Podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON

Gmina Świerczów jest typową jednostką wiejską o zaznaczającej się od kilkunastu lat przewadze udziału funkcji mieszkaniowej nad funkcją pracy. Rynek pracy opiera się jeszcze na rolnictwie i częściowo leśnictwie. Część mieszkańców poszczególnych wsi pracuje we własnych gospodarstwach rolnych, których według Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku było 513, z czego 362 prowadziły działalność rolniczą. Pozostała część mieszkańców znajduje zatrudnienie w lokalnych (gmina, powiat) zakładach pracy, zwłaszcza usługowych i produkcyjnych, które rozwijają się stosownie do realiów gospodarki rynkowej. Poza sektorem publicznym są to firmy zajmujące się głównie handlem, przetwórstwem przemysłowym, budownictwem oraz zakłady rzemieślnicze. Należy podkreślić, że znaczna grupa mieszkańców pracuje poza granicami gminy, przede wszystkim w pobliskim Namysłowie, a także np.: w Opolu czy za granicą. Na koniec 2017 roku zarejestrowano 296 podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON.

TABELA 75: Gmina Świerczów – formy własności podmiotów gospodarczych⁸⁴ będących w rejestrze REGON w 2017 roku.

Formy własności Gmina Świerczów – ilość jednostek ogółem

Zakłady publiczne 9

Spółki handlowe (w tym z kapitałem zagranicznym) 10 (1)

Spółki cywilne 8

Spółdzielnie 2

Fundacje 1

Stowarzyszenia i organizacje społeczne 13

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 238

Inne formy własności prywatnej 12

Pozostałe 3

Źródło: GUS 2019.

Własnością publiczną (samorządową i państwową) jest 9, natomiast prywatną 284 przedsiębiorstwa, to jest 95,95

% ogółu. Spośród firm prywatnych 238 to zakłady należące do osób fizycznych, co stanowi 83,80 % ogółu podmiotów sektora prywatnego. Należy nadmienić, że spośród 10 prywatnych spółek prawa handlowego, 1 posiada kapitał zagraniczny.

84 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

TABELA 76: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarczych⁸⁵ według własności w 2017 roku.

Stowarzyszenia i organizacje społeczne 4,39 3,55 3,27

Osoby fizyczne prowadzące

działalność gospodarczą 80,41 73,82 70,28

Inne formy własności prywatnej 4,05 6,23 7,30

Pozostałe 1,01 0,99 0,69

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

Zaprezentowane powyżej uwarunkowania charakteryzujące strukturę własności podmiotów gospodarczych w gminie Świerczów nie różnią się znacznie od przeciętnych dla powiatu i województwa. Wśród podmiotów gospodarczych z gminy jest stosunkowo najwięcej spółdzielni, fundacji, stowarzyszeń oraz zakładów osób fizycznych, kosztem pozostałych form własności w ogólnej strukturze przedsiębiorstw, w stosunku do porównywanych wartości. Największe różnice odnośnie struktury własności sektora prywatnego w stosunku do powiatu i województwa dotyczą spółek handlowych i cywilnych, których w gminie Świerczów jest stosunkowo najmniej. Jest to dość powszechna prawidłowość, bo jednostki te częściej występują na terenie większych gmin miejsko – wiejskich, a zwłaszcza miejskich. Powyższe oznacza, że na terenie gminy Świerczów dominuje sektor małych, rodzinnych przedsiębiorstw.

TABELA 77: Gmina Świerczów – podmioty gospodarki narodowej⁸⁶ zarejestrowane w REGON według sekcji PKD w 2017 roku.

Sekcje według PKD Gmina Świerczów –

ilość jednostek ogółem

1 2

A – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 19

B – górnictwo i wydobywanie –

C – przetwórstwo przemysłowe 26

D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd. 1 E – dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, itd. 2

F – budownictwo 62

G – handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów 58

H – transport i gospodarka magazynowa 29

I – zakwaterowanie i gastronomia 14

J – informacja i komunikacja 2

85 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

86 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

1 2

K – działalność finansowa i ubezpieczeniowa 6

L – działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 12

M – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 10

N – działalność w zakresie usług administrowania 9

O – administracja publiczna i obrona narodowa 8

P – edukacja 6

Q – opieka zdrowotna i pomoc społeczna 9

R – działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 5

S i T – pozostała działalność usługowa, itd. 15

U – organizacje i zespoły eksterytorialne –

Źródło: GUS 2019.

