Grzegorz Mikiciuk 1, Małgorzata Mikiciuk 2, Joanna Popiel 1
1 Katedra Sadownictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin
2 Katedra Fizjologii Ro lin, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin
Wst p
W uprawie ro lin jagodowych, w ród których znacz ce miejsce zajmuje tru-skawka (Fragaria ananassa DUCH.), coraz cz ciej jako uzupełnienie tradycyjnego nawo enia stosowane s zabiegi pozakorzeniowego dokarmiania ro lin. Do nawozów stosowanych w postaci oprysków dolistnych nale Alkaliny.
Wykorzystany w badaniach Alkalin potasowy z krzemem stanowi dla ro lin bogate ródło głównie potasu oraz krzemu. Charakteryzuje si zasadowym odczynem, co mo e by przyczyn aktywizacji czynników odporno ciowych ro liny oraz ograniczenia pora ania przez patogeny grzybowe [MATERIAŁY INFORMACYJNE INTERMAG
2005]. Krzem jest pierwiastkiem, który pomimo powszechno ci wyst powania oraz stosunkowo du ej zawarto ci w glebie jest trudnodost pny dla ro lin. Pełni on tymczasem wiele wa nych funkcji. Wyst puje w komórkach epidermy, mezofilu, sklerenchymie i ksylenie, przede wszystkim wzmacniaj c ich ciany komórkowe [BROGOWSKI 2000]. Krzem mo e tak e wpływa na zawarto barwników w tkankach asymilacyjnych ro lin oraz intensyfikowa syntez cukrów [BARTKOWSKI 1999; MIKICIUK, MIKICIUK 2008]. Według NOWAKOWSKIEGO [2001] oraz STARTEK i in. [2006] ro liny dobrze zaopatrzone w krzem charakteryzuj si lepszym stanem zdrowotnym, s odporniejsze na czynniki stresogenne, a tym samym daj wy sze plony.
Przeprowadzone badania miały na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy dolistne dokarmianie Alkalinem potasowym z krzemem wpłyn ło w sposób istotny na cechy jako ciowe owoców truskawki odmiany Senga Sengana?
Materiał i metody
Do wiadczenia wegetacyjne, na truskawce odmiany Senga Sengana, zostało przeprowadzone w latach 2005-2006 w Sadowniczej Stacji Badawczej Katedry Sadownictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, w miejscowo ci Rajkowo. Zastosowano układ bloków losowanych, w trzech powtórzeniach (jedno powtórzenia obejmowało 20 szt. ro lin). Czynnik do wiadczalny stanowiło dokarmianie dolistne ro lin Alkalinem potasowym z krzemem (producent firma Intermag):
- wariant I - z nawo eniem,
G. Mikiciuk, M. Mikiciuk, J. Popiel 164
- wariant II - kontrola, oprysk wod destylowan .
Truskawki posadzono wiosn 2005 roku na wałach okrytych biał foli , w rozstawie 0,2 m 1 m, na glebie płowej o składzie granulometrycznym gliny red-niej, pochodzenia zwałowego. Do nawadniania plantacji wykorzystano lini kropluj c T-line znajduj c si pod foli . Potrzeby nawadniania ro lin okre lono przy pomocy wskaza tensjometru glebowego kontaktowego.
Alkalin potasowo-krzemowy (49g N-NH2, 360g K2O oraz 15g SiO2dm-3, pH powy ej 13,5), zastosowano zgodnie z zaleceniami producenta, w postaci oprysku dolistnego, roztworem o st eniu 1% w dwóch terminach (pierwsza dekada maja - pocz tek kwitnienia ro lin i pierwsza dekada czerwca - tu po kwitnieniu).
