E-handel umożliwia realizację transakcji odbywających się w trybie online, co zwiększa efektywność procesów przetwarzania transakcji przy jednoczesnej optymalizacji procesów biznesowych. Prowadzi to do obniżenia kosztów i usprawnia obsługę klienta. Pozwala również zwiększyć obroty firmy, eliminując przeszkody w handlu między partnerami biznesowymi czy klientami.
W dobie globalnej konkurencji, przedsiębiorstwa coraz większą uwagę poświęcają źródłom i sposobom zaopatrzenia. Instytucje budowlane czy okołobudowlane przeznaczają dużo czasu na poszukiwaniu dostawców, porównywaniu ich cen w oparciu o odpowiednie czynniki techniczne czy ekonomiczne. Przenosząc tradycyjną formę zamówień i zakupów na zamówienia i zakupy realizowane w formie online (e-transakcja), przedsiębiorstwa mogą osiągnąć następujące korzyści: polepszyć relacje z klientami, zwiększyć zwrot z inwestycji, oszczędzić czas realizacji dostaw czy obniżyć koszty zaopatrzenia.
W związku z bardzo małą ilością tego rodzaju e-usług proponowanych przez firmy okołobudowlane, badaniom poddano poszczególne etapy realizacji zakupu. Według M. Singh możemy wyróżnić osiem kroków realizacji zakupu przez kupującego289:
wyszukanie wybranego produktów;
porównanie propozycji zakupu towaru spośród różnych ofert;
wybór produktu;
negocjowanie warunków zakupu;
złożenie zamówienia;
autoryzacja płatności;
otrzymanie produktu;
obsługa posprzedażna klienta.
Spośród wymienionych powyżej etapów realizacji zakupu, w badaniu uwzględniono: możliwość wyszukania produktu, porównanie propozycji zakupu towaru spośród różnych ofert, możliwość wskazania i wybrania danego artykułu, złożenie zamówienia online na
289 M. Singh, E-services and their role in B2C e-commerce, "Managing Service Quality", 2002, nr 12(6),
wybrany produkt oraz autoryzacja płatności. Założono, że autoryzacja zobowiązania płatniczego, powinna być wykonana za pomocą jednego z rodzajów płatności zdalnych ujętych w załączniku 39 w aneksie. Wyniki z badań przedstawiono w tabeli 4.5. Warto zauważyć, że zarówno w I jak i II grupie, przedsiębiorstwa okołobudowlane posiadają podobny poziom rozwoju e-usług transakcyjnych.
Tabela 4.5 Ilość e-usług transakcyjnych świadczonych przez przedsiębiorstwa okołobudowlane w województwach Polski
GRUPA I
Nr cechy Zabudowy Drzwi, okna Schody
C12 C13 C14 C15 C16 16 4 2 2 1 16 2 0 0 0 16 1 3 0 0 e-transakcyjne 31,3% 22,5% 25,0% GRUPA II
Nr cechy Dachówki, cegła Bruk Ogrodzenia
C12 C13 C14 C15 C16 16 7 1 0 0 16 4 1 1 1 16 3 1 0 0 e-transakcyjne 30,0% 28,8% 25,0%
e-usług transakcyjne świadczone przez GRUPĘ I (26,3%) i GRUPĘ II (27,9%) – RAZEM 27,1%
Źródło: opracowanie własne autora na podstawie badań
Legenda: C12 – Możliwość wyszukania produktów; C13 – Widoczna cena zakupu towarów; C14 –Wybór produktu; C15 – Złożenie zamówienia online; C16 -
Autoryzacja płatności za pomocą jednego z rodzajów płatności ujętych w załączniku 39 w aneksie.
Wszystkie badane instytucje posiadają możliwość wyszukania produktów, ale tylko niektóre z nich podają przy towarze cenę zakupu. Główny problem w projektowaniu sklepów internetowych polega na tym, aby przyciągnąć uwagę użytkowników online, tak aby złożyli zamówienie. Wobec czego, właściwa prezentacja produktu staje się istotnym elementem zwiększenia efektywności sprzedaży. Należyte pokazanie towaru polega na przedstawieniu jego zalet i korzyści potencjalnemu kupującemu. Podczas prezentacji klient powinien dowiedzieć się o zaletach, cechach oraz korzyściach wynikających z posiadania danego towaru. Wszystko to powinno spowodować pragnienie posiadania towaru.
