P rz y p a d e k w łasny. C h ory D. A . la t 49 p r z y ję t y na od d ział 27.111. 1936 z k lin ik i n e u ro lo g ic z
n ej U . J. P . (o rd . dr. J a r z y m s k i).
D o końca gru d n ia 1935 czuł się zdrów . P r a co w a ł ja k o palacz w ce gieln i. N a początku s ty c z nia t. j. 3 m iesiące tem u za czą ł chodzić n iep ew nie, za ta c za ją c się w lew o.
Od p o ło w y lu te g o w y s tę p u ją bóle g ło w y , n a j
b a rd ziej skupione w o k o licy ciem ien io w ej, często połączone z w y m io ta m i. W ty m czasie p rzesta ł chodzić. Od dwuch ty g o d n i osłabienie i u pośle
dzenie spraw ności ru ch ow ej le w y ch kończyn. M o w a n iezu pełnie w y ra źn a , szum w uszach, osła
bienie pam ięci. P rz es zło ść chorobow a bez zn a
czenia. A lk o h o lu n ie n adu żyw ał. N a serce, nerki, płuca nie le c z y ł się.
B a d a n ie p rz e d m io to w e : B u dow a p ra w id ło w a , o d ży w ien ie dobre. N a k la tc e p ie rs io w ej k ilk a znam ion n a czyn iow ych . K la tk a p iers io w a w d e chowo u staw iona, opukow e i osłuchowe o b ja w y rozed m y płuc. Serce bez zm ian osłuchowych i o- pukow ych, tętn o 88/min., ciśń. k rw i 160/120.
W ą tro b a i śledzion a nie w yczu w aln e.
50 K u n ic k i: Ch. P. zaokrąglone, jak przy wodogłowiu, nie wykazują przemie
szczenia ani zniekształcenia uciskowego.
K rw o to k i m ózgow e 51
O p e ra c ja (d r. C h orób sk i). W zn ieczuleniu m ie j
scowym p ła t skórno-m ięśniow o-kostn y, skroniow o- ciem ien io w o-p o tyliczn y p ra w y. N a cięc ie p łatow e
Rys. 2. Zdjęcie boczne prawej komory mózgowej wykazuje ubytek cienia komory w części ciemieniowo- skroniowej.
— 6 cm. tw a rd y opór. K o r ę m ó zg o w ą nacięto w ty m m iejscu nożem e le k try c zn y m i w g łę b i n a tra fio n o na k ilk a torebek, w yp ełn ion ych ż ó ł
ty m płynem . N a g łębokości w y k a za n ej nakłuciem zn alezion o g u z b a rw y ciem n o-czerw on ej o spoisto
ści zb itej. P ę tlą e lek try czn ą usunięto k ilk a ka
w a łk ó w g u za — po czy m zakończono o p erację z powodu s iln eg o k rw a w ie n ia m ią ższo w eg o i z łe g o stanu ch orego. P od koniec zab iegu ch o ry s tr a cił p rzytom n ość i nie odzysku jąc j e j zm arł po 15 g odzin ach w śró d o b ja w ó w n ied om ogi m ięśn ia s e r
cow ego.
S e k c ja m ó z g u . U k szta łto w a n ie zw o jó w i r o w ków nie zm ienione. K o r a m ó zg o w a rd za w o pod
barw iona. W ok o licy cie m ien io w ej p ra w e j u bytek o p e ra c y jn y o średn icy 3 cm. P od p a ję czyn ów k ą w ypu kłości m ózgu , g łó w n ie w są siedztw ie u b yt
ku o p e ra c y jn eg o ora z ty ln e j p ow ierzch n i m óżdżku, n ie w ielk ie ilości s k rzep łej krw i.
C ięcie p oziom e na w ysok ości g ó r n e j p o w ierzch ni w z g ó r k a w zro k o w e g o (r y s . 3 ) odsłania ciem - n c-w iśn iow y , p ra w ie cza rn y gu z, s ię g a ją c y od p rzed n ieg o do ty ln e g o biegu n a w z g ó r k a w z r o k o w eg o , le żą c y na je g o g ó rn e j p ow ierzch n i, lekko w g łęb io n e j w y p u k łą podstaw ą g u za. Z łożysk a
R ys. 3. Przekrój poziomy na wysokości wzgórka w zrokow e
go wykazuje położenie krwiaka. Brak przemieszczenia układu
■Komorowego, oraz zniekształcenia rysunku zwojów i rowków.
Brzy A przedni róg komory, przy B róg tylny.
°p o n y tw a rd e j odsłania m ózg, o row kach za c i
śniętych, zw o ja c h spłaszczonych. K o r a m ó zg o w a rd za w o-żółto podbarw ion a. N ak łu cie m ózgu w ok o licy ciem ien io w e j w y k a zu je na g łębokości 5
Rys. 4. Van Giesson. W brzeżnej części krwiaka widać dużo zachowanych jeszcze krwinek czerwonych oraz liczne komór
ki żerne obładowane barwikiem krwi (A ). Od góry odgra
nicza krwiak torebka łgcznotkankowa.
g u z ła tw o dał się w y ją ć . K op u ła ja m y , k tórą g u z w yp ełn ia ł, o d le g ła je s t od p ow ierzch n i m ózg u o 3 cm. P o p rze cz n y j e j w y m ia r w yn osi w n a js z e r szym m iejscu 2,5 cm, oś p rzed n io -ty ln a 4 cm.