Okre lono nast puj ce cechy jako ciowe owoców: mas i rednic poziom pojedynczego owocu, j drno owoców (j drno ciomierzem FirmTech2), such mas , ekstrakt (refraktometrycznie), kwasowo owoców (metoda miareczkow wg PN-90/A-75101/04), zawarto ogólnych form fosforu i wapnia w owocach (metod ASA, w materiale spalonym na mokro) oraz zawarto azotanów w owocach (metod salicylanow ). Mas i rednic pojedynczego owocu oraz j drno mierzono na 30 owocach z ka dego poletka.
Wyniki poddano jednoczynnikowej analizie wariancji. Istotno ró nic pomi dzy rednimi okre lano testem Duncana przy poziomie istotno ci = 0,05. Ze wzgl du na jednorodno wariancji bł du dokonano syntezy wyników z dwóch lat bada .
Wyniki i dyskusja
Zastosowane nawo enie Alkalinem K+Si nie wpłyn ło istotnie na mas i rednic poziom pojedynczego owocu badanej odmiany (tab. 1). Według MICHALSKIEGO [1998]
rednia masa jednego owocu odmiany Senga Sengana wynosi od 8,37 do 9,53 g, a nawo enie dolistne nie ma istotnego wpływu na t cech .
Tabela 1; Table 1 Wpływ nawo enia na wybrane cechy owoców truskawki odmiany Senga Sengana
Fertilization influence on the selected fruit features fruits of cv. Senga Sengana strawberries denoted with the same letters do not differ significant ly at the level of significance = 0.05
Pod wpływem zastosowanego nawozu, w sposób istotny zwi kszyła si j drno owoców (tab. 1). Podobn zale no stwierdził GRAJKOWSKI i in. [2006], stosuj c nawóz ActiSil w uprawie odmiany Elsanta.
WPŁYW NAWO ENIA POTASOWO-KRZEMOWEGO ... 165
Według wielu autorów sucha masa owoców odmiany Senga Sengana waha si od 9,28 do 14,73% [ROLBIECKI, RZEKANOWS KI 1997; MICHALS KI 1998; MUDA i in. 2001; SKUPIE
2003; SKUPIE , OS ZMIA SKI 2004]. Dolistne nawo enie potasowo-krzemowe w znacznym stopniu zwi kszyło udział suchej masy w owocach (tab. 1).
SKUP IE [2003] podaje, e owoce odmiany Senga Sengana zawieraj 7,87%
ekstraktu. W przeprowadzonych badaniach jego ilo wahała si od 10% (kontrola) do 10,7% (nawo enie). Nie stwierdzono, aby dokarmianie dolistne w sposób istotny wpłyn ło na zawarto ekstraktu w owocach (tab. 1).
Zastosowane dokarmianie dolistne nie wpłyn ło równie na kwasowo owoców.
Wahała si ona od 0,82 do 0,99 g kwasu cytrynowego 100 g-1 (tab. 1). Według OCHMI ANA i in. [2007] kwasowo owoców odmiany Senga Sengana jest uzale niona od zastosowanego nawo enia i mo e wynosi od 0,74 do 1,04 g kwasu cytrynowego 100 g-1.
Dokarmianie Alkalinem K+Si nie wpłyn ło na zawarto fosforu natomiast istotnie zwi kszyło zawarto wapnia w owocach badanej odmiany truskawki (rys. 1).
Ilo fosforu wahała si od 2,85 do 2,91 g kg-1, wapnia za od 1,88 do 3,60 g kg-1. HA
-KALA i in. [2003] podaj , e zawarto wapnia w 100 g w.m. owoców truskawek wynosi od 171 do 223 mg.
Rys. 1. Zawarto fosforu i wapnia w owocach truskawki ( rednie oznaczone t sam liter nie ró ni si istotnie, przy poziomie istotno ci = 0,05)
Fig. 1. Content of phosphorus and calcium in the fruits of strawberries (averages denoted with the same letters do not differ significantly at the level of significance = 0.05)
Zastosowane nawo enie, było istotn przyczyn zmniejszenia ilo ci azotanów w owocach (rys. 2). Na podstawie dopuszczalnych norm podawanych przez SMOCZY SKIEGO i SKIBNIEWSK [1996], mo na uzna , e badane owoce zakumulowały mał ilo tych zwi zków.
