Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON

Gmina Głuchołazy jest typową jednostką miejsko – wiejską o zaznaczającej się od kilkunastu lat przewadze udziału funkcji mieszkaniowej nad funkcją pracy, zwłaszcza na terenach wiejskich. Rynek pracy na terenach wiejskich opiera się jeszcze na rolnictwie i częściowo leśnictwie. Część mieszkańców poszczególnych wsi pracuje we własnych gospodarstwach rolnych, których według Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku było 1130, z czego 992 prowadziło działalność rolniczą. Pozostała część mieszkańców rejonów wiejskich znajduje zatrudnienie w lokalnych (gmina, powiat) zakładach pracy, zwłaszcza produkcyjnych i usługowych, które rozwijają się stosownie do realiów gospodarki rynkowej. Są to firmy zajmujące się głównie handlem, przetwórstwem przemysłowym, budownictwem oraz zakłady rzemieślnicze. Rynek pracy na terenie miasta opiera się przede wszystkim na lokalnym sektorze produkcyjnym oraz na usługach. Należy podkreślić, że znaczna grupa mieszkańców terenów wiejskich i miasta pracuje poza granicami gminy, przede wszystkim w pobliskiej Nysie, a także za granicą. Na koniec 2016 roku zarejestrowano 2385 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON, z czego 1621 na terenie miasta.

TABELA 84: Gmina Głuchołazy – formy własności podmiotów gospodarczych⁷⁵ będących w rejestrze REGON w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy – ilość jednostek ogółem Formy własności

ogółem miasto

Zakłady publiczne 220 216

Spółki handlowe (w tym z kapitałem zagranicznym) 83 (24) 54 (21)

Spółki cywilne 111 88

Spółdzielnie 10 4

Fundacje 6 6

Stowarzyszenia i organizacje społeczne 85 43

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 1630 1010

Inne formy własności prywatnej 240 200

Źródło: GUS 2018.

Własnością publiczną (samorządową i państwową) jest 220, natomiast prywatną 2165 przedsiębiorstw, to jest 90,78 % ogółu (w mieście 86,67 %). Spośród firm prywatnych 1630 to zakłady należące do osób fizycznych, co stanowi 75,29 % ogółu podmiotów sektora prywatnego (w mieście 71,89 %). Należy nadmienić, że spośród 83 spółek prawa handlowego (w mieście 54), 24 posiadają kapitał zagraniczny, z czego 21 zlokalizowanych jest na terenie miasta.

75 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 163

TABELA 85: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarczych⁷⁶ według własności w 2016 roku.

Stowarzyszenia i organizacje społeczne 3,56 2,65 3,38 3,19

Osoby fizyczne prowadzące

działalność gospodarczą 68,34 62,31 71,95 70,41

Inne formy własności prywatnej 10,06 12,34 7,88 7,88

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

Zaprezentowane powyżej uwarunkowania charakteryzujące strukturę własności podmiotów gospodarczych w gminie Głuchołazy nie różnią się znacznie od przeciętnych dla powiatu i województwa. Wśród podmiotów gospodarczych z gminy jest stosunkowo najwięcej zakładów publicznych oraz innych (niż wymienione) form własności prywatnej, prowadzących działalność gospodarczą, kosztem pozostałych form własności w ogólnej strukturze przedsiębiorstw, w stosunku do porównywanych wartości. Największe różnice odnośnie struktury własności sektora prywatnego w stosunku do powiatu i województwa dotyczą spółek handlowych i cywilnych, których w gminie Głuchołazy jest stosunkowo najmniej. Jest to dość powszechna prawidłowość, bo jednostki te częściej występują na terenie większych gmin miejsko – wiejskich, a zwłaszcza miejskich. Powyższe oznacza, że na terenie gminy Głuchołazy dominuje sektor małych, rodzinnych przedsiębiorstw.

TABELA 86: Gmina Głuchołazy – podmioty gospodarki narodowej⁷⁷ zarejestrowane w REGON według sekcji

A – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 39 10

B – górnictwo i wydobywanie 6 1

C – przetwórstwo przemysłowe 220 140

D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd. 5 2 E – dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, itd. 3 3

F – budownictwo 337 180

G – handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów 620 415

H – transport i gospodarka magazynowa 92 48

I – zakwaterowanie i gastronomia 91 51

J – informacja i komunikacja 26 20

76 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

77 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 164

1 2 3

K – działalność finansowa i ubezpieczeniowa 59 45

L – działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 380 364

M – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 114 79

N – działalność w zakresie usług administrowania 47 29

O – administracja publiczna i obrona narodowa 15 5

P – edukacja 52 39

Q – opieka zdrowotna i pomoc społeczna 100 77

R – działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 34 21

S i T – pozostała działalność usługowa, itd. 135 83

U – organizacje i zespoły eksterytorialne – –

Źródło: GUS 2018.