52 K u n ic k i: Ch. P .
tk an kow e p rz y b r a ły tu układ w a rs tw o w y , tw o rzą c ścianę to re b k i ota c za ją c e j k rw ia k (r y s . 5 ).
Jam a k rw ia k a le ż y w istocie b ia łej, k tó ra w j e j otoczeniu m a za ta rtą norm aln ą strukturę, niedokładną b a rw liw ość, zm n iejszon ą spoistość ora z liczn e luki tkan kow e. O b ja w y od czyn ow e są b ardzo słabe, w postaci zw ięk szen ia ilości kom ó
rek g le jo w y c h . W kilku m iejscach stw ierdzon o drobne ogn isk a k rw io tw ó rc ze około naczyń oraz bez zw ią zk u z n aczyn iam i. T ę tn ic e p od sta w y m ózgu nie w y k a zu ją zm ian p ato logiczn ych . W n ie k tóry ch tętn icach g a łk i b lad ej (r y s . 6) stw ie rd za się ca łk ow ite zw a pn ien ie w a r s tw y środkow ej.
L ic zn e tę tn icz k i k o ry m ó z g o w e j ora z is to ty b ia łe j w y k a z u ją t. zw . zw y rod n ien ie szkliste. W ie lok rotn ie z g ru b ia ła ściana tych naczyń p rzed sta w ia jedn orodn ą bezp ostaciow ą m asę, in ten syw n ie czerw on ą w prep aratach barw ion ych sposobem V an G iessona (r y s . 7 ). Z m ia n y p o w y ższe
skła-Rys. 6. Preparat barwiony sposobem Y an Giessona przedstawia zwapnienie środkowej warstwy tętnic gałki bladej (globus pallidus).
n ie pow ięk szon ej n ie w id a ć je d n a k ani zn iek szta ł
cenia ani p rzem ieszczen ia układu kom orow ego.
N a ścianach k om ór w a rs te w k a s k rzep łej k rw i.
Guz obj. 17 cm" w a ż y ł 18,6 g r. (c. w ł. 1,12).
M iejsca m i n ierów n ą pow ierzch n ię g u za p o k ry w a d elikatn a, strzę p ia sta błonka. N a p rz ek ro ju gu z p rzed sta w ia b ezpostaciow ą ciem n o-czerw on ą m a sę, n ie zb y t kruchą o dosyć zn aczn ej spoistości.
B a d a n ia drobnow idow e. Środkow e części gu za p rz e d s ta w ia ją bezp ostaciow ą m asę, w śród k tó r e j g d z ie n ie g d z ie w idać k om órki żern e obładow ane b a rw ik iem k rw i. Z b liż a ją c się do pow ierzch n i n a p o ty k a m y coraz w ię k s ze ilości zach ow an ych c z e r w onych krw in ek , coraz w ięk s ze skupienia k om ó
rek żern ych ora z o b ja w y o rg a n iz a c ji łącznotkan- k o w e j: liczne fib ro b la sty , m łode n a czyn ia k rw io nośne ora z w łók n a łącznotkankow e. N a z e w n ę trz n ej p ow ierzch n i gu za, p r z y le g a ją c e j do ja m y, k tó ra g o okala, o r g a n iza cja łączn otk an kow a p o
sunęła się ju ż bardzo daleko. W łó k n a
łączno-Rys. 7. Preparat barwiony sposobem Y a n Giessona przed
stawia zwyrodnienie szkliste małej tętniczki (arteriola) isto
ty białej mózgu w miejscu odległym o 3 cm. od jam y krw ia
ka.
d a ją się na obraz arterio losclero sis i n ie w ą tp li
w ie o d e g ra ły zasadn iczą rolę w p a to g e n ezie k rw o toku.
Ś w ia tło k o m o ry b oczn ej w odcinku w z g ó r k a w z r o k o w e g o je s t zupełnie zaciśn ięte p rz e z w pu - k la ją c y się guz. Zachow ane części k om ór są m
ier-Rys, 5. Impregnacja srebrowa sposobem Perdraua. W a rstw o
w y układ włókien łączno-tkankowych, tworzących torebkę krwiaka.
II/2 K r w o to k i m ózgow e 53 dniach ustępują. B adanie 13-go dnia w y k a za ło a g ra fię , alek sję. P ły n
54 K u n ic k i: Ch. P .
K rw o to k i m ózgow e 55 napady częstsze, n iedow ład kończyn p raw ych nasila się. P rzed m iotow o:
dzenie połow icze, początkow a zasto
ina. P ły n m ózgow o-rd zen iow y żó łty.