2,85
1,88 2,91
3,60
0,0 1,0 2,0 3,0 4,0
P Ca
gkg-1 s.m.; DM)
kontrola; control naw o enie; fertilization
28,40
25,70
0,0 10,0 20,0 30,0
mgkg-1 s.m.; DM
kontrola; control naw o enie; fertilization
G. Mikiciuk, M. Mikiciuk, J. Popiel 166
Rys. 2. Zawarto azotanów w owocach truskawki ( rednie oznaczone t sam liter nie ró ni si istotnie, przy poziomie istotno ci = 0,05)
Fig. 2. Content of nitrates in the fruits of strawberries (averages denoted with the same letters do not differ significantly at the level of significance = 0.05)
Wnioski
1. Nawo enie potasowo-krzemowe nie wpłyn ło na mas i rednic pojedynczego owocu oraz zawarto ekstraktu, fosforu i kwasowo owoców.
2. Zastosowanie Alkalinu K+Si wpłyn ło istotnie na zwi kszenie j drno ci owoców oraz zwi kszyło zawarto w owocach suchej masy i wapnia.
3. Dokarmianie dolistne nawozem potasowo-krzemowym w sposób istotny zmniejszyło kumulacj azotanów przez owoce truskawki.
Literatura
BARTKOWSKI K. 1999. Nawo enie ogórków szklarniowych krzemem. Hasło Ogrod. 2:
30-32.
BROGOWSKI Z. 2000. Krzem w glebie i jego rola w ywieniu ro lin. Post. Nauk Rol. 6:
9-16.
GRAJKOWSKI J. OCHMIAN I. POPIEL J. 2006. Wpływ stosowania wapniowych i krzemo-wych nawozów dolistnych na jako owoców truskawki odmiany 'Elsanta'. Folia Univ.
Agric. Stetin., Agric. 248(101): 103-108.
HAKALA M., LAPVETELÄINEN A., HUOPALAHTI R., KALLIO H., TAHOVONEN R. 2003. Effects of varieties and cultivation conditions on the composition of strawberries. J. of Food Comp. And Analysis 16: 67-80.
MATERIAŁY INFORMACYJNE.INTERMAG 2005.
MICHALS KI P. 1998. Wpływ dokarmiania dolistnego na plonowanie i jako owoców trzech odmian truskawki. Mat. I Ogólnopol. Syp. „Mineralne od ywianie ro lin sadowniczych”. 1-2.12.1998 Skierniewice: 240-249.
MIKICIUK G., MIKICIUK M. 2008. Reakcja fizjologiczna truskawki (Fragaria ananassa
WPŁYW NAWO ENIA POTASOWO-KRZEMOWEGO ... 167 Duch.) odmiany Senga Sengana na dolistne dokarmianie potasowo-krzemowe.
AnnalesUMCS, Agric. 63(2): 81-85.
NOWAKOWS KI W. 2001. Rola krzemu w detoksykacji metali ci kich. Aura 12: 26.
OCHMIAN I., GRAJKOWSKI J., POPIEL J., SKWARSKA I. 2007. Wpływ dolistnego nawo enia mikroelementami na plonowanie i jako owoców truskawki Senga Sengana. Folia Univ. Agric. Stetin., Agric. Aliment. Pisc. Zootech. 259(4): 141-146.
ROLBIECKI S., RZEKANOWSKI C. 1997. Influence of sprinkler and drip irrigation on the growth and field of strawberries grown on sandy soils. Acta Hort. 439(22): 664-672.
SKUPIE K. 2003. Ocena wybranych cech jako ciowych wie ych i mro onych owoców sze ciu odmian truskawki. Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus 2(2): 115-123.