Spośród wszystkich sekcji według PKD najwięcej firm (620, z czego w mieście 415) prowadzi działalność handlową i naprawczą. 337 podmiotów (w mieście 180) zajmuje się budownictwem, a 220 (w mieście 140) działalnością przemysłową (przetwórstwem przemysłowym). Tylko te trzy sekcje stanowią łącznie blisko połowę (49,55 %) wszystkich zarejestrowanych firm (w mieście 45,59 %). Pomijając sekcję „S i T” (pozostała działalność usługowa), znaczne grupy w powyższej statystyce stanowią: 92 podmioty z sekcji „H” (transport i gospodarka magazynowa) i 91 podmiotów z sekcji „I” (zakwaterowane i gastronomia) oraz 380 podmiotów z sekcji „L”

(obsługa rynku nieruchomości) i 114 podmiotów z sekcji „M” (działalność profesjonalna), co oznacza odpowiednio: 3,87 % i 3,83 % oraz 16,00 % i 4,80 % z ogółu firm w gminie. Podmioty z sekcji usług nierynkowych (edukacja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, administracja, itp.) reprezentuje 167 firm, co stanowi 7,03 % ogółu przedsiębiorstw w gminie (w mieście 7,51 %). Na terenie gminy Głuchołazy nie zarejestrowano podmiotów z sekcji „U” (organizacje i zespoły eksterytorialne). Uwarunkowania te prezentuje poniższa rycina oraz tabela.

RYCINA 18: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁷⁸ zarejestrowanych w REGON według wybranych sekcji PKD w 2016 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

78 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

26%

14%

7% 9%

34%

2%

4% 4%

handel i naprawy budownictwo

przetwórstwo przemysłowe

administracja, edukacja, ochrona zdrowia transport i gospodarka magazynowa zakwaterowanie i gastronomia

rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo pozostałe sekcje

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 165

TABELA 87: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁷⁹ zarejestrowanych w REGON

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

Udział sekcji: „B” (górnictwo i wydobywanie), „C” (przetwórstwo przemysłowe), „D” (wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd.), „F” (budownictwo), „I” (zakwaterowanie i gastronomia) i „L” (działalność związana z obsługą rynku nieruchomości) w gminie Głuchołazy jest wyższy od średnich zarówno dla powiatu jak i województwa. Udział sekcji „G” (handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów) jest mniejszy niż w powiecie, ale większy niż w województwie. Wyraźnie niższy odsetek przedsiębiorstw w gminie z sekcji: „E” (dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, itd.), „H” (transport i gospodarka magazynowa), „J” (informacja i komunikacja), „M” (działalność profesjonalna, naukowa i techniczna), „P” (edukacja) w stosunku do porównywanych jednostek jest zjawiskiem naturalnym bowiem statystyka, zwłaszcza dla województwa, obejmuje również duże gminy miejskie (Opole, Kędzierzyn – Koźle, Nysa, Kluczbork itd.), w których występuje większe nagromadzenie takich firm. Udział pozostałych sekcji jest zbliżony do przeciętnych uwarunkowań charakteryzujących powiat nyski i województwo opolskie. Dość zaskakującym wynikiem dla gminy miejsko – wiejskiej Głuchołazy jest wyższy od porównywanych jednostek odsetek firm z sekcji: „C” (przetwórstwo przemysłowe), „D” (wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd.), czy „F” (budownictwo), jednakże wyraźny udział sektora produkcyjnego, i nie tylko w mieście powoduje, że sekcje te mają stosunkowo duży udział w całości. Natomiast wyższy w stosunku do powiatu i województwa odsetek firm z sekcji „I”

(zakwaterowanie i gastronomia) jest odzwierciedleniem rozwiniętego sektora usług turystycznych, funkcjonujących w oparciu o walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy. Niższy od porównywanych jednostek

79 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 166

udział sekcji „A” (rolnictwo i leśnictwo), pomimo rolniczego charakteru znacznej części gminy, jest wynikiem rozwoju lokalnego rolnictwa w oparciu o mniej liczne, ale większe powierzchniowo gospodarstwa rolne.

TABELA 88: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸⁰ zarejestrowanych w REGON według podstawowych gałęzi gospodarki narodowej w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

RYCINA 19: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸¹ zarejestrowanych w REGON według podstawowych gałęzi gospodarki narodowej w 2016 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

Zjawiskiem dość charakterystycznym dla gmin wiejskich i miejsko – wiejskich jest niższy wskaźnik zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w stosunku do jej liczby ludności (w tym ludności w wieku produkcyjnym) w porównaniu z dużymi jednostkami miejskimi, ujętymi w statystyce dla powiatów i województw.

Zjawisko to nie dotyczy gminy Głuchołazy co prezentuje poniższa tabela. Wpływ na obraz wskaźników w skali gminy (zbliżonych do średnich dla powiatu i województwa) ma dość wysoki odsetek ludności zamieszkującej tereny miejskie, charakteryzujące się bardziej rozwiniętym rynkiem pracy, przede wszystkim usług, oferującym podaż pracy najemnej przez stosunkowo dużą (jednostkowo) liczbę niewielkich przedsiębiorstw.

