C-test jako możliwość rozwoju kompetencji produktywnych powyższe rozważania skłoniły mnie do poszukiwania technik

umożli-wiających realizację przedstawionych postulatów. w tym kontekście na uwagę zasługuje c-test, który wprawdzie uchodzi za instrument pomiaru globalnej kompetencji językowej, jednak posiada potencjał wspierania rozwoju sprawności produktywnych, zwłaszcza w grupach zaawansowa-nych. literatura przedmiotu zawiera opinie wskazujące na to, że owocna realizacja czynności w ramach c-testu zakłada wzajemną syntezę proce-sów wstępujących (bottom up) i zstępujących (top down), związanych z przetwarzaniem języka. procesy, z którymi mamy do czynienia w ta-kiej sytuacji, są prawdopodobnie porównywalne z tymi, które uruchamia się w trakcie wykonywania kompleksowych działań językowych w natu-ralnych sytuacjach (zob. Vockrodt-scholz, zydatiß 2010: 6). Hastings (2002: 66) charakteryzuje c-test w następujący sposób:

[…] c-test mierzy umiejętność stosowania informacji kontekstowych, semantycz-nych, morfologiczsemantycz-nych, leksykalnych i ortograficznych a także wiedzy na temat kon-kretnego języka pisanego, oraz integracji wszystkich wymienionych kompetencji.

co więcej, rodzaj przetwarzania, którego wymaga, można porównać z naturalnym przetwarzaniem języka zarówno pod względem poziomu, jak i złożoności proce-sów. niewykluczone zresztą, że ma ono z takim naturalnym przetwarzaniem wiele wspólnego.

Jak wspomniałam wcześniej, jako pisemny instrument służący do po-miaru globalnej kompetencji językowej c-test jest szczególnie użyteczny w sytuacjach, w których ma nastąpić wybór określonej grupy docelowej lub podział na grupy osób o porównywalnej kompetencji. Test ten może być też dodatkowym instrumentem, wspomagającym nauczyciela przy dokonywaniu oceny wyników ucznia pod koniec kursu. wyniki c-testu można interpretować wyłącznie w sposób globalny, ponieważ ten rodzaj testowania nie dostarcza informacji na temat mocnych i słabych stron

w odniesieniu do poszczególnych aspektów językowych, na przykład in-formacji na temat szczegółowych deficytów gramatycznych. Vockrodt-scholz i zydatiß (2010: 5) podkreślili fakt, że c-testów nie należy też uznawać za testy wykazujące zróżnicowane możliwości komunikacyjne.

ich zdaniem c-testy

nie mogą odzwierciedlać różnorodności performancji komunikacyjnej i nie pozwalają na sformułowanie wniosków dotyczących zmienności indywidualnych zdolności ko-munikacyjnych w kontekstach sytuacyjnych oraz dyskursywnych (Vockrodt-scholz, zydatiß 2010: 5).

c-test tworzy przeważnie pięć autentycznych tekstów w języku obcym.

każdy z tych tekstów powinien składać się z około siedemdziesięciu słów i być jednostką zamkniętą pod względem treści. c-test bazuje na posia-danej kompetencji językowej, dlatego wybrane teksty muszą być dostoso-wane do poziomu językowego i wieku osoby uczącej się. Test taki powsta-je w wyniku eliminacji części słów, przy czym pierwsze zdanie każdego tekstu jest zawsze zapisane w pełnym brzmieniu. począwszy od drugiego zdania każdego z tekstów, w co drugim słowie zostaje wymazana jego druga połowa. Jeżeli liczba liter zawartych w danym słowie jest nieparzy-sta, liczba liter, które zostają usunięte, musi być większa niż liczba tych, które pozostają w tekście. konstruując c-test, można zdecydować się na oznaczenie brakującej części słowa linią ciągłą, względnie kreskami, któ-rych liczba odpowiada liczbie brakujących liter. w trakcie liczenia słów (a zatem wyznaczania tych, w których trzeba usunąć część liter) pomija się liczby, nazwy własne oraz słowa składające się wyłącznie z jednej litery.

