Osoby niepełnosprawne według aktywności ekonomicznej

Charakteryzując populację osób niepełnosprawnych według cech demograficzno--społecznych, należy również przedstawić sytuację na rynku pracy tej szczególnej zbiorowo-ści. W 2011 r. populacja osób w wieku 15 lat i więcej, czyli będąca przedmiotem analiz w zakresie aktywności ekonomicznej, liczyła 4459,9 tys. osób. W tej liczbie zbiorowość nie-pełnosprawnych wyniosła 497,1 tys., co stanowiło 11,1%. W porównaniu z 2002 r. liczba osób niepełnosprawnych w wieku aktywności ekonomicznej zmniejszyła się o 64,2 tys. osób.

Tabl. 10 (22). Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej w latach 2002 i 2011

Wyszczególnienie Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni

zawodo-wo

Współ-czynnik aktywno-ści zawo-dowej

w%

Stopa

bezrobo-w %cia razem pracujący bezrobot-ni

w tys.

W tysiącach

2002 ... 561,3 105,3 83,7 21,5 453,5 18,8 20,4

2011 ... 497,1 96,0 78,5 17,5 401,1 19,3 18,2

W % ogółem

2002 ... 100,0 18,8 14,9 3,8 80,8 x x

2011 ... 100,0 19,3 15,8 3,5 80,7 x x

W 2011 r., pomimo zmniejszenia się liczby osób niepełnosprawnych w porównaniu z 2002 r., struktura według aktywności ekonomicznej tej zbiorowości nie uległa większym zmianom.

Wśród osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej – zarówno w 2011 r. jak w 2002 r. – zdecydowaną większość stanowiły osoby bierne zawodowo. W 2011 r. liczba osób biernych zawodowo wyniosła 401,1 tys., czyli 80,7% ogółu osób analizowanej zbioro-wości. W porównaniu z wynikami spisu z 2002 r. udział biernych zawodowo nieznacznie się zmniejszył – o 0,1 p. proc. Osób aktywnych zawodowo było 96,0 tys. i stanowili oni 19,3%

ogólnej liczby osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej, w tym 15,8% to osoby pracu-jące (w porównaniu z 2002 r. wzrost o 0,9 p. proc.). W 2011 r. niepełnosprawnych osób bezro-botnych było 17,5 tys., a ich udział w populacji niepełnosprawnych zmniejszył się o 0,3 p. proc.

Istotne różnice można zauważyć analizując aktywność ekonomiczną osób niepełno-sprawnych według płci i miejsca zamieszkania w 2011 r.

Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej i płci w 2011 r.

Wśród osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej kobiety stanowiły 54,4%, jed-nak zarówno wśród pracujących jak i bezrobotnych, większy udział mieli niepełnosprawni mężczyźni – odpowiednio 56,9% oraz 56,7%. Natomiast w najliczniejszej grupie niepełno-sprawnych, czyli biernych zawodowo, wyższy był udział kobiet i wyniósł 57,1%.

Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i więcej

według aktywności ekonomicznej i miejsca zamieszkania w 2011 r.

Miejsce zamieszkania wyraźnie różnicuje aktywność ekonomiczną osób niepełno-sprawnych. Wśród zbiorowości osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej zdecydowa-na większość (68,1%) mieszkała w miastach. Udział osób niepełnosprawnych pracujących zamieszkałych w miastach wyniósł 63,9% (50,2 tys. osób), a zamieszkałych na wsi – 36,1%

(28,3 tys. osób). Należy zwrócić uwagę, że zdecydowana większość (76,4%, czyli 13,4 tys.) osób niepełnosprawnych, które określiły swój status na rynku pracy jako bezrobotne to rów-nież mieszkańcy miast, co oznacza, że mieszkańcy miast częściej byli bezrobotnymi niż mieszkańcy wsi. Udział osób niepełnosprawnych biernych zawodowo zamieszkałych w mia-stach również był wyższy niż na wsi i wyniósł 68,5%.

Tabl. 11 (23). Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej i ograniczenia sprawności w 2011 r.

Wyszczególnienie Ogółem Aktywni zawodowo

Bierni zawodowo

pracujący bezrobotni

w tys. w % w tys. w % w tys. w %

O g ó ł e m... 497,1 78,5 15,8 17,5 3,5 401,1 80,7 Posiadające ograniczenie

sprawności ... 454,1 68,6 15,1 15,5 3,4 370,1 81,5

całkowite... 56,5 1,7 3,0 0,3 0,5 54,5 96,5

poważne... 126,1 10,4 8,3 2,4 1,9 113,2 89,8 umiarkowane ... 271,5 56,4 20,8 12,8 4,7 202,3 74,5 Nieposiadające ograniczenia

sprawności ... 43,0 9,9 23,1 2,0 4,7 31,0 72,3

Tabl. 11 (23). Osoby niepełnosprawne w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej i ograniczenia sprawności w 2011 r. (dok.)

