojem w lozannie (imd) dokonuje porównania około 60 najbardziej rozwi‑
niętych krajów świata, bazując na blisko 300 kryteriach Ocenie podlegają cztery główne elementy:
wyniki ekonomiczne,
•
efektywność państwa i jego instytucji,
• efektywność biznesu,
•
poziom rozwiniętej w kraju infrastruktury
•
1 prof dr hab , katedra międzynarodowych Stosunków ekonomicznych, uniwersytet ekonomiczny
Otrzymane rezultaty są wynikiem danych statystycznych, stanowiących 2/3 oceny, oraz opinii managerów wysokiego szczebla
Hong K Punkty otrzymane w rankingu (obowiązująca skala: 1- 100)
Rysunek 1. 11 gospodarek charakteryzujących się najwyższym poziomem konkurencyjności w 2012 r. według raportu IMD
Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportu The World Competitiveness Scoreboard 2012, w: IMD World Competitiveness Yearbook 2012
W tym rankingu niemcy zyskały miano dziewiątej najbardziej konkurencyjnej gospodarki świata, zdobywając 89,257 punktów na 100 możliwych Jako członek unii europejskiej uplasowały się na drugiej pozycji, zaraz za najbardziej konku‑
rencyjną w strukturze wspólnoty Szwecją
Tabela 1. Zmiana pozycji Niemiec w międzynarodowym rankingu konkurencyjności IMD (w latach 2008–2012)
Rok Miejsce w rankingu Liczba punktów Trzy najbardziej konkurencyjne gospodarki
2008 16 74,735 USA, Singapur, Hong Kong
2009 13 83,508 USA, Hong Kong, Singapur
2010 16 85,622 Singapur, Hong Kong, USA
2011 10 87,824 Hong Kong, USA, Singapur
2012 9 89,257 Hong Kong, USA, Szwajcaria
Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów The World Competitiveness Scoreboard (2008–2012), w: IMD World Competitiveness Yearbook (2008–2012)
Jak widać, gospodarka niemiec każdego roku uzyskiwała coraz większą liczbę punktów, co jednak nie zawsze przekładało się na miejsce w rankingu Od 2010 r dostrzegalne jest jej przesuwanie się ku czołówce rankingu, którą od lat niezmien‑
nie stanowią: uSA, Singapur i hongkong W ostatnim roku dołączył do tej grupy europejski kraj – Szwajcaria
istotne jest to, że konstrukcja przedstawionego rankingu pozwala porównać nie tyle wyniki osiągane przez gospodarki narodowe, ile ich umiejętność do dalszego budowania swojej konkurencyjności na rynku światowym, opartej na długofa‑
lowym rozwoju daje to podstawę do tego, by sądzić, że działania podejmowane przez władze kraju w celu zwiększenia jego znaczenia na arenie międzynarodowej zmierzają w dobrym kierunku i przynoszą oczekiwane rezultaty
niemcy zaliczają się do grupy najbardziej konkurencyjnych krajów świata dokładny rozkład miejsc widać na rysunku 2 Wynika z niego, że niemcy uplasowały się na szóstej pozycji (podobnie jak w poprzednim roku), jednakże wśród krajów unii europejskiej zajmują miejsce trzecie, ustępując gospodarkom Szwecji i finlandii
5,30 5,40 5,50 5,60 5,70
5,72 5,67
5,55 5,53
5,50 5,48 5,47 5,45
5,41 5,40 5,38
Szwajcaria Sing
apur
Finlandia Szwecja
Holandia Niemcy USA
W. Brytania Hong K
ong
Japonia Katar
Punkty otrzymane w rankingu (obowiązująca skala 1-7)
Rysunek 2. Gospodarki charakteryzujące się najwyższym poziomem konkurencyjności według raportu WEF
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych raportu Wef, The Global Competitiveness Report 2012–2013, s 13
zamieszczone w raporcie Wef podsumowanie niemieckiej gospodarki zwraca szczególną uwagę na jakość infrastruktury, która, według rankingu, plasuje się na trzecim miejscu w skali światowej ponadto do zalet gospodarki narodowej niemiec zalicza się ukształtowanie zaawansowanych procesów produkcyjnych i wyszukanych kanałów dystrybucji Ważne jest również to, że niemieckie przedsiębiorstwa należą do najbardziej innowacyjnych na skalę globalną, a biorąc pod uwagę sumę, jaką prze‑
znaczają na badania i rozwój, niemcy znajdują się na czwartym miejscu na świecie2 najniższą pozycję (dopiero 53) kraj zajmuje pod względem efektywności rynku pracy dalekie od wyników czołówki są także oceny otoczenia makroekonomicznego oraz
