Cel i zakres opracowania

Wzrost świadomości istoty problemów transportowych, w tym związanych z emisją za-nieczyszczeń i hałasu, przyczynił się do zmiany postrzegania pojazdów spalinowych.

Za sprawą ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, której założenia wpisują się w światowe trendy, wprowadzono regulacje mające stymulować rozwój transportu nisko- i zeroemisyjnego w polskich miastach. Na mocy zapisów przywołanej ustawy, samorządy stały się jednymi z głównych uczestników procesu popularyzacji zastosowania paliw alterna-tywnych do zaspokajania codziennych potrzeb transportowych ich mieszkańców.

Elektromobilność stanowi odpowiedź na oczekiwania społeczeństwa w zakresie prze-mieszczania się za pomocą zeroemisyjnych środków transportu, które cechują się brakiem lokalnej emisji zanieczyszczeń i nie generują znacznego hałasu, wskutek czego podnoszą komfort życia w miastach. Z elektromobilnością nierozerwalnie wiąże się innowacyjność – wykorzystanie i rozwój najnowszych dostępnych technologii. Podkreślić należy, że rozwój elektromobilności zachodzi nie tylko w odniesieniu do transportu zbiorowego, ale dotyczy on niemal wszystkich pojazdów eksploatowanych w miastach. Opracowywanie nowych, innowa-cyjnych technologii, pozwala więc na zwiększenie udziału elektrycznych i hybrydowych samo-chodów osobowych – zarówno w gospodarstwach domowych, jak i w przedsiębiorstwach oraz urzędach – jako pojazdów służbowych, a także w systemach carsharingowych.

Zielona Góra jest miastem, które jest jednym z krajowych liderów wdrażania elektro-mobilności w publicznym transporcie zbiorowym. Posiada najbardziej rozbudowaną – po mia-stach wykorzystujących trolejbusy – infrastrukturę do ładowania autobusów zeroemisyjnych na pętlach linii komunikacyjnych. Zielona Góra już obecnie spełnia wymogi udziału autobu-sów zeroemisyjnych we flocie pojazdów komunikacji miejskiej. Rozwoju w mieście wymagają natomiast pozostałe formy elektromobilności.

Napędy elektryczne wykorzystywane są też z coraz większym powodzeniem w rowerach. Fakt ten przyczynia się do zwiększenia zasięgu miejskich podróży rowerowych, przez co umożliwia wzrost popularności rowerów elektrycznych jako środków transportu wy-korzystywanych do zaspokajania codziennych potrzeb transportowych mieszkańców. Dodat-kowo, elektryczne rowery cargo umożliwiają transport towarów, zwłaszcza w centrum.

Coraz większą popularnością cieszą się również małe pojazdy elektryczne, takie jak hu-lajnogi (zarówno posiadane na własność, jak i wykorzystywane w systemach sharingowych), deskorolki czy jeździki. Wszystkie te pojazdy stanowią alternatywę głównie dla podróży

pie-szych, ale stanowić mogą również sposób na pokonywanie tzw. pierwszej i ostatniej mili w czasie podróży intermodalnych, łączonych z transportem zbiorowym.

Mieszkańcy obszarów zurbanizowanych oczekują wysokiej jakości życia, która uznawa-na jest za uznawa-najważniejszy czynnik wpływający uznawa-na rozwój miast. Duże zuznawa-naczenie w kształtowa-niu tej jakości ma transport, gdyż stanowi w miastach i aglomeracjach istotne źródło zanie-czyszczeń i hałasu. Zmierzając w kierunku poprawy jakości życia, należy dążyć do wprowa-dzenia zmian w strukturze podróży miejskich, które – w miastach wielkości Zielonej Góry – zdominowane są przez samochody osobowe. Efektem tych zmian powinien być wzrost udzia-łu transportu publicznego oraz przejazdów rowerami i innymi środkami indywidualnego przemieszczania się. Wzrost udziału pojazdów zeroemisyjnych oraz niskoemisyjnych napę-dzanych gazem ziemnym w administracji i w obsłudze miasta także może więc wzmocnić efekt poprawy jakości życia.

Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych określa warunki rozwoju i zasady rozmieszczania infrastruktury paliw alternatywnych w transporcie, zasady świadczenia usług w zakresie ładowania pojazdów elektrycznych oraz tankowania pojazdów napędzanych ga-zem ziemnym. Ustawa nakłada także określone obowiązki informacyjne i wprowadza obowią-zek korzystania z pojazdów zeroemisyjnych przez przedsiębiorstwa realizujące usługi publicz-ne oraz tworzy zasady funkcjonowania stref czystego transportu.