80 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

81 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

1,6

TABELA 89: Gmina Głuchołazy – podmioty gospodarki narodowej⁸² zarejestrowane w REGON na 1000 ludności

Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 ludności ogółem 99,11 117,63 98,48 101,00 Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 157,68 191,00 156,62 159,75

Zakłady osób fizycznych na 1000 ludności ogółem 67,74 73,29 70,85 71,11

Zakłady osób fizycznych na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 107,76 119,01 112,68 112,47 Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

4.2.2. Zatrudnienie.

Według danych z końca 2016 roku liczba pracujących⁸³ w gospodarce narodowej na obszarze gminy Głuchołazy wyniosła 3702 osoby, z czego aż 2861 na terenie miasta. Kobiety stanowiły 51,86 % (w mieście 56,03 %), a więc więcej niż połowę ogólnej liczby pracujących.

TABELA 90: Gmina Głuchołazy – pracujący w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy – liczba pracujących Pracujący

ogółem miasto

Ogółem 3702 2861

W tym liczba kobiet 1920 1603

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 155 0

Przemysł i budownictwo 1519 1192

Usługi 2028 1669

Źródło: GUS 2018.

TABELA 91: Gmina Głuchołazy – struktura pracujących w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy (%)

Na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 244,74 337,10 249,82 337,04 Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

82 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

83 Według faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, bez fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego, zawodowego oraz duchownych.

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 168

Niniejsze statystyki nie odzwierciedlają faktycznej, czyli pełnej, struktury zatrudnienia na terenie gminy, miasta, powiatu i województwa. Odnoszą się bowiem do liczby pracujących, zgodnie z przedstawioną powyżej definicją i odzwierciedlają strukturę zatrudnienia w większych podmiotach gospodarczych. Jednakże na podstawie powyższej tabeli obserwujemy konsekwentną prawidłowość. Wysoki wskaźnik pracujących w przemyśle i budownictwie na terenie całej gminy Głuchołazy obrazuje, że znaczną część zatrudnienia generują tu duże firmy produkcyjne i budowlane. Niewiele wyższy, ale mimo wszystko dominujący odsetek pracujących w lokalnych usługach to efekt tego, że funkcjonują tu także duże podmioty usługowe, zarówno prywatne (przede wszystkim handel wielkopowierzchniowy i większe obiekty obsługi ruchu turystycznego) jak i publiczne (przede wszystkim służba zdrowia i opieka społeczna oraz administracja), co potwierdza analizę wcześniejszych wskaźników statystycznych (struktura według PKD). Reasumując należy nadmienić, że na terenie gminy Głuchołazy, jak i w samym mieście, struktura pracujących pomiędzy sektorami przemysłowym i usługowym rozkłada się dość równomiernie. Udział kobiet wśród ogółu pracujących wynosi nieznacznie powyżej 50 % i jest pochodną struktury branżowej największych lokalnych zakładów, charakteryzujących się ofertą pracy zarówno dla mężczyzn (przemysł i budownictwo) jak i dla kobiet (usługi).

RYCINA 20: Gmina Głuchołazy – struktura pracujących w 2016 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

TABELA 92: Gmina Głuchołazy – podmioty gospodarki narodowej⁸⁴ zarejestrowane w REGON według liczby pracujących w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy – ilość jednostek ogółem Podmioty o liczbie pracujących

ogółem miasto

9 i mniej 2277 1556

10 – 49 96 54

50 – 249 10 9

250 i więcej 2 2

Źródło: GUS 2018.

84 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

41%

55%

4%

rolnictwo i leśnictwo przemysł i budownictwo usługi

Id: 9B6E8016-8A2E-46C3-808E-BA39F29BE06A. Projekt Strona 169

Na koniec 2016 roku w 108 lokalnych przedsiębiorstwach (4,53 % ogółu) liczba pracujących wyniosła więcej niż 9 osób (w mieście odpowiednio: 65 przedsiębiorstw, 4,01 % ogółu). Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 12 zakładów zatrudniających więcej niż 50 osób (0,50 % ogółu), z czego 2 zatrudniają więcej niż 250 osób (0,08 % ogółu). Nie są to jednak wartości znacznie odbiegające od przeciętnych uwarunkowań charakteryzujących powiat nyski i województwo opolskie. Warto zwrócić uwagę, że odsetek podmiotów o liczbie pracujących większej niż 50 osób jest w gminie Głuchołazy tylko nieznacznie niższy od średnich dla porównywanych jednostek.

Uwarunkowania te prezentuje poniższa tabela.

TABELA 93: Gmina Głuchołazy – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸⁵ zarejestrowanych w REGON według liczby pracujących w 2016 roku.

Gmina Głuchołazy (%) Podmioty o liczbie pracujących

ogółem miasto

Powiat Nyski (%)

Województwo Opolskie (%)

9 i mniej 95,47 95,99 95,81 95,83

10 – 49 4,03 3,33 3,61 3,42

50 – 249 0,42 0,56 0,53 0,66

250 – 999 0,08 0,12 0,05 0,08

1000 i więcej – – – 0,01

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2018.

4. 3. Bezrobocie.

W dokumencie UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W GŁUCHOŁAZACH. Głuchołazy (Stron 164-171)