Spośród wszystkich sekcji według PKD najwięcej firm (62) prowadzi działalność związaną z budownictwem (sekcja „F”). 58 podmiotów zajmuje się handlem (sekcja „G”), a 29 transportem i gospodarką magazynową (sekcja „H”). Tylko te 3 sekcje stanowią łącznie połowę (50,85 %) wszystkich zarejestrowanych firm. Pomijając sekcję „S i T” (pozostała działalność usługowa), znaczne grupy w powyższej statystyce stanowią jeszcze 26 podmiotów z sekcji „C” (przetwórstwo przemysłowe) i 19 podmiotów z sekcji „A” (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), co oznacza odpowiednio 8,87 % i 6,48 % z ogółu firm w gminie. Podmioty z sekcji usług nierynkowych (edukacja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, administracja, itp.) reprezentuje 28 firm, co stanowi 9,56 % ogółu przedsiębiorstw w gminie. Na terenie gminy Świerczów nie zarejestrowano podmiotów z sekcji „B” (górnictwo i wydobywanie) oraz „U” (organizacje i zespoły eksterytorialne). Uwarunkowania te prezentują poniższe rycina oraz tabela.

RYCINA 24: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸⁷ zarejestrowanych w REGON według wybranych sekcji PKD w 2017 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

87 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

21%

20%

10% 10%

9%

6%

5%

19%

budownictwo handel i naprawy

transport i gospodarka magazynowa

administracja, edukacja, ochrona zdrowia, kultura przetwórstwo przem ysłowe

rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo zakwaterowanie i gastronom ia

pozostałe sekcje

TABELA 78: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸⁸ zarejestrowanych w REGON według sekcji PKD w 2017 roku.

Sekcje wg PKD Gmina Świerczów (%) Powiat Namysłowski (%) Województwo Opolskie (%)

A 6,48 5,33 2,66

B – – 0,06

C 8,87 8,53 9,05

D 0,34 0,19 0,16

E 0,68 0,37 0,29

F 21,16 15,52 13,45

G 19,80 22,98 23,44

H 9,90 5,75 5,12

I 4,78 2,78 2,89

J 0,68 1,37 2,08

K 2,05 2,20 2,98

L 4,10 7,65 8,64

M 3,41 6,79 8,37

N 3,07 2,66 2,93

O 2,73 1,23 0,88

P 2,05 3,52 3,36

Q 3,07 5,00 4,93

R 1,71 1,90 2,04

S i T 5,12 6,23 6,66

U – – 0,003

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

Udział sekcji: „A” (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), „D” (wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd.), „E” (dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, itd.), „F” (budownictwo), „H”

(transport i gospodarka magazynowa), „I” (zakwaterowanie i gastronomia), „N” (działalność w zakresie usług administrowania) i „O” (administracja publiczna i obrona narodowa) w gminie Świerczów jest wyższy od średnich dla powiatu i województwa. Wyraźnie niższy odsetek przedsiębiorstw w gminie z sekcji: „J” (informacja i komunikacja), „L” (działalność związana z obsługą rynku nieruchomości), „M” (działalność profesjonalna, naukowa i techniczna), „P” (edukacja) oraz „Q” (opieka zdrowotna i pomoc społeczna) w stosunku do porównywanych jednostek jest zjawiskiem naturalnym bowiem statystyka, zwłaszcza dla województwa, obejmuje również duże gminy miejskie (Opole, Kędzierzyn – Koźle, Brzeg, itd.), w których takie firmy mają przeważnie swoje siedziby. Udział pozostałych sekcji jest zbliżony do przeciętnych uwarunkowań charakteryzujących powiat namysłowski i województwo opolskie. Dość zaskakującym wynikiem dla wiejskiej gminy Świerczów jest wyższy od porównywanych jednostek odsetek firm z sekcji: „D” (wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, itd.), „E” (dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, itd.), „I” (zakwaterowanie i gastronomia) czy „N”

(działalność w zakresie usług administrowania) i „O” (administracja publiczna i obrona narodowa), jednakże generalnie mała ilość przedsiębiorstw ogółem w tejże gminie powoduje, że sekcje te mają stosunkowo duży udział w całości. Natomiast wyższy w stosunku do powiatu i województwa odsetek firm z sekcji „A” (rolnictwo i leśnictwo) jest zjawiskiem naturalnym ze względu na wybitnie rolniczy charakter analizowanej gminy.

88 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

TABELA 79: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁸⁹ zarejestrowanych w REGON według podstawowych gałęzi gospodarki narodowej w 2017 roku.

