Ocena bezpieczeństwa energetycznego Zielonej Góry

4. System energetyczny w Zielonej Górze

4.1. Ocena bezpieczeństwa energetycznego Zielonej Góry

System energetyczny Zielonej Góry jest elementem ogólnopolskiego systemu wytwa-rzania, przesyłania i rozdziału energii, w ramach Krajowego Systemu Energetycznego zarzą-dzanego przez operatora – Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA.

Znaczącym wytwórcą energii elektrycznej na terenie miasta Zielona Góra jest Elektro-ciepłownia „Zielona Góra” SA. Spółka produkuje energię elektryczną w bloku gazowo-parowym o mocy elektrycznej 198 MWe i mocy cieplnej 135 MW, zasilanym krajowym gazem ziemnym zaazotowanym ze złoża Kościan-Brońsko. Spółka jest właścicielem sieci ciepłowni-czych na terenie miasta, które wykorzystywane są do dystrybucji ciepła na obszarze miasta Zielona Góra. Elektrociepłownia „Zielona Góra” SA jest spółką zależną Zespołu Elektrocie-płowni Wrocławskich Kogeneracja SA, która z kolei należy do Polskiej Grupy Energetycznej Energia Ciepła S.A. Roczna produkcja energii elektrycznej w Elektrociepłowni „Zielona Góra”

SA przekraczała w 2012 r. trzykrotnie poziom zużycia energii elektrycznej nie tylko w mieście Zielona Góra, ale i w całym Zielonogórskim Obszarze Funkcjonalnym.

Blok gazowo-parowy elektrociepłowni teoretycznie zapewnia całkowite zaspokojenie potrzeb nie tylko miasta Zielona Góra, ale i okolicznych miejscowości. Jako wysoki należy także uznać stopień pewności dostaw gazu zaazotowanego do elektrociepłowni z lokalnego krajowego złoża.

Działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej prowadzą na terenie Zielonej Góry Enea Operator sp. z o.o. oraz PKP Energetyka SA. Enea Operator sp. z o.o. jest spółką Grupy Enea, jednego z największych producentów i dystrybutorów energii elektrycznej w kraju. Enea Operator sp. z o.o. działa na terenie sześciu województw północno-zachodniej Polski, w tym na terenie województwa lubuskiego. W Zielonej Górze zlokalizowany jest od-dział tej spółki, obsługujący ponad 300 tys. klientów. Spółka PKP Energetyka SA pełni funk-cję operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego dla zasilania obiektów kole-jowych.

Oceny systemu energetycznego Zielonej Góry dokonano w opracowaniu „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Zielona Gó-ra”⁷.

7 Przyjęte uchwałą nr XVII.132.2015 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 16 czerwca 2015 r.

System energetyczny miasta Zielona Góra podłączony jest do Krajowego Systemu Energetycznego PSE SA i zasilany jest kilkoma liniami napowietrznymi 220 kV (Gorzów Wiel-kopolski – Leśniów, Leśniów – Żukowice, Mikułowa – Leśniów), poprzez stację elektroenerge-tyczną Leśniów 220/110 kV. Ponadto, stacja elektroenergetyczna Leśniów połączona jest odcinkiem sieci 220 kV z Elektrociepłownią „Zielona Góra” SA.

Na rysunku 19 przedstawiono system sieci energetycznych na obszarze miasta Zielona Góra.

Rys. 19. System sieci energetycznych w Zielonej Górze

Źródło: „Synteza Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Zielona Góra”, s. 18.

Odbiorcy na terenie Zielonej Góry otrzymują energię elektryczną z sześciu Głównych Punktów Zasilania (GPZ), z sieci o napięciu 100 kV::

 Energetyków 110/15/6 kV – o mocy transformatorów 2x25/16/16 MVA oraz 1x25 MVA;

 Braniborska 110/15 kV – o łącznej mocy transformatorów 2x25 MVA;

 Krośnieńska 110/15 kV – o mocy transformatorów 2x16 MVA;

 Łużycka 110/15 kV – o mocy transformatorów 2x16 MVA;

 Przylep 110/15 kV – o mocy transformatorów 16 i 10 MVA;

 Zawada 110/15 kV – o mocy transformatorów 2x10 MVA.

Stacje te, poza punktem Energetyków, nie posiadają rezerwy mocy. Sieć 110 kV zasila-jąca poszczególne GPZ jest napowietrzna i ma układ pierścieniowy, a jej długość to ponad 84 km. Eksploatacją sieci energetycznej w Zielonej Górze zajmuje się Oddział Enea SA. Po-szczególni odbiorcy niskich napięć zasilani są poprzez sieć dystrybucyjną 15 kV napowietrzną i kablową, za pośrednictwem ponad 560 stacji transformatorowych.

Wśród zadań przewidzianych w „Założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Zielona Góra” ujęto m.in. zasilanie stacji ładowania autobusów MZK, modernizację sieci napowietrznych oraz wymianę wyeksploatowanych urzą-dzeń transformatorowych.

W dokumencie oszacowano, że roczne zużycie energii elektrycznej na terenie Zielonej Góry wynosi 560 GWh, w tym odbiorcy reprezentujący gospodarstwa domowe zasilane z poziomu nN stanowią 50%. Przyrost zapotrzebowania mocy szczytowej do 2030 r. oszaco-wano na 15,6 MW dla zabudowy mieszkaniowej oraz 13 MW dla strefy usług i wytwórczości.