możliwe są odstępstwa od opisanej powyżej zasady konstrukcji c-testu, ale tylko wtedy, gdy po usunięciu przepisowej liczby liter będzie możliwe zastosowanie większej liczby rozwiązań. w takiej sytuacji trzeba wyelimi-nować mniejszą liczbę liter, tak aby możliwe było tylko jedno rozwiązanie.

zadanie osoby rozwiązującej c-test polega na rekonstrukcji brakują-cych części słów. na pracę nad każdym z tekstów przewiduje się przeważ-nie pięć minut. osoba rozwiązująca test ma zatem z reguły do dyspozycji dwadzieścia pięć minut. zaleca się jednak wyznaczanie limitu czasowego odrębnie dla każdego tekstu.

wymagający kompleksowych działań o wysokim stopniu kreatywno-ści c-test zapewnia doskonałą okazję do uświadomienia studentom ko-nieczności samodzielnego doskonalenia kompetencji językowej. dzięki pracy nad tym materiałem możliwe staje się pośrednie poinformowanie przyszłych tłumaczy o ich deficytach językowych lub związanych z wiedzą ogólną. z obserwacji, które poczyniłam podczas realizowanych przeze

mnie zajęć dydaktycznych z zakresu tłumaczeń ustnych wynika, że c-test pobudza też rozwój umiejętności przewidywania. w trakcie prób rozwią-zania testu, podejmowanych przez studentów, wielokrotnie obserwowa-łam zachowania świadczące o kreatywnej pracy nad językiem. szczegól-nie widoczne jest to w sytuacjach, w których c-test jest rozwiązywany w parach. w takich okolicznościach studenci prowadzą cenne dyskusje dotyczące proponowanych rozwiązań. Formułują porady, korygują wza-jemnie swoje błędy, wypróbowują różne rozwiązania, podejmują wspólne decyzje i nabywają wiedzę. ich wypowiedzi świadczą o tym, że praca nad c-testem to interesujące wyzwanie, któremu chętnie próbują sprostać.

dochodzi tutaj do stymulacji aktywności własnej studenta, co stanowi jeden z istotnych celów kształcenia dorosłych.

Ten materiał dydaktyczny posiada jeszcze jeden ważny walor. pod-czas rozwiązywania c-testu studenci mają możliwość zachowania w pa-mięci większej ilości informacji, gdyż łączą aktywność wzrokową, dysku-sję i działanie. To ważny fakt, gdyż połączenie tych elementów stanowi wzmocnienie procesów zapamiętywania. Ten aspekt to jeszcze jedna za-leta, która jednoznacznie przemawia za wdrażaniem tego typu procedur w kształceniu tłumaczy konferencyjnych.

podczas prowadzonych przeze mnie zajęć tłumaczeniowych studenci rozwiązywali pierwszy c-test pisemnie, co miało na celu zapoznanie ich z tego typu materiałem dydaktycznym. każdy kolejny c-test rozwiązywa-no w sposób ustny. studenci czytali tekst i na bieżąco, ustnie, podejmo-wali próbę odtworzenia brakujących fragmentów tekstów.

poniżej przedstawiam opracowany przeze mnie c-test, który wyko-rzystuję podczas zajęć z zakresu tłumaczeń ustnych (materniak-Behrens 2012: 58).

Ćwiczenie 1: c-test

cele: rozwijanie umiejętności analizy struktury tekstu, przewidy-wania

student czyta opracowany przez nauczyciela c-test (zasady kon-strukcji testu jak wyżej) i próbuje odtworzyć brakujące części słów, tak aby każdorazowo powstał logiczny tekst. w przypadku pierw-szego kontaktu z zadaniem tego typu możliwa jest pisemna pra-ca z testem. Jednak w dalszej fazie zalepra-ca się rozwiązywanie testu w sposób ustny: studenci czytają kolejne teksty i na bieżąco podej-mują próbę odtworzenia brakujących fragmentów.