Wyszczególnienie

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

RYCINA 25: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁹⁰ zarejestrowanych w REGON według podstawowych gałęzi gospodarki narodowej w 2017 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

Zjawiskiem dość charakterystycznym dla gmin wiejskich jest niższy wskaźnik zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w stosunku do jej liczby ludności (w tym ludności w wieku produkcyjnym) w porównaniu z jednostkami miejskimi czy nawet miejsko – wiejskimi. Dzieje się tak również w przypadku gminy Świerczów co prezentuje poniższa tabela. Wpływ na obraz poniższych wskaźników w skali gminy (niższe od średnich dla powiatu i województwa) ma również jej gospodarczy charakter (przede wszystkim usługi publiczne oraz rolnictwo wysokotowarowe i budownictwo), oferujący dużą podaż pracy najemnej przez stosunkowo niewielką (jednostkowo) liczbę przedsiębiorstw.

89 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

90 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

6,4

TABELA 80: Gmina Świerczów – podmioty gospodarki narodowej⁹¹ zarejestrowane w REGON na 1000 ludności

Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 ludności ogółem 87,63 101,60 101,60

Liczba podmiotów gospodarczych na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 135,78 163,17 162,24

Zakłady osób fizycznych na 1000 ludności ogółem 70,46 75,01 71,41

Zakłady osób fizycznych na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 109,17 120,46 114,02 Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

4.2.2. Zatrudnienie.

Według danych z końca 2017 roku liczba pracujących⁹² w gospodarce narodowej na obszarze gminy Świerczów wyniosła 214 osób. Kobiety stanowiły 54,67 %, a więc więcej niż połowę ogólnej liczby pracujących.

TABELA 81: Gmina Świerczów – pracujący w 2017 roku.

Pracujący Gmina Świerczów – liczba pracujących

Ogółem 214

W tym liczba kobiet 117

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo ***⁹³

Przemysł i budownictwo ***

Usługi 156

Źródło: GUS 2019.

TABELA 82: Gmina Świerczów – struktura pracujących w 2017 roku.

Pracujący

Na 1000 ludności w wieku produkcyjnym 98,17 289,83 343,10

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

91 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

92 Według faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, bez fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego, zawodowego oraz duchownych.

93 *** oznacza, że dane nie mogą być opublikowane ze względu na konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce publicznej.

Niniejsze statystyki, abstrahując od tajemnicy statystycznej, nie odzwierciedlają faktycznej, czyli pełnej, struktury zatrudnienia na terenie gminy, powiatu i województwa. Odnoszą się bowiem do liczby pracujących, zgodnie z przedstawioną powyżej definicją, czyli odzwierciedlają strukturę zatrudnienia w większych podmiotach gospodarczych. Jednakże na podstawie powyższej tabeli obserwujemy naturalną prawidłowość. Bardzo wysoki wskaźnik (blisko ¾) pracujących w usługach na terenie gminy Świerczów obrazuje, że dominującą część zatrudnienia nie generują tu lokalne zakłady produkcyjne czy budowlane, ale usługowe właśnie, a wśród nich przede wszystkim publiczne (administracja, edukacja). Reasumując należy nadmienić, że na terenie gminy Świerczów, w stosunku do powiatu namysłowskiego i województwa opolskiego, struktura pracujących pomiędzy poszczególnymi sektorami rozkłada się najmniej równomiernie. Udział kobiet wśród ogółu pracujących wynosi w gminie blisko 55 % i jest pochodną struktury branżowej największych lokalnych zakładów, charakteryzujących się ofertą pracy głównie dla kobiet (usługi publiczne).

TABELA 83: Gmina Świerczów – podmioty gospodarki narodowej⁹⁴ zarejestrowane w REGON według liczby pracujących w 2017 roku.

Podmioty o liczbie pracujących Gmina Świerczów – ilość jednostek ogółem

9 i mniej 290

10 – 49 5

50 – 249 1

250 i więcej –

Źródło: GUS 2019.

Na koniec 2017 roku tylko w 6 lokalnych przedsiębiorstwach (2,03 % ogółu) liczba pracujących wyniosła więcej niż 9 osób, z czego tylko w 1 zakładzie (0,34 % ogółu) więcej niż 50 osób. Na terenie gminy nie funkcjonują zakłady zatrudniające więcej niż 250 osób. Nie są to mimo wszystko wartości znacznie odbiegające od przeciętnych uwarunkowań charakteryzujących powiat namysłowski i województwo opolskie oraz odzwierciedlają charakter większości małych gmin miejsko – wiejskich i wiejskich. Warto zwrócić uwagę, że odsetek podmiotów o liczbie pracujących większej niż 50 osób jest we wiejskiej gminie Świerczów niewiele niższy od średnich dla porównywanych jednostek. Uwarunkowania te prezentuje poniższa tabela.

TABELA 84: Gmina Świerczów – struktura podmiotów gospodarki narodowej⁹⁵ zarejestrowanych w REGON według liczby pracujących w 2017 roku.

Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2019.

94 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

95 Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

4. 3. Bezrobocie.

W dokumencie STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ŚWIERCZÓW (Stron 120-127)