SKUPIE K., OSZMIA SKI J. 2004. Comparison of six cultivars of strawberries gron in northwest Poland. Eur. Ford Res. Technol. 219: 66-70.
SMOCZY SKI S., SKIBNIEWSKA K. 1996. Azotany i azotyny jako higieniczny problem jako ci owoców. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 440: 361-365.
STARTEK L., PLACEK M., WRAGA K. 2006. Wpływ preparatu Actisil na niektóre cechy chryzantem uprawianych w doniczkach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 510: 619-626.
MUDA E., MURAWSKA D., SZEMBER E. 2001. Badanie przydatno ci preparatu Betokson Super w uprawie truskawek odmiany ‘Senga Sengana’. Zesz. Nauk. Inst. Sad. i Kwiac.
9: 185-191.
Słowa kluczowe: nawo enie, krzem, truskawki, odmiana Senga Sengana
Streszczenie
Celem przeprowadzonych bada była ocena wpływu dolistnego dokarmiania Alkalinem potasowym z krzemem na wybrane cechy jako ciowe owoców truskawki odmiany Senga-Sengana. Do wiadczenie wegetacyjne, w układzie bloków losowych, w trzech powtórzeniach, przeprowadzono w latach 2005-2006 w Sadowniczej Stacji Badawczej Akademii Rolniczej w Szczecinie, w miejscowo ci Rajkowo. Truskawki posadzono na wałach okrytych biał foli , w rozstawie 0,2 m 1 m, na glebie płowej o składzie granulometrycznym gliny redniej, pochodzenia zwałowego. Do nawadniania plantacji zastosowano lini kropluj c T-line zamontowan pod foli . Nawo enie dolistne Alkalinem potasowym z krzemem zastosowano w st eniu 1%, w dwóch terminach, w fazie zielonego p ka oraz po kwitnieniu. Okre lono nast puj ce cechy jako ciowe owoców: rednic i mas pojedynczego owocu, j drno , such mas , kwasowo oraz zawarto ekstraktu, fosforu, wapnia i azotanów. Zastosowane nawo enie w sposób istotny wpłyn ło na zawarto suchej masy oraz j drno owoców.
Stwierdzono równie , e dolistne dokarmianie istotnie zwi kszyło zawarto wapnia w owocach badanej odmiany oraz zmniejszyło w nich koncentracj azotanów.
THE INFLUENCE OF FOLIAR APPLICATION OF POTASSIUM AND SILICON FERTILIZER
ON THE QUALITY OF STRAWBERRIES CV. SENGA SENGANA
Grzegorz Mikiciuk 1, Małgorzata Mikiciuk 2, Joanna Popiel 1
1 Department of Pomology, West Pomeranian University of Technology, Szczecin
G. Mikiciuk, M. Mikiciuk, J. Popiel 168
2 Department of Plant Physiology,
West Pomeranian University of Technology, Szczecin
Key words: fertilization, silicon, strawberry, cultvar Senga Sengana
Summary
The aim of the experiment was the examination of the effects of fertilization with potassium-silicon Alkalin on the selected features of the quality of cv. Senga Sengana strawberries.
The vegetational experiment, three times in aleatory blocs, was conducted in 2005-2006 at Pomology Research Station of Szczecin Agricultural University. The foliar application of the potassium-silicon Alkalin was used at the concentration of 1%
two times: during the green bud and after the florescence. There were defined the quality features of fruit such as: the diameter and mean weight of one fruit, firmness of fruit, dry matter content, acid concentration, the concentration of soluble solids, phosphorus, calcium and nitrates. The used foliar application significantly influenced the dry matter content and the firmness of fruit. It was also found that the fertilization significantly increased the concentration of calcium in cv. Senga Sengana strawberries and decreased the concentration of nitrates.
Dr Grzegorz Mikiciuk Katedra Sadownictwa
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ul. Janosika 8
71-434 SZCZECIN
ZES ZYTY PR OB LEMOWE POST PÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 538: 169-180