rynku finansowego dokładniejszy profil ekonomiczny niemiec oparty na bazowych elementach kształtujących stan gospodarki narodowej prezentuje poniższa tabela:
Tabela 2. Ocena elementów determinujących jakość gospodarki narodowej w stosunku do innych analizowanych krajów
Składowa ogólnej oceny Miejsce w rankingu
(na 144 kraje) Liczba uzyskanych punktów (1–7)
Instytucje 16 5,3
Infrastruktura 3 6,4
Otoczenie makroekonomiczne 30 5,5
Zdrowie i podstawowa edukacja 22 6,3
Szkolnictwo wyższe 5 5,8
Efektywność rynku dóbr konsumpcyjnych 21 4,9
Efektywność rynku pracy 53 4,5
Rozwój rynku finansowego 32 4,7
Zasoby technologiczne 15 5,7
Wielkość rynku 5 6,0
Struktura biznesu 3 5,7
Innowacje 7 5,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych raportu Wef, op cit , s 176
Tabela 3. Zmiana pozycji Niemiec w międzynarodowym rankingu Banku Światowego Doing business
Rok Miejsce w rankingu
2008 20
2009 27
2010 25
2011 19
2012 19
2013 20
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych World Bank and international finance Corporation, Doing business in a more transparent world (2008–2013)
inne podejście prezentuje raport Doing business, przygotowywany przez Bank światowy Od poprzednich rankingów różni go zdecydowanie węższy zakres ana‑
lizy, dotyczący jedynie fragmentu otoczenia biznesowego głównym rozważanym problemem jest łatwość rozpoczęcia oraz prowadzenia działalności gospodarczej na terenie określonego kraju na czołowych pozycjach plasują się więc te gospodarki, które stwarzają sprzyjające warunki dla wszelkich działalności dzięki nieskompli‑
kowanym regulacjom prawnym, sprawnie działającym instytucjom, a także oferują
zachęty dla inwestorów wpływające na podejmowane przez nich decyzje o wyborze danej lokalizacji3
Szeroko pojętą wolność ekonomiczną ocenia się również w raporcie Wolno‑
ści gospodarczej na świecie (Economic Freedom of the Word – efW) Coroczny raport opracowany jest przez Sieć Wolności gospodarczej (Economic Freedom Network – efn) – grupę niezależnych instytutów z ponad 70 krajów, pod przewod‑
nictwem instytutu frasera z vancouver w kanadzie Autorzy raportu w odróżnieniu od raportu Swobody ekonomicznej istotę wolności gospodarczej upatrują w wolno‑
ści wyboru indywidualnego, a nie zbiorowego, w wolności wymiany koordynowanej przez rynek, w wolności podejmowania działalności gospodarczej, konkurencji oraz ochrony osób i własności
pomiaru wolności gospodarczej na świecie dokonuje się na podstawie analizy pięciu obszarów aktywności gospodarczej, tj rozmiarów rządu (podatków i wydat‑
ków sektora publicznego), struktury prawnej i ochrony praw własności, dostępu do finansowania i stabilności pieniądza, swobody obrotów gospodarczych z zagranicą oraz regulacji dotyczących kredytów, pracy i biznesu
Wskaźnik efW może przyjmować wartości z przedziału od 0 do 10 im wyż‑
sza wartość wskaźnika, tym wyższy stopień wolności gospodarczej, W rankingu Wolności gospodarczej na świecie czołowe miejsca zajmowały w latach 2000–2013 hongkong, Singapur i nowa zelandia natomiast niemcy uplasowały się w 2013 r na 19 pozycji
Tabela 4. Indeks wolności gospodarczej w 2013 r.
Kraj Pozycja 2013 Punkty 2013
Hongkong 1 8,97
Singapur 2 8,73
Nowa Zelandia 3 8,49
Szwajcaria 4 8,3
Estonia 16 7,76
USA 17 7,73
Niemcy 19 7,68
Polska 59 7,2
Rosja 101 6,55
Chiny 123 6,22
Wenezuela 152 3,93
Źródło: Economic Freedom of the Word: 2013 Annual Report
3 World Bank and international finance Corporation, Doing business in a more transparent world
pozycja niemiec w ciągu ostatnich kilku lat zmienia się właściwie każdego roku Ciężko oszacować, czy najbliższe lata przyniosą poprawę, ponieważ brakuje ogólnie panującej tendencji: bywają lata (2009–2011), kiedy miejsce w rankingu z roku na rok jest coraz wyższe, lecz zdarzają się również spadki z zajmowanych dotychczas pozycji rankingowych, np w roku 2013 w porównaniu do roku 2012 inaczej wygląda sytuacja wśród liderów rankingu: Singapuru, hong kongu, uSA, nowej zelandii, danii, które od kilku lat utrzymują swoje miejsca w rankingu4