Program Rozwoju Elektromobilności jest projektem strategicznym rozwoju techniki efektywności energetycznej „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”¹. Program stał się podstawą do stworzenia pakietu regulacyjnego, który stanowią dokumenty strategiczne Państwa, takie jak: „Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce. Energia do przyszłości” i „Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alter-natywnych”, a także ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz zmieniona ustawa o biokomponentach i paliwach ciekłych, powołująca Fundusz Niskoemisyjnego Trans-portu.

Rozwój rynku pojazdów zeroemisyjnych w ostatnich latach oraz polityka przeciwdziała-nia zmianom klimatu prowadzona przez Polskę i Unię Europejską stanowią przesłanki do opracowania Strategii Rozwoju Elektromobilności dla Miasta Zielonej Góry do roku 2035. Sys-tematyczne wdrażanie Strategii Elektromobilności stworzy realne perspektywy poprawy wa-runków życia mieszkańców Zielonej Góry, przy jednoczesnym istotnym ograniczeniu lokalnej emisji zanieczyszczeń powietrza.

1 Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 14 lutego 2017 r.,

www.gov.pl/web/fundusze-regiony/informacje-ostrategii-na-rzecz-odpowiedzialnego-rozwoju, dostęp: 10 kwietnia 2020 r.

Wdrożenie Strategii przyczyni się do ograniczenia niskiej emisji liniowej zanieczyszczeń i poziomu hałasu, w tym poprzez działania prowadzące do zmniejszenia udziału podróży rea-lizowanych samochodami osobowymi na rzecz przemieszczania się rowerami oraz ekologicz-ną komunikacją miejską, przy jednoczesnym wprowadzaniu systemu zachęt do świadomego użytkowania samochodów zeroemisyjnych i napędzanych gazem ziemnym, które ponadto będą stanowiły istotną część floty pojazdów wykorzystywanych do zadań komunalnych.

Realizacja działań zawartych w Strategii przełoży się na dalszy wzrost mobilności mieszkańców miasta, z wykorzystaniem ekologicznych środków transportu.

Strategia rozwoju elektromobilności ma na celu stworzenie dogodnych warunków do upowszechniania i korzystania z pojazdów elektrycznych nie tylko w publicznym transpor-cie zbiorowym, ale i w pozostałym transportranspor-cie samochodowym i rowerowym, a także przez służby komunalne.

Zadaniem niniejszego dokumentu jest zdefiniowanie działań planowanych przez Gminę Miasto Zielona Góra w celu wdrażania elektromobilności – wynikających ze strategicznych dokumentów krajowych, ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz doku-mentów strategicznych miasta. W szczególności, działania te powinny dotyczyć innych niż komunikacja miejska obszarów transportu.

Cel ogólny Strategii związany jest z redukcją emisji szkodliwych substancji, generowa-nych przez ruch samochodowy na terenie Zielonej Góry, w tym poprzez ograniczenie ruchu pojazdów indywidualnych z silnikiem spalinowym na rzecz transportu zbiorowego, rowero-wego i samochodorowero-wego zero lub niskoemisyjnego. Realizacja Strategii pozwoli na zmianę zachowań transportowych mieszkańców miasta i osób przyjezdnych. Tym samym przyczyni się do wzrostu wykorzystania zrównoważonych form transportu w czasie podróży odbywa-nych na terenie Zielonej Góry.

W pierwszej części dokumentu analizie poddano stan obecny miasta, jakość powietrza w mieście oraz przedstawiono planowany do osiągnięcia efekt ekologiczny zmniejszenia emi-sji zanieczyszczeń w Zielonej Górze. W kolejnej części dokumentu scharakteryzowano system transportu w mieście, a także określono potrzeby i harmonogram niezbędnych inwestycji, w szczególności pod kątem spełnienia ustawowych wymogów udziału we flocie pojazdów taboru zeroemisyjnego i napędzanego gazem ziemnym. Przedstawiono także ocenę systemu elektroenergetycznego Zielonej Góry i jego bezpieczeństwa oraz systemu zaopatrzenia w gaz ziemny i inne paliwa alternatywne.

W dalszej części opracowania wyniki przeprowadzonych analiz – w zestawieniu z po-trzebami – ukształtowały planowane działania w zakresie rozwoju elektromobilności w Zielo-nej Górze. Przedstawiono także propozycje priorytetyzacji oraz zaproponowano

harmono-gram wdrażania elementów Strategii. Dokument wskazuje również niezbędne działania w zakresie budowy i rozwoju niezbędnej infrastruktury technicznej.

Efektem wdrażania Strategii będzie stopniowe zastępowanie taboru emisyjnego pojaz-dami bezemisyjnymi w miejscu ich eksploatacji. Ponadto, w Strategii przewidziano utworze-nie zachęt do wymiany pojazdów spalinowych używanych w mieście na pojazdy elektryczne.

Niniejsza Strategia jest spójna z innymi dokumentami strategicznymi obejmującymi swoim zakresem Zieloną Górę.