Przeprowadzane na świecie badania, wykazały że na zachowanie użytkowników podczas procesu realizacji zakupu online ma wpływ szereg elementów. Do takich czynników zaliczono: nazwę produktów, nazwę marki, cenę, zdjęcie towaru czy opis techniczny290. Takie informacje umożliwiają klientom wyszukiwanie i pobieranie informacji oraz wsparcie procesu podejmowania decyzji bez konieczności ingerencji człowieka. Właściwe jest, aby w tym miejscu również znalazły się: prezentacje wideo, tekstowy opis produktu jego artykułów czy recenzje pomagające klientom lepiej określić ich potrzeby. W większości zbadanych przedsiębiorstw zamieszczane są jedynie podstawowe informacje o towarze, niektórych tak jak np. Sokółka Okna i Drzwi S.A. (woj. podlaskie) dodano również krótkie animacje o produkcie, czy na stronie Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o - możliwość wybrania i porównania danych technicznych kilku produktów (woj. mazowieckie).
Podczas etapu wyszukiwania produktu, ważna jest również informacja o jego cenie. Konsument na ogół porównuje atrybuty produktów dostępnych u różnych sprzedawców. Istnieją internetowe systemy wspomagania decyzji pozwalające porównać ceny produktów u różnych dostawców. Niestety w firmach branży okołobudowlanej takich systemów na rynku polskim nie ma. Wynikać to może z faktu, że na większości stron internetowych nie znajdują się informacje o cenach sprzedawanych produktów. Dobrym przykładem mogą być tutaj firmy zaliczone do kategorii produkującej dachówki i cegły, np. Przedsiębiorstwo Obsługi Budownictwa EFEKT (woj. lubuskie) czy REM-BUD Spółka z o.o. (woj. łódzkie). Informacje o cenie zakupu produktu ułatwiają e-klientom podejmowanie szybkich decyzji oraz zachęcają do dalszych zakupów.
Przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na udostępnienie dla klientów możliwości wyboru produktu, często umieszczają jeszcze dodatkowe informacje, np. ilość dostępnego towaru w magazynie, przybliżony czas realizacji zamówienia, koszt końcowy produktu (łącznie z transportem), czy możliwość zamówienia dodatków związanych z produktem. Niektóre firmy okołobudowlane np. na stronie producenta schodów drewnianych (http://www.wroblewskidesign.pl/) możemy za pomocą formularza online samodzielnie zaprojektować z poszczególnych elementów schody. Formularz ten następnie wysyłany jest
290 W. Hong, J. Thong, K. Tam, Designing product listing pages on e-commerce websites: an examination
of presentation mode and information format, "International Journal of Human-Computer Studies", 2004, nr
do handlowca firmy, od którego dostajemy ofertę cenową. Patrząc na wyniki badań (tabela 4.6) takich propozycji e-usług w Polsce brakuje.
Tabela 4.6 Ilość e-usług kastomizcji świadczonych przez przedsiębiorstwa okołobudowlane w województwach Polski
GRUPA I
Nr cechy Zabudowy Drzwi, okna Schody
C17 C18 4 4 0 0 7 0 e- kastomizcja 25,0% 0,0% 21,9% GRUPA II
Nr cechy Dachówki, cegła Bruk Ogrodzenia
C17 C18 0 0 2 0 7 0 e- kastomizcja 0,0% 6,3% 21,9%
e-usług kastomizcji świadczone przez GRUPĘ I (15,6%) i GRUPĘ II (9,4%) – RAZEM 12,5%
Źródło: opracowanie własne autora na podstawie badań
Legenda: C17 – Kompletacja produktu online; C18 – Planowanie (wizualizacja) online
Opcje złożenia elektronicznego zamówienia, a wraz z tym dokonania e-płatności w przedsiębiorstwach okołobudowlanych występuje sporadycznie. Tylko dwie instytucje, tj. z woj. kujawsko-pomorskiego produkująca bruk (http://pozbruk.pl) oraz z woj. śląskiego (http://alwood.pl/) zajmująca się dostawą architektonicznych systemów profili aluminiowych, posiadały możliwość realizacji e-transakcji. Sumarycznie, najwięcej usług teleinformatycznych z zakresu realizacji e-zakupu można dokonać w woj. śląskim, świętokrzyskim, kujawsko-pomorskim i podlaskim.