In den folgenden fünf kurzen Textauszügen fehlt bei ungefähr jedem zweiten Wort ein Teil des Wortes. Bitte ergänzen Sie die Lücken.

in keiner anderen industrieregion der erde müssen die arbeitneh-mer so wenig stunden arbeiten wie in deutschland. im durchs_

_________ liegt d__________ tarifliche Jahressoll______

____ in d__________ alten deutschen län__________ bei 1557 stu__________. in d__________ Vereinigten staaten und Japan li__________ die Gesamtar__________ bei me_

_________ als 1900 stu__________. die kürz__________

wochenarbeitszeit verze__________ Frankreich. doch d___

_______ einführung d__________ 35-stunden-woche habe we__________ die erho__________ Beschäftigungseffekte erbr__________ noch d__________ geplante za_________

_ neuer arbeit__________ geschaffen, sa_________ die Bda-arbeitsmarktexpertin ulrike seitzinger.

die Gesellschaft mit beschränkter Haftung ist eine rechtsfähige kapitalgesellschaft, für deren Verbindlichkeiten nur das Gesell-schaftsvermögen haftet. die Gesells__________ haften ni_____

_____ persönlich f__________ die Gesellscha___________.

eine GmbH i__________ immer ei__________ Handelsgesell-schaft, au__________ wenn s__________ kein Handels____

______ betreibt u__________ unterliegt so__________ den handelsre__________ Vorschriften i__________ rechtsver-kehr. d__________ sie d__________ von zahlr__________

unternehmen d__________ gewerblichen mittel__________

bevorzugte recht__________ bildet, ko__________ ihr gr__

________ praktische Bede_________ zu.

die rechtsnormen werden eingeteilt in öffentliches und privates recht.

das öffen__________ recht reg__________ das Verhä_____

_____ des einz__________ zum st__________ und d_____

_____ übrigen Trä__________ öffentlicher Gew__________

sowie d__________ Verhältnis d__________ Verwaltungsträ-ger zuein__________.

das priva__________ regelt d__________ rechtsbeziehun-gen d__________ einzelnen zuein__________. Grundsätzlich unters__________ sich öffent__________ und priv______

____ recht dad__________, dass i__________ öffentlichen re__________ der einz__________ dem st__________

untergeordnet i__________, während i__________ privat-recht d__________ Beteiligten eina__________ gleichgeord-net si__________.

Bei der zahlung nach erhalt der waren ist der ausländische Ge-schäftspartner in der risikogünstigeren situation. er erh______

____ die wa__________, überprüft s__________ und bez_

_________ erst da__________ die rech__________. der expo__________ wird di__________ Bedingung er_______

___ nach langjä__________ Geschäftsbeziehungen u_______

___ bei ei__________ ausgeprägten Vertrauens__________

einräumen.

Voraus__________ und anza__________ bedeuten, da___

_______ der expo__________ kein od__________ nur e__

________ geringes ris__________ eingeht. di__________

zahlungsabwicklung se__________ großes Vert__________

vonseiten d__________ ausländischen kun__________ vor-aus.

nach monatelanger regierungskrise sind die weichen für einen politischen neuanfang gestellt. das polnische parl__________

beschloss se__________ selbstauflösung, d__________ weg f__________ neuwahlen i__________ Herbst i__________

damit fr__________. die innenpo__________ krise ha___

_______ mit korruption__________ gegen d__________

Vorsitzenden d__________ Bauernpartei u__________ des-sen entla__________ als landwirtsch__________ begonnen.

au__________ die entla__________ des innenmi_______

___ einen mo__________ später begrü__________ der re-gieru__________ mit d__________ kampf ge__________

korruption. sei__________ war d__________ klima zwis__

________ dem regieru__________ und sei__________ ein-stigen regierung__________ von gegens__________ Vorwür-fen u__________ schuldzuweisungen gep__________⁴.