Oddziaływanie na zwierzęta, rośliny i formy ochrony przyrody

Ograniczenie oddziaływania na szatę roślinną i świat zwierzęcy nastąpid może na skutek:

 Ograniczenia liczby drzew i krzewów przeznaczonych do wycinki do koniecznego mi-nimum,

 Urządzenia pobocza drogi zielenią wysoką,

 Realizacji wycinki drzew i krzewów poza okresem lęgowym ptaków lub realizacja jej pod nadzorem ornitologicznym,

Radniecki - Pracownia Analiz Przyrodniczych

 Wykonywania kontroli powstałych na etapie prac wykopów, pod kątem występowania w nich zwierząt. W przypadku ich stwierdzenia, umożliwienie im wyjścia lub przeniesienie w lokalizacje odpowiadające upodobaniom stwierdzonych gatunków.

Szczegółowe warunki ochrony herpetofauny przedstawiono we wcześniejszej części niniejszego raportu. Płazy, jako zwierzęta związane ze środowiskami wodnymi oraz lądowymi wymagają szczególnej, kompleksowej ochrony opartej o działania na etapie realizacji oraz eksploatacji przedsięwzięd. Odpowied-nia ochrona tylko na etapie realizacji może w konsekwencji doprowadzid do zanikaOdpowied-nia populacji rozjeż-dżanych na drogach czy też ginących w nieprzystosowanych rowach odwodnieniowych i studzienkach. Z kolei ochrona tylko na etapie eksploatacji jest działaniem doraźnym i musi byd kontynuowana stale. Dla-tego cennym jest, by na etapie realizacji przedsięwzięd dostosowywad obiekty liniowe i kubaturowe w ten sposób by nie stanowiły one bariery dla migrujących małych zwierząt, co pozwoli ograniczyd w niektórych przypadkach śmiertelnośd do zera na etapie eksploatacji przedsięwzięd.

Gady, jako zwierzęta bardziej mobilne oraz uniezależnione od środowiska wodnego, nie mi-grujące masowo są nieco lepiej przystosowane do nowych inwestycji. Głównym czynnikiem, który ogranicza ich populacje jest utrata siedlisk, oraz wyniszczanie bezpośrednie (np. żmije, węże). Prace należy więc prowadzid z należytą ostrożnością.

W związku z realizacją inwestycji jako działania minimalizujące wpływ na ornitofaunę należy ograniczyd do minimum planowane prace związane z wycinką. Ponadto prace te należy prowadzid poza okresem lęgowym ptaków czyli w okresie jesienno-zimowym co ograniczy możliwośd zniszczenia lęgu.

Działaniami minimalizującymi oddziaływania na ptaki, które należy podjąd są:

 Nasadzenie krzewów i drzew. Nasadzenia zostaną wykonane z gatunków przyjaznych zwie-rzętom tj. z gatunków miododajnych w ilości 1:1 za każde drzewo wymagające zgodnie z ustawą o ochronie przyrody uzyskania zezwolenia na usunięcie (641 szt.).

 Pozostawienie nie mniej niż 20% powierzchni biologicznie czynnej jako teren ekstensywnie koszony, (dwa razy w roku) pozwoli to na rozwój i wzrost roślinności zielnej, która stanowiąc bazę pokarmową dla wielu gatunków owadów stanowiących pokarm dla ptaków.

Potencjalne oddziaływanie inwestycji na szatę roślinną i biotę porostów oraz jego minimalizacja W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji terenowej w sąsiedztwie planowanej inwestycji stwierdzono występowanie 3 typów chronionych siedlisk przyrodniczych:

-6510 Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże z Arrhenatherion elatioris (wiele stanowisk)

Radniecki - Pracownia Analiz Przyrodniczych ul. Gronowa 22, lok. 1203

-2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (1 stanowisko)

-91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Al-nenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) (1 stanowisko)

Pod względem kolizyjności planowana inwestycja stanowi bezpośrednie zagrożenie dla pła-tów siedlisk 6510, 2330 i 91E0. Z uwagi na kadłubowy charakter lokalnych fitocenoz nie należy inter-pretowad wpływu inwestycji w kategorii znacząco negatywnego.

W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wśród prawnie chronionych gatunków w Polsce (Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej) stwierdzono: 1 gatunek podlegających ochronie ścisłej i 6 objętych ochroną częściową.

Zadrzewienia przydrożne i związane z nimi chronione epifity są obecnie w całej Polsce silnie zagrożone z powodu masowych wycinek oraz niską świadomością społeczeostwa w zakresie szeroko pojętej ochrony przyrody. Na przedmiotowych drzewach stwierdzono występowanie chronionych gatunków porostów, odnotowano również 2 gatunki mchów chroniony Syntrichia latifolia (1 stanowi-sko) i Orthotrichum lyellii (3 stanowiska). Są to gatunki stosunkowo często inwentaryzowane , w ob-rębie zadrzewieo przydrożnych w Wielkopolsce. Ze względu na niewielką liczbę stanowisk przezna-czoną do zniszczenia, jako działanie minimalizujące proponuje się wykonanie próby transplantacji tych gatunków na drzewa przeznaczone do zachowania. Realizacja tych działao polegad będzie na pobraniu pod nadzorem botanika fragmentu kory z chronionym gatunkiem i przytwierdzeniu go na drzewie dla którego nie planuje się wycinki. Planowana inwestycja i związana z tym wycinka drzew słabo wpłynie na zubożenie bioty porostów: Usnea hirta (1 stanowisko) i Ramalia fraxinea (2 stano-wiska). Należy rozważnie podjąd decyzję o konieczności wycinki poszczególnych fragmentów anali-zowanej drogi. Zaleca się zachowania pewnej liczby forofitów.