Inną możliwością zakupu, oprócz realizacji zamówienia bezpośrednio u producentów czy też w specjalistycznych sklepach, jest nabycie towaru na serwisach aukcyjnych. Główną ideą wymiany towarowej poprzez aukcje internetowe, jest pozyskanie wystarczająco dużej ilości osób kupujących, tak aby można było wygenerować sporą ilość zleceń pozwalających na obniżenie ceny transakcyjnej291. Należy podkreślić, że idea aukcji internetowych nie jest nowa, powstała już w połowie lat 90 XX w. Od tego czasu, przeprowadzono wiele badań naukowych o przewadze aukcji internetowych w łańcuchu dostaw czy też o czynnikach
291 R. Kauffman, H. Lai, C. Ho, Incentive mechanisms, fairness and participation in online group-buying
wpływają na zachowania konsumentów292. Aukcje stają się popularne w wielu branżach. Jak podaje literatura przedmiotu, przedsiębiorstwa takie jak Boeing, SPX / Eaton, United Technologies, Nestle, Dell czy Intel korzystają z aukcji w celu zmniejszenia kosztów zaopatrzenia293. W artykule „B2BTool That Really Is Changing The World” została podana informacja, że oszczędności wynikające z zakupu na aukcji internetowej mogą wynosić nawet od 5% do 40%294.
Próba analizy dostępności produktów proponowany przez instytucje okołobudowlane na tego typu portalach, wykazała małe zainteresowanie przedsiębiorstw okołobudowlanych tego typu sprzedażą. Chociaż na serwisie aukcyjnym allegro można już kupić: schody, okna, systemy zabudów, kostki brukowe, dachówki, cegły czy też panele ogrodzeniowe, ale ilość proponowanych tego typu towarów jest mała. Ciekawa propozycja portalu aukcyjnego znajduje się pod adresem http://hurtowniabudowlana24.pl/. Przedsiębiorstwo Budcom S.A. skoncentrowało swoje działania na prowadzeniu i rozbudowie sklepu internetowego przeznaczonego dla poszukujących materiałów do budowy domu. Internetowy skład budowlany to portal, którego celem jest kompleksowe zaopatrzenie szeroko rozumianych inwestycji budowlanych.
Reasumując, zarządzanie projektami w budownictwie wymaga skutecznej koordynacji i współpracy między wieloma uczestnikami projektu. Na wszystkich etapach realizacji procesu budowlanego, informacje są generowane, przechowywane i przekazywane przez wszystkich członków łańcucha dostaw. Szybka komunikacja i wymiana informacji między wykonawcami projektu jest niezbędna do terminowego i właściwego wykonania zadania. Można to osiągnąć poprzez wdrożenie technologii i usług informacyjno-komunikacyjnych. Jak potwierdzają przeprowadzone badania na świecie295, wykorzystanie usług teleinformatycznych, daje możliwość w czasie rzeczywistym dostępu do informacji, poprawia koordynację i współpracę pomiędzy członkami zespołu projektowego, zwiększa szybkość
292 A. Liang, H. Chen, Is that deal worth my money? The effect of relative and referent thinking on starting
price under different promotion programs using hotel coupons in online auctions, "Computers in Human
Behavior", 2012, nr 28(2), ss. 292-299. (Liang & Chen, 2012)
293 J. Kros, S. Scott Nadler, H. Chen, The adoption and utilization of online auctions by supply chain
managers, "Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review", 2011, nr 47(2), s. 105-114.
(Kros, Scott Nadler, & Chen, 2011)
294 S. Tully, The B2B Tool That Really Is Changing The World, "Fortune", 2000, nr 141(6), ss. 132-137. (Tully,
2000)
295 V. Ahuja, J. Yang, R. Shankar, Study of ICT adoption for building project management in the Indian
construction industry, "Automation in Construction", 2009, nr 18(4), ss. 415-423; S. Bowden, A. Dorr, T. Thorpe, C. Anumba, Mobile ICT support for construction process improvement, "Automation in Construction",
i jakość pracy, lepszą kontrolę finansową oraz prostszy i szybszy dostęp do wspólnych danych.
Internet lub intranet jest ważnym elementem wdrażania zintegrowanych rozwiązań technologicznych. Nabiera on znaczenia nie tylko w organizowaniu, przechowywaniu, wyszukiwaniu czy pobieraniu informacji, ale także podczas wymiany informacji w organizacji. Jego zastosowanie jako medium komunikacji polega na szybszym i bardziej efektywnym transferze informacji tworząc możliwości dla rozwoju systemów rozproszonych przekraczające granice organizacyjne.
Wśród badanych przedsiębiorstw okołobudowlanych, większość z nich stanowiła małe i średnie przedsiębiorstwa. Analiza danych wykazała, że stopień wdrożonych usług teleinformatycznych różny jest w zależności od wielkości badanego przedsiębiorstwa, rodzaju branży oraz dla województwa. Najwięcej e-usług posiadały organizacje zajmujące się produkcją i montażem zabudów, najmniej produkujące ogrodzenia. Najwięcej e-usług było wdrożonych w woj. mazowieckim, najmniej w lubelskim.