Na obszarze miasta Zielona Góra funkcjonują dwa systemy zaopatrzenia w gaz ziemny:

 system gazu ziemnego zaazotowanego GZ41,5, ze złóż krajowych, eksploatowany przez Polską Spółkę Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Gorzowie Wielkopolskim;

 system gazu wysokometanowego grupy E, eksploatowany przez EWE Energia sp. z o.o.

Do przesyłu paliwa gazowego wykorzystywana jest infrastruktura Gaz-System SA w ramach Krajowego Systemu Przesyłowego.

Dystrybucja gazu zaazotowanego odbywa się poprzez trzy stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia: Jędrzychów o przepustowości 6 tys. Nm³/d, Kisielin o przepustowości 3 tys. Nm³/d oraz Chynów, o przepustowości 9 tys. Nm³/h. Rozprowadzanie gazu w sieci roz-dzielczej niskiego ciśnienia odbywa się poprzez ponad 40 stacji redukcyjno-pomiarowych II stopnia. Średnie obciążenie tych stacji wynosi ok. 60%. Sieć rozdzielcza średniego i niskiego ciśnienia wykonana jest z rur PE⁸, niewymagających modernizacji, i stalowych o znacznym już okresie ich eksploatacji. Rurociągi stalowe są przez PSG sp. z o.o. systematycznie wymie-niane. Przewidziano także połączenie wszystkich stacji I stopnia gazu zaazotowanego w pier-ścień.

Dystrybucja gazu wysokometanowego odbywa się poprzez stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia w Czerwieńsku oraz Świdnicy, o przepustowości 10 tys. Nm³/h każda.

Średnie obciążenie tych stacji wynosi ok. 50%. Sieć rozdzielcza średnioprężna wykonana jest z rur PE i jest w stanie bardzo dobrym.

8 Rury te produkuje się metodą wytłaczania z polietylenu PE 80 i PE 100.

Roczne zużycie gazu ziemnego wysokometanowego wynosiło w 2013 r. ogółem w Zie-lonej Górze ok. 1,7 mln m³, z czego 1,4 mln m³ zużywały gospodarstwa domowe. Roczne zużycie gazu ziemnego zaazotowanego wynosiło w Zielonej Górze w 2013 r. 46 mln m³, w tym 28,9 mln m³ zużywały gospodarstwa domowe. Sprzedaż gazu na obszarze Zielonej Góry waha się w niewielkim zakresie i zależy głównie od intensywności sezonu grzewczego. Sys-temy dystrybucyjne gazu ziemnego w Zielonej Górze posiadają rezerwy przepustowości (15-40% dla gazu zaazotowanego, 50% dla gazu wysokometanowego).

Na rysunku 20 przedstawiono przebieg sieci gazowniczych na obszarze miasta Zielona Góra.

Rys. 20. System sieci gazowniczych w Zielonej Górze

Źródło: „Synteza Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Zielona Góra”, s. 17.

W „Założeniach do planu zaopatrzenia…” stwierdzono, że w przypadku zaopatrzenia w gaz ziemny przewidywane wzrosty nie wymagają prowadzenia działań modernizacyjnych w zakresie sieci gazu wysokometanowego, natomiast w zakresie sieci gazu zaazotowanego niezbędna jest rozbudowa sieci w układ pierścieniowy.

Dla zrealizowania zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną dokument przewiduje rozbudowę sieci SN, stacji transformatorowych SN/nN oraz sieci nN. Ponadto ujęto modernizację sieci 110 kV na linie o przekroju 240/80 oraz budowę nowej stacji GPZ Braniborska.

W Zielonej Górze funkcjonuje kilka punktów produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Na składowisku odpadów zarządzanym przez ZGK sp. z o.o. ujmowany jest biogaz wysypiskowy, który służy do produkcji energii elektrycznej o mocy zainstalowanej 350 kW. Instalacje fotowoltaiczne o mocy 164 kW zlokalizowane są na obiektach WOSiR w Drzonkowie. Ponadto funkcjonują generatory fotowoltaiczne o niewielkiej mocy instalowane na budynkach.

W ramach konkursu dotyczącego Osi Priorytetowej 3 Gospodarka niskoemisyjna i Dzia-łania 3.1 Odnawialne źródła energii Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020, do dofinansowania ze środków pomocowych Unii Europejskiej zakwalifikowane zostały m.in.

projekty budowy instalacji fotowoltaicznych: Zawada I i Zawada II o mocy 1 MW każda.

Ze wsparciem środkami Unii Europejskiej będzie także realizowana przez Enea Opera-tor sp. z o.o. inwestycja przebudowy linii napowietrznych na linie kablowe oraz stacji trans-formatorowych, w celu zwiększenia potencjału sieci elektroenergetycznej do odbioru energii z OZE.

Ponadto budowa instalacji fotowoltaicznych planowana jest w określonych lokalizacjach w sołectwach Przylep i Zawada. Z kolei na terenie oczyszczalni ścieków planowana jest bu-dowa instalacji do fermentacji osadów ściekowych z wykorzystaniem biogazu w systemie kogeneracji także do produkcji energii elektrycznej.

Wzrost udziału energii wyprodukowanej ze źródeł odnawialnych, jest jednym z istot-nych komponentów zrównoważonego rozwoju, przynoszącym wymierne korzyści zmniejsza-nia efektu cieplarzmniejsza-nianego i emisji zanieczyszczeń do środowiska. Wzrost przyczyzmniejsza-nia się także do oszczędzania zasobów kopalnych surowców energetycznych. Wspieranie rozwoju tych źródeł powinno być zadaniem także dla jednostek samorządowych.

4.2. Wariantowa prognoza zapotrzebowania na energię elektryczną i gaz