Ze względu na obecny sposób zagospodarowania terenu można z pewnością przewidzied, że zniszczenia istniejącej szaty roślinnej na etapie realizacji inwestycji dotyczyd będą niemal wyłącznie obszaru leżącego bezpośrednio w pasie projektowanej drogi i podziemnego przejazdu. Istniejąca obecnie na tym obszarze głównie roślinnośd łąkowa, segetalna i ruderalna zostanie zniszczona i za-stąpiona przez pas drogi. Dotyczyd to będzie również zadrzewieo, zajmujących częśd poboczy. Pomi-mo tego, w trakcie budowy stosowad należy następujące zasady pozwalające minimalizowad jej wpływ na szatę roślinną:

1) Minimalizowad szerokośd pasa robót, powierzchnie placów składowych, dróg dojazdowych itp., których założenie wymagałoby zniszczenia istniejącej roślinności, szczególnie szuwarowej oraz zagro-żonych zespołów krzewów.

2) Wycinkę drzew i krzewów ograniczyd do niezbędnego minimum – wyznaczonego przez projekt drogi.

Radniecki - Pracownia Analiz Przyrodniczych

3) Pnie drzew znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie pasa robót, które mogłyby byd narażone na uszkodzenia przez pracujące pojazdy lub maszyny należy zabezpieczyd przez obłożenie ich na okres wykonywania prac tarcicą lub innym podobnym zabezpieczeniem do wysokości min. 2,5 m.

4) W przypadku odsłonięcia w trakcie prac ziemnych korzeni drzew przeznaczonych do pozostawie-nia, w sąsiedztwie pasa drogi należy korzenie te chronid przed przesuszeniem przez obłożenie ich warstwą tkaniny lub innego nasiąkliwego materiału. Warstwę tę należy nasączyd wodą i utrzymywad w stanie wilgotnym przez cały okres prac. Prace należy zaplanowad i wykonad tak, aby maksymalnie skrócid okres odsłonięcia korzeni.

5) Należy bezwzględnie unikad zanieczyszczania i niszczenia roślinności przyległego terenu przez wy-rzucanie bądź wylewanie nieczystości, rozsypywanie kruszywa itp.

Zabezpieczenie drzew podczas robót budowlanych

Podczas wykonywania robót drogowych drzewa niepodlegające usunięciu będą narażone m.in. na mechaniczne uszkodzenia. Prace ziemne powodują najpoważniejsze uszkodzenia systemów korzeniowych. Podczas wykonywania robót budowlanych należy zastosowad określone zasady zabez-pieczające drzewa:

- prace w obrębie korzeni wykonywad w miarę możliwości sposobem ręcznym,

- odsłonięte korzenie drzew, w celu zabezpieczenia przed nadmiernym wysuszeniem (lato) lub prze-marznięciem (zima) osłaniad matami ze słomy, tkanin workowatych lub torfem, przy wykonywaniu prac podczas upałów – maksymalnie skrócid okres narażenia korzeni na przesuszenie,

- zadbad o to, aby bezpośrednio pod koronami drzew nie były składowane materiały budowlane ani ziemia z wykopów, gdyż uniemożliwia to wymianę gazową między powietrzem i glebą, co w konse-kwencji może doprowadzid do zamierania i gnicia korzeni, ponadto wody opadowe mogą wypłuki-wad z materiałów budowlanych (cement, wapno) zanieczyszczenia szkodliwe dla roślinności,

- zakaz postoju i poruszania się ciężkim sprzętem budowlanym w bezpośrednim sąsiedztwie drzew, - zakaz odcinania korzeni szkieletowych,

- zabezpieczenie pni:

- osłony przypniowe (odeskowania, osłony z maty słomianej bądź juty):

- osłona z desek wokół całego pnia, - wysokośd nie mniejsza niż 150cm,

- dolna częśd desek powinna opierad się na podłożu,

- oszalowanie należy opasad drutem bądź taśmą co 40-60 cm, - deski powinny ściśle przylegad do pnia,

Radniecki - Pracownia Analiz Przyrodniczych ul. Gronowa 22, lok. 1203

- zamiast desek dopuszczalne jest zastosowanie mat słomianych, juty.

Zabezpieczenie koron drzew – podwiązywanie gałęzi narażonych na uszkodzenia, wykonanie cięd redukujących rozmiary koron drzew (cięcia powinny byd wykonane zgodnie z normami obowią-zującymi w chirurgii drzew).

Wpływ inwestycji na powierzchniowe formy ochrony przyrody

Obszar inwestycji w całości znajduje się poza wyznaczonymi na terenie kraju formami ochrony przyrody. Najbliżej położonymi obszarami tego typu są, użytek ekologiczny Zakola i Ob-szar Chronionego Krajobrazu Dolina Rzeki Ciemnej, oddalone o odpowiednio 1,4 i 1,6 km od granic inwestycji. Najbliżej położonym obszarem Natura 2000 jest specjalny obszar ochrony siedlisk Do-lina Swędrni PLH300034, oddalony o ok 4,0 km. Ze względu na odległośd i fakt że inwestycja doty-czy rozbudowy drogi istniejącej, nie przewiduje się możliwości wystąpienia negatywnych oddzia-ływao na te obszary, nawet o charakterze pośrednim.

W wyniku realizacji planowanej wycinki drzew kolidujących z planowanym zagospodarowaniem nie zostaną uszkodzone żadne drzewa uznane za pomniki przyrody. Najbliżej położony w stosunku do budowanego odcinka drogi pomnik przyrody jest oddalony o ok 2,7 km.