Wyszczególnienie Ogółem Aktywni zawodowo

Bierni zawodowo

pracujący bezrobotni

w tys. w % w tys. w % w tys. w %

Mężczyźni ... 226,6 44,6 19,7 9,9 4,4 172,1 75,9 Posiadające ograniczenie

sprawności ... 205,5 39,1 19,0 8,9 4,3 157,6 76,7

całkowite... 28,3 1,2 4,1 0,2 0,6 27,0 95,3

poważne... 56,0 6,1 11,0 1,7 3,0 48,2 86,1

umiarkowane ... 121,3 31,8 26,2 7,1 5,8 82,4 68,0

Nieposiadające ograniczenia

sprawności ... 21,1 5,6 26,5 1,0 4,9 14,5 68,6

Kobiety... 270,4 33,8 12,5 7,6 2,8 229,0 84,7 Posiadające ograniczenie

sprawności ... 248,6 29,5 11,9 6,6 2,7 212,4 85,5

całkowite... 28,2 0,5 1,9 0,1 0,4 27,5 97,7

poważne... 70,1 4,3 6,1 0,8 1,1 65,0 92,8

umiarkowane ... 150,3 24,7 16,4 5,7 3,8 119,9 79,8

Nieposiadające ograniczenia

sprawności ... 21,9 4,3 19,8 1,0 4,5 16,6 75,8

Analizując aktywność ekonomiczną osób niepełnosprawnych w 2011 r. obserwuje się, że była ona silnie zależna od stopnia ograniczenia sprawności. Wraz ze wzrostem stopnia ograniczenia sprawności, maleje aktywność zawodowa, tzn. wzrasta liczba niepełnospraw-nych o statusie bierniepełnospraw-nych zawodowo.

W 2011 r. wśród osób niepełnosprawnych, które deklarowały całkowite ograniczenie sprawności, udział osób biernych zawodowo wyniósł 96,5%, natomiast aktywnych zawodowo jedynie 3,5% (w tym pracujących 3,0%). W kolejnej grupie – niepełnosprawnych o poważ-nym ograniczeniu sprawności bierni zawodowo stanowili 89,8%, a osoby aktywne zawodowo 10,2% (w tym pracujące 8,3%). W grupie niepełnosprawnych o umiarkowanym ograniczeniu sprawności 74,5% osób miało status biernych zawodowo, 20,8% stanowiły osoby pracujące, a 4,7% – osoby bezrobotne. Odmienną sytuację obserwuje się w wśród osób niepełnospraw-nych, które posiadały orzeczenie o niepełnosprawności, ale według własnej oceny nie miało ograniczeń sprawności. W tej grupie niepełnosprawnych odsetek pracujących wyniósł 23,1%, a biernych zawodowo – 72,3%.

Aktywność zawodowa niepełnosprawnych mężczyzn była wyższa niż kobiet i dotyczy-ło to każdego stopnia ograniczenia sprawności.

Wśród osób o całkowitym ograniczeniu sprawności 4,1% mężczyzn i 1,9% kobiet po-siadało status osoby pracującej. W grupie osób o poważnym ograniczeniu

niepełnosprawno-ści, pracowało 11,0% mężczyzn i 6,1% kobiet, a w grupie o umiarkowanym ograniczeniu sprawności wielkości te wyniosły odpowiednio 26,2% oraz 16,4%. Także wśród osób niepeł-nosprawnych tylko prawnie (bez ograniczeń sprawności), odsetek pracujących mężczyzn był wyższy niż kobiet (o 6,7 p. proc.) i wyniósł 26,5%.

Podobne tendencje – tzn. wyższe udziały dla mężczyzn niż kobiet – wśród posiadają-cych całkowite, poważne i umiarkowane ograniczenia sprawności – zaobserwowano również dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych.

Inaczej wyglądała sytuacja wśród niepełnosprawnych biernych zawodowo, gdzie prze-ważały kobiety. Wśród osób biernych posiadających całkowite ograniczenie sprawności udział kobiet wyniósł 97,7%, natomiast udział mężczyzn był nieco niższy – 95,3%.

Większe różnice zauważa się w grupie biernych o poważnym ograniczeniu sprawności.

Wśród niepełnosprawnych kobiet udział tej grupy wyniósł 92,8%, a wśród niepełnospraw-nych mężczyzn – 86,1%. W grupie niepełnosprawniepełnospraw-nych kobiet o umiarkowanym stopniu ogra-niczenia sprawności, bierne zawodowo stanowiły 79,8%. Dla porównania udział niepełno-sprawnych mężczyzn, biernych zawodowo o takim stopniu ograniczenia sprawności był niż-szy o 11,8 p. proc. Wśród osób posiadających jedynie prawne orzeczenie o niepełnosprawno-ści odsetek nieaktywnych zawodowo kobiet wyniósł 75,8%, a mężczyzn 68,6%.